ALLEEN CONTROLE REGERINGSBELEID
t
EG: nieuwe olieprijs
slag voor economie
Ohira: flexibel en
taai staatsman
Politie Italië
wil arrestatie
zoon politicus
Volgend jaar
verkiezingen
in Zuid-Korea
L
Nederland maakt
Hamilton Jordan
Fransen samen met
Toeneming inflatie gevreesd
Norodom Sihanoek
gaat campagne
Carter leiden
kans op Portugese
fregattenorder
Kadaffi: „Stop
commando-acties
Acht gewonden bij
explosie op Orly
Malik ontkent
aantijging
van corruptie
deze pagina door de censor zwart
Ramsey Clark
beschuldigt
president Carter
uit de politiek
Russen ruimte in
I
DONDERDAG 12 JUNI 1980
Ombarmhartig
Schrik?
Semiotiek
Bijtijds
F7*
L lï fl
2
BINNEN- EN BUITENLAND
3
berg
acht
illen
nier
ders
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO. De regering en de Natio
nale Militaire Raad (NMR) van Suriname zijn
overeengekomen, dat de regeringsmacht zowel
formeel als feitelijk in handen van de regering
ligt, terwijl een van de hoofdtaken van de NMR
zal zijn het regeringsbeleid te ondersteunen en
er nauwlettend op toe te zien dat dit beleid ook
daadwerkelijk wordt uitgevoerd.
4
1
trijfël
Minder macht voor
Suriname
militairen
De Saoedische Olieminister Jamani (midden) verlaat de vergaderzaal na afloop van het OPEC-beraad in Algiers.
(Van onze redactie buitenland)
dijken
snsten
an de
ichten
:ij ook
et van
l meer
;en te
>oven-
tverle-
lierbij
g-cou-
sito’s.
m 565
gaat
in het
lasca-
imen.
ende
Lim-
iiend
ever-
drie
pera-
waar
ieten
rgoe-
len.
Dit blijkt uit een toespraak die de Surinaamse premier Chin A
Sen gisteren heeft gehouden voor radio en televisie. De regering
regeert en beleidsdaden kunnen uitsluitend uitgaan van de
hem opnieuw op de vijandschap van
een fractie binnen de LDP kwam te
staan. Tijdens Ohira’s ministerschap
trok Tokio de erkenning van Taiwan in
en werden diplomatieke betrekkingen
met Peking aangeknoopt. De handel
tussen beide landen is sindsdien sterk
toegenomen.
Ohira heeft steeds consequent vast
gehouden aan het bondgenootschap
met de Verenigde Staten, maar dat
belette hem niet voor Japan het recht
op een eigen buitenlandse politiek op
te eisen. Tijdens de oliecrisis van 1973
wekte hij irritatie in Washington door
zijn pro-arabische politiek. Diezelfde
afhankelijkheid van Japan van buiten
landse energiebronnen als in 1973,
speelde Ohira parten toen de Ver
enigde Staten dit jaar aandrongen op
sancties tegen Iran, Japans grootste
olieleverancier. Hoewel hij altijd prio
riteit heeft gegeven aan het bondge
nootschap met Washington streefde
Ohira ook naar goede betrekkingen
'met het andere machtige buurland, de
Sovjet-Unie.
Ohira, die de bijnaam „otoh-chan”
(vader) had gekregen, stond bekend als
een goedlachse man, en als een tegelij
kertijd flexibel en taai politicus, die
met veel geduld wist te manoeuvreren.
Ohira’s eigen visie op de politiek: „een
staatsman moet een hart hebben als
boeddha en handen als de duivel”.
regering, aldus Chin A Sen. „Boven de regering bestaat geen
enkele andere macht dan de grondwet”, zo merkte hij op.
De Surinaamse premier zei verder, dat de NMR „als hoeder
van de Surinaamse revolutie een controlerende taak heeft, die in
overleg met mij zal worden uitgevoerd”. Chin A Sen wees erop,
dat de NMR volledig achter het regeringsbeleid staat zoals dat is
uitgestippeld in de regeringsverklaring. In de studio zaten tij
dens het uitspreken van zijn rede de twee belangrijkste leden van
de NMR, Bouterse en Sital, naast hem.
Het Surinaamse parlement heeft intussen het wetsontwerp
inzake het Surinaams-Nederlandse uitleveringsverdrag goedge
keurd. Alle 25 parlementsleden stemden voor het ontwerp, dat de
uitlevering van personen en wederzijdse rechtshulp in strafza
ken regelt. Het verdrag treedt in werking zodra het in het
Surinaamse tractatenblad is gepubliceerd.
Intussen zijn in Rome, Bonn, Londen,
Athene en Beiroet al negen Libiërs door
aanslagen om het leven gekomen. Veel in
het buitenland wonende Libiërs hebben
politiebescherming gevraagd.
PARIJS-MILAAN. De Libische lei
der, kolonel Kadaffi, heeft de „revolutio
naire comités,’ gisteravond opgeroepen
alle commando-acties in de wereld te
beëindigen. Kadaffi deed deze oproep in
een uitzending van radio Tripoli, die in
Parijs werd opgevangen.
Knol
nder-
>p de
Ihulp
het
oeten
naar
lidige
j het
id en
'X.ntil-
Kadaffi riep gisteren in de radio-uitzen-
ding de revolutionaire comités op „slechts
die verraders om te brengen wier schuld
door een revolutionair tribunaal is vastge
steld”. „De geëmigreerde Libiërs van wie
zelfs zonder tribunaal is vastgesteld dat
zij hebben samengewerkt met Israëlische,
Egyptische en Amerikaanse autoriteiten
zijn schuldig aan hoogverraad en verdie
nen te worden gedood, daar waar zij zich
bevinden”, zo voegde Kadaffi daar echter
aan toe.
ABO
stoor
aan
■zekert
blijft.
wordt
retaris
gister-
it het
in de
SEOEL (Reuter). President Tsjoi
Kyoe-wah van Zuid-Korea heeft vandaag
aangekondigd dat begin volgend jaar al
gemene verkiezingen zullen worden ge
houden. In juni zal de macht dan worden
overgedragen aan de gekozen regering.
In een televisierede zei Tsjoi dat de
instelling van een verscherpte vorm van
de staat van beleg vorige maand en de
vorming van een speciale commissie voor
de nationale veiligheid, de politieke ont
wikkeling niet hoeven te belemmeren.
Als de openbare orde en de maatschap
pelijke stabiliteit gehandhaafd blijven,
zullen de universiteiten weer worden ge
opend en kan de politieke activiteit wor
den hervat, zo zei hij verder. Nadat vorige
maand hevige onlusten uitbraken, werden
de instellingen voor hoger onderwijs ge
sloten en werd een verbod ingesteld op
politieke activiteiten.
ns de
ge-
1 vier
lima-
van
De semiotiek, de leer der tekens, kwam
ook aardig aan zijn trekken in „Kramer
versus Kramer”. Als Dustin, verlaten door
zijn vrouw, voor het eerst het ontbijt
klaarmaakt voor zijn zoontje, neemt hij
een te smalle beker om de melk in te doen,
er komt een stukje dop van de eieren die
hij in de melk klutst in de beker, de
boterham kan niet in zijn geheel in de
beker gesopt worden, hij brandt zijn fik
ken aan de steel van de koekepan. Met
andere woorden: hij doet het voor het
eerst, hij kan het niet, het is zijn pakkie-an
niet. Aan het slot van de film zien we hem
opnieuw „French toast” klaarmaken, nu
in een brede schaal, zonder met de eier-
dop te knoeien, de boterham wordt er
(met een gewoontegebaar) heel door zijn
zoontje in geworpen, hij pakt de steel van
de pan aan met een pannelap, kortom, alle
tekenen wijzen erop dat hij in de loop der
tijd een volleerde „huisvrouw” is ge
worden!
Vertaalster Margreet Crommelin-Reiss
had „French toast” vertaald met „eier-
broodje”. Melk, twee eieren erdoor ge
klutst, boterham daarin gesopt, boterham
gebakken in de koekepan, wentelteefje
zouden we denken. Maar een wentelteefje
is bij ons een zoet nagerecht, je doet er
suiker op en wat kaneel, terwijl de French
toast in Amerika deel uitmaakt van het
ontbijt. En zonder suiker gegeten wordt,
had haar zoon Jeroen Krabbé verteld, die
pas in Amerika was geweest. Het is daar
meer een hartige omelet. Len Deighton
schrijft in „Oü est le garlic”, zijn French
cook book, dat in arme families stukjes
brood in melk worden gesopt, daarbij een
geklutst ei en wat zout en peper, en dat
dan opbakken. Maar Chuck Britton, Ame
rikaan van origine, verzekerde me dat hij
thuis altijd maple syrup op zijn French
toast kreeg. Of kaneelsuiker. Dus toch
weer een wentletafe. In „Kramer versus
Kramer” zien we de French toast overi
gens wel bereiden maar niet opeten, dus
het gebruik van stroop of suiker blijft in
het onzekere. Men neme zelf een beslis
sing.
erleg
phen
1 een
inner
hier-
jmse
teren
vindt
sfeer
n.
Zerol-
:ings-
kans
eder-
n ge-
idere
be-
aan-
oveel
voor
mee-
>ep
jen
id-
301
zer
iw
in-
eft
in-
zij
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
De Japanse premier Masayoshi Ohira, die gisteren op 70-jarige leeftijd
overleed aan een hartaanval, behoorde al sinds de jaren vijftig tot de
leidende politici van zijn land.
PARIJS (UPI). De vroegere Ameri
kaanse minister van Justitie Ramsey
Clark heeft president Carter er gisteren
van beschuldigd te pogen een soort „big-
brother”-regering in te stellen door zijn
voorkeur uit te spreken voor gerechtelijke
vervolging van Amerikanen die zijn ver
bod op reizen naar Iran negeren.
„Carter schijnt met grote stappen naar
1984 te willen”, aldus Clark, die daarmee
verwees naar het boek „1984” van George
Orwell, waarin deze een beschrijving
geeft van een systeem waarin de overheid
doordringt in elk facet van het leven.
Clark en negen andere Amerikanen, die
onder zijn leiding vorige week als delega
tie naar Iran gingen, lopen de kans ver
oordeeld te worden tot een gevangenis
straf van tien jaar en een boete van 50.000
dollar wegens negeren van het reisverbod
dat Carter uitvaardigde vlak voor de mis
lukte poging tot ontzetting van de Ameri
kaanse gijzelaars in Iran.
De ex-minister, die een der eersten was
die het nieuwe Iraanse bewind na de val
van de sjah steunden, zei dat het reisver
bod van Carter naar zijn oordeel verkeerd
is. „Amerikanen verwachten vrijheid”, zo
zei Clark, die zaterdag uit Parijs naar ce
Verenigde Staten zal terugkeren.
PEKING (AFP). Prins Norodom Si
hanoek heeft gisteren het Franse persbu
reau AFP meegedeeld, dat hij alle politie
ke activiteit zal staken. Het gewezen
staatshoofd van Cambodja ijverde de
laatste tijd voor neutralisatie van zijn
land. Hij heeft daarvoor onder meer de
Verenigde Staten en Frankrijk bezocht,
maar onvoldoende steun gekregen.
Sihanoek werd in 1941 koning. In 1953
trad hij af ten gunste van zijn vader,
koning Norodom Soeramarit. Sihanoek
bleef regeringsleider, eerst als premier,
daarna als staatshoofd. In 1970 viel zijn
bewind door een staatsgreep van generaal
Lon Nol.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL-ALGIERS. De Europese commissaris voor Energiezaken
Brunner heeft gisteren de nieuwe OPEC-richtprijs van 32 dollar voor een vat
ruwe olie „buitensporig en niet te rechtvaardigen” genoemd.
JAKARTA. De Indonesische vice-
president Adam Malik heeft ontkend
dat hij smeergelden heeft ontvangen
van een Amerikaanse maatschappij.
Het gezaghebbende blad Asian Wall
street Journal besteedde er een voor-
paginaverhaal aan, maar van de exem
plaren die in Indonesië zijn verspreid, is
gemaakt.
Volgens de Asian Wallstreet Journal heeft de vice-president tussen 1972 en 1976
geheime betalingen gekregen van een Amerikaanse oliemaatschappij voor zijn
hulp bij het tot stand komen van een oliecontract met Pertamina, de staatsolie-
maatschappij van Indonesië.
De vice-president vraagt zich af waarom dat nu pas wordt bekendgemaakt. Hij
zei dat bij Pertamina kan worden gecontroleerd of er inderdaad een contract is
gesloten met deze oliemaatschappij.
het ogenblik kost Venezolaanse olie, af
hankelijk van de kwaliteit, ruim 32 tot
ruim 34 dollar per vat. Saoedi-Arabië, de
grootste olieproducent ter wereld, heeft
laten weten niets te voelen voor onmiddel
lijke verhoging van zijn olieprijs. De Saoe
dische minister van Oliezaken Jamani zin
speelde gisteren op de mogelijkheid dat
zijn land pas in september de olieprijs zal
verhogen, al sloot hij ook niet uit dat zal
worden besloten tot een tussentijdse ver
hoging met een of twee dollar. Op het
ogenblik kost de Saoedische olie 28 dollar
per vat.
Jamani zei overigens ook, dat Saoedi-
Arabië zijn olieproduktie met een miljoen
vaten per dag zal verminderen als de
OPEC het alsnog eens wordt over een
uniform prijsstelsel. De Saoedische be
windsman noemde de eergisteren in Al
giers overeengekomen hogere richtprijs
niet buitensporig, gezien de waardever
mindering van de dollar.
Hij is minister van Buitenlandse Za
ken, Handel en Financiën geweest,
voor hij in 1978 premier werd. Zijn
dood, tien dagen voor de vervroegde
algemene verkiezingen, kan tot een cri
sis om het leiderschap in zijn liberaal-
democratische partij (LDP) leiden.
Ohira werd geboren als boerenzoon
op het eiland Shikoku, in het westen
van Japan. Voor de oorlog werkte hij
op het ministerie van Financiën, en
tijdens de Tweede Wereldoorlog was
hij werkzaam bij een Japanse econo
mische dienst in het bezette China. In
1952 werd Ohira in het Lagerhuis geko
zen. Grote invloed verwierf hij als de
rechterhand van premier Hayato Ike
da in de jaren vijftig, de periode waar
in de Japanse economie een spectacu
laire groei doormaakte. Hij meende
dat Japan een levenskrachtige, econo
mische sterke democratie moest op
bouwen om het te kunnen opnemen
tegen de Chinese Volksrepubliek. Hij
streefde daarom naar samenwerking
met de socialistische oppositie. Dat
streven stuitte echter op verzet in de
liberaal-democratische partij en Ohira
raakte tussen 1964 en 1967 op de ach
tergrond. Tegen het eind van de jaren
zestig wist hij terug te keren. In 1972
werd hij minister van Buitenlandse
Zaken in het kabinet-Tanaka. In die
functie werkte hij aan normalisering
van de betrekkingen met China, wat
LISSABON. Nederland maakt een
goede kans op de NAVO-fregattenor-
der voor Portugal. Dit valt op te maken
uit de woorden van de Portugese mi
nister van Defensie, Da Costa.
Op uitnodiging van minister Schol
ten (Defensie) vertrok Da Costa gister
middag vanuit Lissabon voor een drie
daags bezoek aan ons land. De Portugese christen-democraat zal ook een
onderhoud hebben met minister Braks (Landbouw en Visserij). Zij zullen onder
meer praten over het negatieve beeld dat de Nederlandse publieke opinie heeft
van de landhervormingspolitiek van de huidige Portugese regering.
Nederland is het eerste land geweest dat Portugal een aanbod deed tot levering
van de NAVO-oorlogsbodems die „een ware technologische revolutie’, bij de
Portugese marine zullen veroorzaken.
Enkele uren eerder was het ultimatum
van de Libische leider afgelopen, waarin
deze dreigde alle in het buitenland wonen
de Libiërs die niet naar hun vaderland
wilden terugkeren te zullen laten execu
teren.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. Bij de ontploffing van
een bom in een bagagekluis op de
Parijse luchthaven Orly zijn vannacht
acht mensen gewond geraakt. Van een
van hen is de toestand kritiek.
De bom heeft aanzienlijke schade
aangericht, maar de diensten van de
luchthaven konden normaal blijven
functioneren. Alle gewonde mensen
behoren tot het schoonmaakpersoneel.
De verantwoordelijkheid voor de ac
tie is opgeëist door Directe Actie 27/28
MAART.
Volgens Brunner betekent deze prijs
„een nieuwe slag voor de wereldecono
mie”, en zal de inflatie door deze prijsver
hoging toenemen. Hij noemde het zeer
teleurstellend dat de OPEC-landen er tij
dens hun beraad in Algiers niet in zijn
geslaagd te komen tot een uniforme prijs
structuur voor hun olie.
Intussen heeft Koeweit bekend ge
maakt, dat het zijn olieprijs op 1 juli met
twee dollar zal verhogen tot 31,50 dollar
per vat van 159 liter. Ook Venezuela zal
waarschijnlijk zijn olieprijs per 1 juli ver
hogen met een of twee dollar per vat. Op
Gistermiddag werd in het station van
Milaan een 56-jarige Libische zakenman
doodgeschoten, terwijl enige uren eerder
een andere Libiër, een 33-jarige zaken
man, in de Italiaanse hoofdstad Rome
werd gewond door twee revolverschoten,
die door een 25-jarige landgenoot op hem
werden afgevuurd. In Italië woont ver
moedelijk de grootste kolonie Libiërs, on
geveer 3.000 man.
(Van onze redactie buitenland)
TURIJN. In de Italiaanse stad Turijn
is een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen
Marco Donat-Cattin, de zoon van een lei
dende politicus van de christendemocrati
sche partij in Italië, die inmiddels zijn
partijfunctie beschikbaar heeft gesteld.
De rechter van instructie zou tot de
overtuiging zijn gekomen dat de 27-jarige
Marco heeft deelgenomen aan de moord
op de Milanese rechter Alessandrini, die
in januari 1979 werd vermoord toen hij op
weg was naar zijn bureau. De uiterst
linkse guerrillagroep Prima Linea liet
toen weten verantwoordelijk te zijn voor
deze aanslag.
Het aanhoudingsbevel tegen Marco Do
nat-Cattin wordt uitgevaardigd op het
moment, dat in het Italiaanse parlement
handtekeningen worden verzameld tegen
de christendemocratische premier Cossi-
ga. Deze wordt ervan verdacht zijn partij
genoot Carlo Donat-Cattin te hebben ge
waarschuwd dat zijn zoon op het punt
stond te worden gearresteerd. De 27-jari-
ge nam daarop de vlucht. Als gevolg van
deze beschuldiging heeft Carlo Donat-
Cattin onlangs ontslag genomen als on-
der-secretaris-generaal van de christende
mocratische party.
Er zijn verschillende scènes in de film
die je het huilen nader brengen dan het
lachen. Bijvoorbeeld die scène waarin
Dustin Hoffman, als de vader die de op
voeding van zijn zoontje alleen moet
voortzetten nadat zijn vrouw bij hem weg
gelopen is, met het jongetje in zijn arm de
straten van New York doorholt, op weg
naar de eerste-hulpafdeling van het zie
kenhuis. Zijn zoontje is van het klimrek
gevallen en heeft een bloedende wond bij
zijn oog opgelopen. De paniek, die je dan
meevoelt! De pijn in je zij, die je voelt
opkomen terwijl je hoopt dat hij nu niet al
te ver meer hoeft te hollen! De wat angsti
ge vraag die je jezelf ondertussen stelt:
zou ik, met Sara in mijn armen, wel even
hard en even ver als Dustin kunnen hol
len, of zou ik halverwege in elkaar klap
pen, met kramp in mijn kuiten, een steek
in m’n zij en lamme armen? Ik moest
opeens denken aan de heer Van der Meer,
wonend in de Camperstraat in Amster
dam, over wie ik de avond tevoren in Het
Parool gelezen had:
„De heer Van der Meer in Amsterdam-
Oost is gistermiddag van schrik zijn drie
jarig dochtertje nagesprongen toen hij
haar van het balkon zag vallen. Het meisje
was op het balkon van de ouderlijke wo
ning aan de Camperstraat aan het spelen
en viel van één-hoog naar beneden, waar
schijnlijk nadat zij op een stoel was ge
klommen. Zij is naar het ziekenhuis ge
bracht, maar kon na onderzoek weer naar
huis. De vader, die haar nasprong, liep
geen letsel op.”
Zo gevoelig (maar niet sentimenteel!) als
de film „Kramer versus Kramer” is, zo
ongevoelig is de bedrijfsleiding van Ca
lypso in Amsterdam, waar de film ver
toond wordt. Het is een huilfilm, dat staat
vast. Wie niet bij deze film huilt, moet of
zichzelf laten nakijken, of zijn traanklie
ren laten bijstellen. Dat huilen wordt er
niet minder op naarmate de film vordert,
integendeel, de laatste scènes van de film
doen de tranen alleen maar harder stro
men. Voor ons zat zelfs een meisje ongege
neerd te snikken! Dus wat doet de hard
vochtige, onnadenkende, inhumane,
hoogst onverschillige bedrijfsleiding van
Calypso? Al die mensen die, omhuld en
beschermd door het donker, in hun eentje
zaten te huilen, worden direct na de laat
ste beelden onbarmhartig in het zaallicht
gezet. Opeens zit je niet meer in je eentje
te huilen, maar zit of sta je, terwijl je
schutterig je jas aantrekt, met z’n allen
„en plein public” te huilen, je neus te
snuiten of je tranen weg te vegen. Als ik
bedrijfsleider was van zo’n bioscoop, en ik
had een beetje hart voor mijn vak, dan
zou ik allang opdracht hebben gegeven
het nog een paar minuten donker of op
zijn minst schemerig te houden in de zaal,
na afloop van de laatste beelden.
WASHINGTON (AFP, Reuter). De
staf-chef van het Witte Huis, Hamilton
Jordan, zal zijn post binnenkort verlaten
en worden belast met de leiding van de
herverkiezingscampagne van president
Carter. Dit is gisteren van de zijde van het
Witte Huis vernomen.
De 36-jarige Jordan is een van Carters
naaste vrienden en vertrouwelingen. Hij
was ook degene die de strategie uitstippel
de voor de campagne die Carter in 1976
voerde tegen Gerald Ford.
Strauss, de huidige leider van het ver-
kiezingscomité, heeft herhaaldelijk aan
gedrongen op die benoeming. Hij blijft
fungeren als woordvoerder van de cam
pagne en contactman met de zakenwe
reld.
De 69-jarige Ronald Reagan, die zeker
kan zijn van de republikeinse kandida
tuur voor de presidentsverkiezingen,
heeft meegedeeld dat hij als president zal
aftreden als er ernstige aanwijzingen voor
seniliteit aanwezig blijken te zijn. Dit
heeft de New York Times gisteren meege
deeld. Reagan deelde verder mee dat hij
zich nu nog net zo alert voelt als twintig
jaar geleden, niet vergeetachtig is en geen
last heeft van „depressieve” periodes.
Van een onzer verslaggevers, die er
weer niets van begrepen heeft: „van
schrik zijn driejarig dochtertje nage
sprongen”. Niks van schrik, van schrik
blijf je aan de grond genageld staan. Hij
sprong haar gewoon meteen na omdat hij
op die manier het snelst bij haar was,
misschien ook wel in de vage hoop dat hij,
omdat hij zoveel zwaarder was dan zij,
daardoor eerder de begane grond zou
bereiken, zodat hij haar nog bijtijds kon
opvangen. Dat heeft met schrik niets te
maken, alleen maar met vaderschap.
PARIJS. Twee Franse testpiloten zijn
gisteren uitgekozen om deel te nemen aan
een Frans-Russisch project waarin ook is
opgenomen een vlucht naar het Russische
ruimtestation SaJjoet-35 in 1982.
Het Franse nationale centrum voor
ruimteonderzoek heeft bekendgemaakt
dat de 41-jarige Jean-Loup Chrétien en de
34-jarige Patrick Baudry zullen deelne
men aan Russische opleiding. Slechts een
van hen maakt de vlucht mee. De ander is
reserve-astronaut.
