Rijn mag niet
warmer worden
1
IS
Leninorde voor kosmonaut
Fikse rellen
in Zürich
Volgens Westduitse bronnen:
Midden-Oosten centraal in Venetië
in atmosfeer
an
Regering Zuid-Afrika
schorst scholieren
Ayatollah wil
oud-premier
vermoorden
Radioactief gas
uit kerncentrale
achtergrond
Richtprijs 32 dollar per vat
■fl
Beurzen niet uitgekeerd
Tindemans wordt
wellicht voorzitter
EG-Commissie
in Bolivia
r
n
Chaos gevreesd in
bejaardentehuizen
Verkiezingen
moeten doorgaan”
len
'g
WOENSDAG
JUNI
Maankalf
Badmat
Egel
Alf (boze geest)
Wiesel
Bij
r’-
2
BINNEN- EN BUITENLAND
1 1
1980
ALGIERS. De leden van
de organisatie van olieprodu
cerende landen OPEC zijn het
gisteren in Algiers eens gewor
den over de verhoging van de
richtprijs van een vat ruwe
olie (159 liter) tot 32 dollar. De
maximumprijs mag niet bo-
dingen
bijvoor-
verdwij-
Drmulie-
regering
Ten lig)
inisterie
ide was
woning
woning-
ntwikke-
>nd CNV
lan voor
eek door
dsserij
in Visse-
ngesteld
jkheden
Ier meer
i en van
innen.
zetting
dael-MA-
irmiddag
)p 4 juni
hadden
ent weer
aan. Het
enkorps.
minister
ven 37 dollar liggen,
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
’■j
.4'
-
trijfël
EG-landen voor
grotere rol PLO
hei.
(Door Jan Gerritsen(
Bespreking van de economische en
sociale situatie in de Europese Gemeen
schap is een vast agendapunt op het
beraad van de regeringschefs en hun
ministers van Buitenlandse Zaken, dat
drie maal per jaar plaatsvindt. Het blijft
meestal bij het uitwisselen van bekende
inzichten, waarna snel wordt overge
gaan tot de dringende problemen. Het is
Het voorstel wordt morgen in Venetië
voorgelegd aan de regeringsleiders van de
EG-landen, aldus deze Westduitse bron
nen. De ontwerpverklaring zou voorzien
in een „veelomvattende rol voor de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie PLO”. Het
document is niet bedoeld als een alterna
tief voor de Camp David-akkoorden maar
als een „eigen bijdrage van de EG-landen
aan het streven naar een allesomvattende
en rechtvaardige vrede in het Midden-
Oosten, zo werd gezegd. De Italiaanse
minister van Buitenlandse Zaken Colom
bo verklaarde gisteren echter, dat men het
nog niet eens is over de precieze tekst van
het stuk. De bewindsman deed deze uit-
Alle „gerouspeteer” - om een diploma
tenwoord te gebruiken - over het Mid-
den-Oosten-initiatief van de Negen dient
voornamelijk om een leegte te vullen: de
leegte die is ontstaan na het op 26 mei
spraak na een onderhoud met zijn Ameri
kaanse collega Muskie in Washington.
Muskie zei gisteren dat „de VS zich
hevig zullen verzetten tegen elk Europees
standpunt dat de hernieuwing van de be
sprekingen tussen de Egyptische en Israë
lische onderhandelaars over de Palestijn
se kwestie in de weg staat.” Hij doelde
hiermee op de besprekingen over Pales
tijnse autonomie die begin volgende
maand worden hervat.
Premier Begin van Israel zei gisteren
dat nog slechts één reeks van 10 nederzet
tingen zal worden gevestigd op de Weste
lijke Jordaanoever.
zonder resultaat geëindigde Camp Da-
vid-overleg tussen Amerika, Israel en
Egypte. De vrees is reëel dat ondanks
het besluit van de drie landen binnen
kort weer te gaan praten, dat deze leegte
voortduurt tot de Amerikaanse presi
dentsverkiezingen in november. En dat
wordt te lang geacht en te gevaarlijk
omdat in vele landen (Syrië, Lybië, Liba-
bevorderen, maar de vraag is hoe? De
logische stap voor de Negen zou zijn de
PLO, de Palestijnse Bevrijdingsbewe
ging, op een of andere manier bij het
vredesoverleg te doen betrekken, maar
dat zal onmiddellijk op een Israëlisch
dan wel Amerikaans veto stuiten. Wat
het topoverleg in Venetië op dit punt kan
opleveren, zal niet veel meer zijn dan een
formule die de bekende standpunten be
vestigt, zo wordt in Brussel verwacht.
Achter de coulissen van het officiële
overleg zullen de negen regeringsleiders
van gedachten wisselen over de westelij
ke economische top (de vier grote EG-
landen plus Amerika, Japan en Canada)
die een dikke week later ook in Venetië
plaatsheeft. Want de verhouding tot de
Sovjet-Unie in verband met Afghanis
tan, de Amerikaanse gijzelaars in Iran
en de andere contacten met Moskou zijn
belangrijke onderwerpen voor een Ame
rikaanse president die herkozen wil wor
den. En niet voor hem alleen. Een beetje
westelijke eenheid kan geen kwaad. Als
de conferentie in Venetië daartoe bij
draagt, is er wat bereikt.
minis-
ig van
lei vier
he af-
tot ons
iegtuig
oerder
el zijn
na het
mkun-
s hem
tel dat
politie
zij bij
nd aan-
uit Am-
;n moe-
etst, al-
isterie.
Roethof
itie ge-
aantal
:t tegen
dat zij
de be-
ladden.
aan de
yan het
?huldig
;alen.
d)
an Bui-
rs niet
Spaans
e erop,
in niet
runnen
id)
erlopige
Sociale
ins land
tewerk-
gevolg
De ge-
>lan heb-
tot veer-
ouwen.
appen er
or lage-
68 mil-
j grote
istische
oor de-
t open-
In een
rinister
veilig
i. D’66-
eer ge-
iezuini-
Of de OPEC-landen ook een afspraak
hebben gemaakt over de vermindering
van hun olieproduktie is niet duidelijk. De
Indonesische minister van Oliezaken Soe-
bruik zullen maken hun opwarmingsca-
paciteit te vergroten.
In het jaarverslag van 26 Westduitse
drinkwaterbedrijven aan de Rijn, dat
gisteren is verschenen, wordt gesteld dat
de kwaliteit van het Rijnwater globaal
genomen steeds beter wordt. Wel blijven
synthetisch organische afvalstoffen van
de industrie problemen opleveren voor
de waterwinningsbedrijven en dienen
snelle maatregelen te worden genomen
om het probleem van het zout van de
Franse kalimijnen op te lossen.
De Russische partijleider Brezjnjev heeft
zo te zien enige moeite met het opspelden
van de Leninorde op de borst van de Hon
gaarse kosmonaut Bertalan Farkas. De ruim
tevaarder bracht recentelijk met een Russi
sche collega een bezoek van een week aan
het ruimtestation Saljoet-35. Gisteren keerde
overigens een ander Russisch koppel terug
van een bezoek aan het bemande ruimtesta
tion.
De letterlijke vertaling luidt aldus:
„Een wezel zat op een kiezelsteen temid
den van het gekabbel van een beek. Weet
u waarom? Het maankalf verried het me
in stilte: het geraffineerde dier deed het
omderwille van het rijm.”
Let op het geraffineerde rijm: van de in
totaal 26 woorden rijmen er 11, en er zijn
maar 4 rijmklanken.
De moeilijkheid voor de vertaler schuilt
in de compactheid van het gedicht, in de
pointe die niet verloren mag gaan, en in
het aanvangsdier. Met een wezel kom je
niet ver: „Een wezel - zat op een ezel -
temidden van gekwezel”. Het kan, maar
mooi is het niet. Wel vergezocht. Een an
der dier van twee lettergrepen dan: „Een
kikker - zat op een nikker (of een sticker) -
in hevig lampgeflikker”. Ook vergezocht.
Een geitje dan misschien? „Een geitje - zat
al een tijdje - te dromen in een weitje. -
Weet gij - waarom - De viskom - verried
mij - ’t groot geheim: - Het zeer gespierde
dier - deed het omwille van het rijm.”.
Dit is gisteren gezegd door bestuurder
Muller van de federatie ABVA-KABO. Hij
meent dat er onoplosbare verschillen van
mening zullen kunnen ontstaan tussen de
ondernemingsraad van de tehuizen en de
door Wallis de Vries voorgestelde bewo
nerscommissie. Door verwarring van be
voegdheden werkt zo’n democratisering
eerder negatief dan positief, zo stelt hij.
In een ver verleden heb ik „Das aestheti-
sche Wiesel” in een limerick vertaald:
„Er zat eens een kat op de badmat.
Gij vraagt mij, waarom deed die kat
dat?
Dat deed hij omdat
deze listige kat
dan zo fraai op zichzelf gerijmd had!”
Speciaal voor deze column maakte Ernst
van Altena een Wiesel-vertaling (let op de
manier waarop hij via het plantje Salo
monszegel toch nog net als Morgenstern
in Bachgeriesel een eigennaam weet in te
vlechten, en hoe handig hij, door het
maankalf wat ouder te maken, het rijm
naar zich toe trekt):
„Een egel - zat eens op een tegel - nabij
een Salomonszegel. - Wist hij waartoe? -
De maankoe - heeft het mij toegefluisterd.
- Het penversier - de dier - zat aan het rijm
gekluisterd.”
Ook Johan van Nieuwenhuizen heeft,
speciaal voor deze bijzondere gelegen
heid, een vertaling van „de aesthetische
wezel” gemaakt:
„Een lemming - rende zonder remming -
blind in zijn lotsbestemming. - Waarom -
Een alf? - Het maankalf - verklapte ’t mij -
gefluisterd: - Een speelse geest - dit beest -
dat naar zijn rijmwoord luistert.”
LA PAZ (DPA). Het Boliviaanse par
lement heeft vannacht besloten de alge
mene verkiezingen van 29 juni gewoon te
laten doorgaan, ondanks een verzoek van
de strijdkrachten deze voor tenminste een
jaar uit te stellen.
De verkiezingen moeten worden uitge
steld „om het land te reorganiseren alvo
rens de tijd rijp kan worden geacht voor
de verkiezingen”, aldus de militairen.
Een leidende politicus, Willy Vargas,
noemde het voorstel niet in overeenstem
ming met de grondwet. Hij zei verder dat
Bolivia geen behoefte heeft aan een in-
terim-regering.
niet onmogelijk dat de Negen in Venetië
van deze routine afwijken - niet omdat
ze ditmaal nieuwe inzichten over het
economisch beleid hebben, maar omdat
er weinig dringende problemen in de EG
zijn die om een oplossing vragen.
En het Midden-Oosten dan? De Franse
minister van Buitenlandse Zaken Fran-
cjois-Poncet heeft immers aangekondigd
dat de Negen met een nieuw initiatief
zullen komen. Dat initiatief zal de vorm
hebben van een verklaring over de op
vattingen van de Negen inzake het
vredesoverleg tussen Israel en Egypte,
alsmede - en daar gaat het eigenlijk om -
hoe de Palestijnen bij dat vredesproces
betrokken kunnen worden. Maar nu al
staat vast dat er inhoudelijk weinig zal
veranderen aan het EG-standpunt zoals
dat tot nu toe onder meer in de Ver
enigde Naties is verwoord.
non) de spanningen hoog zijn opgelopen.
Het risico van een nieuwe uitbarsting in
het Midden-Oosten is de laatste maan
den sterk toegenomen.
Overal heerst een gevoel van wanho
pigheid, zei een ervaren diplomaat in
Brussel over de situatie in Israel en in de
Arabische buurlanden. De nieuwe EG-
verklaring moet „iets in beweging zet
ten”, moet de handhaving van de vrede
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Het is waarschijnlijk dat
Leo Tindemans de officiële kandidaat zal
zijn van de Belgische regering voor het
voorzitterschap van de Europese Com
missie het „dagelijks bestuur” van de
Gemeenschap. Tindemans ontweek giste
ren in Brussel vragen van journalisten
over deze zaak.
Morgen en vrijdag wordt in Venetië de
Europese topconferentie gehouden waar
de nieuwe voorzitter van de Commissie
zou kunnen worden aangewezen.
In elk geval wordt op deze conferentie
over de opvolging van de huidige voorzit
ter, de Britse socialist Roy Jenkins, ge
sproken. Tindemans is een Vlaamse chris-
ten-democraat, die verscheidene Belgi
sche regeringen heeft geleid.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. De ayatollah Kalkhali
heeft gisteren in een interview met de
Teheran Times gezegd dat hij zijn volge
lingen naar Parijs stuurt om er oud-pre-
mier Baktiar en zijn aanhang te vermoor
den. Kalkhali is de hoogste islamitische
opperrechter in Iran.
In hetzelfde interview sprak hij de hoop
uit dat de Amerikaanse gijzelaars spoedig
vrij zullen zijn. Degenen onder hen die
zich aan spionage of anti-revolutionaire
activiteit hebben schuldig gemaakt, moe
ten echter worden vervolgd, aldus de
scherprechter.
In een gevangenis in Teheran zijn giste
ren zestien Iraniërs doodgeschoten, zo
heeft het persbureau PARS bekendge
maakt. Tien veroordeelden waren schul
dig bevonden aan handel in verdovende
middelen. Een van de anderen was Joesef
Sobhani, voormalig directeur van de fir
ma Zamzam, houdster van de licentie
voor Iran van Pepsi Cola en Schweppes.
Hem was onder meer moord en collabora
tie met het zionisme ten laste gelegd.
Nelson Mandela, de leider van het Afri
can National Congres (ANC), een bewe
ging van zwarte Zuidafrikaanse nationa
listen, heeft vanaf het Robbeneiland alle
„democraten” opgeroepen het systeem
van de apartheid te vernietigen. De bood
schap van Mandela, die al zestien jaar op
het eiland gevangen zit, had twee jaar
nodig om het ANC-hoofdkwartier in Zam
bia te bereiken.
De opwarming van de Rijn is onder
meer het gevolg van het lozen in de rivier
van koelwater van krachtcentrales. De
verklaring, die zo spoedig door de be
trokken ministers moet worden onderte
kend, gaat vooraf aan een thermisch
verdrag, waarvan de tekst nog moet
worden opgesteld. De commissie acht
deze verklaring van groot belang om te
voorkomen, dat de landen afzonderlijk
voor de ondertekening van het ther
misch verdrag van de gelegenheid ge-
De inflatie daarentegen neemt toe.
Toch is alle aandacht gericht op het
„initiatief’ dat de Europese Negen met
betrekking tot het Midden-Oosten heb
ben aangekondigd. Dat is de enigszins
paradoxale situatie aan de vooravond
van het topoverleg van de regeringslei
ders van de Europese Negen, dat mor
gen en vrijdag in Venetië plaats heeft.
Als je zo’n bundeltje met achttien verta
lingen van Morgensterns gedichten (De
Knie en andere gedichten van Christian
Morgenstern, vertaald door Johan van
Nieuwenhuizen) doorleest, zoek je natuur
lijk in de eerste plaats naar je eigen drie
favoriete Morgenstern-gedichten. Die wa
ren er niet bij: „Fisches Nachtgesang”
(blijkbaar onvertaalbaar; ook Van Altena
en Hermien Manger hebben het niet in
hun vertalingen meegenomen), „Das Na-
sobem” („Auf seinen Nasen schreitet -
einher das Nasobem, - von seinem Kind
begleitet. - Es steht noch nicht im
Brehm.”) en „Das aesthetische Wiesel”.
Dit laatste gedicht is voor mij, om in
sporttermen te spreken, „de absolute uit
blinker” in Morgensterns team. Ik citeer
het:
Ein Wiesel
sass auf einem Kiesel
inmitten Bachgeriesel.
Wisst ihr
weshalb?
Das Mondkalb
verriet es mir
im stillen:
Das raffinier-
te Tier
tat’s um des Reimes willen.
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG. De. regering van Zuid-Afrika heeft alle scholieren
van gemengd ras die nog steeds de lessen boycotten, geschorst. Dit heeft de
Zuidafrikaanse radio gisteren bericht.
De werkloosheid stijgt dit jaar in
de Europese Gemeenschap waar
schijnlijk met 25 procent, de econo
mische groei in de negen EG-landen
zal lager uitkomen dan aan het be
gin van het jaar werd verwacht.
(Van onze redactie buitenland)
BONN-WASHINGTON. Volgens Westduitse bronnen zijn de ministeries
van Buitenlandse Zaken van de negen EG-landen het eens geworden over een
gemeenschappelijke verklaring over het Midden-Oosten die zelfbeschikking
voor de Palestijnen steunt en de Israëlische nederzettingenpolitiek op de
Westelijke Jordaanoever afkeurt.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De Amerikaanse
atoomcommissie (NRC) heeft toestem-
ming gegeven om radioactief gas uit de
kerncentrale van Three Mile Island gelei-
deljk in de atmosfeer te laten ontsnappen.
Door een defect werd de centrale op 28
maart van het vorig jaar ernstig bescha
digd.
Volgens de commissie vertegenwoor
digt het krypton-85 gas maar een fractie
van de hoeveelheid radioactiviteit, die bij
het incident van vorig jaar ontsnapte en is
er geen gevaar voor de gezondheid.
Met de lozing van het gas zal in de
laatste week van deze maand worden be
gonnen. De operatie duurt tot in juli. De
voorzitter van de commissie verklaarde
dat de werkelijke gezondheidsrisico’s zijn
gelegen in het sterk radioactief besmette
water en de kembrandstof in het gebouw
waarin de beschadigde reactor staat. Het
gaat om een hoeveelheid van meer dan
tweeëneenkwart miljoen liter.
De voorgenomen ventilatie heeft verzet
uitgelokt van de bewoners van Harris
burg in Pennsylvania, waar de kerncen
trale staat. Volgens een onderzoek van de
commissie is het risico van huidkanker
door het gas gelijk aan dat van een half
uur zonnebaden.
De radio voegde eraan toe dat stakende
scholieren met een beurs dit kwartaal
geen geld zullen ontvangen. De staatsse
cretaris voor de betrekkingen met de
kleurlingengemeenschap, Mills, verklaar
de dat geschorste scholieren kunnen ver
zoeken weer toegelaten te worden tot de
lessen. Zij moeten dan wel eerst de rede
nen voor hun deelname aan de boycot
geven.
Enige duizenden niet-blanke scholieren
boycotten al meer dan zeven weken de
lessen uit protest tegen „het racistische en
inferieure onderwijs” dat zij krijgen.
Zuidafrikaanse minister van Politie,
Louis de Grange, heeft gisteren scherp
gewaarschuwd tegen mogelijke provoca
ties op 16 juni. Dan is het precies vier jaar
geleden dat bij scholierenopstanden in
Soweto ongeveer 600 leerlingen de dood
vonden. De veiligheidsmaatregelen zijn
verscherpt en het aantal arrestaties is
opgevoerd.
Saoedi-Arabië, dat op het ogenblik nog
28 dollar per vat rekent, liet onmiddellijk
na het bekend worden van deze afspraak
weten dat het zich niet tot een prijsverho
ging met onmiddellijke ingang heeft ver
plicht. Volgens de ministers van Olieza
ken van Irak en Iran zal Saoedi-Arabië de
prijs van zijn olie in twee etappes verho
gen, tot in september de richtprijs van 32
dollar is bereikt. Ook de Verenigde Arabi
sche Emiraten zullen hun olieprijs niet
onmiddellijk verhogen.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. De internationale Rijn
commissie heeft gisteren in Parijs
overeenstemming bereikt over een ver
klaring van de verantwoordelijke minis
ters van de Rijnoeverstaten, dat het wa
ter van de Rijn niet warmer mag
worden.
broto zei gisteren dat men alleen heeft
afgesproken bij de produktie rekening te
houden met het feit dat er een overschot is
op de wereldoliemarkt. Dat overschot be
draagt volgens hem 2 tot 2,5 miljoen vaten
per dag. De Iraanse minister van Olieza
ken Moinfar maakte gisteren daarentegen
melding van de OPEC-afspraak, de totale
produktie te verminderen tot 26,5 miljoen
vaten per dag.
Soebroto zei gisteren na afloop van het
beraad in Algiers, dat wellicht in septem
ber de OPEC-ministers weer bijeenko
men om te praten over de olieprijzen en de
toestand op de oliemarkt. Twee maanden
later houdt de organisatie een topconfe
rentie in Bagdad.
UTRECHT (ANP). „De inspraakrege-
lingen zoals staatssecretaris Wallis de
Vries van CRM die voor ogen heeft, kun
nen leiden tot regelrechte chaos in de
gesubsidieerde bejaardenoorden.”
1:
OPEC eens over
hogere olieprijs
(Van onze redactie buitenland)
ZÜRICH. Opnieuw hebben zich in de
Zwitserse stad Zurich gisternacht hevige
straatgevechten voorgedaan tussen beto
gers en politie.
Aanleiding tot de ongeregeldheden
vormde een verbod op vertoning van een
video-opname van politie-optreden tegen
demonstranten op 30 mei.
De video-opnamen werden niettemin
door studenten op de universiteit ver
toond. Van daaruit vertrokken ongeveer
1.000 betogers naar het centrum, wierpen
blokkaden op, sloten straten af en bega
ven zich naar het gebouw van een plaatse
lijke krant om het verschijnen van de
dinsdageditie onmogelijk te maken. De
politie trad hard op.
Hermien Manger verving de wezel van
Morgenstern niet door een geitje of een
kat, maar door een bij:
„Een bij - zat op een kei - midden op de
Waarom - wist ik niet. - Maar ’t
maankalf - verried - me stille- - tjes ’t
geheim: - ’t perfect- - ionistisch insect -
deed ’t om der wille - van het rijm”.
1
j
