Weinig begrip
Enorme quasar
Onbekend virus
Klacht adviseur
doodt bejaarden
voor zorg over
mensenrechten
Franse president
na beschuldiging
OESO praat over
vrouwenwerk
Amnesty start actie
voor gevangenen Laos
Verzoek Küng
om dialoog
onbeantwoord
British Leyland
dreigt stakers
te ontslaan
Scherpe aanval Weizman op Begin
I
Gezinnen op Oost-Timor willen terug
Ook klachten over bewind Colombia
Schmidt wellicht
naar Sovjet-Unie
NIEUWE PREMIER ZIMBABWE:
Wereldwijde actie tegen Coca Cola
99
tl
99
t
In Jakarta
Gefeteerd
Schietstoel
Wandelgangen
Bliep-Bliep
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 80
D ON D E R D A G
1 7
APRIL
2
•en
ling
nuis-
gis
pend
iers
►lijf
srste
on
zoor
Er
van
atst.
ders
atie.
lis?
iers
ien
ïlte
ian
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON TEL AVIV. President Sadat van Egypte
heeft ingestemd met het voorstel van premier Begin van Israel
voor marathonbesprekingen over Palestijns zelfbestuur. Intus
sen heeft de Israëlische minister van Defensie Weizman een
tijdbom onder het kabinet gelegd door zich uit te spreken voor
vervroegde verkiezingen omdat de regering volgens hem niet
voldoende vertrouwen meer heeft.
J
trijfël
marathon-overleg
i
i
Ge-
mo-
door
kun-
oon-
stru-
n de
ti te
slige
arna
kers
wor-
agen
Dit
jeen-
n de
rijfs-
»t de
land
dag-
nber
n in
het
;n is
lijke
aan-
:sge-
iltijd
als
rder
LONDEN (AFP). De directie van het
Britse autoconcern British Leyland heeft
gisteren de 17.000 stakers, die met hun
actie het gehele 115.000 man personeel
tellende bedrijf dreigen te verlammen,
gelast binnen een week het werk te her
vatten. Als zij hieraan geen gevolg geven
kunnen zij zich als ontslagen beschouwen.
Het ultimatum verstrijkt op 23 april.
Als gevolg van de stakingsactie en het
feit dat daardoor talrijke werknemers van
Leyland gedwongen worden met de han
den in de schoot te blijven zitten, zijn
gisteren de tot het concern behorende
fabrieken Triumph en MG gesloten.
JAKARTA (UPI). Ongeveer 3.000 Portugese gezinnen op Oost-Timor willen
naar Portugal terugkeren, zo heeft de Indonesische minister van Buitenlandse
Zaken, Mochtar, gisteren in Jakarta meegedeeld.
Hij zei dat de pogingen om deze gezinnen naar Portugal over te brengen, tot
dusver geen resultaat hebben gehad. Met minister Van der Klaauw die op het
ogenblik met premier Van Agt een bezoek aan Indonesië brengt, was overleg
gaande om tot een oplossing van het probleem te komen.
Nederland behartigt de Portugese belangen in Indonesië, sinds Portugal in 1975
zijn diplomatieke betrekkingen met dat land verbrak. Aanleiding hiertoe was de
inlijving van de voormalige Portugese kolonie Oost-Timor door Indonesië.
President Carter van de VS maakte
gisteren na het laatste gesprek met Begin
in Washington bekend, dat Sadat heeft
ingestemd met Begins idee voor mara-
thononderhandelingen, die deels in Israel,
deels in Egypte zullen worden gehouden.
Doel van die besprekingen is, vóór 26 mei
overeenstemming te bereiken over het
vraagstuk van Palestijns zelfbestuur. Na
afloop van zijn onderhoud met Carter zei
Begin gisteren, dat „iedereen zijn uiterste
best zal doen om volledige autonomie te
verlenen” aan de Westelijke Jordaanoe-
ver en de Gazastrook. Hij maakte echter
niet duidelijk of ook de tegenstellingen uit
de weg kunnen worden geruimd over het
begrip „volledige autonomie”, dat Egypte
veel ruimer interpreteert dan Israel.
enige vorm van proces worden vastge
houden.
Na de nederlaag van de Amerikanen in
1975 in Indo-China kwam in Laos een op
Vietnam georiënteerde Pathet Lao-rege-
ring aan de macht. Veel hoge functiona
rissen van het bewind dat tot dan aan de
macht was, werden naar heropvoedings
kampen gestuurd.
In de jaren na 1976 zijn daar volgens
Amnesty nog vele duizenden „gewone
mensen” bijgekomen. Dit zijn voor het
merendeel Laotianen die zich verzetten
tegen de koers van de regering-Kaysone
Phomvihane en de dominerende Vietna
mese invloed in het dagelijks leven.
Over Colombia heeft Amnesty meege
deeld dat daar systematisch politieke ge
vangenen worden gemarteld en op grote
schaal willekeurige arrestaties plaatsvin
den. De organisatie ontdekte tijdens een
recent bezoek 33 martelcentra.
stemming moet zijn bereikt, „noch een
limiet, noch een doel, maar een gemeen
schappelijk streven”.
De leider van de socialistische oppositie
van Israel Simon Peres, sprak zich giste
ren uit voor etappegewijze toekenning
van zelfbestuur aan de bezette gebieden,
beginnen met de Gazastrook.
Terwijl Begin gisteren bezig was aan
zijn laatste besprekingen met Carter,
sprak zijn minister van Defensie Weizman
zich in een televisie-interview uit voor
vervroegde verkiezingen. Hij maakte dui
delijk, geen enkel vertrouwen meer te
hebben in de huidige regering en liet dóór
schemeren dat hij mogelijk de rivaal van
Begin zal zijn voor het lijsttrekkerschap
van het Likoudblok. Weizman zei ook niet
uit te sluiten, dat hij deelneemt aan een
kabinet onder leiding van de Arbeiders
partij, die momenteel in de oppositie is.
Het huidige kabinet zal het volgens hem
niet lang meer maken. „Wij hebben te veel
twijfels, te veel woordenwisselingen, en
onze wegen lopen te veel uiteen”, aldus
Weizman, die verder zei over het interview
geen enkele vooroverleg met Begin te heb
ben gehad.
Ook voor de rest doet de voorzitterszetel
in de eerste plaats aan de schietstoel van
een astronaut denken, dank zij het knop-
penpaneel aan zijn linkerhand. Dat begint
bovenaan met de knop „Brandalarm”,
met de inscriptie: „Bij brandalarm portier
bellen”. Daaronder komen knoppen en
hendeltjes met de bijschriften: „Verster
ker”, „Geheime zitting”, „Spreker”, „Mi
nister”, „Voorzitter”, „Geluidsterkte” (hoe
wijlen Anne Vondeling het als kamervoor
zitter en taalzuiveraar heeft kunnen gedo
gen dat dit altijd met één „s” geschreven
werd is me een raadsel), „Radiouitzen-
ding”, „2 rood”, „1 wit”, „Uitschakeling
microfoon”, „Bij TV en radiouitzending”,
„Stemming bellen” en „Automaat”. Zo-
iemand noem ik geen voorzitter meer,
maar een gezagvoerder!
GENÈVE (UPI/ANP). De internationale vakbond voor de voedingsindustrie
IUF heeft een wereldwijde campagne aangekondigd tegen Coca Cola, waarbij in
Finland, Zweden en Mexico produktiestakingen van enkele dagen zullen worden
gehouden. In Spanje komt een verkoop- en consumentenboycot.
De bond wil dat het Coca-Cola - concern maatregelen neemt tegen de situatie
rond de vestiging in Guatemala, waar reeds verscheidene vakbondleiders zijn
omgebracht.
Gisteren is in Guatemala-City de secretaris van de grootste vakbond in de bouw
doodgeschoten. Ook zijn vrouw kwam hierbij om het leven, zo is door de politie
bekendgemaakt.
Keja
De-
be-
lijke
die
enst
iden
itair
on-
i de
ssen
LONDEN (UPI). Sterrenkundigen
hebben een quasar (radioster) ontdekt,
met een doorsnee van 748.800.000.000.000
kilometer waarschijnlijk het grootste ob
ject in het heelal. Onze aarde heeft een
doorsnede van ongeveer 12.000 kilometer.
Het tijdschrift New Scientist meldt dat de
radiosterrenkundigen, drie van de univer-
siteit te Bonn, een van het Max Planck-
instituut voor radio-astronomie en een
van het David Dunlap-observatorium in
Toronto, het object hebben gevonden met
de grootste geheel bestuurbare radiotele
scoop ter wereld, die te Effelsberg bij
Bonn in West-Duitsland. Het object, dat
de naam „3c 345” heeft gekregen, staat
vijf miljard lichtjaar van óns verwijderd.
EDINBURGH (UPI/AP). In de afgelo
pen twee weken zijn in vijf verschillende
ziekenhuizen in Engeland en Schotland
naar schatting 45 bejaarden omgekomen
door een onbekend virus dat heftige
griepverschijnselen veroorzaakt.
Tien verpleegsters en drie artsen zijn
met soortgelijke verschijnselen in zieken
huizen opgenomen. In laboratoria wordt
dag en nacht gewerkt om het dodelijke
organisme te identificeren, maar men ver
wacht hierin niet voor volgende week te
slagen. Artsen konden slechts zeggen dat
met name bejaarde patiënten die bronchi-
ale problemen hebben vatbaar zijn voor
het virus.
Van zulke wandelgangen kunnen Joop
en Ruud alleen maar dromen. De groene
gordijnen verbergen niet de wandelgan
gen, maar het feit dat daarachter eigenlijk
niets is, behalve een doorloopruimte die
toegang geeft tot gangen die meer aan de
gangen in een gymnasium doen denken
dan aan wandelgangen waarin de Grote
Beslissers al delibererend heen en weer
lopen om de route van het Schip van Staat
in de vaart der volkeren te bepalen. Wel is
er, als je zo’n gang eenmaal uit bent, een
prachtige rooksalon met lederen fau
teuils, en ook verder wordt er alles aan
gedaan om je als kamerlid een gefeteerd
gevoel te geven. Overal hangen telefoons
die gratis gebruikt mogen worden, er is
doorlopend koffie of thee in het restau
rant te krijgen, en als 150 man gelijktijdig
in het restaurant neerstrijken, krijgen ze
allemaal tegelijk, en met gezwinde spoed,
een smakelijk en goed toebereid menu
van drie gangen voorgeschoteld (zo ge
noot ik een lunch bestaande uit een con
sommé Henri IV en tasse, een médaillon
de veau Mettrenich, pommes rissollées en
Légumes divers, een salade de fruit frais,
een en ander geprakt in een vin Parvillac
rouge).
Het beste kun je natuurlijk kamervoor
zitter worden. Ik ben ook even in de stoel
van Dolman gaan zitten, meer een zetel,
die op railsjes heen en weer kan rijden.
stige
;vol-
:oek
elin-
ben.
ster
iken
vol-
nde
dol-
□an-
i de
op
-Ka-
IA).
ken
i de
rote
i is
ege-
i J.
teen
Sco-
uit
iers
ont
slag
ring
ling
nen
ge-
iker
Sin
ren
lor-
oor
'en,
dijk
ten
van
der
g te
lan
de
ers.
and
RM
ede
□oi-
icht
ho-
me-
irij-
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. Amnesty International, de organisatie die zich inzet voor de
bescherming van mensenrechten waar ook ter wereld, is gisteren in een groot
aantal landen een campagne begonnen voor vrijlating van gevangenen in
Laos.
(Van onze redactie buitenland)
Een maandje geleden heb ik even een
minuutje op de middenstip van het Feyen-
oordstadion gestaan. De tribunes waren
leeg (maakt u zich niet ongerust), maar ik
vulde ze in gedachten in met 60.000 toe
schouwers en kon me toen wel ongeveer
voorstellen hoe groot de kick moet zijn om
de bal vanaf dezelfde stip in een vol stadi
on aan het rollen te brengen.
Vorige week heb ik twee dagen in de
Tweede Kamer doorgebracht. Een mooie
parlementszaal, er zullen weinig mooiere
zijn in de wereld. Een beetje klein, naar
het schijnt. Als je met nog twee afgevaar
digden in één zo’n bankje moet zitten, zit
je inderdaad niet veel ruimer dan in een
Jumbo Jet. Economy Class, wel te ver
staan. Ik had in de Tweede Kamer krek
dezelfde ervaring als tien jaar geleden op
het Rode Plein in Moskou. Kamer en plein
zijn kleiner dan de voorstelling die je, via
de televisiebeelden, van ze gemaakt had.
Die tv-camera’s duiken nu eens in deze
hoek, dan weer in die hoek, en je stelt je
dan blijkbaar wonderwat voor van de
ruimte die je op al die momenten NIET
ziet, maar alles bij elkaar is het gewoon
een deftige, intieme vergaderzaal, waarin
iedereen op eikaars ip zit.
Neem bijvoorbeeld de befaamde „wan
delgangen”. Achter die groene gordijnen
die zich zowel aan de ene als de andere
smalle zijde van de zaal achter de bankjes
van de kamerleden bevinden, achter die
groene schermen als het ware, speelt zich
in de drukke wandelgangen het parlemen
taire spel af, —had ik altijd begrepen. Ik
stelde me bij die wandelgangen iets voor
als de wandelgang die ik eens in een
Engels kasteel had gezien. Hier aten de
gastheer en gastvrouw met hun gasten,
legde de gids uit, en na het eten begaven
de dames zich naar deze zaal, en de heren
begaven zich naar de bibliotheek. Die
bibliotheek bleek te grenzen aan een bre
de corridor, die dwars door het hele kas
teel heen liep en aan beide wanden gestof
feerd was met boekenkasten waarin de
lederen prachtbanden in duizendtallen
achter kippegaas waren opgeborgen. Dat
kippegaas leek me iets van latere jaren. Ik
kon me levendig voorstellen hoe de heren
in vroeger eeuwen, een pijpje rokend en
rustig gesticulerend, deze overdekte oprij
laan op en neer wandelden terwijl ze de
laatste topics op krijgs- en toneelgebied
bespraken.
Tijdens een persconferentie in Salisbury sloot Moega-
be „op het ogenblik” iedere militaire actie van zijn
bewind tegen het aangrenzende Zuid-Afrika uit. Voorts
zei de premier dat de twee voornaamste doelstellingen
van zijn regering de integratie van de voormalige guerril-
(Van onze redactie buitenland)
BONN. Het staat nog niet vast of
de Westduitse bondskanselier Schmidt
gehoor zal geven aan de uitnodiging
van de Russische staats- en partijleider
Brezjnjev om deze zomer naar Moskou
te komen voor een gesprek.
De Russische ambassadeur in Bonn,
Semjonov, bracht de uitnodiging enke
le dagen geleden over. Een eerder be
zoek van Schmidt aan Moskou, op uit
nodiging van Brezjnjev, werd in ver
band met de Russische invasie in Af
ghanistan afgelast. Gisteren nam de
Westduitse regering contact op met VS
en Frankrijk over de reis. Schmidt zou
In de hoofdstad van Zimbabwe zijn inmiddels talrijke
gasten gearriveerd. Onder hen de premier van India,
mevrouw Gandhi en de voormalige VN-ambassadeur
Andrew Young. In totaal zullen vanavond vertegenwoor
digers van negentien verschillende landen aanwezig zijn.
De DDR, Hongarije, Tsjecho-Slowakije en Polen zijn
SALISBURY. Aan de vooravond van de Brit
se souvereiniteitsoverdracht aan de nieuwe rege
ring van Zimbabwe, heeft premier Moegabe giste
ren verklaard dat Zuid-Afrika nu het grootste
politieke probleem in Afrika vormt. De machtso
verdracht vindt vannacht om twaalf uur plaats.
Wat me ondanks de aantrekkelijke kan
ten van het kamerlidmaatschap die ik
zojuist geschetst heb toch van het dingen
naar een zetel zal afhouden is de klaarblij
kelijke noodzaak dat je zo’n blieper in je
zak hebt, waarmee je op elk moment van
de dag kan worden opgeroepen voor het
aannemen van een belangrijke bood
schap. Zaten we met z’n allen rustig te
luisteren naar een betogende Russische
dissident, kwam er weer zo’n kamerlid „in
de piepzak” te zitten: bliep-bliep-bliep-
bliep! Luisteren of het de zijne wel was en
niet die van zijn buurman, en dan opstaan
en wegschrijden door de zaal, al bliep-
bliep-bliepend, als een man die, kleine
windjes latend, door iedereen nagekeken,
zich rustig naar het toilet spoedt.
(Van onze redactie buitenland)
MILAAN. De onlangs door het Vati-
caan veroordeelde Zwitserse katholieke
theoloog Hans Küng heeft vorig jaar een
brief gestuurd aan de paus met het ver
zoek tot een dialoog over omstreden kwes
ties als het celibaat, de geboortebeperking
en de positie van de vrouw in de kerk. De
paus heeft niet geantwoord op de brief,
die gisteren is gepubliceerd door het Itali
aanse dagblad Corriere della Sera. In zijn
schrijven pleitte Küng voor een progres
sievere opstelling van de paus in genoem
de vraagstukken.
PARIJS (DPA'AP). In Parijs is giste
ren een conferentie begonnen van de mi
nisters van Sociale Zaken van de Organi
satie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO), die tot doel
heeft te bespreken hoe vrouwen meer
kunnen worden betrokken bij het arbeids
proces in tijden waarin het slecht gaat met
de economie.
Ondanks grote inspanningen van de
overheid is er in de afgelopen twaalf jaar
slechts weinig verandering gekomen in de
achtergestelde positie van de vrouw op de
arbeidsmarkt in de westerse industrielan
den, zo wordt in een voorbeschouwing
geconstateerd. Een aantal deelnemers
pleit ervoor de vrouw niet meer als reser-
ve-arbeidskracht te beschouwen die in
economisch moeilijke tijden haar werk
moet opgeven. Aan de andere kant waar
schuwde OESO-voorzitter Van Lennep
ervoor, dat maatregelen om vrouwen
meer banen te geven het bedrijfsleven
veel geld kunnen kosten en problemen ten
aanzien van de werkgelegenheid kunnen
geven.
Sadat akkoord met
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. De Franse presidentsadvi-
seur Poniatowski heeft een aanklacht we
gens laster ingediend tegen de communis
tische en de socialistische partij, nadat
deze twee partijen hem ervan hadden
beschuldigd vier jaar geleden als minister
van Binnenlandse Zaken informatie te
hebben achtergehouden over de destijds
gepleegde moord op de vooraanstaande
Fransman Jean de Broglie.
De beide partijen baseren hun beschul
digingen op een artikel in het satirische
weekblad Le Canard Enchainé, waarin
onder meer wordt geschreven dat Ponia
towski en politiefunctionarissen reeds
voor de moord op De Broglie afwisten van
plannen hiertoe. De twee partijen willen
dat Poniatowski zich verantwoordt voor
het parlementair hooggerechthof, maar
de voormalige minister zelf dreigt zware
schadevergoedingen te eisen, zowel van
de partijen als van de politici die hun
beschuldigingen zouden steunen.
Overigens zijn de Franse tijdschriften
Le Canard Enchainé en Minute gisteren
door een rechter veroordeeld tot een sym
bolische boete van een franc en een ver
plichte rectificatie, aangezien zij twee ne
ven van president Giscard d’Estaing er
van hebben beschuldigd diamanten te
hebben aangenomen van de voormalige
Centraalafrikaanse keizer Bokassa, zon
der dat de bladen hiervoor voldoende
bewijzen aandroegen.
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. De Indonesische autori
teiten hebben in gesprekken met premier
Van Agt en minister Van der Klaauw van
Buitenlandse Zaken weinig begrip ge
toond voor de’ Nederlandse bezorgdheid
over de situatie van de mensenrechten in
Indonesië.
Dit zei een woordvoerder van de Neder
landse delegatie na afloop van de bespre
kingen. Naar verluidt hebben Van Agt en
Van der Klaauw „op gepaste wijze” de
kwestie van de mensenrechten aange
roerd.
De chef van de Indonesische binnen
landse veiligheidsdienst, admiraal Soedo-
mo, ontkende gisteren in een gesprek met
Nederlandse journalisten dat in het door
Indonesië bezette Oost-Timor mensen
worden geëxecuteerd. De toestand op
Oost-Timor is normaal, aldus Soedomo,
die geen reden zag een delegatie van Am
nesty International in de voormalige Por
tugese kolonie toe te laten.
Tijdens gesprekken van de regeringsde
legatie met Indonesische autoriteiten
bleek herhaaldelijk, dat Indonesië meer
Nederlandse investeringen wil. Het aantal
Nederlandse bedrijven, dat vestigingen
heeft in Indonesië bedraagt twintig, zo liet
een woordvoerder weten. Met name loopt
ons land op dit gebied erg achter bij West-
Duitsland.
Intussen hebben Van Agt en Van der
Klaauw hun besprekingen met onder
meer president Soeharto beëindigd. Van
daag zijn zij begonnen aan het toeristische
onderdeel van hun bezoek.
Zowel Begin als Carter toonden zich
optimistisch over de komende marathon-
onderhandelingen. De Israëlische pre
mier benadrukte overigens dat Israel zijn
nederzettingenpolitiek op de Westelijke
Jordaanoever en in de Gazastrook nooit
zal wijzigen. „De nederzettingen in die
gebieden zijn van levensbelang voor de
veiligheid van onze staat. Zij vormen een
bolwerk tegen het terrorisme en zijn volle
dig legaal en een onvervreembaar recht
van het volk van Israel”, aldus Begin. Hij
voegde daaraan toe, dat Carter hem „op
geen enkel moment” heeft gevraagd de
joodse nederzettingen in de bezette gebie
den te „bevriezen”. Overigens noemde hij
de 26ste mei, die datum waarop volgens
de akkoorden van Camp David overeen-
Volgens Amnesty verblijven in zoge
naamde heropvoedingskampen in Laos
tussen de tien- én vijftienduizend mensen,
die daar al meer dan vier jaar zonder
lastrijders in het leger en de voltooiing van de terugkeer
van vluchtelingen zullen zijn.
De komende maanden zal zijn regering zich bovendien
bezighouden met het verwezenlijken van een eerlijker
verdeling van inkomen en werk onder de zeven miljoen
zwarten en 250.000 blanken dan nu het geval is. Moegabe
zei te streven naar gratis onderwijs en gezondheidszorg.
het eerste westelijke staatshoofd zijn
dat na het begin van de Russische
inmenging in Afghanistan Moskou be
zoekt. Overigens heeft de bondskanse
lier gisteren benadrukt, dat een reis
naar de Sovjet-Unie wat hem betreft
weinig zin heeft als daar alleen beken
de tegenovergestelde standpunten
over de situatie in de wereld worden
herhaald.
Prins Charles arriveerde gisteren in Salisbury voor het bijwonen van de souvereiniteitsoverdracht Hij bracht een bezoek aan een zwarte
woonwijk en werd daar enthousiast begroet.
Zuid-Afrika grootste probleem
niet uitgenodigd. China en de Sovjet-Unie weer wel. De
Russische delegatie arriveerde gisteren als eerste in
Salisbury. Namens het Britse koningshuis is kroonprins
Charles aanwezig.
Nadat Ian Smith het toenmalige Rhodesië in 1965 op
onwettige wijze van Groot-Brittannië afscheidde, kwam
een guerrillastrijd op gang tegen de overheersing van de
blanken in het land.
De strijd tussen de legers van de guerrillaleiders Nko-
mo en Moegabe en het Rhodesische leger, heeft in een
acht jaar durende felle burgeroorlog, een groot aantal
mensenlevens geëist. Het bleek echter mogelijk om mid
dels verkiezingen de burgeroorlog voorlopig tot een
vreedzaam einde te brengen.
