Opera doet in verlate première ouderwets aan
Orkestmusici
solidair met
Helderheid en eenvoud
ABCDEFG: uniek muziektheater met ingetogen filmische beelden
Schrijnend protest tegen Sovjetsysteem
blijft in muziek Escher
Britse collegae
I
B.-
ancht
1304
1
Manarf
Tukak
Weergaloos, kristalhelder spel Theo Bruins
19
KUNST
1980
VRIJDAG 6
JUNI
18
THEATRE DES NATIONS
PROGRAMMA
SCHEVENINGEN. Het is al-
weer veertig jaar geleden dat Jan
'-van Gilse zijn opera Thijl compo-
-.neerde. Toch doet het werk, dat
dankzij het bestaan van een Hol
tland Festival nu toch zijn verlate
première beleefde, zélfs gerela-
rteerd aan de ontstaanstijd ervan,
nog opvallend ouderwets aan.
tNiet alleen de aan de kunst van
Richard Strauss verwante aard
van de muziek, maar ook de soms
bijzonder statisch uitwerkende
uitgesponnenheid van bepaalde
j scènes bezorgen Thijl dat image.
V
Sublieme hoogtepunten
in Van Gilse’s Thijl
niet
=tus
■N
(Foto Jaap Pieper)
I
64
GEMMA COEBERGH
JOHN OOMKES
I
0 cm
John Kraaykamp als de triangelspelende idioot in ABCDEFG
(Foto Leo van Velzen)
Kleurrijke marktscène met een gebarende Thijl (John Bröcheler) en Lamme Goedzak (Henk
Smit).
Regisseur Franz Straatman, die in zijn
werk bij het Ro Theater exuberant laat
spelen wanneer hij dat nodig acht, heeft in
ABCDEFG het spel ingetogen gehouden,
op de scènes tussen Ivanov’s zoon Sasja
(prima rol van de jonge Ton Dekker) en
diens wraakzuchtige onderwijzeres (ge
speeld door Joss Flühr) en tussen vader
en zoon na. In het strakke, minimale decor
van Fiévez krijgt de optimale samenhang
Nederlandse Operastichting: Thijl van Jan van Gilse. Uitvoerenden: Amster
dams Philharmonisch Orkest, Nederlands Operakoor en vocale solisten. Muzikale
leiding: Anton Kersjes. Regie: Gilbert Deflo. Decors: Ezio Frigerio. Costuums:
Franca Squarciapino.
Circustheater Scheveningen, 5 juni 1980.
tussen dialoog en muziek extra accent
door de bijna bovenmenselijke timing
waarmee gespeeld wordt. Het orkestspel,
dat onder Zinman enkel in de marsachti
ge tempi wat extra wordt aangezet, sluit
daar wonderwel bij aan.
ABCDEFG is zonder twijfel één van de
hoogtepunten van dit 33e Holland Festi
val. Pikant is dat de toon van het stuk veel
minder zwaar is dan de waarschuwende
FILM. 20 uur: experimentele films van Peter
Rubin. 22 uur: cinema van Footsbarn Theatre
en People Show.
VONDELPARK. 14 uur: Steve Hansen.
Gebrek aan interesse voor zijn werk is
deze eigenzinnige, maar waarschijnlijk
juist daardoor zeer authentieke en crea
tieve persoonlijkheid de laatste jaren in
ieder geval bespaard gebleven: de (her-
))waardering van zijn muziek komt lang
zaam, maar onmiskenbaar op gang.
In het nieuwe gebouw van het Haags
Koninklijk Conservatorium, in een lelijke
zaal, kon de klank niet opbloeien en werd
genadeloos gestuurd via allerlei slimme
materialen en vormen. Een wrang tintje is
daarbij dat dit Overzicht van Eschers ka
mermuziek juist in deze zaal plaatsvindt,
die genoemd is naar de componist waar
Escher zich fel en op niet mis te verstane
wijze van heeft gedistantieerd: Arnold
Schonberg.
De in hetzelfde jaar (1944) geschreven
Sonate per due Flauti bleek een zowel
simpel als zeer subtiel werk te zijn waarin
Paul Verhey en Rien de Reede (beide
fluitist in het Concertgebouworkest) de
vloeiende muzikale lijnen zuiver konden
weergeven
S
ER
it. 15.001
3.-. Vr.p
st. v. o:
’60125.
ENS,
ten reed
rkoop, ir
Renautii
43, Haai
10790.
Ietwat massief, maar zeer vakbekwaam
ging Thom Bollen te werk in de Sonate nr
1 voor piano, een prestatie die echter zo
ongeveer in het niets verdween bij het
horen van Theo Bruins’ spel in de suite
Arcana. De weergaloze manier waarop
deze pianist een dergelijke gecompliceer
de partituur tot in de luidste fortissimo’s
doorzichtig wist te houden kluisterde je
noot voor noot, om maar niet te spreken
van dat uiterst kristalheldere spel in de
Toccata en de intensieve greep op een
helemaal ontoegankelijk gedeelte als de
Ciaccona.
taal die voormalig „patiënt” Grigorenko
deze week in Nederland aansloeg in ver
band met de haperende Oost-West-coëxis-
tentie (Afghanistan, Olympische Spelen-
).Stoppards stuk is evenwel een subliem
bewijs hoe een toegegeven artistieke
bewerking navranter kan doorwerken
dan de altijd enigszins bijgekleurde reali
teit.
Zaterdag 7 juni
Muiderslot: Li Gieus de Robin et de Mari
on (20.15 uur).
Amsterdam: ABCDEFG (Concertgebouw,
21 uur); Aap verslaat de Knekelgeest (Tent
Frankendael, 20.15 uur); Eine linke Ge-
schichte (Centrum Bellevue, 20.30 uur):
Humboldt’s Current (Mickery Theater, 19.30
en 22 uur); De Ontdekking (Universiteitsthe-
ater, 20.30 uur); Spring! (Stadsschouwburg,
14 uur); Banana (De Krakeling, 14 uur).
Scheveningen: Thijl (Circustheater. 19.30
uur).
Den Haag: Kamermuziek Rudolf Escher II
(Koninklijk Conservatorium, 20.15 uur).
Rotterdam: Gross und Klein (Schouw
burg, 19 uur); Pilobolus Dance Theatre
(Luxor Theater, 20.15 uur); Werkcentrum
Dans (De Lantaren, 20.30 uur).
Schiedam: BEWTH (Scheepswerf. 22 uur).
Zondag 8 juni
Amsterdam: ABCDEFG (Concertgebouw,
15 uur); Aap verslaat de Knekelgeest (Tent
Frankendael, 20.15 uur); Madrigaalkwintet
(Concertgebouw - kleine zaal, 11 uur); Ne
derlands Kamerkoor (Waalse Kerk, 20.15
uur); De Ontdekking (Universiteitstheater,
20.30 uur); Starker als Superman (De Krake
ling, 14 uur); Werkcentrum Dans (Centrum
Bellevue. 20.30 uur).
Rotterdam: De Toekomst gaat het hele
maal maken (Luxor Theater, 20.15 uur); Ver
trouw nooit een trol (Theater Zuidplein, 19
uur); Gross und Klein (Schouwburg, 19 uur);
Spaghetti mit Ketchup (Theater Zuidplein,
14 uur).
Utrecht LTsle de Merlin (Muziekcentrum
Vredfenburg, 20.15 uur); Spring! (Stads
schouwburg - grote zaal, 14.30 uur).
Den Haag: Ensemble Sequentia (Hot The
ater, 11 uur).
aanvoerder Lumey van der Mark (Guus
Hoekman) voor sublieme hoogtepunten
gezorgd, waarvan steeds een stimulans
uitging die alle overige betrokkenen tot
eveneens hoog te waarderen prestaties
prikkelde.
Een belangrijk element van afwisseling
werd gevormd door de verrichtingen van
Peter van de Bilt en de actrice Loudi
Nijhoff, wier beider ingecomponeerde
commentaren en toelichtingen als respec
tievelijk de balladenzanger Uil en Waan
zinnige Katelijne, als een rode draad door
het werk lopen.
Dat het verstaan van alle teksten een
voorafgaande bestudering van het door
Hendrik Lindt geschreven libretto be
hoeft, wordt mede veroorzaakt door de
uitbundigheid in schrijfwijze waarmee
Van Gilse het orkestapparaat behandelt.
Maar ook bij geringere verstaanbaarheid
blijft steeds het voordeel - zoals hier dui
delijk bleek - dat de Nederlandse solisten
hun rollen met extra overgave en natuur
lijkheid vertolken.
JOHAN VAN KEMPEN
ROTTERDAM. „Uw meningen zijn uw symptomen”, zegt de behande
lend psychiater tegen Alexander Ivanov, die ondanks een lang verblijf in een
van Ruslands speciale psychiatrische inrichtingen ongebroken voor hem
staat, „en als u beweert dat gezonde mensen in psychiatrische inrichtingen
worden opgenomen, bent u met recht een psychopaat”. Temend probeert hij
de gevangene ertoe te bewegen te verklaren dat de behandeling vruchten
heeft afgeworpen, zodat ontslag kan volgen. Ivanov verdomt het: „Laten zij
maar toegeven dat ze verloren hebben.”
Sopraan Dieuwke Aalbers heeft haar
blanke en soepele stemgeluid zeer mee
voor dergelijke muziek, maar schoot wel
wat tekort in uitdrukkingskracht. Bariton
Charles van Tassel daarentegen wist de
beklemmende sfeer van (eveneens Cor-
bière’s) Lettre du Mexique op onnavolg
bare wijze op te roepen.
Drieklanken en chromatiek zijn de we
zenlijke bouwstenen die Escher in zijn
werken vóór en tijdens de tweede wereld
oorlog gebruikt. Later wordt hij voorzich
tiger mét de chromatiek, hetgeen de hel
derheid en de eenvoud van zijn werk
bevordert, ook al blijft die, helderheid en
eenvoud er één voor ingewijden. Neem de
Trois poèmes de Tristan Corbière: vrij
ontoegankelijke, maar fascinerende mu
ziek, vooral vanwege het fraai samengaan
van de melodische curve van deze Franse
dichtregels en die van Eschers muziek.
DEN HAAG. Het plan om twee concerten met kamermuziek van Rudolf Escher te
presentéren had al vorm gekregen voordat iemand wist dat deze terugblikhet
karakter zou krijgen van een in memoriam. Ook Escher zelf niet, die een duidelijke
vinger in de pap had bij de opzet van de programma’s en, bijvoorbeeld, zijn suite voor
piano Arcdna graag eens van Theo Bruins had willen horen. Deze wens ging
gisteravond op het eerste van de twee concerten in vervulling, alleen Escher zelf die
op 17 maart van dit jaar overleed heeft dat niet meer kunnen meemaken.
Tefecht, want Escher (te situeren na
Willem Pijper en vóór de koplopers van de
jaren zestig) is een werkelijk scheppend
kunstenaar geweest, een interessante,
erudiete en veelzijdige persoonlijkheid
die zich in de muzikale materie (dank zij
een grote drang naar perfectie en een
helder vormbewustzijn) zuiver kon uit
drukken. Dat was al zo in 1935 toen hij zijn
eerste pianosonate schreef, en dat bleek
zich in de volgende jaren alleen maar te
intensiveren.
Voorstelling: ABCDEFG (Every Good Boy Deserves Favour), een stuk voor
acteurs en orkest door Tom Stoppard en André Previn. Uitgevoerd door het RO
Theater en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Regie: Franz Marijnen.
Muzikale leiding: David Zinman.
Meespelenden: Eric van der Donk (Alexander), John Kraaykamp sr. (Ivanov),
Ton Dekker (Sasja), Lou Landré (dokter), Joss Flühr (onderwijzeres), Peter
Tuinman (kolonel). Vertaling: Peter Verstegen, decor: Jean Marie Fiévez, kos
tuums: Rien Bekkers, belichting: Steve Kemp, produktie: Pieter Hofman.
Gezien op 5 juni 1980 in de Doelen te Rotterdam. Overige uitvoeringen: 6 juni
Doelen Rotterdam, 7 en 8 juni Concertgebouw Amsterdam, 12 juni Muziekcentrum
Vredenburg Utrecht, 14 juni De Oosterpoort Groningen en 16 juni Stadsschouw
burg Eindhoven. Roelof van Driesten vervangt David Zinman op 12 en 14 juni.
di
Dat het voor deze produktje van de
Nederlandse Operastichting aangetrok
ken Amsterdams Philharmonisch Orkest
vertrouwd is met de partituur van Thijl
(vanwege een eerder gegeven concertuit
voering van de perste twee actes) bleek
overduidelijk uit de voortreffelijke ma
nier waarop het rijk geïnstrumenteerde
orkestaandeel, vol overtuiging en intensi
teit tot klinken werd gebracht. Dirigent
Anton, Kersjes hield de bijzonder uitge
breide bezetting aan solisten en medewer
kenden in het algemeen vast in de hand en
voorzag het geheel van trefzekere
nuances.
AMSTERDAM (ANP). Musici van
het Concertgebouworkest in Amsterdam,
aangesloten bij de Kunstenbond FNV,
hebben zich donderdag solidair ver
klaard met de Britse omroepmusici die
maandag zijn gaan staken tegen de plan
nen vijf omroeporkesten van de BBC op
te heffen, zij hebben te verstaan gegeven
geen medewerking te verlenen aan het
concert van het Concertgebouworkest
vanavond, als dit wordt doorgezonden
naar de Britse televisie. De Kunstenbond
FNV had zijn leden hiertoe opgeroepen
na een verzoek van de bond van Britse
musici.
Overigens ziet het er naar uit dat het
optreden van het Concertgebouworkest
vrijdagavond gewoon zal doorgaan. De
directie van het Concertgebouworkest
heeft namelijk eerder deze week de Kun
stenbond FNV al laten weten een uit
spraak van de musici inzake een boycot
van doorzenden van het concert naar En
geland te zullen respecteren. De Kunsten
bond FNV heeft ook de NOS in Hilversum
op dfe hoogte gebracht van het besluit van
zijn leden bij het Concertgebouworkest.
De Nederlandse Toonkunstenaarsbond
(NTB) had zich begin deze week als soli
dair verklaard met de stakende Britse
musici. Hij had zijn leden opgeroepen
geen medewerking te verlenen aan door
zenden van concerten naar Engeland.
lijfelijke beklemming meekrijgt door het
„naakte” spel van Eric van der Donk.
De dubbele link tussen orkest en hande
ling, die resulteert in een vorm van mu
ziektheater waarin het gehanteerde to
neelbeeld een filmische realiteit oproept,
vindt zijn grootste kracht in de excellente
wijze waarop de muziek de documantaire-
handeling nog versterkt. Het ene moment
is er sprake van een „gelaagdheid”, of
contrast, het volgende ogenblik zijn mu
ziek en toneelbeeld één. Die spannings-
band tussen orkest en script wordt nog
verder versterkt door het feit dat de scè
nes zich tussen de orkestleden afspelen en
door de echt niet te verwaarlozen omstan
digheid dat de psychiater in zijn vrije tijd
violist is.
Stoppard heeft zijn engagement niet
alleen sec gehouden, hij heeft zich ook
niet laten verleiden tot een loodzwaar
drama in lichte tegenstelling tot Previn,
die zich hier en daar heeft laten verleiden
tot partituurgedeelten met opvallend ge
bruik van koper en slagwerk. Met korte
dialogen steekt Stoppard de ideologische
blabla door, maar verzuimt hij tevens niet
op een bijna zwart komische wijze de
draak te steken met de kromme diagnos
tiek en de dito behandeling. Als de arts
Lou Labdré de gek eindelijk zover heeft
dat deze overtuigd is van het feit dat hij
niet de beschikking heeft over een orkest,
komt de psychiater zelf tot de ontdekking
dat hij een repetitieafspraak dreigt mis te
lopen. De manier waarop Kraaykamp dan
de dirigerende idioot speelt die dronken
van geluk opruiming houdt in de burelen
van de arts zal me lang bijblijven.
Op die manier kon zich in het gecombi
neerde milieu van bühne en orkestbak een
dramatische vertelling ontwikkelen, die
vanaf de geheimzinnige proloog tot en
met het zwakke en zelfs nogal goedkoop
aandoende happy end, de aandacht boei
de. Tussentijds hebben dan Thijls (in Brö-
chelers zang en spel tot een grootse creatie
uitgroeiendé) belevenissen met zijn gelief
de Nele (Thea van der Putten), zijn vriend
Lamme Goedzak (Henk Smit) en geuzen-
Het Festival of Fools vaarde gisteren
wel bij de hitte, die tevreden en halfnaak
te bezoekers opleverde. De stand is nu
4500 mensen per dag, in het weekend
waarschijnlijk nog meer. De kaartjesver-
koop is, hoewel verbeterd, nog steeds niet
ideaal, maar er wordt veel goed gemaakt
door het uitgebreide buitengebeuren.
Het Eskimo theater Tukak, eerder dan
verwacht gearriveerd doet een traditione
le Groendlandse dans. Figuren met zwart-
geschminkte gezichten, een bamboestokje
dwars in hun mond, vechten om een man
die geboeid op de grond zit. Hun kreten
lijken op het geluid van een zeehond in
nood. Hun regisseur, Reidar Nilsson, ver
telt me dat het goede en kwade geesten
zijn rond een geestenbezweerder, een An-
gakoq, die ieder Eskimodorp vroeger had.
i
„Wij putten kracht en trots uit het harde
levén van de vroegere Greenlanders”,
zegt Nilsson, die zelf Noor is, de enige niet-
Groenlander. De Groenlandse studenten
worden opgeleid in Denemarken en gaan
daarna terug. Ze komen te werken bij
bijvoorbeeld de radio. Hun doel is een
Groenlands theater op te richten, maar
dat is nog niet gelukt. (A.P.)
De verrassing komt op het eind van de
avond, Manarf met Paris Bonjour. Op een
toneeltje van veertig centimeter zet hij
poppetjes en voorwerpjes: een poppetje in
bed en een piepklein wekkertje openen
het geheel. Daarna vólgt iets wat je Dag in
Parijs zou kunnen noemen, waarbij je op
chronolgie of logica echter niet moet let
ten. Naast kleine voorwerpen uit vuilnis
bak of speelgoedwinkel gebruikt hij ook
zelfgelede mensjes van ongeveer tien een-
timeter groot. Ze zijn nog zacht, en tegen
de grond gekwakt geven ze een akelige
doffe klap. Manarf is niet optimistisch
over het Parijse leven: satanisch lachend
laat hij bommetjes ontploffen, lijken weg
ruimen door een speelgoed paard en wa
gen, en veroorzaakt hij ook klein leed,
bijvoorbeeld door via een met buizen be
timmerde wolk regen over kledingstukjes
aan een kleine waslijn te gieten.
Wie naar het Festival gaat, moet vooral
ook letten op Manarf zelf, een echte fooi,
voor wie het poppentoneeltje heel levend
is. Bij het weggaan zie ik nog een hond
woedend te keer gaan tegen een drie me
ter hoge steltloper, kennelijk zijn alleen
mensen zo gek om fools te waarderen.
(A.P.)
Zaterdag 7 juni
BINNEN. Pistol Theater, Friends Road
show. 16 uur: Ineke Cohen, Theatar Roma.
19.30 uur: Bewegingsgroep Bart Stuyf, To
neelgroep Baal. 20 uur: Les Enfants du Para
dis, Escape, Studio K, Beeldend Theater. 20.30
uur: Cartoontheater Radeis, Tukak Teatref.
20.45 uur: Wilhelm, Birgit en Hein. 21 uur:
Klein Pantomimetheater, Geoff Cavander-
band, Werkteater, Carrousel, Footsbarn Thea
tre. 21.30 uur: Stichting Dansproduktie. 22
uur: Reviilos, Friends Roadshow. 22.30 uur:
People Show, Parisiana, Simon Vinkenoog. 23
uur: Pigeon Drop, Theatre Manarf, Sharon
Landau, Hector Malmud. 23.30 uur: Patrick
Beckers. 24 uur: Dutchman, Los Mismos. BUI
TEN. 14 uur: Amsterdams Vuilharmonies Or
kest. 15 uur: Flup Ju Bedrijf, Air Design,
Varend Variété, Onk Theater Overal. 17 uur:
Poppenteater Jozef van de Berg. 19 uur: Tea-
tro Equatoriano. 21 uur: Poppenteater Jozef
van de Berg. 22 uur: Doggroep.
FILM. 20 uur: animatieprogramma. 22.15
uur: cinema John Melville, Phantom Captain.
VONDELPARK. 15 uur: Footsbarn Theatre.
21 uur: San Francisco Mime Troupe.
Zondag 8 jini
BINNEN. 15 uur: Stage Space Theatre
Cooperative, Friends Roadshow. 16 uur: Ineke
Cohen, Nola Rae. 19.30 uur: Toneelgroep Baal.
20 uur: Triad Stage Alliance, Studio K, Beel
dend Theater, Friends Roadshow. 20.30 uur:
Pyramide op de Punt, Cartoontheater Radeis,
Tukak Teatret. 20.45 uur: Bewegingsgroep
Bart Stuyf. 21 uur: Klein Pantomimetheater,
Werkteater, Carrousel, Footsbarn Theatre. 2'2
uur: Stichting Dansproduktie. 22.15 uur: Pe
ople Show, Pènta Theater. 22.30 uur: The
Barneys, Parisiana. 23 uur: Bob Downes, Raf
fia, Theatre Manarf, Pigeon Drop, Hector Ma-
lamud. 23.30 uur: Patrick Beckers. 23.45 uur:
Ronald Snyders Black Straight Music. 24 uur:
Dutchman.
BUITEN. 14 uur: Amsterdams Vuilharmo
nies Orkest. 15 uur: Flup Ju Bedrijf, Air
Design, San Francisco Mime Troupe. 16 uur:
Poppenteater Jozef van de Berg, Teatro Equa
toriano. 21 uur:. Poppenteater Jozef van de
Berg. 22 uur: Dogtroep.
Holland Festival: Kamermuziek
van Rudolf Escher, programma I. Me
dewerkenden: Dieuwke Aalbers, so
praan, Charles van Tassel, bariton,
Rien de Reede en Paul Verhey, fluit,
Thom Bollen en Theo Bruins, piano.
Koninklijk Conservatorium Den
Haag: 5 juni 1980.
In aanwezigheid van Pjotr en Zinaida
Grigorenko, had gisteravond de Neder
landse première plaats van ABCÖEFG,
oftewel Every Good Boy Deserves Fa
vour. Dit stuk voor acteurs en orkest is
zowel naar vorm als inhoud gemeten een
unieke produktie. ABCDEFG werd in
1977 geschreven door de Engelse scenarist
Tom Stoppard, die door de toenmalige
dirigent van het London Symphony Or
chestra, André, Previn, benaderd was met
het verzoek om gezamelijk tot een vorm
van muziektheater te komen waarvan een
voltallig orkest een intrinsiek onderdeel
zou vormen.
Pas nadat Stoppard door een ontmoe
ting met de Russische dissident en voor
malige psychiatrische patiënt Viktor
Fainberg een geschikte thematiek had ge-
vonden, kon hij een handeling creëren
waardoor de aanwezigheid van een orkest
aannemelijk kon worden gemaakt. Every
Good Boy Deserves Favour - de Neder-
landse titel slaat op een tekstfragment
waarin dissidenten échter simpele letters
schuilgaan - werd een felle, maar integere
aanklacht tegen elke vorm van dictatoria
le willekeur, maar door zijn situering bo
venal een glasheldere kritiek op het Sov
jetsysteem dat andersdenkenden onscha
delijk probeert te maken door hen in
zenuwinrichtingen te behandelen voor
vermeende psychoses.
In Stoppards stuk laat zich in de per
soon van Ivanov vrij gemakkelijk Fain
berg herkennen; een man die zijn gezond
heid en vrijheid heeft opgeofferd aan zijn
overtuiging. Hij deelt zijn cel met een
heuse malende, een triangelspelende idi
oot die voortdurend meent dat hij de
beschikking heeft over een symfonie-or-
kest en zijn medegevangene voortdurend
afmeet aan diens (a-) muzikaliteit. Daar
waar het orkest de uitbeelding vormt van
de waanbeelden van de door John Kraay
kamp schitterend bondig gespeelde idi
oot, is het voorts de illustratie van de
gemoedstoestanden van Ivanov, wiens ge
brek aan privacy de minste van zijn kop
zorgen is en wiens vertwijfeling een bijna
t Het gaat dan overigens om de zwakste
s plekken in deze gisteravond in het Sche-
Jveningse Circustheater opgevoerde ope-
ra; episodes die met kunst en vliegwerk -
•zoals niet al te professioneel ogende bal-
let-intermézzi - werden opgevuld. Mis-
I schien dat hier, ten aanzien van een betere
- doorstroming, met het rode coupure-pot-
lood wonderen zouden kunnen worder
verricht.
Want wat er, na dergelijke kritiek, aan
teen boekwerk dik aan kostelijke bladzij-
den overblijft, is niet mis. Van Gilse toont,
en dat is ook aan de geraffineerde manier
■van leentjebuur spelen bij andere compo-
nisten te horen, een enorme vertrouwd-
heid met het repertoire en eenzelfde han-
digheid en smeuïgheid als makers van
musicals en filmmuziek.
Een brede kennis van zaken, die zich
yonder meer bok te allen tijde uit in een
uitstekende vocale schrijfwijze. Niet al
leen wat de door John Bröcheler met
grootse allure vertolkte, haast moordend
- zware hoofdrol aangaat, maar ook ten
aanzien van het ensemblewerk en de
koorpartijen. Van Gilses gevoel vpor thea-
ter stelt hem zelfs in staat om, ook op
plaatsen waar hij de inspiratie daartoe
kennelijk mist, met veel intelligent opge
blazen getetter een dramatiek te suggere-
ren die bijna geloofwaardig is.
Voor het overige is er, naast het vermo
gen tot het smaakvol verwerken van oud-
Nederlandse volksliederen, een verba
zingwekkend gemak bij deze componist
waarneembaar inzake het muzikaal illus
treren van allerhande stemmingen en
voorts een briljante vaardigheid op het
gebied van kleurrijk en effectief instru
menteren.
Evenzo kleurrijk en effectief is zowel de
regie als de toneelaankleding van deze
Nederlandstalige opera te noemen. De au
thentieke sfeer die het Vlaamse gegeven,
omtrent de lotgevallen van een volksheld,
in de uitwerking krijgt - hier onderstreept
- door Breugheliaanse taferelen tegen mag-
- nifieke decors van Ezio Frigerio - is zon
der twijfel voor een belangrijk deel te
danken aan het feit dat regisseur Gilbert
Deflo een Vlaming is.
sch.dal
5. Te
u.
WW-.
