ORGANISATIE BIEDT HELPENDE HAND
Pleidooi voor
beperkte winning
bodemmateriaal
Sociaal directeur Amro-bank:
Autoritaire chef
redt het
niet meer
In de
weg
Over leerlingenstelsel
Chrysler schort
Werkende jongeren fel
betalingen op
tegen plan werkgevers
Stroef verloop
CAO-gesprek
in bankbedrijf
Economie VS
zakt verder in
Snelle groei van
aantal plezierboten
EVA roept op
tot strijd tegen
protectionisme
„Minister moet
rederij steunen”
n
18
1980
ECONOMIE
N
VRIJDAG 13 JUNI
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. Volgens de voorzitter van de
raad van bestuur van de Heidemaatschappij,
mr. H. Hellema, betekenen de bijna dagelijkse
ontdekkingen van gifstortingen in de grond de
komende jaren „een mooie markt” voor zijn
organisatie, De Heidemij-topman tekent daar
bij meteen aan, dat dergelijke ontwikkelingen
voor Nederland natuurlijk minder plezierig
zijn.
19
Heidemij: gifvondsten
vormen
3-
fondsen
«liv. ed.)
(Van onze redactie economie)
UTRECHT. Het voorstel van de
werkgevers het leerlingstelsel te ver
nieuwen is niet gebaseerd op steek
houdende, onderwijskundige argu
menten. Uit de teneur van de voor
stellen blijkt dat de werkgevers ei
genlijk alleen maar rekening houden
met ée ding: hun eigen winst.
Dit schrijven het NW-jongeren-
contact en de KWJ-beweging van
werkende jongeren in een commen
taar op de onlangs door de onderwijs
commissie van de werkgeversorgani
saties VNO en NCW gepubliceerde
nota „Naar een vernieuwd leerling
wezen”. De voorstellen van de werk
gevers minder loon voor jongeren
in opleiding en meer geld van de
overheid zijn er volgens de jonge
renorganisaties alleen maar op ge
richt de opleidingskosten af te wente
len op de leerling en de samenleving.
KWJ en NW-jongerencontact vin-
Een inspecteur van de Britse
dierenbescherming houdt een oogje in
het zeil bij de broedactiviteiten van een
koppel zwanen in Beedes, Suffolk.
Zonder het te weten verhinderen de
beesten de komende weken de aanleg
van een miljoenen guldens kostende
rondweg. De zwanen zijn bij de wet
beschermd en mogen niet worden
verplaatst. De draglines (op de
achtergrond) zijn de nestelende zwanen
al op enkele tientallen meters genaderd.
i
i
i
:-claim
ten.
Anderzijds heeft Heidemij in ongunstige zin te maken met de
beperkingen van de overheidsuitgaven, die onder meer hebben
geleid tot het afkondigen van een zogenaamde „verplichtingen
stop”. Daarbij is er de terughoudendheid van de bedrijven ten
opzichte van het doen van investeringen, waardoor de afloop van
1980 een nogal onzekere zaak wordt voor de Heidemij. De
verbeterde resultaten in het buitenland konden het verlies van
Heidemij echter niet goed maken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Het aantal pleziervaar
tuigen is in de afgelopen twee jaar zeer
snel gegroeid. In januari 1977 was het
totale botenbestand nog 163.000 en in 1979
was dat al 190.000. Bovendien heeft de
zeilplank in deze jaren haar intrede ge
daan in de watersport, waarvan er nu
naar schatting 20.000 op de Nederlandse
meren en voor de kust varen. Het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat schat het
aantal watersporters op ruim 750.000.
Maar Terschelling, Vlieland en de pro
vincie Friesland moeten zelf maar zien
hoe ze het exploitatietekort van de rederij
Doeksen aanvullen, heeft minister Tuijn-
man (Verkeer en Waterstaat) gisteren la
ten weten.
De WD-fractie in de Tweede Kamer
wil daarom dat schepen, die langer zijn
dan negen meter, vaarbewijsplichtig zul
len worden. Momenteel is de grens vijftien
meter. De liberale fractie vindt dat het
groeiende aantal plezierboten een gevaar
oplevert voor de veiligheid van de Neder
landse binnenwateren.
DEN HAAG (ANP). De gemeentebe
sturen van Vlieland en Terschelling wil
len, dat de vaste kamercommissie van
verkeer en waterstaat bij minister Tuijn-
man (Verkeer) aandringt op geldelijke
steun voor de particuliere rederij Doek
sen. De rederij, die de bootdienst naar
beide eilanden onderhoudt, verkeert in
financiële moeilijkheden. Zij heeft de prij
zen van de veerdiensten dit jaar al met
zestien procent verhoogd en het vaarsche-
ma aanzienlijk uitgedund.
De gemeentebesturen spraken in een
hoorzitting met de Kamercommissie de
vrees uit, dat de rederij haar diensten per
1 september verder inkrimpt, als de minis
ter niets doet.
mische
uten
>ersen.
►or dit
ten euvel
is aan.
.39
-.00
-.00
.85
1.00
134,00
69.50
94.00
88,80
11,60
42.30
217,00
26.60
76.10
47.30
100.50
43,50
64,20
78,50
14,20
108.50
133,00
45,00
98,50
58,60
91,50
46.70
34,50
24,00
286.00
174,00
41.50
113.806
40.70
12,30
54,00
104,00
60,00
59,00
141,20
106,00
148,00
39.00
49.50
118,00
52,40
50,80
47,50
76,50
97,00
43,00
146.00
42.80
41,80
74.00
30,30
54,60
140.60
98.00
60,00
152,00
40,70a
148.000
80.40
73.80
180,00b
33,50
80,20
170,70
23,80
34,00
36,20
43,00e
48,20
107,20
345,00
163.00
150,00
340,00
loteerd
1,58
4.33,00
322,00
7,85
110,00e
in mei 1.5 procent is verminderd. In de
drie voorgaande maanden was de omzet
ook al afgenomen. Uit de gegevens van
het ministerie van Handel blijkt dat on
dernemingen zijn begonnen hun investe
ringen in nieuwe fabrieken en uitrusting
te beperken. Ook deze ontwikkeling zou
kunnen bijdragen tot een verlenging van
de recessie. Zoals de zaken er nu voor
staan zal het Amerikaanse bedrijfsleven
dit jaar slechts een procent meer investe
ren dan in 1979.
De belastingen in de Verenigde Staten
gaan dit jaar in geen geval omlaag. Mis
schien gebeurt dat begin volgend jaar wel,
zo heeft de Amerikaanse minister van
financiën, William Miller, in Ney York
verklaard.
STOCKHOLM (REUTER). Internati
onale samenwerking is geboden om de
toeneming van protectionisme (de be
scherming van de eigen handel) tegen te
gaan. Dit concludeert de ministerraad van
de Europese Vrijhandels Associatie
(EVA), die eergisteren en gisteren in
Stockholm bijeen was ter gelegenheid van
het twintigjarige bestaan van de organi
satie.
Volgens de ministers van de EVA zijn de
economische vooruitzichten op de korte
termijn voor de aangesloten landen beter
dan voor andere industrielanden. Wat de
groei betreft is het optimisme een stuk
minder.
Gecombineerd met de grote werkloos
heid in de landen van de OESO, de Orga
nisatie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling, leiden de vooruitzichten
voor de EVA tot de conclusie dat het
De Heidemij heeft overigens zelf ook beleidszorgen, gezien het
voor het eerst verliesgevende resultaat over 1979: een verlies van
2,7 miljoen (na belastingen); een achteruitgang ten opzichte van
1978 met 7,9 miljoen. Daarbij is het lopende jaar voor ons land
onder bijzonder onzekere vooruitzichten begonnen, al heeft de
ramp voor de Heidemij van de winter van 1979 zich niet her
haald.
gevaar van protectionisme steeds groter
wordt.
De ministerrraad van de EVA sprak
verder zijn bezorgdheid uit over de hoge
inflatie, de toenemende onzekerheid over
het aanbod en de prijzen van energiedra
gers en de betalingsbalansproblemen.
Op 10 en 11 november komen de minis
ters van de EVA weer bij elkaar, dan in
Genève. Bij de organisatie zijn aangeslo
ten Zweden, Noorwegen, Finland, Ijs
land, Zwitserland, Oostenrijk en Por
tugal.
De staatssecretaris van Verkeer en Wa
terstaat, mevrouw Smit-Kroes, heeft toe
gezegd met de watersportbonden te gaan
praten over die negen-metergrens. De be
windsvrouw vindt het van groot belang
dat de bonden ingeschakeld worden, om
dat zij de examens voor de pleziervaart af
zullen moeten nemen, wanneer een wette
lijke maatregel tot stand komt.
De PvdA wil dat beroepsmatig perso
nenvervoer per boot eerder vaarbewijs
plichtig wordt. De huidige regeling voert
deze verplichting pas in bij vervoer van
meer dan twaalf personen en de socialis
ten willen deze grens verlagen. De staats
secretaris kan hiermee niet akkoord gaan,
omdat zij vindt dat er weinig voordeel
voor de veiligheid van de binnenscheep
vaart zal zijn. Bovendien brengt de maat
regel vele lasten van onderzoek en toe
zicht op kleine vaartuigen met zich mee,
aldus mevrouw Smit-Kroes.
den dat de werkgevers, als het be
drijfsleven per se zelf mensen binnen
de onderneming wil opleiden en die
opleiding helemaal is toegespitst op
de wensen van die onderneming, ook
zelf de kosten daarvan voor hun reke
ning moeten nemen. Ondanks de
prachtige onderwijskundige argu
menten die de werkgevers aanvoe
ren, is een specifiek op het bedrijf
gerichte opleiding, zeggen de organi
saties van werkende jongeren, nu
niet bepaald in het belang van de
individuele leerling.
Zij beoordelen de VNO-NCW-nota
als „een kronkel van de werkgevers”.
Een kronkel die is ingegeven door de
huidige sociaal-economische omstan
digheden. De werkgevers willen meer
controle over de opleidingen. Daarte
genover stellen de jongeren het recht
op een gekoppelde leer-arbeidsover-
eenkomst en het recht op het mini
mumjeugdloon voor werkende jonge
ren in opleiding.
UTRECHT (ANP). De onderhande-
lingen over een nieuwe CAO voor het
bankbedrijf (100.000 werknemers) verlo
pen uiterst stroef. De zoveelste onderhan
delingsronde heeft nauwelijks iets opgele
verd dat wijst op een spoedig akkoord,
aldus bestuurder Henk Hofstee van de
Dienstenbonden FNV.
De werkgevers hebben de bonden laten
weten dat er niet te praten valt over verde
re arbeidstijdverkorting omdat de rende-
mentspositie van het bankbedrijf dat niet
toe zou laten. Hofstee vindt dat onzin. „Als
er in het bijzonder bloeiende bankwezen
helemaal niets zou kunnen dan kunnen
we er als bonden net zo goed mee ophou
den”, zo zei hij.
De Dienstenbonden FNV hebben - naast
de prijscompensatie - per 1 januari vol
gend jaar een aanvullende koopkrachteis
van twee procent op tafel gelegd maar ook
daar willen de bankwerkgevers niets van
weten omdat ze die twee procent zien als
een poging om het door de loonmaatregel
geleden koopkrachtverlies weer goed te
maken. De werkgevers verwijten de FNV
dat ze met dit soort aanvullende eisen een
nieuwe loonmaatregel uitlokken.
Een van de weinige toezeggingen van
werkgeverskant is tot nu toe herstel van
de prijscompensatie volgend jaar. Ook
zullen ze volgend jaar twee dagen meer
vakantie geven en zijn ze bereid onaange
name arbeid beter te betalen.
Volgende week wordt er opnieuw on
derhandeld. Als de werkgevers dan niet
meer te bieden hebben, gaan de Diensten
bonden FNV zich waarschijnlijk in eigen
kring beraden over wat dan te doen staat.
Wat de werkgevers tot nu toe op tafel
hebben gelegd is volgens Hofstee veel te
mager voor een CAO-akkoord.
DETROIT (REUTER). Het Ame
rikaanse automobielconcern Chrys
ler betaalt zijn leveranciers pas weer
als het de toegezegde financiële steun
heeft ontvangen, zo heeft een woord
voerder laten weten.
Het concern wacht eerst af hoe de
uitgifte van schuldbewijzen, met een
totale waarde van 500 miljoen dollar,
verloopt. Binnen enkele dagen wor
den de schuldbewijzen, waarvoor de
regering zich garant stelt, uitgegeven.
Het was de bedoeling dat begin
deze maand met de uitgifte zou wor
den begonnen, maar enkele banken
waren het nog niet eens met het red
dingsplan voor het noodlijdende au
toconcern. Chrysler heeft al over de
hele wereld ongeveer 4,4 miljard dol
lar aan leningen weten los te krijgen.
De woordvoerder wilde niet zeggen
hoeveel leveranciers tegoed hebben;
ook wilde hij niet ingaan op vragen
over de huidige financiële positie van
Chrysler.
Inmiddels heeft het Amerikaanse
ministerie van Financiën meegedeeld
dat de onderhandelingen over de le
ning van 4,4 miljard dollar bij onge
veer driehonderd Amerikaanse en
buitenlandse banken volgende week
worden voortgezet. Aanvankelijk zou
de regeling vandaag rond zijn.
UTRECHT (ANP). De autoritai
re chef die zich niet kan neerleggen
bij de voortschrijdende democratise
ring in het bedrijfsleven zal in de
toekomst mislukken.
Als hij niet wil samenwerken met zijn
ondergeschikten en geen rekening houdt
met wensen en verlangens die onder het
personeel leven en als hij niet het creatie
ve vermogen bezit om naar oplossingen
van gerezen problemen te zoeken en zijn
beleid niet ter discussie wil stellen, kan hij
in de tachtiger jaren steeds minder functi-
oneren.
Dit zei de sociaal directeur van de Am
ro-bank H. Velema in Utrecht op een
discussiebijeenkomst over de brochure
„werk. niet alleen geld” die is opgesteld
door de bedrijfsledengroep van de Dien
stenbond CNV in het Amro-concem.
Volgens Velema zijn chefs in het verle
den vaak gekozen op bijvoorbeeld techni
sche kwaliteiten, maar zal in de toekomst
meer moeten worden gekeken naar juist
de leidinggevende capaciteiten. Volgens
Velema bezetten chefs in een organisatie
sleutelposities bij het invullen van het
sociale beleid.
Met betrekking tot medezeggenschap en
medeverantwoordelijkheid vroeg Velema
zich af of ieder personeelslid dat wel aan
kan. De auteurs van „werk niet alleen
geld” stellen zich op het standpunt dat
iedere werknemer inspraak en medever
antwoordelijkheid moet kunnen hebben.
Velema wees erop dat de opvattingen over
arbeid zijn gewijzigd. Was het vroeger ,je
leeft om te werken” nu hoor je steeds
vaker ,je werkt om goed te kunnen le
ven”. Hij gelooft er dan ook niet in dat
Heidemij beschikt echter over het milieu-technische en technolo
gische instrumentarium om overal in het land bij het zoeken en
opruimen van chemische verontreiniging de helpende hand te
bieden. De Heidemij pleit voor snelle maatregelen om afdoende
op te treden. Desgevraagd zegt Hellema bij de presentatie van de
jaarcijfers over 1979 dat het mij, met mijn industriële ervaring,
geenszins verbazingwekkend voorkomt dat de huidige gifvond
sten worden gedaan” Alleen al in de provincie Brabant zijn nu al
zo’n 400 illegale stortplaatsen ontdekt.
Hellema: „Doorgaans is er sprake van stortverboden, maar
alternatieven ontbreken ten enen male. De chemische industrie
en alle andere bedrijven die met gifstoffen te maken hebben,
zaten en zitten er danig mee in hun maag. Inventarisatie van wat
(nog meer) aan gif of vervuilend afval in de vaderlandse bodem
zit, is dringend gewenst. Op dit terrein kan en wil de Heidemaat
schappij provincies en lagere overheden van advies dienen en
desgewenst zelf als speurder gaan fungeren”.
Heidemij-beheer zal zich in versterkte mate blijven richten op
het buitenland; met name de kansen in een land als Saoedi-
Arabië liggen redelijk goed. Daar is een vijfjarenplan afgekon-
digd, met bijzondere nadruk op de „groene sector” Dat is een bij
uitstek geschikt terrein voor het Gelderse concern.
Een plan tot het creëren van landelijke stortplaatsen voor
industrieel afval is nooit van de grond gekomen, ook al had de
overheid daar in het verleden wel oren naar. „Zodra een provin
cie met zo’n stortplaatsplan werd geconfronteerd, schreeuwde
men al moord en txrand”, aldus mr. Hellema. Hij kan zich de
benarde situatie vangbedrijven in de chemische sector - vooral -
ten aanzien van giflozingen goed voorstellen.
iedere werknemer wel zo graag medezeg
genschap en medeverantwoordelijkheid
wil. Het beleid bij de Amro-bank is er
volgens Velema dan ook op gericht, dege
nen dat wel willen, de mogelijkheid ook te
bieden.
Hoe de sociaal-directeur van de Amro-
bank -waar 23.000 mensen werken
ook over zijn sociale beleid mag den
ken, de bedrijfsledengroep van de Dien
stenbond CNV concludeert in zijn brochu
re dat er ten aanzien van de machts- en
krachtsverhoudingen bij de Amro-bank
nog steeds een bevel-structuur heerst. „De
mening, het oordeel, van de hoger geplaat
ste heeft een absolute waarde”, zo staat in
„Werk niet alleen geld”.
De bedrijfsledengroep wil binnen het
bank-concern een overzichtelijke organi
satiestructuur, waarbij ieders verant
woordelijkheid duidelijk is aangegeven.
Daarnaast moet er een open en doeltref
fend communicatiekanaal van de werk
vloer naar de top van het bedrijf worden
geschapen, waardoor wensen en verlan
gens van de medewerkers ook de top
bereiken en andersom. „Het mag niet zo
zijn dat informatie van welke richting dan
ook ergens vervormd of geblokkeerd
wordt”, aldus de brochure.
De bedrijfsledengroep wil toe naar een
beleidsvorm bij de Amro-bank waarbij de
feitelijke zeggingsmacht weliswaar bij de
raad van commissarissen blijft berusten,
maar waarbij de helft van de leden van de
raad zijn stoel moet ontruimen voor geko
zen werknemersvertegenwoordigers, die
bovendien een meerderheid van stemmen
zouden moeten krijgen. De raad zou te
vens de beleidstaken van het bestuur moe
ten overnemen.
mooie markt”
DEN HAAG (ANP). De Voorlopige
Centrale Raad voor Milieuhygiëne
(VCRMH) vindt dat er een beperking no
dig is van de vraag naar bodemmaterialen
als zand, grind en klei. Dit staat in een
advies van de VCRMH aan de ministers
van Volksgezondheid en Milieuhygiëne,
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Orde
ning en Verkeer en Waterstaat.
De raad heeft het advies eigener bewe
ging uitgebracht. In het advies wordt een
wijziging bepleit van de ontgrondingen
wet van 1971 om tot een betere coördinatie
tussen de verschillende overheidsinstan
ties te komen.
De raad schrijft dat bodemmaterialen
een belangrijke rol vervullen in onze sa
menleving, maar dat de winning ervan
nadelige gevolgen heeft voor natuur en
landschap. „Daardoor bestaat er een toe
nemende maatschappelijke weerstand te
gen ontgrondingen”, aldus de raad.
De raad wijst er verder op dat uit een
interim-advies van de landelijke commis
sie voor coördinatie van het ontgrondin-
genbeleid en prognoses van het Neder
lands Economisch instituut een voort
gaande stijging van de vraag naar bodem
materialen blijkt. De VCRMH vindt dat de
berekeningsmethode bezwaren met zich
meebrengt. Daarom moet er volgens de
raad begonnen worden met het opstellen
van scenario’s zodat alternatieven kunnen
worden vergeleken.
De raad vindt wetenschappelijk onder
zoek onmisbaar bij het ontwikkelen van
criteria ten aanzien van aard, duur, uit
voering en afwerking van ontgrondingen,
daar waar deze toelaatbaar zijn.
WASHINGTON (ANP). In april is de
omzet van de groothandel en de detailhan
del in de Verenigde Staten met 3.3 procent
afgenomen, terwijl de omvang van de
voorraden onverkochte goederen en
grondstoffen met 1.3 procent is toegeno
men. Dit wijst op een verdere verminde
ring van de economische bedrijvigheid, zo
heeft het Amerikaanse ministerie van
handel deze week bekendgemaakt.
Een ambtenaar van het ministerie ver
klaarde dat de genoemde ontwikkeling de
voorbode vormt van een verdieping van
de huidige recessie in de komende maan
den. Wanneer de omzetten afnemen vindt
er een gedwongen uitbreiding van de
voorraden plaats en wordt de noodzaak
om nieuwe orders bij fabrieken te plaat
sen kleiner. Dit leidt vervolgens tot een
vermindering van de produktie en een
toeneming van de werkloosheid, zo zei hij.
Bovendien werd eerder bekend dat de
omzet van de Amerikaanse detailhandel
