Poncet kondigt Midden-Oosten-plan
aan
n
Evacuatie bezet eiland
Nieuwe Hebriden
Pauselijk pleidooi voor vrede
IK
fi
Defensie tijdelijk
onder hoede Begin
In handen opstandelingen
Kennedy verwerpt
Veiligheidschef
aanbod Carter
Zuid-Korea
afgetreden
KERKVORST VANDAAG WEER TERUG NAAR ROME
Turkse boeren
doodgeschoten
Goudklomp van
zeven kilo
Congres Iran
over rol VS
1
II
xi
2
Willem Kloos
Wie leest dit, lacht
Défilé
BINNEN- EN BUITENLAND
1980
MAANDAG
2
JUNI
(Van onze redactie buitenland)
Edward KENNEDY
3rd
uur
len
ens
ten
ter
jes
WASHINGTON/DEN
HAAG. Tussen de Ver
enigde Staten en de Europese
negen is dit weekeinde op
nieuw een conflict gerezen, de
ze keer over een mogelijk Eu
ropees vredesinitiatief in het
Midden-Oosten. President
Carter dreigde gisteren met
een Amerikaans veto in de
Veiligheidsraad tegen een
eventueel Europees voorstel
tot wijzing van Resolutie 242,
de basis voor elke poging tot
vrede tussen Israel en zijn ara-
bische buren.
trjjfël
Carter dreigt EG
door Nico Scheepmaker
met veto in V-raad
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
i
De Franse president Giscard d’Estaing stelt de leider van de communistische partij, Georges Marchais, voor aan de paus.
VILA (Reuter). Met drie schepen
zijn gisteren 500 mensen, onder wie
110 buitenlanders, geëvacueerd van
Espiritu Santo, het grootste en rijkste
eiland van de Nieuwe Hebriden dat
sedert woensdag in handen van op
standelingen is.
star-
van
bo-
van
ken,
het
t in
tuur
aog-
heid
een
eeft
raar
en
Nu
de
jen
foor
Jen
tter
rna-
lees
ring
t de
zen-
nde
de
gin-
len-
stus
nde
ani-
•der
en
die
oor
:un-
■dig
Carter kwam tot zijn uitspraak over een
Amerikaans veto tegen een eventueel Eu
ropees initiatief, nadat de Franse minister
van Buitenlandse Zaken Jean Franpois-
Poncet, op bezoek in Washington, zater
dagmorgen vroeg (Europese tijd) had ver
klaard dat de EG „binnen een paar we
ken” met een eigen, evenwichtig vredes
plan voor het Midden-Oosten zou komen.
De Franse minister, die eerder een vier
uur durend gesprek had gehad met zijn
Amerikaanse collega Edmund Muskie,
Een woordvoerder van de president zei
dat wordt aangenomen dat Chun zijn ont
slag heeft ingediend om zich geheel te
kunnen wijden aan zijn voorzitterschap
van het permanente comité voor nationale
veiligheid, een functie die hij twee dagen
geleden kreeg.
Minister Van der Klaauw verklaarde
gisteren dat hij nog niet dacht aan een
Europese resolutie voor de Veiligheids
raad en dat er voorlopig hoogstens ge
praat kan worden over een nieuwe verkla
ring van de Negen over het Midden-Oos
ten.
In een poging de nieuwe voor Israel
nadelige ontwikkeling in het Europese
standpunt inzake het Midden-Oosten af te
wenden, reist deze week de Israëlische
minister van Buitenlandse Zaken, Jitzak
Sjamir, naar West-Europa. Hij wordt mor
gen in Den Haag verwacht en reist vervol
gens naar België en Denemarken.
De Britse Hoge Commissaris, Andrew
Stuart, deelde mee dat bijzonderheden
niet bekend zijn doordat de opstandelin
gen de radioverbinding tussen de hoofd
stad Port Vila en de schepen hebben ge
stoord.
De rebellen kregen het politiebureau en
andere strategische punten in handen op
Espiritu Santo, waar ongeveer 5.000 men
sen wonen van de 80.000 inwoners tellen
de Nieuwe Hebriden, een eilandenreeks in
het zuidelijk deel van de Stille Oceaan die
zich uitstrekt over een gebied van 800
kilometer. De Nieuwe Hebriden zijn ruim
70 jaar door Groot-Brittannië en Frank
rijk gezamenlijk bestuurd (condominium)
en zullen op 30 juli onafhankelijk worden
(AFP). In de Siërra
Braziliaanse staat Para
Vreemd gemeten - Heb ’k lang ons aller
Toekomst door een zware Levensmacht. -
Die drukt mijn alverst Binnenst. Maar
thans voel ik helder zacht - Me een hooge
Vreugde rijzen, lijk al andren, van uit
breedte - En lengte van veel verdre Tijden.
„Het zal voor velen een wegwijzer zijn.
Het zal voor het publiek een openbaring
wezen”.
Vredig had ’k verbeten - Diepst-in de Pijn,
dat heel ’t oeroude en nobele Geslacht -
Oranje, waar ons Land door wordt gedra
gen, in den Nacht - Geleidlijk eens ver
gaan moet van ’t Verleen. Maar thans
vergeten - Al vreezen ben ’k, diep krachtig
voelen mag ’k, dat nooit versmeten - Hol
land zal staan in verste Toekomst nog als
Kracht - Van Volk tezaëm en Vorst, Die
kalm aan ’t hoofd gezeten. - Ziende wijd-
wijs behoedt ons als een sterke trouwe
Wacht”.
nog
aan-
neer
aakt
itei-
igen
f de
lieu-
ling.
en
dge-
het
aan
leid
nis-
'oor
;res
be-
van
ain-
WASHINGTON (AFP). Edward Ken
nedy heeft het voorstel van president Car
ter met hem samen te werken om te ver
hinderen dat de republikeinse kandidaat
Ronald Reagan de presidentsverkiezin
gen wint, afgeslagen.
In een televisie-uitzending zei Carter
gisteren dat hij zijn rivaal voor de demo
cratische nominatie zal opbellen na de
voorverkiezingen van morgen in Califor
nia en zeven andere staten.
Carter dacht dat de verschillen tussen
Kennedy en hem uit de weg geruimd
kunnen worden. De president liet zich
zeer lovend uit over Kennedy en zei onder
meer dat hij bewondering heeft en per
soonlijke vriendschap voelt voor zijn de
mocratische rivaal. Twee weken geleden
nog beschuldigde Carter er Kennedy van
valse beloftes te doen en zinloze verkie
zingsleuzen te gebruiken.
comité dat voor de veiligheidscommissie
de dagelijkse zaken regelt.
Chun was sinds half april hoofd van de
KCIA. Hij speelde een belangrijke rol bij
het onderzoek naar de moord op ex-presi-
dent Park van Zuid-Korea. De militanten
die onlangs een week lang de provincie
hoofdstad Kwangjoe bezetten, eisten het
aftreden van Chun.
i de
Ver-
iter-
ster-
s te
ging
1 de
•ma-
de
loor
idse
tot
VJ.
;elo,
tter.
Jge-
lar-
het
sie-
ïge-
ble-
ide-
■rke
uit
rge-
i de
sen
een
t te
een
lon-
zijn
oer-
toe
nen
jge-
de
Hen
lere
en
tge-
1
deed geen mededelingen over de inhoud
van het plan.
Aangenomen wordt echter dat de Fran
sen ernaar zullen streven deze week in het
overleg van topambtenaren van buiten
landse zaken van de negen EG-landen en
later deze maand op de Europese Raad in
Venetië, een nieuwe verklaring over het
Midden-Oosten te laten uitgeven. Intussen
liet gisteren al het Algemeen Congers van
de grootste Palestijnse organisatie, El Fa
tah, vanuit de Syrische hoofdstad Damas
cus weten, dat men geen enkele behoefte
heeft aan een Europees vredesinitiatief.
Zaterdag werd de speciale commissie
voor de maatregelen van nationale veilig
heid in het leven geroepen als adviserend
orgaan voor de president. Chun werd be
noemd tot voorzitter van het permanent
Met die gedichten een kleine zestig jaar
eerder. Je kon goed merken dat hij in 1936
in de redactie van ’De Nieuwe Gids’ zat:
hij staat er in met afcht gedichten en een
stuk proza van negen pagina’s, zijn vrouw
Jeanne Kloos-Reyneke van Stuwe vult
zeven pagina’s met een damesrubriek, hij
wordt geciteerd in een artikel van jhr. K.,
en drie verschillende uitgevers adverteren
op drie pagina’s met boeken van of over
Willem Kloos. Over een van die aan hem
gewijde boeken 'Willem Kloos, zijn bin
nengedachten’, door Max Kijzer, oordeel
de Kloos zelf:
naar schatting 10.000-koppig publiek van
arbeiders en emigranten toesprak. Met
zijn Frans van tegen elkaar schurende
keien riep de paus geëmotioneerd uit dat
de wereld van de menselijke arbeid er een
dient te zijn van liefde en niet van haat, en
dat de mens niet van brood alleen leeft.
Paus Johannes Paulus, die zelf als ar
beider tussen arbeiders heeft gewerkt,
vatte het thema van de arbeid herhaalde
lijk op. Al tijdens zijn toespraak tijdens de
mis op de stoepen van de Notre-Dame - de
dag van zijn aankomst - had hij het in
Frankrijk zo tere thema van de priesterar-
beiders aangesneden door enige woorden
van lof te wijden aan de geestelijke die dit
idee kort na de oorlog had gepropageerd.
Nadat het Vaticaan tussen 1954 en 1965
zich tegen de Franse priesterarbeiders
I na de verkiezingen van oktober vorig jaar
toen Franssprekende afscheidingsbewe
gingen werden verslagen. De opstandelin
gen willen dat Espiritu Santo een afzon
derlijke entiteit wordt als de eilanden na
74 jaar een Brits-Frans condominimum te
zijn geweest de onafhankelijke natie Van
uatu worden.
De Hoge Commissaris had de rebellen
zaterdag laten weten dat zij ervoor verant
woordelijk gesteld zouden worden als zij
degenen die Santo willen verlaten, niet
zouden laten gaan.
Stuart zei dat de evacuatie vandaag zou
voortduren. Er zouden zoveel mogelijk
mensen aan boord van de drie schepen
gaan. Een van de drie gebruikte schepen
was het eigen „vlaggeschip” van de Britse
Commissaris, een dieseljacht.
Stuart meldde ook dat 15 Melanesische
leden van de Britse Mobiele Eenheid met
hun wapens aan de rebellen konden ont
komen. Zij hebben het eiland Malekula,
ten zuiden van Santo, met een kleine boot
bereikt. Een politieman die bij een be
schieting gewond werd moest achter
blijven.
Vandaag zullen functionarissen van de
beroemde stadion, waar hij 55.000 Franse
jongeren toesprak. Vandaag komt de door
hem zelf als hoogtepunt beschouwde rede
voor de UNESCO, de culturele tak van de
Verenigde Naties en ten slotte is er een
bezoek aan het Lisieux van de Heilige
Theresa, in Normandië. Vandaar vliegt de
paus vanmiddag naar Rome terug.
President Giscard d’Estaing vliegt van
daag tevreden naar Helsinki voor een
eerste officieel bezoek aan Finland. Te
midden van de baaierd van kritiek op zijn
recente ontmoeting met de Russische
staatschef Brezjnjev in Warschau, heeft
de Poolse paus tijdens het halve uur privé-
conversatie met de president, gezegd dat
hij volledig achter het initiatief van Gi-
sard d’Estaing stond, om naar Warschau
te gaan.
had verzet, verklaarde Johannes Paulus
nu dat „dit werk diende te worden voort
gezet en steeds verder moet worden uitge
zuiverd”.
Zeer tot opluchting van de gematigde
Franse kerkleiding, waartoe de voorzitter
van de bisschoppenconferentie, mgr. Et-
chegaray, en kardinaal Marty van Parijs
behoren, verklaarde de paus zich tijdens
de mis op Le Bourget een tegenstander
van alle extremen, zowel in de richting
van de orthodoxie als van de interne-
revolutiemakers. Hiermee keerde de paus
zich zonder het met zoveel woorden te
zeggen tegen de beweging van mgr. Lefeb
vre en zijn verdedigers van de Latijnse
mis.
In de late avonduren gisteren was de
paus in het Parijse Parc des Princes, het
JERUZALEM (AFP). De Israëlische
regering is gisteren officieel akkoord ge
gaan met het feit dat premier Begin voor
lopig ook de portefeuille van Defensie
beheert na het aftreden van Weizman. De
premier besloot een wijziging binnen het
kabinet uit te stellen na verzet van de
coalitiepartners tegen benoeming van de
minister van Buitenlandse Zaken Jitzjak
Sjamir, op Defensie en aanwijzing van de
minister van Energie, Jitzjak Modai, op
Buitenlandse Zaken.
Ik zei al dat je de eerste en de laatste
dingen moest meemaken. Ik heb het laat
ste défilé voor Juliana en Bernhard ge-'
zien, en ik heb nu in ’De Nieuwe Gids’ van
October 1936 het gedicht (van Willem
Kloos) gelezen, dat ongetwijfeld het eerste
was dat op hen en voor hen gedicht werd.
Nieuwe Hebriden op een bijeenkomst in
Parijs de ontstane situatie bespreken.
Verwacht wordt dat premier Walter Lini
dan een beroep op de VN zal doen om
waarnemers naar de Nieuwe Hebriden te
zenden.
In de late avonduren gisteren was de
paus in het Parijse Parc des Princes, het
beroemde station, waar hij 55.000 Franse
jongeren toesprak. Vandaag komt de door
hem zelf als hoogtepunt beschouwde rede
voor de UNESCO, de culturele tak van de
Verenigde Naties en ten slotte is er een
bezoek aan het Lisieux van de Heilige
Theresa, in Normandië. Vandaar vliegt de
paus vanmiddag naar Rome terug.
President Giscard d’Estaing vliegt van
daag tevreden naar Helsinki voor een
eerste officieel bezoek aan Finland. Te
midden van de baaierd van kritiek op zijn
recente ontmoeting met de Russische
staatschef Brezjnjev in Warschau, heeft
de Poolse paus tijdens het halve uur privé-
conversatie met de president, gezegd dat
hij volledig achter het initiatief van Gi
scard d’Estaing stond, om naar Warschau
te gaan.
In die overtuiging staan de Europeanen
niet alleen, nu Egyptenaren en Israeli’s
het niet eens hebben kunnen worden over
een vorm van Palestijns zelfbestuur op de
Westoever van de Jordaan en in de Gaza-
strook. Volgens de oorspronkelijke
overeenkomst zou men trachten voor 26
mei een akkoord te bereiken over de Pa
lestijnse autonomie.
Dit officiële afscheid tussen Juliana en
Bernhard enerzijds en de Nederlandse
bevolking anderzijds, kreeg voor mij nog
wat meer cachet toen ik diezelfde zater
dagmiddag 31 mei 1980 op het Waterloop-
lein op ’De Nieuwe Gids’ van October 1936
stuitte: Maandschrift voor Letteren,
Kunst, Wetenschap en Wijsbegeerte onder
redactie van dr. Lodewijk van Deyssel en
dr. Willem Kloos.
(Van onze redacteur in Frankrijk)
PARIJS. Paus Johannes Paulus
II heeft tijdens zijn bezoek aan Parijs
het afgelopen weekeinde een serie
hartstochtélijke pleidooien gehouden
voor vrede en verdraagzaamheid en
ter verdediging van de menselijke
waardigheid.
Het hoogtepunt van het pauselijke be
zoek kwam gistermorgen met een mis op
de startbanen van het oude vliegveld Le
Bourget, waar de paus zijn 500.000 luiste
raars de vraag voor de voeten wierp:
„Frankrijk, oudste dochter van de kerk,
ben je nog trouw aan je doopbeloften?”
Na de zonnige aankomst van de paus
afgelopen vrijdag op de Parijse Champs
Elysées werden de plechtigheden gisteren
gehinderd door een ijskoude regen. Het
weer wordt als een van de oorzaken aan
gemerkt voor de aanzienlijk geringere
toeloop dan de organisatoren hadden ge
hoopt. Op het vliegveld Le Bourget had
men het dubbele aantal deelnemers ver
wacht.
Het zaterdagse hoogtepunt van het pau
selijke bezoek was de presidentiële ont
vangst op het Elysée, waar enige duizen
den genodigden geruime tijd in de tuinen
natregenden voor ze over de feestzaal en
belendende vertrekken van het presidetië-
le paleis werden verdeeld. In een van deze
vertrekken vond de handdruk plaats
waar de Fransen zich het allerdrukst over
hebben gemaakt, die tussen paus Johan
nes Paulus en communistenleider Geor
ges Marchais. Terwijl socialistenleider
Francois Mitterrand tijdens de pauselijke
handdruk keek of hij een bezemsteel had
ingeslikt, was er tussen de communisten
leider Marchais en Johannes Paulus een
geanimeerde conversatie van weliswaar
niet meer dan tien seconden, maar ze
werd tot opperste verbazing van het tele
visiekijkende publiek met een ongewone
en tweede stevige handdruk afgesloten.
De taferelen die zich na deze receptie in
het paleis afspeelden, waar de voor de
tuin uitgenodigde en natgeregende gasten
elkaar op de tenen stonden en verdron
gen, tartten iedere beschrijving. De druk
te was zo groot, dat een aantal gasten via
de vensters naar buiten moest springen.
De kennelijk onvermoeibare paus stond
diezelfde zaterdagavond op de stoepen
van de basiliek in St. Denis, waar hij een
Ik heb de eerste maanlanding gezien,
want ik vind dat je gedurende je leven
zoveel mogelijk historische mijlpalen
moet bijwonen, of lijfelijk, of via de televi
sie. Niet dat je er later, na je leven, veel
aan hebt, maar zulke eerste en laatste
gebeurtenissen verlevendigen toch je
leven.
Het hoeft u dus niet te verbazen dat ik
zaterdag op de televisie ook naar het laat
ste défilé in Soestdijk voor prinses Julia
na heb gekeken. Ik heb dat trouwens
altijd een feestelijke, knusse, gezellige ma
nifestatie gevonden noem mij één land
in de wereld waar iets dergelijks elk jaar
plaatsvindt, maar dan zonder voorbijmar
cherende troepen met de nieuwste kern
koppen, maar met figuurzwemmende
meisjes en de langste Deventer koeken.
Motorisch was het trouwens ook erg
interessant om te zien hoe prinses Juliana
(elke keer heb ik de neiging ’koningin
Juliana’ te schrijven, zijzelf schijnt zich
ook nog wel eens te vergissen door per
ongeluk ’prinses!’ tegen Beatrix te roepen
als ze wil weten in welk laatje de kaas
schaaf ligt) langs de handarbeidstalletjes
drentelde, omzwermd door regelneven en
verstandhebbers die voortdurend bijna
omvielen, omdat zij zelf tot taak hadden
de rondgang in beweging te houden,
waardoor hun hersens aan hun benen
steeds het bevel ’doorlopen’ gaven, terwijl
zij zich anderzijds geheel dienden te rich
ten naar het tempo van de prinses, waar
door zij bewegingen naar voren moesten
corrigeren in een wachtende of terugtre
dende beweging, zodat zij zichzelf voort
durend op het verkeerde been zetten en
dreigden om te tuimelen.
SEOEL (Reuter/UPI/DPA). Luite-
nant-generaal Chun Doo-Whan heeft van
daag zijn ontslag ingediend als hoofd van
de Zuidkoreaanse inlichtingendienst
(KCIA), zo hééft een presidentieel woord
voerder meegedeeld. Naar het Japanse
persbureau Kyodo, meldde heeft presi
dent Choi Kyu-Hah van Zuid-Korea het
ontslag aanvaard en zal binnenkort een
opvolger worden benoemd.
Zij verloofden zich immers op 8 septem
ber 1936, en in het October-nummer van
’De Nieuwe Gids’ stond het er al in. Het
heet: ’Juliana van Oranje, Bernhard von
Lippe-Biesterveld’, en het luidt aldus:
„Ieder Gebeur, van knaap reeds, bleek
me een Waan. Wie leest dit, lacht. - Maar
méér ’t Geschieden wierd hier thans dan’
Wervling, want te weten - Diep-blijde
kwam ’k nu, dat ons Land kan voortgaan.
BRASILIA
Pelada in de
hebben mijnwerkers een klomp goud
van zeven kilo gevonden, zo is giste
ren vernomen in Brasilia.
Een woordvoerder van de betrok
ken mijnmaatschappij noemde de
vondst „historisch”. De grootste
goudklomp die de laatste jaren in
Brazilië was gevonden woog 500
gram.
De boosheid van de Amerikanen geldt
vooral het feit dat de Europeanen door
een nieuwe verklaring over het Midden-
Oosten, min of meer officieel te kennen
zullen geven dat zij het door de Amerika
nen georganiseerde Israelisch-Egyptische
overleg over de Palestijnse autonomie, in
het kader van de zogenaamde akkoorden
van Camp David, als mislukt be
schouwen.
ANKARA/TEHERAN (AFP/Reuter/
UPI). Turkse boeren, die gisteren bij
hun dorp in de provincie Hakkari op
Iraaks grondgebied waren gekomen bij
het maaien van gras, zijn vanuit Iraakse
helicopters beschoten. Zeker twaalf Tur
ken zijn daarbij gedood, zo meldt het
Turkse persbureau Anatolia.
De Turkse regering is gisteravond in
een spoedzitting bijeen geweest naar aan
leiding van de beschieting. Na afloop van
de zitting deelde de regering mee gespro
ken te hebben over een verslag van de
gouverneur van de provincie Hakkari die
aan Irak grenst. Premier Demirel ver
klaarde dat het niet duidelijk is aan welke
kant van de grens de twaalf boeren zijn
gedood.
Zodra er opheldering is over de aard
van het incident zullen de noodzakelijke
stappen ondernomen worden, aldus de
regeringsverklaring.
Iran heeft gisteren opnieuw melding
gemaakt van grensgevechten aan de
grens met Irak. Ook vrijdag werden ver
scheidene botsingen gemeld. Het Iraanse
leger zou alleen defensief optreden, om
escalatie te vermijden.
Een Iraakse straaljager zou gisteren
Iraanse troepen hebben beschoten bij de
grensposten Reza-Abad en Mehran. Bij
een Iraanse tegenaanval in de provincie
Ilam zouden 80 Iraakse militairen zijn
gedood of gewond.
TEHERAN-WASHINGTON (AFP/Reu-
ter/AP). In de Iraanse hoofdstad Tehe
ran is vanmorgen een internationale con
ferentie begonnen „over de misdaden van
de Verenigde Staten in Iran”.
Voor de bijeenkomst zijn vertegenwoor-
.digers uitgenodigd van politieke partijen,
vakbonden en internationale organisaties.
Tien Amerikanen onder wie oud-minister
van Justitie Ramsey Clark, zijn voor de
conferentie naar Teheran gevlogen. Zij
negeerden hiermee de waarschuwing die
de Amerikaanse regering zaterdag her
haalde, dat Amerikanen die zonder toe
stemming naar Iran reizen gevangenis
straf of een geldboete kunnen krijgen.
Overigens lijkt het erop dat de Franse
minister op zijn minst voorbarig is ge
weest met zijn aankondiging van een Eu
ropees initiatief inzake het Midden-Oos
ten. In elk geval zou een nieuwe resolutie
pas in september door de Veiligheidsraad
in behandeling worden genomen.
Bovendien willen lang niet alle Europe
se landen zo ver gaan als Frankrijk, bij
het tegemoet komen aan de Palestijnse
(arabische) wensen. Dat weet de Franse
regering uiteraard ook wel. Daarom ne
men sommigen aan dat de Fransen alleen
een breed gebaar hebben willen maken
naar hun arabische vrienden, zonder de
illusie te hebben dat het ooit echt tot een
gezamenlijk Europees initiatief zal
komen.
- AURORAS
DBA
.PENTECOST'.
RAM BRIM
9168
IESPIRITU-D.
pj^SANTO-
-.EPH=Z=Z
tcztongoa.
TANAts^cS^^
AUSTRAUfcN
-^-ANEITYOEM^g-
