s
Peking wil alleen
een rustig Macao
Singapore staat voor een
nieuwe sprong voorwaarts
DamiatePers
I' si
nuloei
Umuider Courant
•>f^Sjekloeng:<<<
NOTITIES
OVER:
ICTORIAs~==i
Kweitsjou»;-
TsjopngsjqnQ;-:J
MAANDAG
16 JUNI
1980
BINNEN* EN BUITENLAND
4
M
±H-H
I
De nu 15 jaar oude re
publiek Singapore is in
meer dan een opzicht
een uitzonderlijke loot
aan de Zuidoostaziati-
sche stam.
een kleine republiek bezig met grote zaken, door Ton Nillissen.
Zaire probeert
economisch
overeind
te komen
I
•Cr Premier Lee Kuan Jeu
f 155,00
Apart van wat Moboetoe de „Zai-
rese ziekte” heeft genoemd: corrup
tie, lage productiviteit en slecht be
stuur, heeft het land in de jaren ’70
een rampzalig aantal economische
klappen moeten verduren.
Het is duidelijk, dat deze ambi
tieuze campagne niet zonder risi
co voor Singapore’s betrekkelijke
welvaart is. De nu nog lage inflatie
kan snel oplopen door de voor dit
jaar maar ook voor 1981 voorziene
loonsverhogingen. Het effect dat
Singapore hoopt dat de salarisver
hogingen zullen hebben, automa
tisering en rationalisatie van de
arbeid, kan uitblijven en leiden tot
het vertrek van industriën naar
lage-lonenlanden. De investerin-
Voor de werknemers worden op
grote schaal cursussen gestart
waaraan overigens de werkgever
moet meebetalen: twee procent
van het maandloon van elke werk
nemer in zijn dienst.
Een politieke storm, al dan
niet in een glas water, is in aan
tocht in Macao, de kleine Portu
gese kolonie aan de kust van
China, die afgezien van de
verwarring van de Culturele
Revolutie nauwelijks onrust
heeft gekend. Sinds enige tijd
beijvert een invloedrijke groep
in de wetgevende vergadering
zich voor de verandering van
een in 1974 genomen besluit
waardoor Macao een grotere
autonomie moest krijgen.
•Cr wat politieke onrust in een vlekje aan China’s kust, door
Christiaan Roll.
•Cr inspanningen om een rijk land van de absolute armoede te
redden, van onze redactie buitenland.
ABONNEMENTEN:
bij vooruitbetaling
(inclusief 4% BTW)
per maand
per kwartaal
per post
perjaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
HOOFDREDACTIE
Jos L. Lodewljks
E. Koning
DIRECTIE: Mr. H. C. van der Mije
tl
U
b
’s
ti
n
1
v
k
SI
It
z
ti
d
r
v
e
K
ti
V
d
o
a
IV
v
d
d
n
b
b
n
b
b
k
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
Tegelijkertijd zakte de prijs van
koper, Zaire’s voornaamste devie-
zen-verdiener, van ongeveer 1,50
dollar per pound (ongeveer 3,30 dol
lar per kilo) in 1973 tot iets meer dan
50 cents per pound (1,10 dollar per
kilo) tegen de zomer van het volgen
de jaar. Die prijs is nu aangetrok-
BEZORGKLACHTEN
maandag t/m vrijdag van
zaterdags van
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
18.30-19.00 uur
11.30-12.30 uur
gen die in 1978 nog ruim 26 pro
cent boven die van 1977 lagen,
kunnen inzakken. Die vrees is niet
denkbeeldig omdat Singapore
voor zijn industriële renovatie
vooral kapitaal uit Japan en de
westerse landen wil aantrekken
en het nog maar de vraag is hoe
zich de door de OESO weliswaar
als mild gekenschetste economi
sche recessie in het Westen, zal
ontwikkelen. Het worden voor de
jonge republiek Singapore derhal
ve spannende jaren in althans eco
nomisch opzicht. Een economie
die in de stadstaat wordt gekoes
terd als het bekende Gouden Kalf
waaraan alles, ook vrijheid en
rechten van de mens, onderge
schikt wordt gemaakt.
Een van de vier
waterkrachtcentra
les aan de beneden
loop van de rivier de
Zaire, die gebouwd
wordt met Duits-
Franse steun.
Het uivallen van de stroom komt
evenveel voor als zware slagregens
tijdens het natte seizoen, ofschoon
Zaire op 13 percent van het wereld-
potentieel aan hydro-electrische
energie kan bogen, stroom verkre
gen uit waterkracht dus. Hele series
autobussen staan in stadsgarages
bijeen, onbeweeglijk en beroofd
van banden en diverse onderdelen.
Sinds Zaire in 1960 van een Belgi
sche kolonie een onafhankelijke
staat werd, is het 140.000 kilometer
lange wegennet ingeschrompeld tot
een lengte van ongeveer 20.000 kilo
meter. Ongeveer 40 percent van het
rijdend materieel der spoorwegen
staat aan de kant wegens gebrek
aan onderdelen, en het vervoer over
de rivieren is tendele lamgelegd om
dat in het achterland vaak niet vol
doende brandstof voor de motoren
beschikbaar is.
Moboetoe, 49 jaar, oud-comman-
dant van het leger en na een staats
greep aan de macht gekomen in
1965, was bezig een ambitieus pro
gramma van nationale ontwikke
ling ten uitvoer te brengen toen, in
1973, de olieprijs verdrievoudigde.
De hervormingsbeweging bestaat
voornamelijk uit Macaonezen, in
Macao geboren Portugezen van ge
mengd bloed, die, ofschoon ze nau
welijks drie procent van de bevol
king vertegenwoordigen, grote poli
tieke invloed uitoefenen. De Chine
se bevolking staat namelijk in
meerderheid onverschillig tegeno
ver het politieke gebeuren.
Macao is de oudste westerse kolo
nie op de Chinese kust, die al in 1556
een Portugese vesting was om han
del met China te kunnen drijven.
Na de Portugese revolutie in 1974
kreeg Macao, dat na de Tweede
Wereldoorlog een provincie van
Portugal werd, de nieuwe status
van „Chinees grondgebied onder
beheer van Portugal”.
Macao, dat de eilanden Taipa en
Coloane omvat, beslaat niet meer
15,5 vierkante kilometer, en her
bergt 400.000 mensen, waarvan 97
procent Chinezen. De Chinese rege
ring beschouwt Hongkong en Ma
cao als bij China horende gebieden,
waarin het voorlopig de status quo
wil handhaven omdat de moderni
sering van China daar alleen maar
wel bij kan varen.
Toen generaal Mili Igidio, die in
februari vorig jaar tot gouverneur
van Macao werd benoemd, in maart
dit jaar in Peking verbleef, werd
hem duidelijk gemaakt dat China in
Macao geen enkele politieke veran
dering zal dulden.
Tot nu toe heeft de wetgevende
vergadering bestaande uit 17 per
sonen, waarvan er 12 gekozen en 5
benoemd worden slechts een
raadgevende functie gehad. De her
vormingsbeweging, onder leiding
van de voorzitter van de raadgeven
de vergadering, Assumpcao, die
van Chinese oorsprong is, wil het
ledental van de wetgevende verga
dering nu tot 24 verhogen, waarvan
er dan 18 gekozen zouden moeten
worden.
In de voorstellen voor het nieuwe
besluit wordt echter ook gesteld dat
de wetgevende vergadering de be
noeming door Lissabon van een
nieuwe gouverneur moet bevesti
gen. Bovendien zou die gouverneur
het recht moeten krijgen de secreta
rissen van de verschillende rege
ringsbureaus te ontslaan en boven
dien zou zijn toestemming nodig
zijn voor alle belangrijke besluiten.
Het aantal secretarissen zou van de
huidige drie op zeven gebracht
moeten worden en ook zou een
chef-secretaris benoemd moeten
worden die de gouverneur tijdens
diens afwezigheid kan vervangen.
Als de wetgevende vergadering
van Macao haar goedkeuring aan
het wijzigingsvoorstel hecht, en dit
voorstel ook door de nationale ver
gadering van Lissabon wordt geac
cepteerd, dan zou de positie van de
gouverneur die van een titulaire re
geringschef worden. De huidige
gouverneur van Macao, de 58-jarige
generaal Igidio beschikt echter over
goede connecties met de huidige
regering in Lissabon, en hij wil van
Macao een springplank maken voor
nauwere contacten tussen Portugal
en China.
Na de Portugese revolutie van
1974 hebben zich in Macao drie poli
tieke groeperingen gevormd, waar
van de grootste de Vereniging ter
Verdediging van de Belangen van
Het is een wonder van stabiliteit
in een regio waar het gist en bor
relt. De republiek kent geen werk
loosheid van betekenis of corrup
tie van enige omvang. De levens
verwachting van haar inwoners
(65 jaar voor mannen, 70 jaar voor
vrouwen) ligt vele jaren hoger dan
in relatief nabijgelegen landen als
Indonesië (44 j. mannen/47,5 j.
vrouwen), Thailand 50 j. mannen/
49 j. vrouwen of de Filippijnen (56
j. mannen/59 j. vrouwen). Alleen
het aangrenzende Maleisië kan
zich in dit opzicht met de repu
bliek meten: 65 jaar voor mannen
en 70 jaar voor vrouwen. Een oude
opmerking parafraserend: de
straten van Singapore zijn schoon
en veilig en de bussen rijden op
tijd.
De stadstaat wordt al sinds 1959
met straffe hand geregeerd door
premier Lee Kuan Jew en zijn het
-machteloze - parlement volstrekt
dominerende People’s Action Par
ty (PAP).
Het economisch welvaren van
het kleine staatje (616 vierkante
kilometer groot. Nederland bijna
41.000 km2) vond zijn oorsprong
in de bekende formule: lage lonen,
hoge produktie, sociale stabiliteit
en een grote fiscale soepelheid ten
aanzien van investeringen en
winsten.
Dit beleid, in Singapore ook wel
de Eerste Industriële Revolutie ge
noemd, werkte zoals gehoopt en
Macao (ADIM) is, waarvan As
sumpcao een aanhanger is. De AD
IM is een in wezen conservatieve
groep, in tegenstelling tot het Cen
trum voor een Democratisch Ma
cao, dat sinds de Portugese revolu
tie vooral door ultra-links werd ge
domineerd.
In feite zijn deze groepen niet veel
meer dan normale verenigingen,
via welke de plaatselijke Portugese
bevolking haar eigen egoïstische
doelen probeert na te streven.
Overigens kunnen ook in Macao
geboren Chinezen het Portugese
staatsburgerschap krijgen, maar
daarvoor bestaat tot op heden ech
ter weinig belangstelling.
Peking is tegen elk autonomie-
streven in Macao. Het heeft hier
namelijk een aanzienlijk grotere in
vloed dan in Hong Kong. Pekings
man in Macao is de multi-miljonair
Ho Yin, die zowel in het Chinese
Nationale Volkscongres zitting
heeft als in de wetgevende vergade
ring van Macao. Deze Ho Yin oefent
met zijn machtige handelsimperi-
um een zeer grote invloed uit.
Eveneens machtig in Macao is de
„Vereniging voor Toerisme”, een
consortium dat bestaat uit Peking-
gezinde multimiljonairs uit Hong
Kong, die casino’s exploiteren, een
reusachtige vloot draagvleugelbo
ten hebben varen tussen Hong
Kong en Macao, en die bij talrijke
andere zakelijke activiteiten be
trokken zijn.
In Peking wordt kennelijk ge
vreesd dat een grotere zelfstandig
heid van Macao de politieke stabili
teit van deze nederzetting kan on
dergraven, wat dan ook weer zijn
invloed zou kunnen hebben op de
situatie in Hong Kong. Voor alles
wil Peking echter voorkomen dat
de Sovjet-Unie in Macao vaste voet
aan de grond kan krijgen.
Sinds 1556 is Macao onder Portu
gese heerschappij geweest, wat de
Chinezen kennelijk niet geheel on
welgevallig is. Het in Hong Kong
verschijnende dagblad Ta Kung
Pao, een spreekbuis van Peking,
waarschuwde in een hoofdartikel
dat de Chinese regering in Macao
geen onstabiliteit zal dulden en en
kele leden van de wetgevende ver
gadering zeker zal verbieden het
streven naar autonomie voort te zet
ten. En zodoende zal de politieke
onrust in Macao zeer waarschijnlijk
een storm in een glas water blijven.
verwacht. Is het inkomen per
hoofd van de bevolking in even
eens industrieel „bomende” lan
den als Zuid-Korea en Taiwan res
pectievelijk 3300 gulden en 3600
gulden per jaar, uit cijfers van
1977 blijkt, dat in Singapore dit
bedrag per hoofd op ongeveer
6000 gulden ligt. Het streven is om
rond de eeuwwisseling het inko
men per hoofd van de bevolking
in Singapore te hebben verdrie
voudigd, waarmee bijna het Ne
derlandse peil zal zijn gehaald.
Het beleid tijdens die Eerste
Industriële Revolutie was gericht
op het binnenhalen van arbeidsin
tensieve bedrijven, en het bieden
van een goedkoop fiscaal en sta
biel sociaal klimaat. De ongeveer
970.000 werknemers (op een bevol
king van 2,5 miljoen) deden de rest
en in de jaren zeventig daverde de
republiek het industriële tijdperk
binnen.
Singapore is nu klaar voor de
„tweede grote sprong voor
waarts.” De republiek wil af van
haar industrie van sweat-shops en
vooral, hoe merkwaardig dat ook
klinkt, van haar image als lage
lonenland. Wat dat laatste betreft
werden vorig jaar toen premier
Lee de Tweede Industriële Revo
lutie introduceerde, loonsverho
gingen toegekend van zo rond de
25 procent en dat bij een inflatie
percentage van ongeveer vier. Zo
wel vorig jaar als dit jaar hebben
de autoriteiten er in Singapore
geen twijfel over laten bestaan,
dat er nog wel een paar van die
ronden zullen volgen.
De gedachte daarachter is, dat
als de republiek de economische
ontwikkelingen de komende de
cennia wil overleven, noodzake-
lijk is dat in snel tempo technisch
ken tot ongeveer 80 a 90 cents per
pound (ongeveer 1,75 a 2 dollar per
kilo).
In 1977 en opnieuw een jaar later,
probeerden rebellen in Sjaba, het
vroegere Katanga, te veroveren. De
tweede poging leidde, tot een volle
dige invasie van het belangrijk
mijn-centrum Kolwezi waarbij
1.000 doden vielen. Moboetoe riep
de hulp in van Franse militairen om
zijn leger bij te staan de indringers
te verdrijven.
De opstand legde de exploitatie
van de mijnen en het vervoer van
het erts van de mijnen naar elders,
stil. De schade bleek enorm.
Zaire’s voornaamste voedsel, ma
niok, werd in 1978 en 1979 getroffen
door grote droogte en een planten
ziekte. Maar ondanks deze tegen
slagen van „buitenaf’ warende ech-
f 15.90
45,85
60,00
180.70
233,00
0,80
hoogwaardige industrieën naar de
stadstaat moeten worden gehaald
ofwel verder tot ontwikkeling ge
bracht. Als lage-lonenland met
een betrekkelijk promitief ge
schoold werknemersbestand,
vreest Singapore op den duur de
concurrentieslag te verhezen met
„echt” arme landen als Bangla-
desj en Sri Lanka. Bovendien wil
len Lee en zijn adviseurs een eind
maken aan de roodgloeiend aan
gelopen arbeidsmarkt (Singapore
heeft altijd zo min mogelijk gast
arbeiders in huis willen halen) en
dat kan door in plaats van arbeid
sintensieve, kapitaalintensieve be
drijven aan te trekken en bedrij
ven die technologisch uiterst sofis-
ticated zijn.
Voor een dergelijk beleid is twee
jaar geleden een nieuw ministerie
opgericht. Dit departement van
Handel en Industrie staat los van
het ministerie van Financiën en
wordt in Singapore beschouwd
als het ministerie dat het speer-
puntbeleid in deze gigantische
omschakelingsoperatie moet voe
ren. Worden in de meeste bedrij
ven nu nog alleen maar eenvoudi
ge assemblagewerkzaamheden
uitgevoerd, bedoeling is, dat het
die bedrijven zo moeilijk wordt
gemaakt (door de arbeidskosten
factor zo duur mogeljk te maken)
dat ze plaats zullen gaan maken
voor industrieën die bij
voorbeeld produkten als compu
ters, geluidsapparatuur, chemi
sche toepassingen of precisie-in-
strumenten vervaardigen. En
waar Singapore vooral haar best
voor doet is industrie binnen de
stadspoorten te krijgen die zich
vooral toelegt op de vervaardiging
en ontwikkeling van de micro-pro
cessor, in goed Nederlands be
kend als de chip.
■Cr President Moboetoe en koningin Elisabeth tijdens een staatsbezoek
van de president aan Engeland
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel adm: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES
telefoon 023-31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
te economische rampen „eigen
werk”. In het begin der jaren ’70
lanceerde Moboetoe een campagne
ter „afrikanisering” van de econo
mie en de cultuur als bedoeling zijn
land vrij te maken van de koloniale
invloeden.
De naam van het land, Kongo,
werd veranderd in Zaire, de hoofd
stad Leopoldville werd Kinsjasa ge
doopt. Belangrijker nog was dat de
meeste handels- en landbouw-on-
dernemingen, die voornamelijk
Belgisch, Grieks, Portugees, India’s
en Pakistaans bezit waren, moesten
worden overgedragen aan Zai-
rezen.
„Dat leverde een toestand op die
haast fataal was,” aldus een wester
se diplomaat, sprekend over de eco
nomische verwarring veroorzaakt
door bedrijven in handen te geven
van ongeschoolden die bovendien
geen toegang hadden tot buiten
lands kapitaal of kennis.
Niet lang geleden naar Zaire gere
patrieerde ondernemers trachten
thans weer wat orde op zaken te
gaan stellen, nu Moboetoe wat af
stand neemt, van zijn beweging tot
„terug naar vroeger”. Waarnemers
geloven dat ook dit verschijnsel zou
kunnen bijdragen tot een verbete
ring van de economie van het land.
De devaluatie van de Zaire, de
nationale valuta, (geschied om het
speculeren op de zwarte markt de
kop in te drukken) en het in dienst
nemen van Belgische douanemen
sen waren voorwaarden door het
Internationale Monetaire Fonds ge
steld. De Belgische douane-functio-
narissen hebben het niet gemakke
lijk. Veel van de smokkelarijen ge
schieden met meeweten van Zaire-
se autoriteiten en dat aan te pakken
eist gedegen vakkennis, voldoende
tijd en, dat is zeer belangrijk, een
flinke portie lef.
De corruptie van het Zairese
overheidspersoneel is enkele malen
in behandeling geweest in de Natio
nale Vergadering, het parlement.
Uit die debatten zou mogen blijken
dat de regering van president Mo
boetoe tracht buitenlandse geld
schieters te tonen dat hij inderdaad
iets wil doen aan het tegengaan van
de wijdverbreide corruptie in het
land.
Zaire heeft stappen gezet zijn
economie op te vijzelen die
zwaar in het slop zit door grote
schulden, vergaande corruptie,
rebellie, overmatig naasten van
particuliere bedrijven en een in
storting van de koperprtfs.
Westerse diplomaten in dit land in
Centraal-Afrika bezuiden de rivier
de Kongo voorspellen niet graag
wat en wanneer de gevolgen zicht
baar worden van de nieuwe wind
die is gaan opsteken. Maar een om
zichtig optimisme kan hun niet wor
den gezegd. Zoals een diplomaat
opmerkte: „Zaire zou over een jaar
of drie uit de moeilijkheden kunnen
komen.”
Men wijst op veranderingen in
het kabinet waarbij 13 ministers
beschuldigd van corruptie aan de
kant werden gezet, een devaluatie
van 30 percent van de nationale
valuta, en het contractueel aanstel
len van een groep Belgische doua-
ne-ambtenaren die de grootscheep
se smokkel van goud, diamanten en
koffie moet tegengaan die het land
berooft van broodnodig buiten
lands geld.
Een economische attaché was van
oordeel dat de maatregelen geno
men door de autocratische regering
van president Moboetoe Sese Seko
eindelijk eens wat goeds zouden
kunnen gaan opleveren. „In de zure
appel is de eerste beet gedaan,”
zoals hij ’t noemde.
De schuld van Zaire aan het In
ternationale Monetaire Fonds
(IMF) en aan westerse banken be
draagt volgens betrouwbare schat
tingen meer dan 4 miljard dollar.
Ofschoon het land rijk is aan koper,
kobalt en andere mineralen leeft de
grote meerderheid van de 26 mil
joen mensen maar net boven het
minimum bestaanspeil. In 1979 be
droeg de inflatie 105 percent.
De telefoondienst in Kinsjasa, een
uitgetrekte stomendwarme stad
waar twee miljoen mensen wonen,
is bijvoorbeeld de nachtmerrie van
elke zakenman. Het duurt soms wel
dagen voordat men in het intercon
tinental hotel, waar de meeste bui
tenlanders verblijven, een lijn naar
buiten kan krijgen.
VMM
Jinn
y*
