Fijnzinnig ontwikkelde voorstelling op lokatie gespeeld Intrigerend toneel in Zomergasten exposities Ritmische effectiviteit in première bij Hoketus Gastarbeidersstuk wat erg onwaarschijnlijk Treffend engagement spreekt uit Rzewski" s The Price of Oil I Leonard Huizinga overleden Human League Kindertheater Grips speelt Ein Fest bei Papadakis Pistol Teatret vermakelijk ■Mn KUNST WOENSDAG 19 8 0 1 1 JUNI WASSENAAR. Het toneel spel Zomergasten, het eerste dat de Russische schrijver Maxim Gorki schreef, gaat over mensen zoals we die ook kennen uit tal van stukken van Tsjechov. Men sen die zich vervelen. Maar bij Gorki zijn het toch mensen van een ander slag. Het gaat hier ei genlijk meer om individuen die zich gedragen als de karakters in Tsjechovs stukken, die vooral gaan over de niet zo hard wer kende klasse. Bij Gorki gaat het om afstammelingen uit de arbei dersmilieus, die zich door hun ontwikkelingen tot een bepaalde maatschappelijke positie hebben opgewerkt. Het is een verschil dat voor mij de mensen uit Zomer gasten nou juist een beetje inte ressanter maakt, dan die uit Oom Wanja of De Kersentuin. PROGRAMMA Coöperatieve. 19.30 uur: KO VAN LEEUWEN Donderdag 12 juni ALMA POST - De Haarlemse kunstenaar Frans Ver- poorten exposeert een serie etsen over het Arabische alfabet in het Schiedamse Ste delijk Museum tot en met 20 juli. Voorstelling: Zomergasten van Maxim Gorki. Gespeeld door een ad hoe gezelschap, gevormd door Onafhankelijk Toneel en Initiatives Populaires. Regie en idee Mirjam Koen en Matthias de Koning. Met Jose Alders, Wilfred Alders, Yolande Bertsch, Leny Breederveld, Aat Ceelen, Jacques Commandeur, Liesbeth Coops, Eric den Hartog, Esco Heil, Jaap Hoogstra, Kees Hulst, Diane Lenslnk, Ditha van der Linden, Matthias Maat, Ad Olree, Corry Prinsen, Rieks Swarte en Marc Warning. Holland Festival, 10 juni 1980, Landgoed Clingen- dael, Wassenaar. Zomergasten blijft daar t.m. 10 juni. Vertrek vanaf de Koninklijke Schouwburg Den Haag (speciale bus). Van 24 t.m. 28 juni in Rotterdam. De inrichting van de deels verpauperde villa geeft de spelers trouwens aantrekke lijke mogelijkheden. Er zijn door tal van dubbele openstaande deuren heen prach tige doorkijkjes, zoals je ze wel in films van Antonioni tegenkomt. En ze worden zo gebruikt dat er op die momenten een geraffineerde schoonheid aan beeldcom posities onstaat. mentaar op de lieden die zij moet bedie nen. Een knappe twee-eenheid van Leny Breederveld, al gaat het hier niet om de belangrijkste rol in het stuk. Mijn geestdrift voor deze fijnzinnig ont wikkelde voorstelling is groot. De hele avond volg je de personages, van vertrek tot vertrek, met intense betrokkenheid. Je zit er bovenop, als de kleine intriges zich voltrekken en bent getuige van de een voud van spelmiddelen en het maximale dramatische effect ervan. Het collectief van spelers en regie verzorgde zelf de kostuums, die een stil commentaar geven op de karakters welke er in rondgaan. Van 14 juni tot en met 3 augustus is de expositie Hedendaagse Vlaamse Kunst te zien in het Zonnehof (Amersfoort). Dage lijks geopend van 10-17 uur, zondag van 13-17 uur. Werk van Mari Ros en Frans de Haas is van 13 juni tot en met 9 juli geëxposeerd in Galerie Mokum (O. Z. Voorburgwal 334, Amsterdam). Dagelijks geopend van 11-18 uur, behalve zondag. geslaagde makelaar op de wilde oliemarkt van Rotterdam zwijmelt in zijn glorierijke jacht op telkens grotere speculatiewinsten en zet in cleane taal de junglewetten van zijn vrije beroep uiteen. Aan de andere kant doet een oliearbeider zijn ontsnap ping aan de apocalyps van het gekapseis de boorplatform Alexander Kieland uit een. Deze ramp, die aan zo’n 150 arbeiders op 26 maart van dit jaar het leven kostte was de inspiratiebron van Rzewski. In zijn uitwerking is The Price of Oil, met het cleane betoog van de zakenman als tegenwicht voor de menselijke ellende van de gemiddelde arbeider, meer dan alleen maar effectief. Rzewski heeft in dit stuk met ogenschijnlijk eenvoudige ex- De toegift is een cover van Gary Glitter’s Rock ’n Roll. Nu vormde dit stampertje in diens gewild gespierde versie al een giller en een anachronis me, maar in de parodie van The Hu man League een van de aardigste, Elektronikaspecialist Martyn Ware van The Human League. (Foto Lex van Rossen) Les uur: uur: uur: Huizinga schreef echter niet alleen hu moristische boeken. Vlucht uit Morotai (1962), de verhalenbundel De mantel der liefde (1963) en een biografie van zijn vader (1963) toonden de serieuze kant van zijn persoonlijkheid. BUI De D X) Si O 0) Deze intrigerende Zomergasten, die ik best nog eens wil zien, heeft een knappe opbouw van dramatische spanning gekre gen. De escalatie van gevoelens wordt naar mate de voorstelling vordert steeds duidelijker merkbaar en de slotscène, met aan twee kanten publiek, dat in het volle licht onbarmhartig getuige is van de ver schillende persoonlijke ontluisteringen, is een briljante regievondst. zich van elektronika bedienende nieu we groepen aan het Britse popfirma- ment weet je helemaal niet meer wat je als geloofwaardig moet aanmerken. Heerlijk dus. Tot en met 6 juli is er in het bezoekers centrum van Gemeentewaterleidingen in Vogelenzang een expositie van etsen, te keningen, litho’s en aquarellen van Kees van Scherpenzeel te zien. Dagelijks ge opend van 9 tot 17 uur. de musici te stellen een mogelijk nog sterker dwangmatige en mechanische in druk maakt. Hoewel Bint een te langduri ge uitwerking is van het langzaam „opvul len” van in zestienden uiteenvallend maatschema door twee elkaar spiegelen de spelersgroepen, dwingt het stuk toch respect af door de suggestief-electroni- sche werking van sommige klankresul- taten. Hoketus, een zeer talentvolle groep mu sici rond Louis Andriessen, wordt helaas teveel gezien als een aardigheidje. Ook in het kader van dit Holland Festival functi oneren hun concerten als marginaal. Het ensemble verdient door de benadering van nieuw werk en als inspiratiebron voor eigentijdse componisten nog een forse op waardering. JOHN OOMKES Het Zweedse Pistol Teatret brengt de voorstelling Het Eiland voor de jeugd op het Fools-terrein. Dit verhaal over kin deren op een onbewoond eiland, wordt door de acteurs in een verrassend ver makelijke Nederlandse versie gespeeld. Het verzorgde geluidsdecor, een menge ling van oerwoudgeluiden en live-mu- ziek, vormt een opmerkelijk staaltje van theatertechniek. Het niet minder fraaie decor geeft een suggestieve doorlijk naar een plek in het oerwoud met rots en waterpartijen. Na een vliegtuigonge luk vinden zes kinderen elkaar daar terug. Zonder volwassenen proberen zij hun eigen leventje te leiden, met spellet jes, maar ook met angsten en machts strijd over de voedselvoorziening en de vervulling van het leiderschap. De vraag rijst hoe weer thuis te komen, vooral wanneer iemand een monster denkt te zien. Het blijkt uiteindelijk toch allemaal mee te vallen, want dat „monster” ver vult zelfs een belangrijke rol in de goede afloop van de geschiedenis, die zowel voor kinderen als volwassenen erg ver makelijke situaties oplevert. (J.B.). Dat zijn natuurlijk veelgehoorde voor oordelen, maar een bezwaar vind ik dat kindertheater Grips in zijn voorstelling Ein Fest bei Papadakis ze in de mond legt van een volslagen idioot. Muller kampeert naast een overgelopen vuilniszak, wassen doet hij zich nooit, hij klimt ’s nachts dronken in het campingbord, dat hij bo vendien vernielt. Ik hoop niet dat Grips zich zo dé arbeider voorstelt, en evenmin dat ze denken dat alleen botte mensen als Muller vooroordelen koesteren. Waarom niet een normaal uiterlijk beschaafd type genomen, die in zijn hart denkt wat Muller hardop zegt? Aan het eind van het stuk is er dankzij de kinderen van Muller en Papadakis toenadering gekomen, en dansen allen de sirtaki over de camping. Een onwaar schijnlijk snelle ommezwaai voor een bordkartonnen hoofd als Muller, die bo vendien wordt gevolgd door een senti menteel lied in de kinderen van één aarde- sfeer. Grips speelde trouwens weer prachtig. Christian Veit (Papadakis) was even Grieks als Dietrich Lehmann (Muller) Duits. De kostuums klopten tot in details, iets wat overigens voor alle Gripsvoorstel- lingen die ik zag gold. Minder gelukkig was ik met het decor. De twee families hebben ieder een sheltertje waar zeker de Müllers, die met zijn drieën zijn, niet in passen, en bovendien is het vandaag de dag duidelijk het kampeergerei van de intellectueel. Bij een realistische voorstel ling als deze had ik een caravan genomen, en dan had ik meteen de hoeveelheid slaapzakken en luchtbedden gelijk ge maakt aan het aantal slapers. Kinderen letten op zulke dingen. Voorstelling: Ein Fest bei Papada kis, toneelstuk voor mensen vanaf 8 jaar door Volker Ludwig en Christian Sorge. Groep: Gripstheater, Berlijn. Regie: Jörg Friedrich. Muziek: Birger Heymann. Toneel en kostuums: Wal- traut Mau. Spelers: Christian Veit, Stefan Gossler. Dietrich Lehmann, Stefan Fredrich, Benita Rinne, Serpil Simsek. Gezien op 10 juni in De Kra keling, Amsterdam. 13 juni Rotterdam theater Zuidplein, 17 juni Utrecht Blauwe Zaal (In het kader van het Holland Festival). Onder regie van Miljam Koen en Mat thias de Koning en met een grote eigen inbreng en verantwoordelijkheid hebben de spelers van dit ad hoc gezelschap een stuk werk afgeleverd dat zelfs in deze eerste niet geheel voltooide vorm impo neert door eenvoud en directheid. Geen peperdure decors om tot realisering te komen, maar een verbond met de toneel- illusie en de werkelijkheid. Daardoor ont staat een heel bijzonder welhaast filmisch effect, dat nog eens geaccentueerd wordt in de rol van de gedienstige Sasja, die ook het publiek begeleidt. In haar stil spel levert zij op bijna schampere manier com- AMSTERDAM. Muller en Papadakis zijn allebei arbeider, alleen staat er bij Papadakis gast- voor. Als ze naast el kaar op de camping komen te staan leidt dat tot onaangenaamheden van de kant van Muller, die hij zelf eigenlijk niet goed staven kan. Zijn belangsrijkste grief is dat Papadakis op „zijn” plek staat, en daarbij haalt hij andere bezwa ren in de sfeer van gastarbeiders horen hier niet en stinken bovendien. Zomergasten is nu uitgebracht door een groep van acteurs waaraan enkele talent volle medewerkers zijn toegevoegd, die geen toneelspeler van beroep zijn. Het gaat om een samenwerking tussen Onaf hankelijk Toneel en Initiatives Populai res, een soort kunstenaarscoöperatie met vogels van diverse pluimage. Een finan ciële bijdrage van het Holland Festival heeft de realisering van deze zeer bijzon dere produktie mogelijk gemaakt. Geen weggegooid geld, want wat hier tot stand gebracht is kan een confrontatie met de pretentieus gepresenteerde Schaubühne- voorstellingen ten volle aan. Het idee Zomergasten op te voeren be stond bij het Onafhankelijk Toneel al wat langer. Vorig jaar zomer kregen Mirjam Koen en Matthias de Koning het idee het stuk op lokatie te gaan spelen. Dat wil zeggen: in een heuse villa met rijkeluis- tuin ter grootte van een natuurgebied, de weelde van de kapitaalbezitters. Een idee dat frappant aansluit bij Gorki’s ontwik kelingen, wiens leven zich uitstrekte over de vervallen nalatenschappen van het ka pitalisme, nadat de revolutie van Lenin zijn beslag had gekregen. De première van Zomergasten had plaats op het landgoed Clingendael in Wassenaar. Een royaal landhuis, eens ge kraakt geweest en nu verkerend in de dreiging van definitief verval. Er kan hooguit zo’n zestig man publiek bij de voorstelling, die zich door het huis heen afspeelt. We beginnen met het omhoog kijken in het majestueuze oude trappen- huis, waar de eerste kennismaking met een deel van de personages een feit wordt. Daar worden de eerste tekstregels ge speeld, waarna de scène zich verplaatst naar de salon. AMSTERDAM. Het instrumentari um is simpel, effectief en geeft een zeer suggestief geluid. Metalen buizen met een doorsnee van zo’n anderhalve centi meter zijn als futuristische orgelpijpen aan elkaar gelast. Door met de vlakke hand er aan de bovenzijde op te slaan ontstaat een metalig percussiegeluid, dat door middel van richtmicrofoontjes ef fectief versterkt kan worden. Doordat de buizen van verschillende lengte zijn, ont staan geluiden van gevarieerde toon hoogte. Vrijwel alle leden van het Ensem ble Hoketus slaan in elkaar overlappen de ritmes op deze inventieve electroni- sche bongo's. Het resultaat is een voortdurend wisse lend ritmisch patroon, dat door accenten op de panfluit en andere, simpel aange blazen buizen in een fabrieksmatige me chaniek resulteert. Tijdens het eerste deel van The Price of Oil van de Amerikaanse componist Frederic Rzewski, dat gister avond zijn wereldpremière beleefde in Bellevue, vormt het ritmische patroon een haast vanzelfsprekende basis voor door elkaar heen verweven teksten, die hoewel ze op krantenberichten en interviews ge baseerd zijn, een poëtische en aangrijpen de werking krijgen. Twee rollen zet Rzwevski, die dikwijls in zijn werk van zijn politieke en maat schappelijke engagement laat blijken, in The Price of Oil tegenover elkaar. Een In de Oosterpoort in Hoorn is van 18 juni tot en met 10 augustus een tentoon stelling onder de titel Sterctebouwing in Hoorn ingericht. Geopend: maandag tot en met vrijdag van 14 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 12-17 uur. Het leuke van dit uit Sheffield af komstige kwartet ligt in de wijze waar op zij hun futuristisch aandoende aan pak zelf enigszins weten te relativeren. Hoewel taperecorders, synthesizers en projektieapparatuur het podiumge- beuren bepaalt en het voor de luiste raar volstrekt onduidelijk is wie of wat welk geluid voortbrengt, zoeken de elektronikaspecialisten lan Marsch en Martyn Ware, zanger Phil Oakey en projectiespecialist Adriaan Wright het niet in een alles overdonderende aan pak. De communicatie met het publiek is eerder teruggebracht tot een mini mum, slechts de smartelijke zang van Oakley lijkt bij The Human League het laatste overgebleven conventionele ele ment te zijn. Toch weet The League, die al twee maar dan door het ontbreken van de diaprokeetie weinig opbeurende al bums op zijn naam heeft staan, je aan het denken te zetten. De songs mogen in hun constructie dan wel net zo con ventioneel zijn als veel ballroommu- ziek uit de jaren vijftig, de teksten zijn dan niet. Met prachtig visueel materi aal illustreert Wright hoe genuanceerd The League denkt over de huidige tijd. In plaats van zelf als een SF-achtige band door het leven te gaan, waar schuwt een synthesizergroep nu voor de komende tijden. (J. O.). Haarlem: De Toekomst gaat het helemaal maken (Stadsschouwburg, 20.15 uur). Amsterdam: Thijl (Stadsschouwburg, 19.30 uur); Le Testament de Villon (Centrum Bellevue, 20.30 en 22 uur); Humboldts’s Cur rent (Mickery Theater, 20.30 uur); De Ont dekking (Universiteitstheater, 20.30 uur); Nationale Ballet (Theater Carré, 20.15 uur). Muiderslot: Li Gieus de Robin et de Mari on (20.15 uur). Rotterdam: Boven Drijven (De Lantaren, 20.30 uur); Ensemble Hoketus II (De Doelen - kleine zaal, 20.15 uur); Aus der Fremde (Schouwburg, 20.15 uur). Utrecht: ABCDEFG (Muziekcentrum Vre- denburg, 21 uur): Jozef van den Berg) Cen trum ’t Hoogt, 20.30 uur). Den Haag: Zomergasten (Koninklijke Schouwburg, 19.30 uur); Werkcentrum Dans (Hot Theater, 20.30 uur). Schiedam: BEWTH (Scheepswerf, 22 uur). Jango Friends. 20.45: Be- wegingsgroep Bart Stuyf. 21 uur: CFR, Parisiana, Werk- teater, Mobil Rheinmain Theater. Footsbarn Theatre. 21.30 uur: Black Theatre. 22 uur: Bloolips, Performance Theatre. 22.15 uur: Theatre National de Bucarest, Les Clowns Macloma. 23 uur: Bam Sisters, Volker Spreng- ler. 23.30 uur: Carlos Trafic/ Katie Duck. 24 uur: Stuch- man, Loose Ends, Cvoci. BUITEN. 14 uur: Amster dams Vuilharmonisch Or kest. 15 uur: Air Design, Ge broeders Flint. 16.30 uur: Wespetheater. 17 uur: The Barneys. 18 uur: Les Acro bats, Theatre de l’Unité. 21 uur: Flup Ju Bedrijf. 22 uur: Dogtroep. Film. 20 uur: films van Ra quel Servais i.s.m. Holland Animatie. 22.15 uur: Fools van Antony Please. VONDELPARK. 21 Theatar Roma. Ook schreef Huizinga enkele toneel- I stukken waaronder Om de lieve vrede, Geen nieuws van vader en Na zonneschijn komt regen. Ook het eerste boek over Adriaan en Olivier werd voor toneel j bewerkt. Vrijdag 13 juni Amsterdam: Boven Drijven (Stads schouwburg, 20.15 uur); Aap verslaat de Knekelgeest (Tent frankendael, 20.15 uur); Beiaardconcert (Paleis op de Dam, 20 uur); Humboldt’s Current (Mickery Theater, 19.30 en 22 uur); De Ontdekking (Universiteitsthe ater, 20.30 uur); Nationale Ballet (Theater Carré, 20.15 uur); Pauline de Groot/Pooh Kaye (De Ijsbreker, 20.30 uur). De Haag: de Testament de Villon (Konink lijk Conservatorium, 21 uur); Zomergasten (Koninklijke Schouwburg, 19.30 uur); Tan zania - Makonde Dansen (Hot Theater, 20.30 uur). Haarlem: De Toekomst gaat het helemaal maken (Stadsschouwburg, 20.15 uur). Muiderslot: Li Gieus de Robin et de Mari on (20.15 uur). Schiedam: BEWTH (Scheepswerf, 22 uur). Rotterdam: Ein Fest bei Papadakis (Thea ter Zuidplein, 19 uur); Krishnattam (De Doe len - grote hal, 20.15 uur). Utrecht: Max und Milli (Stadsschouwburg - blauwe zaal, 15 uur); Jozef van den Berg (Centrum ’t Hoogt, 20.30 uur); Diablada del Oruro (Bolivia) Muziekcentrum Vredeburg, 20.15 uur). Scheveningen: Nederlands Dans Theater (Circustheater, 20.15 uur). Busby Berkeleys, Cvoci. 24.30 uur: Volker Spengler. BUITEN. 14 uur: Amster dams Vuilharmonies Or kest. 15 uur: Air Design, Na tural Theatre, Sheer Mad ness, Mekaniek. 16 uur: Wes petheater. 16.30 uur: Lol Coxhill. 17 uur: The Bar neys. 19 uur: Jan’s Jam. 20 uur: Gebroeders Flint. 21 uur: Flup Ju Bedrijf. 22 uur: Dogtroep. FILM- 20 uur: films van Raquel Servais i.s.m. Hol land Animatie. 22 uur: Per formance met BEWTH, Dogtroep en Carlos. Vrijdag 13 juni BINNEN. 15 uur: Prague Pocket Theatre. 16 uur: Ine ke Cohen, Schlicksupp Tea- ter Trupp, Stage Space The atre uur: Toneelgroep Baal. 20 uur: Beeldend Theater, Fa rid Chopel, Studio Laren, Studio K, Parisiand, Thea tre on a String. 20.30 uur: Donderdag 12 juni BINNEN. 15 uur: Prague Pocket Theatre, Tukak. 16 uur: De Werkschuit, Bob Caroil, stage Space Theatre Coöperatieve, Ins/Mannen van de Dam. 17 uur: Studio Laren. 19.30 uur: Bewe- gingsgroep Bart Stuyf, To neelgroep Baal. 20 uur: Beeldend Theater, Perfor mance Theatre, Studio K. Theatre on a String. 20.30 uur: Jango Friends, Waste of Time. 21 uur: Bloolips. CFR. Werktheater, Mobil Rheinmain Theater. Barba ra Duyfjes, Footsbarn Thea tre. 21.30 uur: One World Poetry, Graziella Martinez, Black Theatre. 22 uur: Doe maar. 22.15 uur: Theatre Na tional de Bucarest, Clowns Macloma. 23 Erik de Volder. 23.30 Carlos Trafic. 24 Dutchman, Sharon Landau. Zijn memoires publiceerde Huizinga in 1969 onder de titel Mijn hartje wat wil je I nog meer, waarin hij verslag deed van zijn I ervaringen tijdens zijn vele reizen. WASSENAAR. De letterkundige en schrijver mr. Leonard Huizinga is maan dag op 73-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Wassenaar. Leonard Huizin ga werd vooral bekend door zijn boeken over Adriaan en Olivier. De schrijver werd op 3 augustus 1906 in Groningen geboren als zoon van de histo ricus Johan Huizinga. Nadat hij rechten had gestudeerd aan de Rijksuniversiteit in Leiden werd hij in 1929 planter op Java, in het voormalige Nederlands-Indië. Later was hij enige tijd werkzaam als journalist voor De Telegraaf en het Algemeen Han- delsblad. Zijn debuut als schrijver maakte hij in 1936 met De gestroomlijnde wereld, dat meteen daarna werd vervolgd met Het vierde geslacht en O...zei ik. In 1939 verscheen Adriaan en Olivier, een vrolijke geschiedenis over een straat arme tweeling. Later schreef Huizinga enkele vervolgen op deze humoristische roman. Het laatste verscheen in 1979 on der de titel Adriaan, Olivier en Tarzan. Concert: Ensemble Hoketus in Cen trum Bellevue. Samenstelling: Louis Andriessen, Gerard Bouwhuis, Gene Carl en Cees van Zeeland (piano), Huib Emmer en Jeanette Yanikian (basgitaar), Paul Koek en Luuk Nag- tegaal (slagwerk), Renato Freyggang en Patricio Wang (panfluit), Jan Wil len van de Ham en Mariëtte Rouppe (saxofoon), Roeland Radier en Smith (sprekers). Werken van Bondt, Rzewsky en Andriessen. Nog concerten in Utrecht (van avond), Rotterdam (12/6), Middelburg (14/6) en Den Haag (16/6). Amsterdam, 10 juni 1980. pressie een toch aangrijpend werk gecom bineerd, dat door het gebruik van het boven beschreven instrumentarium zelfs muziektheatrale aspecten in zich draagt. De twee andere delen van het stuk vor men een opmerkelijk jazzy-getinte uitwer king van de ritmische theamtie van het eerste deel, zij het dat die op saxofoon, panfluit, conga’s en piano’s wordt ge speeld. In haastige, clusterachtige accen ten doet het werk dan bijna benauwend aan. Eerder op de avond vormt Bint, een eveneens van de Hoketus techniek (hik- techniek) gebruikmakende compositie van Cornells de Bondt, een werk dat door hoge eisen aan concentratievermogen aan Scènebeeld uit Zomergasten, opgevoerd door Onafhankelijk Toneel en Initiatives Populaires. V.l.n.r. Aat Ceelen, Esco Heil, Yolandt. Bertsch, Ditha van der Linden en Jacques Commandeur. (Foto Jannes dnders)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 15