■■■I
AMERIKAANS BEGROTINGSBUREAU VOORSPELT:
Na bloedige onlusten
Honger bedreigt
zwarte kinderen
in Zuid-Afrika
Hodding Carter
profiteert” van EG
Nederland
houdt ermee op
Kwangjoe: rust
lijkt weergekeerd
Volgende week
vluchtelingen
top in Genève
Ariane ontploft
en in zee gestort
„Vrouwen geen
misdienaars”
brengt bezoek
aan Nederland
Militaire Raad
I
SF
99
n
g
„Sjah-aanhangers
wilden vandaag
coup plegen”
UhMI
ZATERDAG 24 MEI
Jé
I
*4'^
3
BINNEN. EN BUITENLAND
1980
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Gedu
rende het gehele lopende de
cennium krijgt de wereld te
maken met krapte op de olie-
markt en daardoor zal de prijs
waarschijnlijk in 1985 uitko
men op 52 dollar per vat (van
159 liter).
F j
Spectaculaire stijging
tw
Zuidkoreaanse studenten verdelen de op de politie buitgemaakte wapens onder de demonstranten in Kwangjoe
n B
aste
sge-
gen
;ren
zing
atie
jval
van
ïen-
aken
i ter
atste
fail-
'erij.
iden
gste
n be-
t per
Deze sombere verwachting staat te le
zen in een rapport van het begrotingsbu
reau van het Amerikaanse Congres. Op
het ogenblik bedraagt de prijs gemiddeld
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG. Voor min
stens vijftigduizend Zuidafrikaanse
kinderen dreigt dit jaar de honger
dood. Duizenden kinderen zijn on
dervoed.
lege
een
tge-
van
die
iuk-
her-
mer
i de
der
doel
heid
van
Ne-
iolen
beta-
idige
j stu-
(Van onze redactie buitenland)
SEOEL. In de Zuidkoreaanse provinciehoofdstad Kwangjoe leek de rust
gisteren, na zes dagen van bloedige onlusten, enigszins weergekeerd. Wel
blijft de stad, die geheel in handen is van burgers, omsingeld door legereen
heden.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Nederland krijgt dit jaar 1,1 mil
jard gulden méér uit de kas van de Europese
Gemeenschap dan het zelf aan Brussel betaalt. In
1981 kan dit voordeel tot 1,5 miljard gulden
oplopen.
Dit blijkt uit berekeningen van de Europese Commis
sie, het „dagelijks EG-bestuur”, over de financiële lusten
en lasten van het EG-lidmaatschap voor de negen lid
staten.
Als het Britse budget-probleem volgende week niet
wordt opgelost, dan zal de regering in Londen niet
meewerken aan een formeel besluit om de landbouwprij
zen met ingang van 1 juni met 5 procent gemiddeld te
verhogen. Frankrijk accepteert deze koppeling niet lan
ger. Parijs heeft aangekondigd dat het nationale maatre-
De nieuwe berekeningen, waarin rekening is gehouden
met een verhoging van de Europese landbouwprijzen
met 5 procent, worden dinsdag voorgelegd aan de minis
ters van Financiën van de Negen. De ministers willen
opnieuw proberen een oplossing te vinden voor de vraag,
hoe de grote Britse bijdrage aan de EG-begroting - in 1980
maar liefst 4,8 miljard gulden - verminderd kan worden.
Intussen heeft de commandant van de
staat van beleg, generaal Lee Hoei-song,
in door helikopters uitgestrooide pamflet
ten gewaarschuwd, dat iedereen die wa
pens bij zich draagt zal worden doodge
schoten.
gelen zal nemen om de 5 proceht prijsverhoging door te
voeren, ook al is er geen besluit van de Europese minis
terraad.
De Europese Commissie heeft de financiële lasten en
lusten van de Negen voor dit jaar en voor 1981 berekend.
Voor 1982 zijn „tendensen” vastgesteld. Dit moet het de
ministers van Financiën mogelijk maken een oplossing
voor het Britse budgetprobleem voor de duur van drie
jaar te vinden. Over deze termijn zijn de Negen het eens,
zo zei minister Van der Klaauw (Buitenlandse Zaken)
afgelopen weekeinde in Napels na informeel beraad met
zijn collega’s van de andere EG-landen.
gegevens zei gisteren professor John Gear
van de universiteit van Witwatersrand dat
zeker 750.000 zwarte kinderen in Zuid-
Afrika te weinig voedsel krijgen. De pro
blemen worden versterkt door het feit dat
op het ogenblik zeker 500.000 zwarte men
sen werkloös zijn.
Velen van hen zijn tussen de 20 en 29
jaar oud. Zij zijn dus nauwelijks in staat
2,1 procent en versterking van de inflatie
met twintig procent teweeg brengen.
In de vooronderstelling dat de olieprij
zen jaarlijks reëel twee procent omhoog
gaan, komt het begrotingsbureau tot de
slotsom dat de wereldvraag naar olie het
aanbod in 1985 met 4,4 miljoen vaten per
dag te boven zal gaan en in 1990 met 10,6
miljoen vaten per dag.
standpunten over het Britse budgetprobleem, dat de
Gemeenschap al anderhalf jaar verdeeld houdt.
Ook in andere problemen die aan de Britse EG-bijdra-
ge zijn gekoppeld - een marktverordening voor schape-
vlees en de gemeenschappelijke visserijpolitiek -, is sinds
de Luxemburgse top nauwelijks vooruitgang geboekt.
Groot-Brittannië en West-Duitsland (in 1980 ruim 3
miljard gulden) zijn de twee EG-landen die netto meer
aan Brussel betalen dan zij van de EG ontvangen. Tot de
grote „profiteurs” van het EG-lidmaatschap behoren
Italië (2,1 miljard gulden) en Ierland (1,4 miljard gulden).
Nederland komt op de vierde plaats, na België, dat 1,3
miljard gulden uit de Brusselse kas krijgt. Denemarken
zit vrijwel op hetzelfde cijfer als Nederland. Frankrijk
speelt vrijwel quitte (al is een netto-ontvangst van 40
miljoen gulden voorzien). Al deze cijfers hebben betrek
king op 1980.
Italië, dat dit halve jaar het EG-voorzitterschap uitoe
fent, is erop gebrand volgende week een oplossing te
vinden voor het Britse budgetprobleem. Voorzien is, dat
de ministers van Buitenlandse Zaken donderdag bijeen
komen als de ministers van Financiën dinsdag vooruit
gang boeken. Ook de landbouwministers komen op 29
mei weer bijeen, met als belangrijkste opgave een for
meel besluit te nemen over de prijsverhoging met 5
procent, die dan nog juist op 1 juni van kracht kan
worden.
olge
stag-
Vol-
neri-
ptre-
om
nen,
drijf,
actie
plan
root-
de
■dam
van
neen
laart
Fj-
rt in
drijf,
juni
Iden
wor-
i van
dag
l ge-
ahre-
reco-
jacht
m de
>kke-
)r en
i van
lalis-
van
cteu-
ider-
orga-
iatre-
ligd.
olvo
van
iren-
aats-
rgse
it zo
den.
eide
ge-
iver-
den af te stappen van de dollar als betaal
middel voor olie. Dat zou een signaal zijn
dat de dollar niet langer te handhaven zou
zijn als reservevaluta. Als het opnemen
van dollars in monetaire reserves niet
ordelijk wordt beëindigd, zou de dollar
wel eens kunnen worden doodgedrukt.
(Van onze redactie buitenland)
GENÈVE. In Genève wordt
maandag en dinsdag een conferentie
over de Inodchinese vluchtelingen
gehouden, waaraan een kleine hon
derd landen, uitgezonderd de Sovjet
unie, Vietnam en het Cambodjaanse
bewind van Heng Samrin deelnemen.
ongeveer 31 dollar per vat. De prijsstij
ging zal er oorzaak van zijn dat er steeds
meer Amerikaanse dollars in het buiten
land komen, waardoor de koerswaarde
van de geldeenheid zal dalen en de druk
om de dollar als reservevaluta’ te vervan
gen zal toenemen. Op het ogenblik
„zwerft” naar schatting een miljard dollar
buiten de Verenigde Staten rond.
In het rapport zijn eveneens de uitkom
sten vermeld van een onderzoek naar de
gevolgen van het uitvallen van invoer van
3,5 miljoen vaten per dag gedurende een
jaar in de VS. Een dergelijk olietekort van
negen procent zou een daling van het reële
bruto nationaal produkt met 6,6 procent,
een toeneming van de werkloosheid met
De omvang van het Britse bijdrageprobleem blijkt eens
te meer uit de nieuwe berekeningen. Voor 1981 wordt een
netto-bijdrage van Londen aan de EG-begroting van
minstens 6 miljard gulden verwacht. Voor 1982 zal dit
cijfer zeker niet minder zijn. Met het argument dat Groot-
Brittannië op twee na de armste lidstaat van de Europese
Gemeenschap is, eist de regering in Londen dat de
andere EG-landen deze financiële last grotendeels
overnemen.
Dat zou weer een stijging van de reke
ning inhouden, die de Verenigde Staten
moeten betalen voor de invoer van olie en
alle andere produkten, dus een zware klap
voor de Amerikaanse volkshuishouding
betekenen. Het begrotingsbureau ver
meldde er wel bij, dat de OPEC naar mag
worden aangenomen, niet staat te wach
ten op instorten van de dollar.
Federale Partij, het parlementslid Horace
van Rensburg, zei gisteren het onbegrijpe
lijk te vinden dat Zuid-Afrika voortdu
rend voedsel exporteert, terwijl tegelijk
een belangrijk deel van de eigen bevol
king niets te eten heeft.
Pas gisteren werd bekend dat Zuid-
Afrika verzoeken van Zambia, Mozambi
que, Tanzania en Kenia heeft ontvangen
om mais naar deze landen uit te voeren.
Dr. Van Rensburg wees erop, dat het
South African Medical Journal tot de con
clusie is gekomen, dat de sterfte voor
zwarte en kleurlingkinderen dertien keer
hoger is dan voof blanke kinderen. De
doodsoorzaak lag in de meeste gevallen in
ondervoeding of in de gevolgen daarvan.
In een eerste reactie op de alarmerende
berichten zei de Zuidafrikaanse minister
van gezondheid, dr. Munnik, dat er geen
betrouwbare cijfers bekend zijn over on
dervoeding in Zuid-Afrika. Hij wees erop
dat 38.000 zwarte en 930 blanke kinderen,
die leden aan ondervoeding, in het begro
tingsjaar 1979-1980 bediend werden in een
project voor de verdeling van gratis melk.
voor hun gezinnen te zorgen. Bovendien
stijgen de kosten van levensonderhoud in
Zuid-Afrika voortdurend. De inflatie
steeg, op basis van 12 maanden, van 12
percent in april tot 13,4 percent in mei.
Professor Gear is van mening dat er ook
een tekort bestaat aan artsen, die de on
dervoede kinderen kunnen verzorgen.
Een woordvoerder van de Progressieve
TEHERAN. De staf van de Iraanse
strijdkrachten heeft gisteren bekend-
gemaakt, dat aanhangers van de ver
dreven sjah van plan waren vandaag
een staatsgreep te plegen. Met het oog
daarop werd er bij legereenheden op
aangedrongen een mars te houden
naar Teheran.
Volgens een bekendmaking van de
generale staf werd in een circulaire uit
naam van het voormalig hoofd van het
militair gezag in de hoofdstad, gene
raal Oveissi, het leger opgeroepen om
het radiostation te bezetten en leden
van de leidende geestelijkheid aan te
houden. Deze circulaire was gezonden
naar kazernes in het westen van het
land, waar legereenheden strijden-te
gen de opstandige Koerden.
Generaal Oveissi werd hoofd van het
militair gezag in Teheran, toen in 1978
de staat van beleg werd afgekondigd
voor 12 Iraanse steden. Op de eerste
dag dat hij in functie was, het hij
militairen schieten op ongewapende
demonstranten. Hierdoor werd de op
positie tegen de sjah versterkt.
Op de Europese topconferentie van eind april in
Luxemburg wees de Britse premier Margaret Thatcher
een aanbod van vermindering van de Britse bijdrage met
3,2 miljard gulden in 1980 en hetzelfde bedrag in 1981 van
de hand. Sindsdien is er geen beweging gekomen in de
(Van onze redactie buitenland)
KOUROU. De tweede lancering van
de Europese raket Ariane is gisteren mis
lukt doordat een van de vier motoren van
de eerste trap het niet goed deed, zo heeft
het Franse centrum voor ruimtevaart be
kendgemaakt.
De lancering van het ruimtevaartcen-
trum Kourou in Frans Guyana was ver
schillende keren uitgesteld wegens moei
lijkheden met de computer en het slechte
weer. 60 seconden na de start bleek dat
een van de vier motoren van de eerste
rakettrap het niet deed, waardoor de ra
ket niet in de gewenste baan kon komen.
De raket is ontploft en in zee gestort.
De 208 ton zware Ariane die 2,4 miljard
gulden heeft gekost, werd op 24 december
van het vorig jaar voor de eerste maal met
succes beproefd. De raket is destijds ont
worpen om een eind te maken aan de
afhankelijkheid van Europa van Ameri
kaanse draagraketten.
Ariane moest de twee Westduitse kunst
manen Feuerrad en Oscar 9 in een baan
om de aarde brengen. Met de 1.105 kilo
zware satelliet Feuerrad wilde men de
voorwaarden onderzoeken voor de zoge
naamde „beheerste kernfusie” in toekom
stige kernreactors. De rond 90 kilo zware
Oscar 9 was een satelliet voor telecommu
nicatie.
VATICAANSTAD (DPA) Vrouwen
mogen geen mis meer dienen. Dit staat in
een gisteren in Vaticaanstad gepubliceerd
document getiteld „laestimabile Donum”
(onschatbaar geschenk), dat afkomstig is
van de Vaticaanse congregatie voor de
sacramenten.
Het dienen van de mis in de kerk door
vrouwen en meisjes behoort volgens dit
document tot de misbruiken die de kerk
Veel inwoners zijn bezig met het
schoonmaken van de met losse stenen en
glasscherven bezaaide straten. Enkele
duizenden burgers hielden een mars langs
de 52 in het centrum van de stad tentoon
gestelde lijken van gedode demonstran
ten. Volgens onofficiële cijfers zouden bij
de demonstraties, die afgelopen zondag
begonnen, 81 personen zijn gedood en
meer dan 350 gewond.
Studenten hebben de burgers met luid
sprekers opgeroepen op leger en politie
buitgemaakte wapens in te leveren. Naar
uit militaire bron in Seoel verluidt, zijn
meer dan 2500 wapens, waaronder Ml en
M16 geweren ingeleverd. Volgens dezelf-
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken, Hodding Carter, heeft
gisteren bekendgemaakt dat hij per 1 juli
zijn huidige post verlaat. De nieuwe mi
nister van Buitenlandse Zaken, Edmund
Muskie, heeft het ontslag van Carter aan
vaard. Naar men verwacht zal Muskie in
de loop van de komende maand een nieu
we woordvoerder voor zijn departement
benoemen.
De 46-jarige Hodding Carter, wiens va
ster een invloedrijke journalist was in Mis
sissippi, was door Muskies voorganger op
Buitenlandse Zaken, Cyrus Vance, be
noemd. Dat gebeurde eind 1976.
Eerder had Hodding Carter officieus te
kennen gegeven, dat hij kort na het ont
slag van Cyrus Vance op zou stappen.
Deze is sinds 28 april ex-minister, omdat
hij zich niet kon verenigen met de militai
re actie op Iraans grondgebied, die tot
doel had de sinds 4 november gegijzelde
53 Amerikanen te bevrijden. De hachelij-
Tot deze conclusie komen dr. Nthato
Motlana, de voorzitter van het Comité van
Tien, het officieuze, door de zwarte bevol
king opgerichte „bestuur” van Soweto en
dr. Selma Browde van de Progressieve
Federale Partij in Johannesburg. Samen
schreven zij, in opdracht van het zoge
naamde Hunger Concern Programme een
rapport over de voeding van de arme
jeugd in Zuid-Afrika.
Zij schreven aan hospitalen en klinie
ken in geheel Zuid-Afrika om een juist
beeld van de situatie te kunnen krijgen.
De antwoorden uit verschillende delen
van het land waren alarmerend. Het bleek
dat vooral in de zogenaamde thuislanden
de ondervoeding, kwasiorkor, tuberculo
se en longontstekingen wijd verbreid zijn.
In een eerste reactie op de door dr.
Browde en dr. Motlana bekendgemaakte
de bron zijn tijdens de rellen in Kwangjoe
meer dan 3500 geweren en machinepisto
len en 75.000 patronen in handen van
burgers terechtgekomen. Bovendien wer
den vier pantservoertuigen, 80 jeeps en 50
vrachtwagens op het leger buitgemaakt.
Naar het Japanse persbureau Kyodo
meldt, is het onmogelijk een duidelijk
beeld te krijgen van wat zich [in Kwangjoe
afspeelt, omdat alle verbindingen met de
stad nog steeds zijn verbroken.
Intussen worden onderhandelingen tus
sen de militairen en afgevaardigden van
burgers uit Kwangjoe voortgezet. De mili
tairen zouden bereid zijn een aantal van
de eisen van de protesterende burgers in
te willigen.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. Een delegatie van de
Nationale Militaire Raad (NMR) van Suri
name zal volgende week vrijdag op Schip
hol arriveren voor een bezoek aan ons
land. Van de delegatie zullen onder meer
deel uitmaken B. Sital, vobrzitter van de
NMR en D. Bouterse, fungerend bevel
hebber van het nationale leger van Suri
name. Dit meldt in Nederland het Natio
naal Ondersteuningsfront (NOF), dat tij
dens het bezoek als gastheer zal optreden.
De delegatie komt kennismaken met de
Surinaamse gemeenschap en zich op de
hoogte stellen van de leefomstandigheden
van de Surinamers in Nederland. Verder
wil de delegatie de mogelijkheden bespre
ken voor terugkeer naar Suriname.
Op het programma staat onder meer
een bijeenkomst in de Jaap Edenhal in
Amsterdam. Er zullen Nederlandse politi
ci worden uitgenodigd voor informele
contacten met de delegatie, die 3 juni naar
Suriname zal terugkeren.
Minister Van der Klaauw zal maandag
waarschijnlijk meedelen dat Nederland
een extra bedrag voor vluchtelingenhulp
beschikbaar zal stellen, naast de ruim 38,5
miljoen die sinds de Vietnamese inval in
Cambodja voor dit doel zijn uitgetrokken.
De conferentie is belegd op voorstel van
de vijf landen van het verbond van Zuid-
oostaziatische staten (ASEAN, Thailand,
Singapore, Indonesië en de Filippijnen),
die meer dan enig ander land met het
vluchtelingenprobleem worden gecon
fronteerd. De conferentie is huns inziens
noodzakelijk, omdat een nieuwe hongers
nood dreigt indien niet tijdig voldoende
wordt gezaaid en omdat de huidige hulp
verlening te wensen overlaat.
Vietnam en de Sovjet-Unie zullen niet in
Genève zijn vertegenwoordigd, omdat zij
de conferentie als „een inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van Cam
bodja” beschouwen. De ASEAN-landen
wijzen dit verwijt van de hand, niet eens
zozeer met het argument dat Vietnam een
kleine 200.000 man troepen in Cambodja
heeft en dus het minst gerechtigd is om
over „.inmenging” te spreken, noch met
een verwijzing naar het feit dat de Sovjet-
Unie de Vietnamese inval politiek en ma
terieel (met enorme wapenhulp) heeft ge
steund. Zij menen dat de landen die tien
tallen miljoenen beschikbaar hebben ge
steld voor hulpverlening aan de vluchte
lingen, het recht hebben van de hulporga
nisaties te vernemen hoe dit geld is ge
bruikt.
De hulp wordt voornamelijk verstrekt
door het Internationale comité van het
Rode Kruis, het Kindernoodfonds van de
Verenigde Naties (UNICEF), de VN-Hoge
Commissairs voor de Vluchtelingen, het
Voedsel- en Landbouwfonds van de VN
(FAO) en het Ontwikkelingsprogramma
van de volkerenorganisatie (UNDP).
Naar de mening van de ASEAN-landen
moeten de hulporganisaties in Cambodja
zelf over voldoende personeel kunnen be
schikken om te controleren dat de hulp
niet slechts naar de Vietnamese troepen
en de functionarissen van het bewind van
Heng Samrin gaat, maar ook inderdaad
de bevolking ten goede komt.
De Amerikaanse coördinator voor
vluchtelingenproblemen, Victor Palmieri,
heeft onlangs verklaard dat de Thais-
Cambodjaanse grens nog steeds de meest
doeltreffende weg voor hulpverlening
vormt. Het onvermogen" of de kwade
wil van de autoriteiten in Pnom Penh, die
de hulp willen gebruiken om internationa
le erkenning af te dwingen om de
goederen in het binnenland te verdelen,
het feit dat hulpgoederen in de op
slagplaatsen bederven en de onmogelijk
heid van de hulporganisaties om de verde
ling te controleren, heeft de roep van
degenen die menen dat de hulp moet
worden geconcentreerd in het grensge
bied waar 500.000 tot 600.000 Cambodja-
nen leven, versterkt.
Deskundigen in Bangkok menen, dat
voor een doeltreffende distributie onge
veer 1.600 vrachtwagens nodig zijn en
ramen de behoefte aan levensmiddelen
tot het einde van het jaar op een kwart
miljoen ton. Bovendien is tussen 80.000 en
90.000 ton zaaigoed nodig om een hongers
nood volgend jaar te voorkomen. De ASE
AN-landen menen dat hiervoor een be
drag van een kleine 300 miljoen dollar
nodig is, maar de westelijke landen zou
den niet verder dan 150 miljoen willen
gaan.
In Den Haag wordt het voortzetten van
de humanitaire hulp aan Vietnam ge
rechtvaardigd met het argument, dat op
deze manier wordt voorkomen dat het
land nog meer afhankelijk wordt van de
Sovjet-Unie, de communicatiekanalen
open blijven en een zekere greep op de
regering in Hanoi wordt gehandhaafd.
olieprijs tot 52 dollar”
De Amerikaanse betalingsproblemen,
die voor een deel voortvloeien uit de olie-
invoer, hebben de positie van de dollar op
de wisselmarkt verzwakt. Zou de koers
verder dalen, dan zou dat voor de landen
van de Organisatie van Olie-exporterende
landen (OPEC) aanleiding kunnen wor-
