Avontuurlijke new
Filmers eisen
wave uit Canada
Bolhoedmannen naar
Festival te Nancy
opheffing van
bestedingsstop
dat kan ons
niet^beuren
Michel Rieu,
kunstenaar
die zijn
weg zoekt
„Gaat u rustig slapen.’
I
Klankjuwelen fonkelden elk naar eigen aard
Muzikale mix bij Martha the Muffins
Vertrekvisum voor Sovjet-schrijver
loten met 31 mei f22,50. Daarna f 10,-duurder.
KVÉTÏNY
Expositie in een veelvoud van stijlen in Joannes de Deo
Succes tijdens tentoptreden in Mannheim
F
1
Gerald Oskamp wint
dirigentenconcours
I
I
I
I
I
I
I
I
I
f"
KUNST
1980
M E I
1 3
Het boek werd samengesteld door
de bekende journalist Evert Werkman
en de geschiedkundigen Madelon
de Keizer en Gert Jan van Setten.
Het is een bijzonder boek geworden,
waarin de wonderlijke sfeer -
van die dagen tot leven
komt. Ook al hebt u die
niet zelf meegemaakt.
HAARLEM. In de pianoserie georganiseerd door de Stichting
Stadsschouwburg en Concertgebouw Haarlem vond maandagavond
het optreden plaats van de pianist Youri Egorov, geboren en opgeleid
in Rusland, maar al sedert enkele jaren wonende te Amsterdam. Dat
hij niet alleen onder vakgenoten bekend staat als buitengewoon en
veelzijdig begaafd, maar dat ook het publiek een optreden van hem
naar waarde weet te schatten bleek uit het verheugend aantal toehoor
ders dat in de grote zaal van het Concertgebouw bijeen was gekomen.
Het programma rechtvaardigde in alle opzichten deze ruime belang
stelling die de verwachting inhield van een avond vol verfijnde
pianistiek op zeer hoog niveau.
’t Leek allemaal zo ver van ons bed.
Maar voor we goed en wel wakker
waren, rolden de tanks al door de straat.
Vielen de Duitsers letterlijk uit de lucht.
De oorlog was ons leven binnen
getrokken.
Het lijkt 40 jaar later misschien
onvoorstelbaar; maar, ondanks alle
gruwelen, ondanks alle terreur, probeer
den we er toch het beste van te maken.
We pasten ons wonderwel aan. En we
bleken vindingrijker dan we dachten.
Over de geschiedenis van het dage
lijks leven in de Tweede Wereldoorlog
gaat het nieuwe Boek van de Maand.
Verteld aan de hand van anecdotes,
persoonlijke verslagen en dagboekfrag
menten.
Zichtbaar gemaakt door talloze foto’s
en afbeeldingen, waarbij nooit eerder
gepubliceerd materiaal uit privé- bezit.
De aanbieding is geldig van 1 t/m 31 mei. Echter zolang de voorraad strekt.
DINSDAG
,10 I
Youri Egorov: fenomenaal pianist
Bloemenkiosk uit Tsjechoslowakije, olieverfschilderij.
(ADVERTENTIE)
JOHN OOMKES
naar
Martha Johnson (links) en Martha Ladly van de Canadese groep Martha and the Muffins:
zang alsof de tafel van zes wordt opgedreund.
Trattnern, werd uitgegeven gelijk met de
Sonate in c kleine terts K.V. 457 waarvan
de Fantasie wel de „Prelude” werd ge
noemd. De verfijnde dynamiek en het
geraffineerde toucher maakten de vertol
king tot een bijzondere gebeurtenis. Het
introverte andante voerde naar het alle
gro, waarvan de fellere accenten in vol
maakt evenwicht waren met de ingehou
den melancholie die het hele werk ademt.
Met wisselende expressiviteit en innerlij
ke geladenheid volgden het andantino en
Eén enkel concert is voor Martha and
the Muffins in ons land gepland. Het zal
voldoende zijn om de band aan een onge
lofelijke live-reputatie te helpen. In een
Oskamp, in 1976 winnaar van het inter
nationale John Players Dirigentencon
cours en momenteel dirigent van het Sin-
fonietta-orkest van Bournemouth (Enge
land), werd door de internationale jury
van muziekdeskundigen gekozen als beste
onder de 49 deelnemers uit 17 landen.
afgeladen Melkweg zorgt een uitzinnig
publiek voor zulke spreekkoren na afloop
van de tweede toegift, dat de daar altijd
wat landerige en hangerige stemming
voorgoed naar het verleden wordt verwe
zen. Na minuten van aanhoudend gejuich
verschijnen de Canadezen, zoals eerder
deze maand hun oudere landgenoten bij
een herinneringsbijeenkomst op de Dam,
voor een derde encore.
Wie de muziek van Martha the Muf
fins bestudeert, moet wel wezensvreemde
elementen bespeuren. Het basistrio van
de band (drums, gitaar en bas) speelt niet
zelden polyritmisch. Daar overheen wordt
de sax van Andy Haas als een slechts in
maatsoort beperkt instrument toegevoegd
op een wijze die je alleen in de free jazz
tegenkomt en tenslotte zorgen twee onder
nemende zangeresjes voor de finishing
touch. Hun gelijkstemmige vokalen dreu
nen de coupletten als de tafel van zes op
en verder voegen zij aan deze imposante
formule nog simpele orgelharmoniën toe,
die je ook bij The B-52’s zou kunnen
verwachten.
Martha and the Muffins zijn een band
die experimenten niet schuwt en strikt
genomen de grenzen van de rock door
breekt. Voeg daar nog het hoogst ongewo
ne repertoire aan toe en je hebt voldoende
argumenten om je licht eens op te steken.
De songs behandelen een groot aantal
onderwerpen, waarbij de band getuigt
van een scherpe, eigentijdse visie op het
huidige maatschappij beleid. Maar zowel
de individuele vertwijfeling (revenge en
Indecision) als een onverwacht roman
tisch trekje (Echo Beach) komen verder in
de ongebruikelijk getoonzette liedjes van
de beide Martha’s aan bod.
Met scherpte en precisie weet de band
de op zich gecompliceerde opdracht te
vervullen. Met een veelvuldig gebruik van
kopstemmen, saxbreaks en een vergelijk
bare voorkeur voor het creëren van onge
bruikelijke geluidsstemmingen (sound,
zou je kunnen zeggen) blijft de set vanaf
het begin af alle aandacht eisen. Niet
alleen het materiaal van de debuutplaat,
die met Hide and Seek, Monotone en het
aardige Cheesies and Gum het best aan
bod komt, maar ook nieuw repertoire is er
te horen. Halfway thru the Night, In the
Dark, Symptomatic Love, A.R.U., Primal
Weekend en een interessante cover van
Lennon McCartney’s Daytripper getui
gen eveneens van de avontuurlijke zin van
dit zestal. Met name de improvisatie in
A.R.U. doet de band meer op een free
jazzgroep lijken dan een rockband. Knal
harde tromboneboeren van de rondborsti
ge Martha Ladly versterken nog de heer
lijke vervreemding.
BOEDAPEST (AP). De Nederlander
Gerald Hubertus Oskamp is maandag
uitgeroepen tot winnaar van het derde
Internationale Concours voor jonge diri
genten, dat de Hongaarse televisie tussen
18 april en 11 mei heeft gehouden.
becommentariëren de voorstelling, even
als de teksten, die er doorheen geschreven
zijn: How Nice! Veel knip-en plakwerk
ook in „piskvorky”, een soort Tsjechisch
boter, kaas en eieren. Een werkstuk, waar
men gemakkeljjk voorbijloopt zonder het
op te merken is „Hoe ik een amaryllis kan
worden om trots op te zijn”, een met acryl
aangevulde fotomontage, die slechts 14
centimeter breed is. Maar er staat wat
tegenover: over een lengte van drie en een
halve meter schiet dit alom gewaardeerde
bolgewas als een vuurpijl een trappenhuis
in. Voor diegenen, die in het ziekenhuis
verder niets te zoeken hebben: Joannes de
Deo vormt de snelste verbinding tussen de
Maerten van Heemskerkstraat en de Vel-
serstraat. Althans indien u te voet bent.
ARTHUR BELMON
sie en dromerige fragmenten werden uit
gevoerd met een virtuositeit, die nergens
doel in zichzelf was, maar volstrekt
dienstbaar bleef aan de muzikale gedach
te. Kortom een herschepping van grootse
allure.
piü allegro, waarna wederom een adagio
de indrukwekkende afsluiting vormt.
De Fantasie in C grote terts van Schu
mann, door hem opgedragen aan Franz
Liszt, behelst naar hij in een brief aan zijn
geliefde Clara Wieck schreef „een klacht
om jou”, waaruit de wisselvalligheid van
sfeer van de compositie, geheel in
overeenstemming met de psychische ge
steldheid van de componist, te begrijpen
is. Grillig en hartstochtelijk in de aan
vang, vervolgens een ballade-achtige epi
sode met onstuimige passages die tot een
geweldige apotheose voerden, aan Chopin
herinnerende gedeelten van brede expres-
De schilderijen van Michiel Rieu han
den nog tot het eind van deze maand in
het ziekenhuis Joannes de Deo)
Vooropgesteld moet worden dat het ei
genlijk overbodig is om met betrekking
tot het fenomeen Youri Egorov uit te
wijden over de technische aspecten van
zijn pianospel, omdat iedere opeenstape
ling van moeilijkheden schijnbaar spelen
derwijs werd overwonnen en dat met een
muzikaliteit die geen wens onvervuld liet.
Mozarts Fantasie, geschreven in 1785
voor zijn leerlinge mevrouw Thérèse von
Ho dagelijks fcwc in
Concert: Piano-recital door Youri
Egorov in Haarlemse Concertgebouw.
Programrha: Mozarts Fantasie in c
kleine terts K.V. 475, Schumann Fan
tasie in C grote terts opus 17 en 12
Etudes opus 10 van Chopin. 12 mei
1980.
De naam Etudes, oefeningen dus, die
Frédéric Chopin aan de twaalf korte stuk
ken verzameld onder opus nr. 10 gaf, is
welbeschouwd een understatement. De
technische moeilijkheid, die het uitgangs
punt voor zo’n compositie vormde, leidde
telkens tot de schepping van een muzikaal
meesterwerkje, steeds met eigen inhoud
en karakter. De werkelijk fabelachtige
technische beheersing van Youri Egorov
deed elk van deze klankjuwelen fonkelen
naar de eigen aard: heroïsch of liefelijk,
demonisch of weemoedig, speels of dra
matisch. Terecht volgden hierop storm
achtige bijvalsbetuigingen, waarvoor
Youri Egorov dankte met een verstilde
toegift: Reflets dans l’eau uit „Images”
van Claude Debussy als slot van een on
vergetelijke pianoavond, voorwaar een
hoogtepunt van dit seizoen.
P. ZWAANSWIJK
voor een kantine. Tribune op de achter
grond. De geschilderde voorstelling wordt
omlijst door plakplastic Delftsblauwe te
geltjes, een materiaal dat inderdaad in de
meest troosteloze horeca-gelegenheden
nog iets van gezelligheid moet suggereren.
Is het hier nou zo leuk? Wie weet, we doen
ons best. Een hele wand in het ziekenhuis
wordt gevuld met een werkstuk, dat een
impressie geeft van het HogeJTatra-ge-
bêrgfë/ op"de grens van 'Polen en'Tsjecho-
Slowakjje. Vijf doeken van incourant for
maat, waaronder een kwartcirkel en een
parallelogram, zorgen hier voor een ui
terst ruimtelijke sfeer. Het idioom is hier
duidelijk ontleend aan de firma Dibbits
Van Elk. (Ateliers ’63).De drie meest re
cente werken moeten het al helemaal heb
ben van het idee. Een gouache, waarop de
croquetwedstrijd van Manet onnauwkeu
rig is nagepenseeld, is door Rieu in 96
segmenten geknipt, alle afzonderlijk inge
lijst. Foto’s van Rieu, liggend in het gras,
MOSKOU (AP). De vooraanstaande Sovjet-schrijver Vasili Aksjonov heeft
maandag meegedeeld dat zijn verzoek zijn land te mogen verlaten, is ingewilligd. Een
maand geleden had hij om een vertrekvisum gevraagd zeggend dat zijn loopbaan als
schrijver „was vastgelopen”.
Hij zal eind juni Moskou verlaten, korte tijd in Parijs blijven en dan doorreizen naar
Los Angeles. De rector magnificus van de Universiteit van Califomië had hem daartoe
uitgenodigd.
Aksjanov die 47 jaar is, zal de Sovjet-Unie verlaten samen met zijn vrouw Maja en
drie andere familieleden. De schrijver Aksjanov steunt de verbannen natuurkundige
dr. Sacharov. Hij heeft ook meegewerkt aan de „ondergrondse” letterkundige almanak
„Metropol”.
Concert: Martha and the Muffins in
De Melkweg. Bezetting: Martha Ladly
(zang, toetsen, trombone), Marthe
Johnson (zang, toetsen), Andy de
Haas (saxen, fluit), Mark Gane (gi
taar, zang), Carl Finkle (bas) en Tim
Gane (drum).
Amsterdam, 12 mei 1980.
HAARLEM. Ziekenhuisbezoek is
voor niemand een pretje. In de eerste
plaats geldt dit natuurlijk voor de pa
tiënten, die voor kortere tijd moeten wor
den opgenomen. Maar ook voor diegenen,
die gehospitaliseerde verwanten hebben,
is de gang naar het ziekenhuis er vaak
één, die met lood in de schoenen wordt
ondernomen: Zorg om de zieke, Kafkaes-
que architectuur en een alom tegenwoor
dige lucht van ontsmettingsmiddelen.
Om de zinnen bij al deze narigheid enigs
zins te verzetten, zijn er in de beneden
gangen van het ziekenhuis Joannes de
Deo momenteel schilderijen te zien van
de jonge Haarlemse schilder Michiel
Rieu. Een prijzenswaardig initiatief,
want op deze manier worden zowel am
bulante patiënten, als bezoekers eraan
herinnerd, dat er ook buiten nog een
wereld is. Een wereld waarop Michiel
Rieu vaak verrassende vensters opent.
r
De tentoonstelling in Joannes de Deo
laat werk zien, dat Rieu de afgelopen vijf
jaar heeft gemaakt. In deze periode heeft
hij al heel wat stijlen doorlopen, of liever
gezegd: aan heel wat stijlen gesnuffeld.
Op het eerste gezicht maakt de tentoon
stelling dan ook de indruk van een weinig
samenhangend allegaartje. Maar Rieu
staat op het standpunt dat iedereen gerust
mag zien onder welke invloed hij in be
paalde periodes gestaan heeft. Hij is een
onderzoekend en reislustig type, veel van
zijn schilderijen ontstonden in het buiten
land, en ook binnen zijn werk mag Rieu
natuurlijk uitstapjes maken in de kunst
wereld. Er gaat trouwens wel iets ontwa-
penends uit van het feit dat Michel Rieu zo
zonder schaamte ook zijn minder geslaag
de werkstukken ophangt. Iemand van 27
jaar staat nog pas aan het begin van zijn
artistieke loopbaan, en het zou niet erg
redelijk._zijn, van hem te eisen.zich. bjj één
en dezelfde schildertrant te houden. De
kunstenaar zoekt zijn weg, en het publiek
wordt ruimschoots in de gelegenheid ge
steld zijn gangen te volgen.
In het oudere werk is goed te zien dat
Rieu nog voornamelijk bezig is zijn tech
niek te oefenen. In sommige doeken heeft
dat tot gevolg dat de compositie niet hele
maal uit de verf komt. Het werken op
grote formaten stelt altijd eisen, waarvan
een van de belangrijkste is: zelfbeperking.
Op het doek „Onze vakantie in Bulbik
(toen we nog samen waren)” zien we bij
voorbeeld dat Rieu heeft geprobeerd te
veel dingen tegelijk in één schilderij te
stoppen. Niet alleen wordt de inrichting
van het vakantiehuisje gedetailleerd
1 weergegeven, we zien ook Rieus vriendin
buiten met een vlieger spelen (symboliek!
X terwijl de kunstenaar op de canapé het
naderend onheil van een verbroken rela
tie zit af te wachten. Veel geslaagder is een
portret van een vriendenpaar aan een
piano. Hoewel dit doek nog veel groter is,
heeft Rieu de verleiding kunnen weer
staan de grote open vlakken op te vullen
met zaken die de aandacht maar zouden
afleiden van de hoofdvoorstelling. Een
aardig sfeerstuk uit de vroege periode is
een stilleven met een grote aardappel
op een tafel voor een open raam. Uit 1975
stamt een geschilderde sequentie van vijf
doeken, waarop we de schilder in aktie
zien. Eerst de schilder met palet, vervol
gens twee „bewogen” doeken, een voor-
stellingloos schilderij in zachte tinten, en
tot slot een uiterst vlak, realistisch portret
van de kunstenaar, tevreden na gedane
arbeid. Deze serie is ontstaan in Frank
rijk, wat aan de kleuren goed te zien is.
Een verblijf van een jaar in Tsjechoslowa
kije leverde een aantal doeken op, waar
onder de hierbij afgebeelde kiosk. De
sfeer van David Hockney, gekoppeld aan
het kleurenpalet uit de Oosteuropese
snoepwinkel. Op deze schilderijen ont
breekt de menselijke figuur. Staat er toch
een mens op, dan op de rug gezien, zoals
een dame die zich spiegelt aan een stand
beeld in het park.
In het recente werk zien we hoe Michiel
Rieu steeds meer de kant op gaat van de
idee-kunst. Een tussenfase vormt een
schilderij, waarop we Rieu als een soort
John Lennon zien poseren (met zonnebril)
AMSTERDAM. Het blijft gissen naar de geografische omstandigheden. De op het
miniscule Dindisc-labeltje uitgebrachte debuutelpee Metro Music brengt weliswaar
een deel van de kaart van de wereldstad Toronto in beeld, maar het blijft een raadsel
in hoeverre deze Canadese plaats van invloed is op de aldaar merkwaardig samenges
telde muziek van Martha and the Muffins. Er komt namelijk al sinds jaar en dag
goede muziek uit Canada, maar voortreffelijke new wave met een uitgesproken
„stedelijk” karakter werd tot nog toe niet geëxporteerd.
„Dat kan ons niet
gebeuren is het nieuwe
Boek van de Maand.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Theatergroep Perspekt heeft vorige week vrijdag op succes
volle wijze het tiendaagse theaterfestival in de Duitse stad Mannheim ge
opend. Het festival, dat gehouden wordt in verband met het tweehonderdjarig
bestaan van het National Theater, schenkt aandacht aan nieuwe theateront-
wikkelingen en nodigde in dat verband ook Perspekt uit. De Haarlemse
theatergroep gaf er een opvoering van De Bolhoedmannen.
Michael Helmerhorst, een van de ac
teurs in deze produktie, toonde zich na
afloop enthousiast over de manier waarop
in Mannheim werd gespeeld. Perspekt
trad daar namelijk niet op in een theater,
maar in een speciaal voor het festival
geplaatste theatertent. Het spelen in een
tent brengt technische beperkingen met
zich mee en juist voor een voorstelling als
>De Bolhoedmannen, waarbij aan de tech
niek hoge eisen worden gesteld, had een
optreden buiten een technisch goed geou
tilleerd theater funest kunnen zijn.
Helmerhorst: „Er was door de festival
leiding alles gedaan om het ons technisch
naar de zin te maken. Wat de ruimte voor
het spelen betreft hadden we geen klagen
en technisch moest er natuurlijk het een
en ander worden geïmproviseerd, maar
we zijn er goed uitgekomen. Een ander
punt was dat we vanwege de sfeer van de
voorstelling moesten wachten tot het don
ker was en dat betekende dat we niet voor
half tien ’s avonds konden beginnen. Maar
het publiek, ongeveer 250 mensen, toonde
zich bijzonder enthousiast”.
Nog twee andere trips naar het buiten
land staan Perspekt te wachten. Het gezel
schap is uitgenodigd voor het jaarlijks
terugkerende theaterfestival in Nancy,
waar tal van prominente gezelschappen
ook dit jaar weer vertegenwoordigd zijn.
Nancy duurt van 14 t/m 26 mei. Perspekt
speelt er driemaal een voorstelling van De
Bolhoedmannen. Dat gebeurt op 20, 21 en
22 mei in het Maison des Jeunes et de la
Culture Rencontre. Tegen het einde van
het jaar gaat Perspekt opnieuw
Frankrijk. Eind november-begin decem
ber speelt men dan De Bolhoedmannen
een week lang in Nanterre, even boven
Parijs, en dat gebeurt dan in het kader
van het Festival de l’Automne, in het
Théêtre des Amantiers.
De Franse contacten van Perspekt date
ren van vorig jaar, toen de groep in België
optrad tijdens het Kaai-theater in Brussel.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Onmiddellijke op
heffing van de bestedingsstop; volledige
compensatie van alle produktiekosten-
stijgingen; geen stuiver bezuiniging op
de Nederlandse filmproduktie; uitbrei
ding van overheidssubsidie voor de korte
en lange film. Zo luiden de eisen van
cineasten, producenten, technici en labo
ranten aan CRM. Maandagavond waren
zij bijeen op een protestbijeenkomst te
gen de verplichtingenstop, in de Amster
damse Filmakademie.
De bijeenkomst was belegd door de
Kunstenbond FNV en het Initiatiefcomité
van Filmers. Tijdens de bijeenkomst werd
een verklaring aangenomen, waarin bo
vengenoemde eisen vervat zijn. Deze zal
aan de ministers van CRM en Financiën
,ter kennis worden gebracht.
