'5
Pompschakelaar zorgt voor fikse besparing
Pronk: ,,Ik kom weer terug
FEBBF
ELKE DONDERDAG KUNT
U MET FOKKER OVER
WERK KOMEN PRATEN.
IN DE HOEKSTEEN
Gunstige invloed door vakantiegeld
JAARLIJKS 60 TOT 120 GULDEN
in Indonesië
Energiebesparing
in Eindhoven
van twee ton
I
Mogelijkheden
investeerders
Ennia plaatst
nieuwe aandelen
f4
Minder oponthoud
aan grens met
Oostenrijk
EEN (FEEST) DAGJE DENHAAi
SCHEVENINGEN/KIJKDU1N
I
■■■I
17
1 1
JUNI
19 8 0
ECONOMIE
madurodam
T»
:VE”
.1
fm
AUTOMATIEK FEBO, Houtplein 3, Haarlem. Telefoon 023-312333
Voortaan geopend van 11.00 tot 18.00 uur. Koopavond tot 21.00 uur.
s ZONDAGS GESLOTEN
Elke
donderdag
van 17.00
tot 21.30 uur kunt u
inde Jan van
Galenstraat. Amsterdam komen praten
met de Fokker praktijkmensen. Over j
technisch werk. Over administratief JJ
werk Voor mannen en vrouwen
VoorLTS-ersenMTS-ers. Voor HBO-ers
en Akademici. Graag tot ziens
LJi
X tl®
(Van onze redactie
binnenland)
AMSTERDAM. De vorige
maand heeft in het algemeen
weer positieve spaarresulta-
ten te zien gegeven evenals in
voorgaande jaren.
4 WOENSDAG
1^^ Gepaneerde scholfilets met amandelen
en kappertjes
(ADVERTENTIE)
Nederland zet
weer meer op
spaarrekening
pompschakelaar
moet
'noteert!
met
(ADVERTENTIES)
29
VANAF 27 MEI GEWIJZIGDE OPENINGSTIJDEN
T
I".
222829
f 1 t/m 23 juni
3,
sopend,
Jr-j
A
GRAAG EVEN UW AANDACHT!
1,58
17,00
18,00
7,75
14 00
ehnische
fouten
koersen.
voor dit
men euvel
uus aan.
?x-claiin,
laten.
10
)0
10
Het is VEG-Gasinstituut echter geble
ken, dat het overgrote deel van de in de
handel zijnde pompschakelaars niet vol
doet aan één of meer van de eisen die een
veilig en doelmatig functioneren van de
cv-ketel na toepassing van de pompscha
kelaar moeten garanderen.
EINDHOVEN (ANP) De gemeente
Eindhoven heeft in de periode april 1979 -
maart 1980 ruim 200.000 gulden verdiend
door energiebesparing. Op het elektrici
teitsverbruik werd ongeveer 600.000 kilo-
watt-uur bespaard (6 procent) en op het
gasverbruik 450.000 kubieke meter (10
procent).
bedrijfszekere
voldoen.
In elk geval was hij, als minister, actie
ver dan menig ander, een voortdurende
bron van initiatieven. Een tragische tegen
stelling, zo vindt hij zelf, met wat er uit het
huidige kabinet komt. „We hebben toch
een kabinet van zwijgers! Van der Klaauw
en Van der Mei gaan naar conferenties.
Welke voorwaarden hebben geleid tot
de ontwikkeling van het eigen ontwerp
van VEG-Gasinstituut? In de eerste plaats
moet de pompschakelaar energie bespa
ren en in principe geschikt zijn voor alge
meen gebruik. Teneinde dit te bereiken
pient een pompschakelaar er voor te zor
gen dat de warmte die na het doven van de
prander in de ketel aanwezig is ten goede
komt aan de woning en niet door de
schoorsteen verdwijnt; een nadraaitijd
Lan de pomp van tenminste 15 minuten is
aan ook noodzaak. Is deze nadraaitijd
korter, dan zal een verhoogd brandstof
verbruik optreden.
Voorts stelt VEG-Gasinstituut dat de
veilige werking van de centrale verwar
mingsketel niet in gevaar gebracht mag
worden, hetgeen het geval kan zijn wan
neer de pomp uitgeschakeld wordt wan
neer de ketel op hoge temperatuur is.
Tenslotte is het eveneens noodzakelijk
te voorkomen dat de pomp gaat vastzit
ten, daarom moet deze af en toe gestart
worden in perioden van langdurige stil
stand, bijvoorbeeld in de zomer.
en
Ie.
daardoor niet optreden), maar ook door
ervoor te zorgen dat nachtverlaging mo
gelijk blijft.
20
00
80
00
00
00
00
50
70
80
50
70
50
80
50
00
)0e
30
30
30
20
10
30
J0
30
30
30
30
30
50
30
30
30
50
50
50
)0
)0
)0
50
50
20
50
)0
10
50
50
>0
)0
50
)0
-
1.'
430.
325
7J
12|
!,00
i,00
:,00
:,00
.70
,10
,00
,30
.00
,50
,30
.00
:,501
.00
.30
00b
50
50
30
70
60
Overleg in plaats van confrontatie over
de economische conflicten tussen, vooral,
arm en rijk. En terwijl de grootste wereld
machten, de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten, in een nieuwe koude oorlog tegen
over elkaar staan, en de kleine landen
verlamd toekijken, moeten de ideeën ko
men uit de koker van de „neutrale” inter
nationale organisaties, zoals UNCTAD.
Pronk heeft deze dagen bijna dagwerk
aan het opruimen van misverstanden over
zijn motieven om de functie in Genève te
aanvaarden. Niet om het geld (maar dat
kan iedereen natuurlijk gemakkelijk be
weren), niet omdat hij weg wil uit Neder
land, niet omdat hij genoeg heeft van de
Nederlandse politiek, zijn draai niet kan
vinden in de Tweede Kamer, na een glo
rieus ministerschap.
„Nee hoor, ik wü helemaal niet weg uit
de Nederlandse politiek. Ik heb ook duide
lijk afgesproken, ook met Den Uyl, dat ik
geen definitief afscheid neem. Ik ben voor
deze functie gevraagd, zonder dat ik ooit
had gezegd dat ik weg zou willen. Ik heb
er lang over nagedacht, met veel mensen
over gepraat, en tenslotte ja gezegd”. Een
gesprek met Pronk, in het restaurant van
de Tweede Kamer, wordt menigmaal on
derbroken door Kamerleden, met name
van CDA en VVD, die hem komen geluk
wensen.
„Ja de reacties hier in Den Haag zijn
aardiger dan die in sommige kranten”,
vindt Pronk. Hij citeert bladen die uit zijn
ministersperiode niets anders wisten te
releveren dan de figuurlijke en letterlijke
botsingen die hij had over de hulp aan
Cuba en met zijn auto. Pronk, die zeer
velen in de Derde Wereld voor het eerst
deed vernemen over Nederland, en wel in
positieve zin, heeft waarachtig wel iets
meer gepresteerd.
L -iW
Tevens zal ervoor gezorgd moeten wor
den, dat de gebruiksaspecten van de cen
trale verwarmingsinstallatie niet teruglo
pen. Dit wordt niet alleen bereikt door de
nadraaitijd (tikken in de installatie zal
Het volledig uitschakelen van de instal
latie gedurende een bepaalde tijd brengt
bovendien het gevaar mee dat de woning
in perioden van nachtvorst te sterk af
koelt, dat is niet comfortabel en het geeft
een verhoogd risico van bevriezing van
waterleidingen.
De gemeente wil de komende jaren met
een reeks van maatregelen het energiever
bruik nog verder drukken. Dit jaar wor
den de brandtijden van de openbare ver
lichting veranderd. Alleen dat levert al
een besparing op van 1 miljoen kilowatt
uur per jaar. Dat is een kostenbesparing
van 150.000 gulden.
Verder wil de gemeente de isolatienor-
men verscherpen van panden die geen
dienst doen als woning. In een gemeente
lijke nota wordt het tegenstrijdige beleid
van het rijk op het gebied van energiebe
sparing gehekeld. De Eindhovense wet
houder R. Blik noemt het „hoogst inconse
quent” dat het ministerie van Onderwijs
energiebesparende maatregelen bij de
bouw van scholen niet wil financieren.
(Van onze redactie economie)
APELDOORN Bij de meeste cv-
installaties gaat jaarlijks tussen 300
en 600 kWh aan elektriciteit verloren
ten gevolge van het nutteloos circule
ren van het ketelwater door leidingen
en radiatoren. Deze hoeveelheid
energie kan bespaard worden door
het toepassen van een pompschake
laar die ervoor zorgt dat de circulatie-
pornp van de cv alleen dan draait
wanneer het nodig is.
Sinds kort is de eerste goedgekeurde
pompschakelaar op de markt verkrijg
baar, voorzien van zowel het Gaskeur als
het Kema-keur.
Het idee om een efficiënt gebruik te
maken van cv-pomp is op zich niets
nieuws. Al eerder zijn schakelingen op de
markt gebracht die energiebesparing tot
doel hadden. VEG-Gasinstituut NV heeft
enige tijd geleden met medewerking van
NV Kema en NV Nederlandse Gasunie
een onderzoek verricht naar de wenselijk
heid van dergelijke schakelaars.
De te bereiken besparingen waren alles
zins de moeite waard om een verder on
derzoek te verrichten naar de voorwaar
den waaraan een pompschakelaar zou
moeten voldoen om een veilige toepassing
te garanderen. Het resultaat was een ei
gen ontwerp van VEG-Gasinstituut, dat
inmiddels door een fabrikant in produktie
is genomen.
Zowel KEMA als VEG-Gasinstituut
hebben hun keurmerk verleend aan deze
pompschakelaar. In gezamenlijk overleg
hebben beide keuringsinstituten de crite
ria vastgesteld waaraan een veilige en
DEN HAAG (ANP). Franse investeer
ders zijn „agressiever” in hun benadering
van Indonesië dan Nederlandse, maar ook
voor Nederlandse investeerders, die ge
bruik kunnen maken van de historische
banden tussen beide landen, liggen er in
Indonesië nog grote mogelijkheden.
Dit heeft de plaatsvervangend directeur
van de Nationale Ontwikkelingsraad, te
vens minister voor Administratieve Her
vormingen, Sumarlin, deze week bij aan
komst in Nederland tegenover het Indone
sische Persbureau Antara verklaard. Su
marlin leidt een vijftig man sterke missie,
die ten doel heeft buitenlandse investerin
gen in Indonesië te bevorderen.
De missie is een rechtstreeks gevolg van
het bezoek dat premier Van Agt en minis
ter Van der Klaauw in april aan Indonesië
hebben gebracht. Zij omvat ook de voor
zitter van de coördinatie voor kapitaalsin
vesteringen, Ismail Saleh, en leden van de
KADIN, de Indonesische Kamer van
Koophandel, met wie de premier tijdens
zijn bezoek besprekingen heeft gevoerd.
De missie bezoekt Nederland op uitno
diging van het Verbond van Nederlandse
Ondernemers (VNO). Het besluit Neder
land te bezoeken werd genomen nadat al
voorbereidingen waren getroffen voor be
zoeken aan Frankrijk en Engeland, aldus
Antara.
In het kader van het derde vijfjaren
plan, dat thans in het tweede jaar van
uitvoering is, moet Indonesië voor circa
zeventig miljard dollar investeren. Hier
van moet circa 35 miljard afkomstig zijn
uit de particuliere sector en circa zeven
miljard dollar van buitenlandse investeer
ders.
fondsei
ckdiv. ed.)
12.00b lij
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De grenspost Kie
fersfelden aan de Westduits-Oosten-
rijkse grens zal worden verbouwd,
waardoor de afhandeling van het
vrachtverkeer sneller kan geschieden.
Dit heeft de Oostenrijkse delegatie toe
gezegd tijdens besprekingen die in We
nen plaatsvonden tussen vertegen
woordigers van de ministeries van Ver
keer en van Financiën van Nederland
en Oostenrijk.
De grensafhandeling bij Kiefersfel
den, evenals die op de Brenner, duurt
vele uren. Dat betekent tijdverlies voor
de chauffeurs en kosten voor de ver
voerders. De grenspost Kiefersfelden
wordt nu binnen twee jaar verbouwd.
Daar de grensafhandeling aan de
Brennerpas voornamelijk door Italië
wordt verzorgd, kan Oostenrijk daar
weinig invloed op uitoefenen. Een dele
gatie van het ministerie van Verkeer en
Waterstaat wil daarom op korte ter
mijn de situatie aan de Brennerpas
met Italië bespreken.
14 en 15 juni
vorig jaar. Ook bij de Bondsspaarbank
Twente week het overschot maar weinig
af, 4,4 miljoen thans tegen 5,0 miljoen
en de Coöperatieve Vereniging van
Bondsspaarbanken boekte 7,7 tegen
7,8 miljoen in mei vorig jaar.
De Bondsspaarbank voor Midden- en
Oost-Nederland ging redelijk vooruit. Het
spaartegoed steeg met 35,2 tegen 31,9
miljoen vorig jaar.
k
VVV Den Haag Scheveningen.Tel. 070-546200
De spoorwegen hbbben het gemakkelijk voor u
jSS gemaakt met twee voordelige dagtochten 19 en 31.
En natuurlijk bewaart u zo'n
leuke dag op foto of film...
de kleuren uit het gele doosje
maken dat u tweemaal geniet!
t 111 iff
De laatste tijd worden steeds meer
pompschakelaars op de markt gebracht.
Dit is niet verwonderlijk als men bedenkt,
dat bij de huidige elektriciteitstarieven
van gemiddeld f 0,20 per kWh een jaarlijk
se besparing van 60 tot 120 gulden kan
worden verkregen. Het gaat hier dus om
een investering die zeer snel is terugver
diend.
DEN HAAG (ANP). Het Ennia verze
keringsconcern gaat via onderhandse
plaatsing, voornamelijk in het Verenigd
Koninkrijk, 270.000 nieuwe aandelen van
20 uitgeven. De aandelen zullen worden
geplaatst in de vorm van certificaten van
aandelen tegen een uitgiftekoers die onge
veer gelijk is aan de huidige koers op de
Amsterdamse effectenbeurs.
Ennia zal de opbrengst gebruiken om de
internationale activiteiten te financieren.
De nieuwe aandelen en certificaten zijn
gelijk gesteld aan de bestaande aandelen.
Zij zijn niet gerechtigd tot het dividend
over 1979.
De onderhandse plaatsing is overgeno
men en wordt verzorgd door een interna
tionaal syndicaat onder leiding van J.
Henry Schroder Wagg and Co. Ltd. en de
Amro Bank.
De certificaten worden geplaatst bij be
leggers, die daarmee een belegging op
lange termijn beogen. De plaatsing past
volgens Ennia in haar streven het aande
lenbezit te internationaliseren.
De raad van bestuur van Ennia ver
wacht, mits zich geen onverwachtte ont-
wikkelingen voordoen, dat de winst per
aandeel in 1980 zal toenemen ondanks het
stockdividend over 1979, de mogelijke
conversie van uitstaande converteerbare
obligatieleningen en de nieuwe uitgifte.
Noteringen van de nieuwe certificaten
op de beurzen van Amsterdam, London,
Bazel, Genève en Zurich zijn aange-
K vraagd.
energievraagstukken zullen worden be
sproken.
Op die manier, zal de Derde Wereld niet
alleen vragende partij zijn, maar ook iets
te bieden hebben: de olie, die in zo grote
hoeveelheden in bezit is van deze landen.
Overleg in plaats van confrontatie, om de
trendmatige ontwikkeling, die schijnt te
leiden naar vele revoluties naar het Iraan-
se model, te keren.
Het Caribisch gebied - Jamaica bijvoor
beeld - is volgens de schatting van Pronk
kandidaat om het toneel te worden van
een volgende radicale revolutie. En zuide
lijk Afrika, wanneer de hardhoofdige
Zuidafrikanen de les van Zimbabwe niet
verstaan en er niet naar handelen.
Nieuw is ook, dat het Westen nu de kans
krijgt tegelijk te onderhandelen, over han-
delskwesties, met het Zuiden en het Oos
ten, een onderhandeling die de onderlinge
afhankelijkheid des te duidelijker kan de
monstreren.
„Het Westen kan niet alles oplossen met
conflicten”, vindt Pronk. „Het Westen
heeft steeds zijn eigen machtspositie
overschat. Economisch en politiek. Maar
de westerse landen kunnen hun eigen
problemen niet meer op eigen kracht op
lossen. Ze hebben daar het Zuiden bij
nodig, en het Oosten”.
Terwijl ook het Oosten afhankelijk is,
naar een energietekort toe gaat, in de
verleiding kan komen de handen uit te
strekken naar het Midden-Oosten, waar
van ook vele westerse landen afhankelijk
zijn voor hun energievoorziening.
„Maar in plaats van door een conflict
kan een dergelijke tegenstelling ook door
overleg worden aangepakt”, meent
Pronk. Het Westen kan bijvoorbeeld tech
nologie leveren, waardoor hetOosten zijn
eigen energiebronnen beter kan be
nutten”.
Jan Pronk, in eigen land omstreden en
voor „rechts” soms een symbool van al
wat verwerpelijk rood is, zal als adjunct
secretaris-generaal een rol spelen bij de
voorbereiding van de globale onderhan
delingsronde. Als contactman van
UNCTAD met de vertegenwoordigers van
de rijke landen, uit welke kring er overi
gens wel wat bezwaren zijn vernomen
tegen zijn benoeming, juist vanwege dat
„rode” image.
Maar die discussie, zo wordt aangeno
men, is nu vergeten. Pronk gaat, als politi
cus, wat hij uitdrukkelijk wil blijven, zijn
rol spelen in het internationaal overleg, in
de top van de belangrijkste wereldwijde
economische organisatie. En over drie
jaar, of over zes jaar, komt hij terug in de
Nederlandse politiek. Want conservatief
Nederland is nog niet van Jan Pronk af.
houden daar hun mond, beginnen pas te
praten na afloop tegen de journalisten.
Van Agt is helemaal een lacher, interna
tionaal en De Koning is dan nog de beste,
maar ook van hem komen geen grote
initiatieven”.
„Nee, het Noord-Zuid-beleid is niet
meer wat het een paar jaar geleden was.
En dat heeft niets te maken met CDA-
VVD of PvdA-CDA. Dat is puur een kwes
tie van de kwaliteit van de mensen”.
In Genève zal Pronk worden geconfron
teerd met een wereldpolitieke situatie en
met een economische toestand die nauwe
lijks gunstig lijken voor een verbetering
van de positie van de arme landen. Econo
mische teruggang maakt dat de rijken zo
tnogelijk nog fanatieker hun eigen rijk-
Hom verdedigen tegen de oprukkende ar-
Lnen, de Oost-West-tegenstelling verlamt
het overleg in menig forum.
„Maar de Koude Oorlog is ook nooit
afgelopen geweest. Het enige wat gebeur
de was dat de Oost-West-tegenstelling in
de Derde Wereld werd uitgevochten. Een
strijd om invloedssferen die zich niet in
Europa afspeelde, maar ver werd wegge
drukt in onze achtertuinen. Maar intussen
is een ontspanningsbeleid hard nodig.
Zonder ontspanning kun je de Noord-
Zuidproblemen niet oplossen”.
Ondanks de tegenstellingen, ondanks
Iran, dat wellicht navolging zal krijgen
met zijn totale afwijzing van alles wat
westers is en wat het Westen met zijn
mengeling van paternalisme en welbegre
pen eigenbelang aan de Derde Wereld,
onder meer Iran, heeft willen opdringen,
zijn er ook tekenen dat een toenadering
tussen Noord en Zuid mogelijk is.
Het besef van onderlinge afhankelijk
heid, de rode draad in het onlangs uitge
brachte rapport van de Commissie-
Brandt (waarvan Pronk deel uitmaakte)
en ook van het rapport Interfutures, van
de organisatie van rijke westerse landen,
de OECD, dringt steeds meer door in het
westen. Dat wil zeggen: men begint te
begrijpen dat de eigen welvaart niet meer
denkbaar is zonder dat ook de mensen in
de arme landen hun deel krijgen.
In dat kader, zo hoopt Pronk, zal de
komende conferentie, de Nieuwe Wereld
wijde Onderhandelingsronde, waaraan
alle VN-leden zullen deelnemen, wellicht
doorbraken kunnen brengen in de econo
mische verhoudingen tussen de belang
rijkste groepen landen: het westen, het
oosten en de arme landen.
Dit jaar wordt in New York onderhan
deld over de agenda voor die conferentie,
nadat vorig jaar op voorstel van Algerije
werd besloten tot het houden van deze
bijeenkomst, waar voor het eerst ook
135)
9
41
213,
26,
76,
4;,
m
44,
64
77.
li
130i
47)
97)
56)
89)
44.
34)
23.
290;
160;
70)
42,
112
41.
101
a
57)
140;
106,
301
41)
lil,
53;
51,i
49;
76J
S'1
41,
1511
41
41;
711
31,1
531
1341
97,1
511
140.1
40.1
14Ü
80.)
73;
175;
34;
801
1611
231
351
37.1
421
49.1
107.
345.1
715)
1031
151;
326
Ml De scholfilets 500 gr.) inwrijven met wat zout,
door een losgeklopt ei en paneermeel halen en in
boter goudbruin bakken. Bruin 1 a 2 eetlepels geschaafde
amandelen even in de braadboter en giet boter en
amandelen over de vis Voeg er wat kappertjes bij.
Garneer de schotel met schijfjes citroen
Doe meer met vis, omdat’t zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visprodukten s-Gravenhage
r
- - -J--r I /TTTTtW Ij-tM
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Onderhandelen om
de internationale belangentegenstel
lingen op te lossen. Onderhandelen,
in plaats van vechten. Dat is, kort
gezegd, de doelstelling van
UNCTAD, de VN-conferentie voor
Handel en Ontwikkeling, waarvan de
Nederlandse oud-minister Jan Pronk
per 1 augustus adjunct-secretaris-ge-
neraal wordt.
Mei wordt gunstig beïnvloed door de
storting van vakantiegelden. Toch zijn de
overschotten (ingelegde gelden minus op
genomen gelden) bij de grotere spaarban
ken in ons land ook nu weer wat achterge-
bleven bij die van vorig jaar, enkele uit
zonderingen daargelaten.
De Rijkspostspaarbank en de postgiro
zagen het surplus slinken van 62 tot 34
miljoen, de Centrumbank van 37,1 tot
ƒ32,3 miljoen en de Spaarbank Rotter
dam zag haar overschot afnemen van
40,3 tot 23,8 miljoen.
De Nutsspaarbank Den Haag boekte dit
jaar een groei in het spaartegoed van
16,1 tegen 32,4 miljoen in mei vorig
jaar. De Nutsspaarbank West-Nederland
behaalde een positief spaarsaldo van 31
tegen 32 miljoen en de Bondspaarbank
Breda 15,3 tegen 17,2 miljoen. De
Bondsspaarbank Noord-Nederland be
haalde ƒ6,5 tegen ƒ9,1 miljoen en de
Spaarbank Limburg zag de spaarsaldi nu
met 15,6 miljoen toenemen tegen vorig
jaar met 18,3 miljoen.
De Bondsspaarbank Centraal-Neder-
land zag het spaaroverschot weinig veran
deren: 8,7 miljoen nu tegen 8,5 miljoen
INTERNATIONAAL FOKKER VLIEGER FEEST
het grootste van West-Europa met o.a. de grootsteJ«S5&*C
vlieger ter wereld (250 m2). Records zullen
sneuvelen! Beide dagen van 11-17 uur op het JSwE
Scheveningse strand.
HOLLAND FESTIVAL, voorstellingen in diverse
theaters
I ROYAL TOUR, de bustocht in de voetsporen van Oranje toont deag
paleizen in Den Haag en vele andere bezienswaardigheden. Vertrek
dagelijks behalve zondag; inlichtingen en reserveringen bij de VVV.
SPORTVISSEN op zee, of een Noordzeetrip, elke dag vanaf de 2e binnenS
haven in Scheveningen.
Inlichtingen:
2 EXTRA TIPS
De door VEG-Gasinstituut ontworpen
pompschakelaar is niet toepasbaar in de
volgende gevallen:
CV-installaties gecombineerd
warmwatervoorziening.
CV-ketels ouder dan ongeveer acht
jaar.
CV-ketels zonder ingebouwde pomp.
Gaswandketels.
Pertinent niet toepasbaar is de pomp
schakelaar bfj:
CV-installaties voorzien van een volau
tomatische klokthermostaat.
CV-installaties met een 220 volts-ka-
merthermostaat.
