UITKOMST WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK:
Afnemende koopkracht
treft kledingverkoop
Kolengraafmachine
Bod Heineken
op l’Europe
Gelijke behandeling man en vrouw
STAATSLOTEN?
achtergrond
rivellais
vernieuwd
Badkamer? INSAID
Speel mee in de Staatsloterij.
Elke maand 30 miljoen aan prijzen.
P en C in jaarverslag:
Kranten in Polen
niet op zaterdag
een höal lob
t
Landbouwinstituut
Derde Wereld
in Nederland
1
zonder suiker I
i -
cFnsop
z'n Zwitsers,
lek^r
I
17
16
ECONOMIE
DINSDAG 3 JUNI
1980
(Van onze redactie economie)
Tivfclla'
GRONINGEN. Het scham
per schouderophalen over de
effecten van de verplaatsing
van rijksdiensten uit de Rand
stad naar zwakke regio’s als
het Noorden, blijkt toch niet
helemaal terecht te zijn.
n
en.
joL
Verkoopadressen in de Gouden Gids.
Per giro spelen kan ook. Bel voor informatie: 070-469647.
A
I
(ADVERTENTIE)
Spreiding rijksdiensten
eerd
che
üm.
(ADVERTENTIE)-
i
■r
Badhoevedorp.Vlierstraat 25 Oisterwijk, Heusdensebaan 50
(ADVERTENTIE)
frisdrank.
idsen
ed.)
12,20
1,57
430,00
323,00
7,65
130,00
Hoewel de beide onderzoekers waar
schuwen voor een te algemene interpreta
tie van hun bevindingen (de nog niet vol
tooide verplaatsing van de PTT-directie
kan straks wel een heel ander beeld te zien
geven) leiden ze er toch „sterke argumen
ten” uit af om in het kader van het regio-
naal-economische beleid (gericht op de
versterking van zwakke regio’s) een grote
re rol toe te kennen aan het verplaatsen
(Van onze redactie economie)
RIJSWIJK. „Voor het eerst sinds jaren is een afneming van de koop
kracht van de consument merkbaar. Verwacht wordt dat het terughoudende
koopklimaat zich dit jaar zal handhaven. Duidelijk wordt dat het publiek het
met de aankoop van nieuwe kleren wat kalmer aandoet,” zo constateert de
raad van bestuur van de P en C-groep (Peek en Cloppenburg kleding) in zijn
jaarverslag over 1979-80.
45,50
34,00
24,00
264,50
162,50
64,50
41,30
113,50
42,50
52,70
57,00
101,50
62,00
62,00
139,90
106,00
142,20
37,00
50,80
115,00
51,50
49,800
48.80
71,50
89,00
42,40
152,00
42,50
42,20
70,00
31,50
54,50
130,50
93,50
59,10
141,10
38,30
140,50
76,60
72,20
177,50
34,30
82,90
164,00
23,00
35,10
37,90
46,40
49,80
106,30
335,00
158,00
157,00
300.00
130,00
67,50
93,00
92,20
12,00
39,80
190,40
27,10
80,00e
48,40
98,50
44,50
65,40
77,00
15,30
102,00
125,50
50,00
97,00
54,00
87,30
en.
lit
euvel
in.
laat. De advertentie nu was een uitvoe
ring van artikel 8 van de eerdergenoem
de richtlijn, dat de lidstaten de opdracht
gaf de ter uitvoering getroffen maatre
gelen met alle geschikte middelen ter
kennis van de werknemer te brengen.
Vandaar, dat er door de overheid bo
vendien een mogelijkheid is geschapen
om een gefrankeerde briefkaart met
naam, adres, en „gelijke behandeling”
erop aan postbus 51, 2500 RR Den Haag
(Van -onze redactie economie)
AMSTERDAM. Aandeelhouders in
Hotel de l’Europe NV kunnen tot en met
27 juni hun stukken aanmelden als zij
gebruik willen maken van het eerder aan-
gekondigde bod van Heineken Exploitatie
Maatschappij BV van 4000 in contanten,
per aandeel l’Europe van 1000.
L’Europe beschikt niet over voldoende
eigen middelen om in de naaste toekomst
de belangrijke bedragen te financieren,
die moeten worden geïnvesteerd om aan
de kwaliteitseisen van een bedrijf van dit
niveau te kunnen blijven voldoen. De kos
ten van het aantrekken van leenkapitaal
zouden de in de laatste jaren och al afge
nomen rentabiliteit nog verder aantasten,
waardoor een langdurige, zo niet perma
nente verliessituatie zou ontstaan, aldus
een bericht aan aandeelhouders. Mede in
DEN HAAG. In ons land wordt een interna
tionaal instituut voor landbouwkundig onder
zoek gevestigd. Minister Van der Klaauw van
Buitenlandse Zaken heeft daartoe gisteren een
overeenkomst ondertekend. Het instituut moet
vooral steun gaan verlenen aan ontwikkelings
landen.
Nederland is als vestigingsplaats gekozen om
dat hier veel kennis aanwezig is op het gebied
van de landbouw in ontwikkelingslanden. Vo
luit heet het instituut International Service for
National Agricultural Research ISNAR).
Het wordt gefinancierd door 38 instellingen
waaronder de Wereldbank en de FAO, de voed
sel- en landbouworganisatie van de VN. De
reeds bestaande instellingen, die met het kwe
ken van nieuwe tarwe- en rijstsoorten de voed-
selproduktie in de Derde Wereld proberen te
verhogen, zijn onvoldoende in staat gebleken de
door hen vergaarde kennis te verspreiden.
Het besluit tot de oprichting van ISNAR werd
genomen in 1978. Het ministerie van Ontwikke
lingssamenwerking heeft voor dit jaar een
kwart miljoen gulden uitgetrokken ter financie
ring van ISNAR. Voor komende jaren is van
Nederlandse zijde verder steun toegezegd.
Deze tekening laat zien hoe een door Rijn-Schelde-Verolme gebouwde kolengraafmachine
zijn werk gaat doen. Vorige week werd bekend dar RVS een order heeft voor 200 van deze
machines voor kolenwinning in dagbouw in de VS. De order, ter waarde van 800 miljoen
gulden, garandeert 1500 man de komende vijf jaar werk.
Stegen de bestedingen in de totale de
tailhandel vorig jaar nog met 3 procent, de
aankopen van textiel stegen slechts met 2
procent tegen 7 procent in 1978. De P en C-
groep kwam tot een stijging van 1 procent
tegen 18 in het uitzonderlijk goede jaar
daarvoor. Naast de moeilijker economi
sche situatie schrijft de raad van bestuur
de verminderde stijging ook toe aan de
ongekend winterse omstandigheden in
het voorjaar en de zeer zachte herfst in het
ngjaar. Ondanks deze inzinking blijft P en
C op langere termijn optimistisch. „Wij
blijven er op vertrouwen dat de veer
kracht van onze samenleving tot nieuwe
wegen zal leiden naar een versterking van
de welvaart op een goed niveau”. Vanuit
dit vertrouwen wordt de keten van filialen
dan ook jaarlijks verder uitgebreid.
Veranderde samenstelling-
méér smaak, minder kalorieën.
Nu 10 kalorieën per glas
tegen 100 in een glas gewone
A
v .-k
(Van een juridische medewerker)
In de Nederlandse dagbladen
stond 16 mei een grote advertentie
met de kop: Wet gelijke behandeling
mannen en vrouwen nu een feit.
I
9 februari 1976 werd door de raad van
ministers van de Europese Gemeen
schap een richtlijn goedgekeurd, welke
tot doelstelling had in alle lidstaten van
de EG het beginsel van gelijke behande
ling van mannen en vrouwen in te voe
ren en wel ten aanzien van de toegang
tot het arbeidsproces, met inbegrip van
promotiekansen en tot de beroepsoplei
ding, alsmede ten aanzien- van de ar
beidsvoorwaarden en onder bepaalde
voorwaarden de sociale zekerheid. Ter
verduidelijking: een richtlijn is een juri
disch instrument waarbij aan de lidsta
ten de verplichting wordt opgelegd om
binnen een bepaalde tijd de in de richt
lijnen vermelde doelstelling te bereiken
maar waarbij het de lidstaten vrij is te
bepalen hoe zij deze beginselen in hun
nationale wetgeving wensen op te ne
men. Wat de bepaalde tijd betreft: de
richtlijn gaf de lidstaten tot 15 augustus
1978 de tijd om de nodige maatregelen te
nemen en het is dus duidelijk, dat de
Nederlandse overheid, wat betreft het
tijdstip van invoering, haar verplichtin
gen te laat is nagekomen.
De wet gelijke behandeling van man
nen en vrouwen is namelijk een wet van
1 maart 1980 en trad 15 maart jongstle
den in werking, dus bijna twee jaar te
Een en ander blijkt uit een onderzoek,
dat dr. C. Bartels (vakgroep Toegepast
Economisch Onderzoek RUG) en drs. J.
Wij ma (provinciale Planologische Dienst
Groningen) publiceerden in het econo
menblad Economisch Statistische Berich
ten. Op grond van de gevonden uitkom
sten van hun onderzoek pleiten beide we
tenschappers dan ook voor een her
nieuwd intensiveren van het spreidings-
beleid, waarbij niet alleen nieuwe (groei-)-
diensten, maar ook bestaande arbeids
plaatsen bij overheidsinstellingen weer
betrokken moeten worden.
Bartels en Wijma baseren hun onder
zoek op gegevens van de rijksdiensten, die
sinds 1967 buiten de Randstad werden
gevestigd. Inclusief de 400 intussen in
Groningen werkende ambtenaren van de
Centrale Directie PTT zijn er sinds dat
jaar 5500 ambtelijke banen verplaatst.
Dat is op zichzelf eigenlijk erg weinig: nog
geen 500 per jaar, terwijl aanvankelijk
veel hogere aantallen waren toegezegd,
globaal het drievoudige.
Uit de regionale spreiding van deze ar
beidsplaatsen blijkt, dat Limburg tot nu
toe het beste af is geweest: meer dan de
helft ervan ging naar die provincie. De
drie noordelijke provincies kregen er 21
procent van, Zwolle 9 procent en diverse
plaatsen in de rest van het land 18
procent.
UKUNT
ZENU KOPEN
van fijksdiensten. Er is de laatste tijd
echter een tegengestelde tendens te be
speuren: de oorspronkelijk taakstellingen
worden geleidelijk afgezwakt, vooral
doordat aan de belangen van de Haagse
regio een steeds groter gewicht wordt
gehecht. Gezien echter de problematiek
van de zwakke regio’s vinden Bartels en
Wijma het heel goed te verdedigen, dat de
belangen van juist die regio’s een zwaar
der accent krijgen „en dan komen we uit
op een hernieuwde intensivering van het
spreidingsbeleid”, zo concluderen ze.
Verplaatste rijksdiensten hebben het
'Noorden (en trouwens ook Zuid-Limburg)
tot nu toe meer werkgelegenheid opgele
verd dan subsidieregelingen in de com
merciële dienstensector. Opvallend daar
bij is, dat vooral in het Noorden het gros
van de door spreiding geschapen arbeids
plaatsen wordt ingenomen door werkne
mers uit de eigen regio: 84 procent.
vraagde instellingen zeiden zelfs tevreden
te zijn met hun nieuwe vestigingsplaats.
(Van onze redactie economie)
WARSCHAU. Wegens papierschaar
ste verschijnen in de maanden juni, juli en
augustus in Polen de meeste kranten niet
meer op zaterdag, maar komen ze slechts
vijf maal per week uit.
Gisteren werd in Warschau bekendge
maakt, dat op zaterdag alleen nog het
orgaan van de communistische partij Tri
bune Ludu, het avondblad Zycie Wars-
zwawy en de legerkrant Zolnierz Wolnosci
uit zullen komen.
Onlangs is ook om papier te sparen het
aantal pagina’s van Tribune Ludu terug
gebracht van tien tot acht. Als reden voor
de maatregelen wordt de sterk gestegen
prijs van importpapier opgegeven.
gaat dit jaar twee nieuwe zaken openen in
Groningen en Sittard en volgend jaar nog
een filiaal elders. Mac en Maggie start dit
jaar met drie nieuwe zaken. Ook de P en
C-keten in België wordt uitgebreid.
De winst na belastingen daalde, zoals
gemeld, met 21 procent tot 10,9 miljoen
waardoor het rendement op eigen vermo
gen afnam van 13 tot 9 procent. De inves
teringen waren aanzienlijk hoger: 26,3
tegen 13,7 miljoen. Dit was ten dele een
gevolg van het ontstaan van betere moge
lijkheden om panden te verkrijgen op een
rendabele basis.
De P en C-groep schiep als gevolg van
de uitbreiding bijna honderd nieuwe ar
beidsplaatsen. De raad van bestuur uit
kritiek op „de elkaar steeds sneller opvol
gende wijzigingen op het gebied van de
fiscaliteit, waardoor een sfeer van onze
kerheid wordt geschapen die niet bevor
derlijk is voor het investeringsklimaat”.
Als voorbeeld wordt genoemd de afschaf
fing van de investeringsaftrek en de ver
vroegde afschrijving die is gevolgd door
de invoering van de WIR (Wet Investe-
ringsrekening) waarvan de vergoedings-
percentages aan willekeurig overkomen
de wijzigingen zijn onderworpen”.
Overigens geven die 5500 verplaatste
banen geen volledige indruk van de werk
gelegenheidseffecten in de betrokken re
gio’s. Doordat het in de meeste gevallen
gaat om groeidiensten is het aantal ar
beidsplaatsen intussen (tot eind verleden
jaar) gegroeid naar 7500. rfiet snelst groei
den het Algemeen Burgerlijk Pensioen
fonds in Heerlen, van 930 naar 2200 ba
nen; de dienst Rijksstudietoelagen in Gro
ningen, van 130 naar 221 en de afdeling
Voertuigdocumentatie in Veendam, van
140 naar 302 arbeidsplaatsen.
Bijna tweederde van de verplaatste
diensten verwacht tot 1985 nog verdere
uitbreidingen; 6 procent ervan zelfs een
groei van 50 procent. Een kwart verwacht
geen belangrijke groéi meer.
Bartels en Wijma constateren, dat de
winst aan arbeidsplaatsen, vergeleken
met de oorspronkelijke plannen, nogal
schamel is geweest. Toch mag op grond
van de cijfers het spreidingsbeleid niet als
onbeduidend worden afgedaan, menen ze.
Vergeleken namelijk met de arbeidsplaat
sen, die gemoeid waren met de commer
ciële diensten, die zich in de regio’s vestig
den met gebruikmaking van investerings
subsidies, springt het effect van de sprei
ding er gunstig uit. In de commerciële
dienstensector was over de zelfde periode
sprake van 2500 banen, waarvan niet eens
vast staat of ze er wel allemaal gekomen
zijn. (Uiteraard zijn industriële arbeids
plaatsen, die op grond van subsidierege
lingen zijn gecreëerd, niet meegeteld, om
dat je diensten nou eenmaal alleen met
diensten mag vergelijken, red.).
De conclusie, die de beide onderzoekers
uit dit alles trekken: het scheppen van
werkgelegenheid door de overheid heeft
blijkbaar een duidelijk grotere betekenis
gehad voor de zwakke regio’s dan die
door de gesubsidieerde, particuliere
dienstverlenende ondernemingen.
Vraag is natuurlijk wat de werkelijke
betekenis van deze nieuwe werkgelegen
heid is voor de zwakke regio’s. Bartels en
Wijma hebben daartoe nagegaan, hoeveel
van de banen eind 1979 werden ingeno
men door meeverhuisde ambtenaren en
hoeveel door mensen uit de regio. Gerela
teerd aan het oorspronkelijke aantal van
5500 verplaatste banen blijkt dat gemid
deld over het land 40 procent wordt bezet
door meeverhuisde ambtenaren. In het
Noorden en Zuid-Limburg ligt dat cijfer
echter beduidend lager, namelijk op 28
procent.
Bij het personeelsbestand van eind 1979
(dus inclusief de intussen opgetreden uit
breidingen) worden deze cijfers nog spre
kender: dan blijkt dat driekwart van het
personeel uit de regio van vestiging af
komstig is. In het Noorden beloopt het
percentage „eigen” mensen zelfs 84 pro
cent, zo wordt met een uitroepteken ge
concludeerd.
Zeker in de ver van de Randstad afgele
gen regio’s komen de arbeidsplaatsen van
gespreide rijksdiensten voor een opval
lend groot deel aan de lokale beroepsbe
volking ten goede, aldus de beide onder
zoekers, die ten slotte hebben nagegaan
welke effecten de gespreide rijksdiensten
op de arbeidsmarkt hebben. Ook effecten,
die zijn gunstig te noemen. Verhoudings
gewijs bieden de diensten veel werk aan
vrouwen en jongeren, groepen die op de
arbeidsmarkt het grootste knelpunt
vormen.
dit licht valt volgens het bestuur niet te
voorspellen wanneer de dividenduitkerin
gen Zouden worden hervat (over 1979
werd een nettoverlies geleden van 16.000
en het dividend wordt gepasseerd).
Heineken, die al 71,4 percent van het
aandelenkapitaal van 1 miljoen van
l’Europe bezit, hecht bijzonder belang aan
het voortbestaan van l’Europe als gere
nommeerd hotel- en restaurantbedrijf.
Nodig is daarbij een breder draagvlak
dan waarover l’Europe uit eigen kracht
kan beschikken. Als volledige deelneming
van de Heineken-groep wordt de continu
ïteit, aldus het bestuur onder handhaving
van het bestaande niveau het best gewaar
borgd.
In de eerste vier maanden van 1980
behaalde l’Europe een omzet van bijna
1,9 miljoen, die ongeveer 3 percent hoger
was dan in dezelfde periode van 1979,
zodat nauwelijks kan worden gesproken
van een verbetering. Het nog altijd stij
gende kostenpeil in aanmerking genomen
is er volgens het bestuur geen aanleiding
tot een optimistische verwachting voor
1980.
monteur m/v. Dit in tegenstelling tot de
nu niet meer toegestane advertentietek
sten waarin werden gevraagd: „heren
elektromonteurs”, „een flinke portier,
sportsman”, „een jonge man voor de
bediening” en een „lady-bartender”.
De werkgevers, die deze laatste adver
tenties opstelden, zagen de betreffende
banen duidelijk nog als typisch „man
nenwerk” dan wel „vrouwenwerk”.
Voor deze gevallen nu geeft de nieuwe
wet de oplossing. De vrouw die een „flin
ke portier” wil worden of de man die
zich graag als „bartender” geplaatst zou
zien kan zich thans ofwel rechtstreeks
tot de rechter wenden dan wel advies
vragen bij een speciale onafhankelijke
commissie: de commissie gelijke behan
deling van mannen en vrouwen bij de
arbeid. Hierbij dient dan nog te worden
opgemerkt, dat de wet wel enkele uitzon
deringen kent op het gebied van de sek-
sediscriminatie. De bepalingen van de
wet zijn namelijk niet van toepassing in
die gevallen waarin het geslacht bepa
lend is. Het koor dat een sopraan zoekt,
is niet verplicht een man in dienst te
nemen; evenmin is een toneelgezelschap
thans gedwongen een vrouw in dienst te
nemen voor de mannelijke hoofdrol. Het
is echter duidelijk dat er maar weinig
gevallen zijn, waarin het geslacht zo
sterk bepalend is.
Bovendien is het nog toegestaan het
geslacht te vermelden wanneer het de
bedoeling is om personen van een be
paald geslacht in een bevoorrechte posi
tie te plaatsen teneinde feitelijke onge
lijkheden op te heffen.
Er zal ongetwijfeld de komende tijd
nog wel gezondigd worden tegen de
nieuwe bepalingen. Sla uw krant van
vandaag er maar eens op na. Echter de
basis van gelijke behandeling van man
en vrouw is thans gelegd en zal velen in
de gelegenheid stellen een functie te
helpt beter dan subsidie
Bartels en Wijma besluiten hun verhaal
als volgt: de onderzochte verplaatste
rijksdiensten zijn zeer aantrekkelijke ver
schaffers van arbeidsplaatsen in de zwak
ke regio’s. Ze vragen een arbeidsaanbod,
dat in de regio kennelijk ruim voorhanden
is; bieden kansen aan vrouwen en jonge
ren en leveren minstens een stabiele werk
gelegenheid, maar in veel gevallen zelfs
een zich snel uitbreidende. Ook blijkt, dat
de instellingen in hun nieuwe plaats van
vestiging niet aanwijsbaar slechter functi
oneren dan in de Randstad. Alle onder
in het afgelopen boekjaar (tot 1 februa
ri) werd een nieuwe P en C winkel ge
opend in Arnhem, terwijl de Mac en Mag-
gie-keten (jeugdmode) werd uitgebreid
met filialen in Eindhoven, Den Haag, Pur-
merend, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en
Groningen. Dit jaar zal P en C nieuwe
modezaken openen in Apeldoorn, Deven
ter en Venlo, gevolgd door nog tenminste
vier filialen in het komende jaar. Lamne
te sturen, waarna de afzender een folder
betreffende dit onderwerp ontvangt.
Wat houdt deze wet nu in? Een werk
gever mag geen onderscheid meer ma
ken tussen mannen en vrouwen, niet
onmiddellijk, maar ook niet middellijk
door bijvoorbeeld te verwijzen naar de
echtelijke staat of de gezinsomstandig
heden. Dit geldt zowel voor de tekst van
advertenties, waarin een betrekking
wordt aangeboden als voor de behande
ling bij de vervulling van openstaande
betrekkingen. Een man die „secretares
se” wil worden kan nu zijn kans grijpen.
Een autospuiter m/v werd gevraagd in
een dagbladadvertentie van 17 mei
jongstleden. Vrouwen kunnen reageren
op advertenties die ik in hetzelfde blad
zag en waarin werden gevraagd: huis
schilders m/v, tegelzetters m/v, automon- bekleden, die tot voor kort onbereikbaar
teur m/v, thuisnaaisters m/v, bromfiets- was, alleen op grond van sekse.
Het betrof hier een publikatie van de
ministeries van Binnenlandse Zaken;
Cultuur, Rekreatie en Maatschappelijk
Werk; Justitie; Onderwijs en Weten
schappen en Sociale Zaken. Zij die de
advertentie hebben gezien zullen zich
waarschijnlijk verbaasd hebben over
deze reclame van de zijde van de
overheid voor een nieuw stuk wetgeving.
Vanwaar deze advertentie?
x 2^^
