Over periode van 25 jaar
Kinderen lijden
Nieuw economisch
meest onder
milieuvervuiling
akkoord tussen
Bonn en Moskou
(i
Priestercelibaat benadrukt
Bezoek paus aan Parijs
uur te laat begonnen
In EG eindelijk beetje zomer
geworden
achtergrond
Botha beschuldigt
Raad van Kerken
Krant publiceert
rapport over
falen Iran-actie
ona
„Financieren onrust in Z.-Afrika"
Nieuwe Hebriden
vragen Londen
en Parijs hulp
ir
r jg>
i r f
kJ
2
3
ZATERDAG 3 1
BINNEN- EN BUITENLAND
19 8 0
M E I
te
erp
it de
•ont-
deel
n is
stige
on-
■ege-
iling
een
van
imo-
(Van onze redactie buitenland)
BONN. West-Duitsland en de Sovjet-Unie hebben gisteren na
twee dagen onderhandelen overeenstemming bereikt over een nieuwe
overeenkomst voor economische samenwerking.
(Van onze redactie buitenland)
ning
dat
idu-
;om-
zou
!TSO-
kan
leze
Het-
zet-
wat
dat
rafd
het
oaat
Pro-
srzet
nor-
and-
:a 15
inis-
ktijk
If in
con-
tsen
ider-
ïven
;wo-
and-
ove-
i en
inde
van het aanwenden van buitenlandse
onrust in het land.
De voorzitter van de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken, bisschop Tutu, en een
vijftigtal andere geestelijken werden af
gelopen maandag tijdens een demonstra
tie in Johannesburg gearresteerd en korte
tijd later weer vrijgelaten.
Na een lang en kil voorjaar is het
in de Europese Gemeenschap einde
lijk een beetje zomer geworden. De
ze verandering is in Brussel merk
baar na een week van uitputtend
overleg en harde onderhandelingen
tussen de negen landen van de Eu
ropese Gemeenschap.
(Van onze redacteur in België
Jan Gerritsen)
schap niet nieuw, maar zelden - althans
in de laatste jaren - ging er zo’n verlam
mend effect van uit als het laatste half
jaar het geval was. Daarvoor zijn twee
redenen: de economische crisis en het
Engelse onbegrip.
De economische crisis maakt dat alle
EG-landen financieel op de kleintjes
moeten passen. De oplossing die gevon
den is voor de vraag hoe de al te hoge
Britse bijdrage aan de EG-begroting
verminderd kon worden, kost Neder
land in 1980 en 1981 tegen de 700 miljoen
gulden. Dat is geen kleinigheid. Als het
om zulke bedragen gaat, wordt er hard
onderhandeld - daar is men in de Euro
pese Gemeenschap aan gewend. Dat
geldt echter des te meer nu onderhan
deld wordt tussen aan de ene kant Lon
den en aan de andere kant de rest van de
EG - de „oude Zes”, met de Frans-Duitse
as als spil en de twee kleine nieuwe
lidstaten Ierland en Denemarken.
Margaret Thatcher, de „ijzeren lady”
uit Groot-Brittannië, had eigenlijk wei
nig echt goede argumenten om haar
Het verzoek om hulp is afkomstig van
de Britse president-commissaris, André
Stuart. Hij deed dit nadat separatisten
Na de officiële plechtigheid op de Place
de la Concorde reed de paus naar de
Notre Dame, waar hij het Te Deum zong.
Na afloop van de officiële plechtigheid in
igen
t de
n de
n in
tsen
eten
Agt
be-
i en-
ti als
cers,
van
mtie
erste
T lig-
irtaal
jheel
iltaat
egro-
nend
mee
at de
s die
riteit
ht ijs
el te
elan-
P.
i on-
ti en
i. De
>n te
voor
ubli-
raad
gis-
iring
1 het
kker
ourg
kker
>inet
en.
if te
een
’leu
rt; te
aakt
kan
visie
Tegenover de Engelse overwinning
staat natuurlijk de,vijf procent die ten
goede komen aan de Franse boeren, de
melkveehouders in Nederland en Dene
marken en de miljoenen Italiaanse ge
zinnen die van druiventeelt en de kweek
van wat zuidvruchten moeten leven - om
maar een deel van de agrarische stand in
de EG te noemen. Die vijf procent zijn
eigenlijk te veel, gezien de financieel-
economische problemen van de Ge
meenschap en haar lidstaten. Maar om
dat de Franse president Giscard en de
Duitse bondskanselier Schmidt graag
respectievelijk volgend voorjaar en ko
mende herfst herkozen willen worden,
kwam een klein cadeautje voor de boe
ren politiek prima uit.
„Politieke schade is voorkomen en dat
moet men afwegen tegen de economi
sche schade die nu wordt geleden”, zei
de nieuwe Nederlandse minister van
landbouw Gerrit Braks na afloop van de
laatste Brusselse onderhandelingsron
de. Voor Nederland is die economische
schade echter nogal beperkt: wat we
meer moeten betalen ten behoeve van
Londen zullen onze boeren dit terugver
dienen. De Nederlandse regering kon
zich dan ook veroorloven edelmoedig te
zijn in haar aanbiedingen om het Britse
probleem op te lossen.
„In 1978 werd ongeveer drie miljoen
dollar uit het buitenland ontvangen die
door de Raad van Kerken zijn besteed aan
talrijke organisaties en projecten waar
van het enige doel is het bevorderen van
onrust”, aldus Botha, die een rede hield
voor 1500 studenten van de blanke Rand-
universiteit in Johannesburg.
aan Parijs een tweevoudig doel voor ogen
had. Een pastoraal bezoek aan de kerk
van Frankrijk maar daarnaast een ont
moeting met de UNESCO in Parijs. Hij
noemde deze ontmoeting van zeer groot
belang van wege het werk van de UNES
CO voor de ontwikkeling van de mens
heid en de verdediging van de mensen
rechten. Dit bezoek aan het hoofdkwar
tier van de UNESCO vindt maandag
plaats. De paus zal daar een lange rede
uitspreken, waarvan de secretaris-gene-
raal M’Bow van de UNESCO reeds heeft
gezegd, dat die „opzienbarend” zal zijn.
PARIJS (Reuter). Onder klokken
gelui van de Parijse kerken is paus
Johannes Paulus II gisteravond zijn
bezoek aan de Franse hoofdstad be
gonnen.
Het Britse ministerie verklaarde dat
hoge Britse en Franse functionarissen
zich maandag te Parijs over het verzoek
om hulp zullen beraden. De eilanden
worden door Engeland en Frankrijk ge
zamenlijk bestuurd onder een zogeheten
„medeheerschappij regering”.
de Notre Dame volgde op het plein ervoor
een eucharistieviering.
Na de eucharistieviering ging de paus
de Notre Dame weer in voor een korte
toespraak tot de priesters van Parijs. Hij
hield hun voor, dat zij niets kunnen zon
der de bisschop, omdat deze de garantie is
voor de eenheid in de pastoraal. Hij ver
maande de priesters ook onderling de
eenheid te bewaren en trouw te blijven
aan hun priesterlijke roeping. Sterk bena
drukte de paus ook de waarde van het
priestercelibaat als teken van totale toe
wijding aan het werk waartoe God de
priester heeft geroepen.
’s Avonds laat ontmoette de paus het
stadsbestuur van Parijs en sprak over de
problemen van de grote stad.
missaris een formeel verzoek om bij
stand ontvangen om de orde te herstel
len”, verklaarde een woordvoerder van
het ministerie in Londen. „Dit verzoek
zal maandag in Parijs in overweging
worden genomen door staatssecretaris
van Buitenlandse Zaken, Peter Blaker
en de Franse minister voor Overzeese
Gebieden, Jean Dijoud”.
Engeland en Frankrijk zijn beide ver
antwoordelijk voor de handhaving van
de rechtsorde op de Nieuwe Hebriden.
Mochten de Fransen het verzoek afwij
zen, dan zal Engeland hoogstwaar
schijnlijk alleen ingrijpen, aldus zegs
lieden.
De eilandengroep moet op 30 juli onaf
hankelijk worden en volgens de Britse
autoriteiten is internationale rivaliteit
een van de achtergronden voor de on
rust onder de bevolking van Melanesi-
sche oorsprong.
WASHINGTON (UPI/DPA). In een
geheim rapport van het Amerikaanse mi
nisterie van Defensie worden als voor
naamste oorzaken voor het mislukken
van de reddingsoperatie van de Ameri
kaanse gijzelaars in Iran de slechte voor
bereiding, de keuze van de commandant
en het niet-signaleren van een stofstorm
in een Iraanse woestijn genoemd. Het
Amerikaanse krantenconcern Scripps-
Howard heeft deze gegevens gekregen
van bronnen binnen het Pentagon.
Bij de mislukte reddingsoperatie op 24
april zijn acht Amerikaanse soldaten om
het leven gekomen bij een botsing tussen
een transportvliegtuig en een helikopter.
Volgens het rapport dat gisteren door
Scripps-Howard werd gepubliceerd, wa
ren de helikopters slecht onderhouden,
hadden de piloten nooit geoefend in slecht
weer en hebben de weersvoorspellers een
enorme stofstorm niet opgemerkt.
Een zeer belangrijke factor in het mis
lukken van de operatie zou de benoeming
zijn geweest van generaal James Vaught
tot commandant. Volgens het rapport is
hij weliswaar een uitstekend soldaat maar
had hij niet de benodigde ervaring voor
speciale operaties waaraan door verschil
lende onderdelen van de Amerikaanse
strijdkrachten word deelgenomen. Het
uitvallen van drie van de acht helikopters
was te wijten aan technische mankemen
ten. Daarnaast hebben de piloten nooit
geoefend in slecht weer en namen zij aan
dat de missie in geval van moeilijke
weersomstandigheden zou worden afge
last. Hoge militaire deskundigen die het
rapport hebben opgesteld, hebben ge
sprekken gevoerd met meer dan 20 deel
nemers aan de reddingsoperatie, aldus
het krantenconcern. De onvoorziene stof
storm, dus geen zandstorm zoals eerder
bekend was gemaakt, is van doorslagge
vende betekenis geweest voor het afgelas
ten van de actie. Het Pentagon heeft on
middellijk het bestaan van een dergelijk
rapport ontkend. Volgens een woordvoer
der „is het onderzoek nog niet afgesloten
en is er nog geen verslag opgesteld over de
reddingsactie. Het Scripps-Howard-ver-
haal is een mengelmoes van onjuiste ge
ruchten en speculaties die al eerder weer
legd zijn door de feiten”.
Het Britse budgetprobleem („als arm
land betalen we te veel aan de EG”) is
voorlopig uit de wereld geholpen. En de
Europese boeren, nog altijd zo’n dikke
acht miljoen in getal, krijgen met ingang
van morgen hun vijf procent erbij die al
een maand in het vat zit. Andere plooien
in de betrekkingen tussen de Europese
Negen (onder andere op het gebied van
schapenvlees en visserij) zijn diploma
tiek met hele en halve oplossingen glad
gestreken. De lucht is opgeklaard.
Onheilspellende termen als crisis, ma
laise, stilstand en verlamming waren de
afgelopen maanden niet van de lucht.
Voortgang, laat staan vooruitgang,
bleek inderdaad niet mogelijk omdat de
Negen met Frankrijk en Engeland
voorop allerlei problemen aan elkaar
gekoppeld hadden. Deze onderhande
lingstactiek is in de Europese Gemeen-
Een technische storing aan de Airbus
van de Alitalia, waarmee de paus reisde,
was er oorzaak van dat hij ruim een uur te
laat uit Rome vertrok. De Franse premier
Raymond Barre en de kardinalen Marty
van Parijs en Etchegary van Marseille, die
met andere autoriteiten op het vliegveld
Orly hem begroetten, moesten bijna een
uur op de aankomst van het vliegveld
wachten.
Met een hefschroefvliegtuig vloog de
paus, die zoals hij gewend is na het verla
ten van het vliegtuig de Franse bodem
kuste, naar de Place de la Concorde, waar
hij welkom werd geheten door president
Giscard d’Estaing.
De officiële begroeting werd bijge
woond door een menigte van naar schat
ting 300.000 mensen.
In zijn eerste toespraak tot de Franse
katholieken deed de paus een beroep op
de Franse katholieken om een einde te
maken aan de vertrouwenscrisis in hun
kerk. Hij hield hun voor, dat zij trots
dienen te zijn op hun geloof.
Voor zijn vertrek uit Rome had de paus
er al op gewezen, dat hij met zijn bezoek
JOHANNESBURG (AFP/DPA/Reuter) De premier van Zuid-Afrika,
Pieter Botha, hëeft de Zuidafrikaanse Raad van Kerken gisteren beschuldigd
fondsen voor de financiering van de
internationale situatie. Er moet worden
geprobeerd de economische banden te
verstevigen, maar het huidige politieke
klimaat in de wereld draagt niet bij tot
verwezenlijking van dit streven, zo zou
Schmidt Tikhonov hebben laten weten.
Tikhonov zei dat het programma onder
meer betrekking heeft op samenwerking
op de terreinen van kernenergie, alterna
tieve energiebronnen, grondstoffen en
winning van mineralen. Hij herinnerde
bovendien aan reeds eerder bereikte ak
koorden betreffende pijpleidingen en
aardgas en zei dat de samenwerking tus
sen de twee landen op het gebied van
energie moet worden uitgebreid. Het hui
dige niveau van de samenwerking ligt nog
„ver onder de uiterste grens”, zo zei Tik
honov.
Minister Lambsdorff toonde zich giste
ren wat minder geestdriftig. Hij verklaar
de dat het nu bereikte akkoord slechts is
bedoeld als een reeks aanbevelingen voor
de Westduitse industrie en voor organisa
ties in de Sovjet-Unie, en dat het aan hun
is het programma uit te voeren. Hieruit
valt op te maken dat West-Duitsland het
programma voor economische samenwer
king niet beschouwd wil zien als een be
langrijke overeenkomst. Regeringsfunc
tionarissen lieten nog in het midden of
Schmidt de overeenkomst zelf zal onder
tekenen of dat hij dit zal overlaten aan de
Westduitse ambassadeur in Moskou.
Dit heeft een woordvoerder van de
Westduitse regering bekendgemaakt. De
overeenkomst zal worden ondertekend
tijdens het bezoek dat bondskanselier
Helmut Schmidt op 30 juni aan Moskou
brengt.
Het akkoord is het belangrijkste resul
taat van het bezoek van de eerste vice-
premier van de Sovjet-Unie, Nikolai Tik
honov, aan West-Duitsland. De overeen
komst voorziet in een programma voor
economische en industriële samenwer
king gedurende 25 jaar en vormt een
aanvulling op een akkoord dat beide lan
den twee jaar geleden sloten. De samen
werkingsovereenkomst is uitgewerkt
door een gezamenlijke commissie van
Economische Zaken, Otto Lambsdorff.
Deze commissie vergadert afwisselend in
Moskou en Bonn en telt zowel Westduitse
industriëlen als regeringsfunctionarissen
onder haar leden.
Het bezoek van Tikhonov was het eerste
van een hooggeplaatste Russische func
tionaris aan West-Duitsland sinds het in
grijpen van de Sovjet-Unie in Afghanistan
in december van het afgelopen jaar. Uit
de besprekingen kan worden afgeleid dat
de twee landen nog steeds zijn geïnteres
seerd in ontspanning. Volgens Westduitse
regeringsambtenaren zou Schmidt Tikho
nov echter wel duidelijk hebben gemaakt
dat de toekomst van Russisch-Westduitse
samenwerking afhangt van de algemene
Premier Botha verklaarde ook dat de
regering vastbesloten is de orde in het
land te handhaven. „Iedere poging de
orde in ons land te verstoren zal de rege
ring beantwoorden met alle macht die
haar ter beschikking staat”, aldus de
Zuidafrikaanse premier. Hij zei voorts dat
Zuid-Afrika zich al in een „totale staat van
oorlog” bevindt omdat het communisme
het land als einddoel heeft uitgekozen. De
zwarte staten ten noorden van Zuid-Afri
ka zijn alleen maar tussenstations van de
Russische expansie, zo zei Botha.
Intussen lijkt aan de al zes weken du
rende schoolboycot van gekleurde en in
mindere mate ook Aziatische en zwarte
scholieren nog lang geen eind gekomen.
In de Kaapstadse wijk Elsies River waar
de politie woensdag twee gekleurde scho
lieren doodschoot, werden door jeugdige
demonstranten gisteren barricaden van
autobanden in brand gestoken.
goeie Britse geld terug te eisen van de
Europese Gemeenschap zoals ze op een
Europees topberaad in Dublin deed.
Maar gegeven de anti-EG-stemming in
Engeland, de politiek comfortabele posi
tie van Thatcher (een diplomaat: „Daar
moeten we nog jaren mee leven”) en het
feit dat Londen om allerlei redenen van
de EG financieel voorlopig weinig kan
verwachten, maakten dat de Britse rege
ring een „politieke zaak” kon maken van
de hoge Britse bijdrage aan de gemeen
schap - bijna 11 miljard gulden netto in
twee jaar. En dat „geval” werd door
Londen’s EG-partners erkend.
Daarna volgden onderhandelingen
met het mes op tafel, diplomatiek sabel-
gekletter, verhulde dreigementen en alle
andere trucks die politici graag toepas
sen. Het werd er nog moeilijker op om
dat de Britten nog steeds weinig begrip
hebben van de spelregels binnen de Eu
ropese Gemeenschappen. Twee Europe
se topconferenties, een onbekend aantal
ministerraden en nog veel meer diplo
matieke contacten waren nodig om het
compromis uit te werken. Voor Londen
is dat niet slecht afgelopen: 6,9 miljard
gulden minder op een totaal van 10,5
miljoen valt niet weg te poetsen. Het
loont dus cyn tot het uiterste te gaan,
zoals Margaret Thatcher zelf tot twee
maal toe tegenover haar collega-rege-
ringsleiders demonstreerde.
LONDEN (AP). Het Britse ministe
rie van Buitenlandse Zaken heeft giste
ren meegedeeld dat de autoriteiten van
de Nieuwe Hebriden in het zuidelijke
deel van de Stille Oceaan, Frankrijk en
Groot-Brittannië hebben gevraagd te
helpen om een opstand tegen de rege
ring neer te slaan. De revolte zou ge
steund worden door Amerikaanse za
kenlieden en Franse planters.
Juichende Fransen aan beide zijden van de Champs Elysee en daartussen de paus zegenend naar beide kanten tijdens zijn eerste bezoek aan
Frankrijk. Naast hem de Frqn$e president, Giscard d'Estaing
onder de 120.000 inwoners de controle
over het eiland Espirity Santo hadden
overgenomen en tevergeefs geprobeerd
hadden een ander eiland, Tanna, te be
zetten.
Van de 70 eilanden in de archipel,
gelegen tussen Australië en de Fidji-
eilanden, heeft Santo het op een na
hoogste aantal inwoners.
..Wij hebben van onze president-com-
DEN HAAG/NAIROBI. Kinde
ren lijden het meest onder de milieu
vervuiling. Miljoenen overlijden jaar
lijks aan de gevolgen van de veront
reiniging van de bodem, water en
lucht.
Om de kinderen een kans op overleving
te bieden zullen nationale acties en inter
nationale projecten er de komende decen
nia op gericht moeten zijn het leefmilieu
terwille van de kinderen te verbeteren.
Dit is een van de beleidspunten uit het
rapport van de milieu-organisatie van de
Verenigde Naties UNEP voor 1980. Het
hoofd van de organisatie, dr. Mostafa Ka
mal Tolba uit Nairobi, zal dit donderdag
ter gêlegenheid van wereldmilieudag pre
senteren. Hij is van mening dat het moge
lijk moet zijn de kindersterfte tegen de
eeuwwisseling met de helft terug te bren
gen. Tegen die tijd moeten alle kinderen
zijn ingeënt tegen de gebruikelijke kinder
ziekten. Voorts moeten alle kinderen in de
wereld in het jaar 2000 toegang hebben tot
een gezonde waterbron en verantwoord
sanitair.
Behalve aan de bescherming van het
kind besteedt Tolba in zijn rapport aan
dacht aan milieuproblemen zoals het ver
keer, de invloed van de uitstoot van zwa
veldioxide op het klimaat, de gevolgen
van zware metalen voor de volksgezond
heid en de bedreiging van het milieu door
de oorlogsindustrie.
De meeste slachtoffers van de milieu
vervuiling vallen onder de 350 miljoen
kinderen die de meest elementaire levens
behoefte, zoals voedsel, water, gezond
heidszorg en opleiding, missen. De meeste
kinderen gaan dood aan vervuild water.
Tachtig procent van de ziekten valt toe te
schrijven aan verontreinigd drinkwater.
Kinderen zijn tevens zeer gevoelig voor
luchtverontreiniging. In de steden staan
zij dagelijks bloot aan de uitlaatgassen
van auto’s. Als gevolg hiervan komt een
hoog loodgehalte in het bloed voor.
De bevolking van vele sloppen en ar
moedige wijken bestaat voor de helft uit
kinderen, die in toenemende mate wordt
geconfronteerd met afvalstoffen die niet
of nauwelijks worden verwijderd. Het is
volgens Tolba een snel groeiend pro
bleem, omdat de bevolking in deze buur
ten drie tot vier keer zo snel toeneemt dan
die in de betere wijken van de stad. Zij
groeit jaarlijks met' 10 tot 15 procent.
Elk jaar komen 250.000 mensen, onder
wie vele kinderen, om in het verkeer.
Enkele miljoenen raken jaarlijks in meer
of mindere mate gewond. Voorts vallen er
vele slachtoffers als gevolg van de uitlaat
gassen van voertuigen, waardoor de
lucht- en ademhalingswegen bij de mens
worden aangetast. Ook het verkeersla
waai heeft een nadelige invloed op de
volksgezondheid
Het verkeer eist in de Derde Wereldlan
den in verhouding meer slachtoffers dan
in de westerse landen. Het aantal slachtof
fers in de Derde Wereld, waar de meeste
kinderen wonen, is per miljoen auto-kilo-
meters zes keer zo hoog als in de Ver
enigde Staten. Tolba doet dan ook een
beroep op de landen en internationale
samenwerkingsverbanden te zorgen voor
veiliger en milieuvriendelijke auto- en
spoorwegen, havens en vliegvelden.
In zijn rapport waarschuwt het hoofd
van de milieu-organisatie voor het effect
van de vorming van zwaveldioxide in de
lucht. Door een toenemende verbranding
van olie, gas, hout en kolen is de concen
tratie van zwaveldioxide de afgelopen 150
jaar sterk toegenomen. Ofschoon nog niet
vaststaat welk effect dit zal hebben op het
klimaat, verwachten deskundigen dat de
aarde op den duur een broeikas zal wor
den. Het gevolg is dat de grote ijskappen
zullen smelten, hetgeen rampzalig zal zijn.
„Tegen de tijd dat we het merken, is het
wellicht te laat”, aldus Tolba. De energie
centrales en de industrieën zijn voor drie
kwart verantwoordelijk voor de uitstoot
van zwaveldioxide. Het rapport raadt dan
ook aan de ontwikkeling van alternatieve
energiebronnen te bevorderen, zoals zon-
ne-energie en biogas.
Een van de grootste bedreigingen van
het milieu vindt Tolba de oorlogsindus
trie. Doordat elke minuut vah de dag
bijna een miljoen dollar wordt uitgegeven
aan defensie blijft de wereld verstoken
van voldoende middelen in de strijd voor
een leefbaar milieu.
De landen in de gehele wereld beschik
ken over een nog steeds groeiend arsenaal
van chemische, biologische en atoomwa
pens. In geval van een wereldoorlog kan
deze wapenvoorraad onherstelbare scha
de aanrichten aan de ozonlaag, de aardbo
dem vergiftigen en het klimaat geheel
wijzigen. Daarnaast wordt het milieu da
gelijks in ernstige mate aangetast door de
uitoefening van militaire controle, het uit
testen van wapens, legeroefeningen enzo
voorts. Voorts is het militaire apparaat
een slokop van waardevolle natuurlijke
bronnen, zoals ijzererts en olie. De legers
consumeren jaarlijks twee keer zoveel
olie als in geheel Afrika wordt gebruikt.
Tolba had liever gezien dat de inspan
ningen voor defensie worden aangewend
ter bestrijding van de armoede en de
milieuvervuiling. Er wordt thans 20 keer
meer geld besteed aan wapenuitrusting
dan aan hulp in onderontwikkelde lan
den. Ongeveer 40 procent van alle onder
zoek en ontwikkeling gaat naar defensie.
Tenslotte maakt UNEP zich zorgen over
eventuele beïnvloeding van het weer als
wapenmiddel. Dit zou ernstige gevolgen
voor de natuur met zich brengen.
■5
