Personeel Dienst
bellen, meer
Herhuisvesting
brieven
keert zich
tegen B. en W
nemen bezit van
Waterlooplein
jl
„Minder
„Betonnomaden”
schrijven”
J
i!
RilSiS
Directeur nu ook bereid zaak plat te gooien
Duizenddichter Willem Berend:
Manifestatie rond
Guido Gezelle,
want dichtkunst
moet terug
naar het volk
wil
m a
12
AMSTERDAM
19 8 0
DONDERDAG
1 7
APRIL
13
t'
Woedend
Gezelledagen
kse
ij
„Met de vordering van leegstaande en/of ondoelmatig
gebruikte bedrijfspanden slaan wij een nieuwe weg in, die
noodgedwongen onzekerheden met zich meebrengt. Onze
kerheid, die geringer zal worden naarmate meer ervaring is
opgedaan met enkele concrete projecten. Onzekerheid, die
niet opweegt tegen het belang van de urgent woningzoeken
de en de resultaten die een vorderingsbeleid kan bieden.”
„Ik verkoop dichtkunst,
poëzie; er is alleen geen
hond die het leest. Ik kan
het wel aan de straatstenen
kwijtraken, maar dan moet
ik de gedichten er zelf op
kalken.” Willem Berend H.,
beter bekend onder de
naam de Duizenddichter is
diep teleurgesteld in de ge
middelde Nederlander wat
betreft zijn literaire gevoe
lens.
Duizend brieven
Om te huilen
L’i
J
B I
d
ill *1111
VM2' -4
'Sr -*“ -
(Foto Lex van Rossen)
ent
x een:
i
Wethouder Gerrit Jan Wolffensperger (D'66) krakers
kunnen rustig blijven zitten.
De gemeentelijke dienst Herhuis
vesting zelf heeft het gemeentebe
stuur inmiddels heel duidelijk laten
ren clubje. Zij zitten in een pronk-
hokje, ik wil daar beslist niet bij
horen.” De Duizenddichter treft
zijn collega’s in hun weke plek:
hun geruzie, gekrakeel en aanval
len op elkaar en natuurlijk het
elkaar verbieden dichtbundels te
laten verschijnen.
Om zijn dichtkunsthandel weer
in de lift te brengen („zoals het nu
gaat moet er geld bij”) en het volk
warm te krijgen voor poëzie heeft
de Duizenddichter een manifesta
tie georganiseerd: de Gezelleda
gen. Op 1, 2 en 3 mei wordt op de
Torensluisbrug vlakbij zijn dicht-
winkeltje de 150ste geboortedag
van de Belgische dichter Guido
Gezelle feestelijk herdacht. Wil
lem Berend: „Ik gebruik Gezelle
om opnieuw te beginnen bij de
dichtkunst. Dit is een natuurdich
ter geweest die je niet in een heilig
huisje moet plaatsen zoals in Bel
gië waar ze voor hem bij wijze van
gedenken een hoogmis opdragen.
Niemand en zeker geen enkele Ne
derlandse schrijver of dichter kan
zeggen niets van Gezelle te hebben
geleerd of niet door hem te zijn
geïnspireerd. In de Nederlandse
taal is hij de meest uit het hoofd
geleerde dichter. Deze eersteklas
volksdichter moet terug naar het
volk dat hij zelf tijdens zijn leven
zo liefhad.”
De Duizenddichter werkt zon
der subsidie, maar kan best geld
gebruiken om het feest te doen
slagen. Ook mensen die de handen
uit de mouwen willen steken zijn
welkom. Willem Berend wil tot
slot nog een voorspelling doen,
begeleid met een gedicht. De voor
spelling: „Voor de tachtiger jaren
een halvering van de sportpagi
na’s en een verdubbeling van de
kunstpagina’s.” En het gedicht:
Er was een vrouw
die wilde moeder worden
van de wind
zij werd aangerand
en kreeg een heel mooi kind
i
zs
t!
De Duizenddichter verkoopt in
zijn van binnen en buiten geheel
rose geschilderde winkeltje poëzie
èn proza, zowel nieuw als tweede
hands, van bekende en minder
bekende schrijvers, van vroeger
en nu. Slechts religie en politiek
houdt hij buiten de deur, want:
„Het grote slijmen laat zich voor
mij niet rijmen.” Vanuit de Toren
steeg zou de dichtkunst ook in het
gehele land verspreid worden, het
lied zou worden teruggebracht in
de klassen van de lagere school
om eerst eens iets beters te bren
gen dan „het Engelse refrein via
Hilversum 3.” Bovendien wilde de
Duizenddichter oude clichés op
ruimen en nieuwe spreekwoorden
introduceren zoals: „Wat niet weet
dat niet deert maar meestal wel
ontzettend zweert” en „Die eer
lijkheid duurt mij nu wel te lang.”
Willem Berend H.: „We moeten
met de dichtkunst opnieuw begin
nen. Er is sprake van een genera
tiekloof, misschien wel een dubbe
le generatiekloof. Als ik het niet
doe, dan doet niemand het. Ik ben
zelf een dichter en ik voel mij voor
niets anders geschikt in de maat
schappij. Voordat ik mijn dicht
kunsthandel begon heb ik erg veel
andere dingen gedaan. Daar ben
ik trots op, want Vondel heeft ook
kousen moeten verkopen. Ik heb
helaas niet kunnen verhinderen
dat er vorig jaar niets is gedaan
aan de 300ste sterfdag van Von
del. Toen draaide mijn winkel nog
niet.”
Willem Berend H. (om privé-rede-
nen maakt hij zijn achternaam
liever niet bekend) spreekt zelf
afwisselend in proza of poëzie:
„Hele slierten vreemde zinnen
haalt men hier binnen. Via de
commercie, de dag- en weekbla
den, de boeken en woordenboe
ken besluipen ze ons. Wilt gij dan
niet kennen de schoonheid Uwer
taal? Hollanders, een uitdragerij
hebben jullie ervan gemaakt. Bij
de vuilnis op straat vond ik de
mooiste boeken waarvan de zin
zich niet verloochenen laat.”
Tijdens de Gezelledagen zullen
25 bekende en 25 onbekende dich
ters voorlezen uit eigen werk. Si
mon Vinkenoog kiest de bekende
uit en de Duizenddichter de onbe
kende. Voor de kinderen is er een
poëzieprijsvraag. Alle kinderen
van de lagere scholen in Amster
dam en in Gezelles geboortestad
Brugge mogen eraan meedoen.
Tweehonderd inzendingen wor
den later gedrukt en uitgegeven.
Ook gaat de tijd te snel en is er een
overdaad aan lectuur voor de
mensen te koop. Willem Berend:
„De mensen moeten weer brieven
aan elkaar gaan schrijven. Brie
ven zijn altijd goed overdacht. Je
kunt daarmee het meest intieme
van je geest wegzenden. Het letter
kundig gevoel bij de mensen
krijgt dan tenminste een kans
weer op te bloeien. Ik heb het zelf
onlangs getest. Ik heb duizend
brieven geschreven naar willekeu
rige mensen. Slechts twee hebben
mij teruggeschreven.”
deel van de bevolking op die manier
dwingt huizen te gaan kraken. Ook
de CDA-fractie is van mening dat
de krakers van eenmaal gevorderde
panden het veld moeten ruimen
voor wie bovenaan de lijst van wo
ningzoekenden staat.
Er zal nog wel een pittige discus
sie gevoerd worden over de vraag
wie er straks in de gevorderde pan
den komen te wonen. Zullen dat de
illegale bewoners zijn die de pan-
gen en het is de bedoeling dat vele
anderen hetzelfde doen om het
plein daarmee het aanzien te ge
ven van een reusachtig tenten
dorp.
Een forse legertent met de tekst
„Nomaden voor nomaden” trekt
nu al de aandacht. Willem Ech-
teld, al veertien dagen kamperend
op het Waterlooplein: „Een van de
dingen die deze zomer hier gaan
gebeuren is een actie voor de no
maden van Noord-Niger in Afri
ka. Een van ons heeft een tijd lang
daar aan een ontwikkelingspro-
jekt gewerkt. Het is de bedoeling
den nu gekraakt hebben of gaat de
gemeente toewijzen volgens de nor
men van de dienst Herhuisvesting?
Wethouder Wolffensperger (D’66) is
van mening dat krakers rustig kun
nen blijven zitten, maar het moet
wel aantoonbaar zijn dat ze de han
den behoorlijk uit de mouwen heb
ben gestoken om het pand bewoon
baar te maken. Zijn partijgenoot
Rick ten Have vindt dat de krakers
helemaal niet mogen blijven zitten,
maar dat de gemeente de normale
toewijzingsregels moet hanteren.
Het zou er anders op gaan lijken dat
de gemeente het woningzoekende
Duizenddichter Willem Berend H. in zijn rose winkeltje met een achter
wand van gebroken spiegels.
van deze tijd heeft de Duizend
dichter het niet zo begrepen. Voor
het openingsfeest van zijn winkel
nodigde hij ze uit, maar niemand
toonde enige belangstelling. Begin
januari heeft Willem Berend zo’n
160 collega’s ten grave gedragen
via een affiche met dikke rouw
rand: „Heden overleden het para
sieten literaat. In de nacht van de
jaren zeventig op de jaren tachtig
sprongen zij Jan Arends achterna;
doch uit het raam hunner eigen
verbeelding...” Willem Berend:
„Die dichters vormen een papie-
was snel gelegd. Wie zijn tenten op
het Waterlooplein opslaat doet dit
omdat zijn toekomst voor wat be
treft het krijgen van een huis in de
hoofdstad er somber uitziet. Zij
worden de „betonnomaden” ge
noemd en kunnen zich misschien
makkelijker inleven in de situatie
van de met ondergang bedreigde
nomaden in de Sahel.
Het sobere tentenkamp van nu
moet zo snél mogelijk uitgroeien
tot een groot levendig dorp dat
een eigen economie in stand
houdt. Er komt een boerderij met
paarden, geiten en kippen, de vo
rig jaar gebouwde kinderboerde
rij wordt weer in orde gemaakt, er
zal eten, drinken en muziek zijn en
kleine ambachtslieden zullen da
gelijks hun beroep uitoefenen. Het
veranderde Anti City Circus zal
tussen de bedrijven door duidelijk
laten merken het niet eens te zijn
met de toekomstige bouw van
stadhuis/muziektheater op het
Waterlooplein. Ook zal gewezen
worden op Amsterdamse toestan
den die belangrijker zijn dan de
kostbare kroning van een nieuw
staatshoofd: de woningnood, de
illegale buitenlanders en de slech
te voorzieningen voor de jeugd.
Het derde Anti City Circus rond
koninginnedag op het Waterloop
lein gaat niet door. De organisa
toren vinden het voor de derde
achtereenvolgende keer te hou
den festijn moeilijk te rijmen met
de inhuldiging van Beatrix op 30
april en de festiviteiten die daar
mee gepaard gaan. Het Anti Cir
cus zou echter het Anti Circus
niet zijn als er niet iets anders
georganiseerd was.
De stilte rond het te bouwen
stadhuis/muziektheater op het
Waterlooplein blijft voortduren en
de gemeente onderneemt geen en
kele poging tot bouwrijp maken
van het terrein. Tot ieders verbijs
tering is deze week zelfs een bull
dozer in actie gekomen om een
flink stuk plein onder de bomen
geschikt te maken voor tijdelijke
bestrating. Dat is dan een onder
deel van de overeenkomst tussen
Wijkcentrum, Anti City Circus en
gemeente om een half jaar lang
allerlei denkbare acties mogelijk
te maken op het braakliggende
Waterlooplein. Vlak voor pasen
zijn de eerste pioniers van het
circus op de zandvlakte neerge
streken. In zelfgemaakte tenten
willen zij de zomer hier doorbren-
den zijn gedupeerd. Na een uiterst
teleurstellend raadsdebat over de
begroting van herhuisvesting een
paar dagen later keerde de boos
heid van personeel en directie zich
tegen het gemeentebestuur. In een
venijnige petitie stelt de dienst de
eis aan B. en W.: vöör 1 juni een
slagvaardiger huisvestingsbeleid,
of de zaak gaat plat. Opmerkelijk is
dat directeur J. van der Ven zich nu
volledig achter zijn personeel heeft
geschaard. Bij een korte staking
dat in het Sahelgebied daar het
ecologisch evenwicht hersteld
wordt. De toekomst van deze men
sen kan pas worden veiliggesteld
wanneer het grasland, de veesta
pel, het water en de voedselvoor
ziening op elkaar zijn afgestemd.
Dit ontwikkelingsprojekt wordt
niet door de Nederlandse en ande
re regeringen gesteund, wat de
reden is om zelf actie te voeren om
geld in te zamelen voor Noord-
Niger.”
„Nomaden voor nomaden” zo
luidt de slogan, want de link naar
de woningnood in Amsterdam
De Duizenddichter vindt dat de
ze generatie mensen de waarde
van de dichtkunst uit het oog ver
loren heeft en zelfs het geschreven
woord is niet meer wat het vroe
ger geweest is. Dat komt omdat de
mensen elkaar geen brieven meer
schrijven, iets dat ze eeuwen ach
tereen wel gedaan hebben. Nu is
er de telefoon. Volgens de Dui
zenddichter de hoofdschuldige
van de literaire verarming. De te
lefoon onthoudt immers niks?
Deze tekst van het Amsterdamse
college van B. en W. was enkele
weken geleden nog ondenkbaar. De
eerste suggestie van de Rechtswin
kel om de Grote Keyser te vorderen
ten behoeve van woningzoekenden
werd met name door de jurist van
het college Gerrit Jan Wolffensper
ger volledig van de hand gewezen.
Het raadsdebat over de affaire-Gro-
te Keyser in februari was voor
iedereen teleurstellend, maar het
enige lichtpunt was een motie waar
in B. en W. opdracht kregen binnen
twee maanden met een mogelijk
vorderingsbeleid te komen. Er zijn
meer juristen dan alleen Wolffen
sperger binnen het gemeentelijk ap
paraat en het resultaat was een op
merkelijk voortvarende nota waar
in drastische maatregelen bekend
gemaakt werden om meer panden
aan te kopen, scherper op leegstand
te letten en waar mogelijk is te
vorderen, alles om de schrijnende
woningnood in de hoofdstad maar
terug te kunnen dringen.
Het is maandag duidelijk gewor
den dat de meerderheid van de ge
meenteraad achter deze strijdlusti
ge nota van B. en W. staat. Tijdens
een gecombineerde vergadering
van de raadscommissies herhuis
vesting, volkshuisvesting en econo
mische zaken hadden raadsleden
wel kritiek op onderdelen van de
nota, maar weinig staat het aanne
men van de nota binnenkort in de
gemeenteraad in de weg.
De Duizenddichter opende in
november van het vorig jaar een
winkeltje met dezelfde naam in de
Torensteeg, tussen Singel en Spui
straat. Een dichtkunsthandel
waarmee de duizenddichter van
de Nederlandse taal„die aan bloed
armoede lijdt, nog probeert te
redden wat er te redden valt.”
van de ambtenaren in februari dis
tantieerde hij zich nog van de actie.
Herhuisvesting geeft onomwon
den toe dat de woningzoekenden in
Amsterdam nu al hinder zullen on
dervinden van de nieuwe, kritische
houding van het personeel. De
dienst werkt al niet meer mee aan
nieuwe stadsvernieuwingsprojek-
ten en de afdeling „koppelingen”
zal geen cliënten meer sturen naar
clandestien bewoonde huizen. Het
gemeentebestuur buigt zich op dit
moment over de eisen van de
dienst: er moet een samenhangend
en effectief distributiebeleid ko
men; er zal overleg moeten zijn tus
sen gemeente en justitie om op te
kunnen treden tegen onwillige hui
seigenaren (die Herhuisvesting
trouwens de voornaamste oorzaak
vinden waarom huizen zonder ver
gunning bewoond kunnen worden);
het ontruimingsbeleid zoals de
dienst zich dat voorstelt moet uitge
voerd worden en hetzelfde geldt
voor het aangekondigde vorde
ringsbeleid.
Een week eerder had Herhuisves
ting al in een nota aan B. en W. laten
weten dat het einde van de woning
distributie in Amsterdam in zicht is,
wanneer op korte termijn geen
maatregelen worden genomen voor
een slagvaardiger ontruimingsbe
leid. De dienst noemt de normen
voor ontruiming van gekraakte, of
clandestien bewoonde woningen de
laatste jaren dermate versoepeld
dat er vrijwel niet meer door de
gemeente kan worden opgetreden.
Ook vindt de dienst dat een huisei
genaar veel te lang de gelegenheid
krijgt een huurder voor zijn huis te
vinden. Herhuisvesting wil naar de
termijn van een maand. Is er geen
huurder, dan moet de dienst het
recht krijgen een gegadigde aan te
wijzen.
zo dicht Willem Berend in zijn
binnenkort te verschijnen bundel
met als titel „Verzachtende om
standigheden”. Er staat ook een
tweemaandelijks blad poëzie en
proza op het punt van uitkomen.
„Inktkoelie” is de naam en die
staat voor iemand die hard moet
slaven om van zijn pen te kunnen
leven. Niet alleen dichters, ook
straatmuurkunstenaars krijgen
hier aandacht en erkenning van
hun werk.
Als niemand het ziet
lust de koning
best pindakaas
Op bepaalde collega-dichters
De literaire redacties van dag
en weekbladen kregen woensdag
nog een veeg uit de pan van de
Duizenddichter bij de presentatie
van zijn nieuwste activiteiten. „De
grote groep ondergewaardeerden
in de literatuur eisen de plaats op
die zij verdient, als trotse banier
dragers van een cultuur,” aldus
Willem Berend, „in plaats van het
spitsroeden lopen op de kritiek
van de h.h. Nederlandse redacteu
ren, die in hun bureaucratische
stoelen telefonerend aantekenin
gen maken, telefonerend corrige
ren en telefonerend anderen op
dracht geven een stukje te schrij
ven zonder ook maar ooit een
dichter te zien. En de post die
binnenkomt? Brieven en gedich
ten, om te huilen is het, hebben ze
via de onderste la in de prullen
mand laten verdwijnen.”
Duinen zand zand zand
daar onder voelt mijn hand
mijn kleine duim en pink
besef ik nu hoe ik in al
het geschapene verdrink
weten dat het zo niet langer kan met
het toewijzen van de schaarse wo
ningen in de hoofdstad. Er was een
Grote Keyser nodig om het gemeen
tebestuur tot een vorderingsbeleid
te laten komen en het lijkt erop dat
een bezetting van de dienst Her
huisvesting noodzakelijk was om de
ambtenaren zelf in beweging te
brengen, zo leggen ten minste de
Amsterdamse krakers de gebeurte
nissen van de laatste maanden
graag uit.
Wat gebeurde er allemaal na de
hardhandige ontvreemding en ver
nieling van dossiers op witte don
derdag? Ambtenaren en directie
waren woedend. Het zou maanden
kosten om de schade te herstellen
en talrijke woningzoekenden zou-
Willem Berend zelf lijkt ver
groeid met de dichtkunst. Het ma
ken van poëmen is voor hem een
levensbehoefte geworden. Bij
voorbeeld:
Dit jaar geen Anti City Circus op het Waterlooplein, maar een reusachtig
tentendorp
onder redactie van Theo van der Kaaij
£4
«q
