Gewroet in
oude stad
Surinamers
willen werk
Huizen zijn
te klein
uit
Kijkje in
Paleis
Stationsplein voorlopig nog een chaos
Aanbod RAI, VVV en GVB: Voor een tientje de stad in
aim
ww&jfa
Steeds minder fietsen
stallingen in Amsterdam
Ji
y /-i 4^
J!
w
i
1 i
AMSTERDAM
8
I
IE
De Tralie
Kan dat eigenlijk nog wel,
een dagje Amsterdam? Lig
gen alle stoepen daar niet
open? Staat het verkeer niet
altijd vast? Is het nog wel
pluis in de straten? Kun je je
auto wel kwijt? De plaatse
lijke VW is bang dat veel
mensen zijn gaan denken
dat het echt niet meer kan:
een dagje ontspannen ver
toeven in de hoofdstad. Dat
lijkt tenminste een aanne
melijke verklaring voor de
jongste WV-activiteit: een
„Dagpakket Amsterdam
1980”.
Niemand heeft ze natuurlijk ooit geteld,
maar grof geschat zouden er in Amsterdam
een half miljoen fietsen zijn. Het fietsen in de
hoofdstad is al een probleem op zichzelf,
minstens even zwaar echter beknelt de fiet
ser de vraag: waar laat ik mijn karretje?
Diefstal
Voetgangersdomein
i-l
I I* T
-
41
rw te
fi mm te
'b4
dagj esmensen
Om dit soort netelige situaties te vermijden is het VVV-advies om gebruik te maken van de parkeergarage zinvol.
ik mijn
Parkeergarage lonkt naar
Waar laat
Het Paleis op de Dam gaat weer
open voor publiek. Traditioneel
stelt het Koninklijk Huis de poor
ten van het Paleis gedurende de
zomermaanden open voor de bur
gerij, hoewel beperkt. Voor het
eerst is het Paleis nu ook op zater
dag en zondag te bezoeken, net als
op werkdagen van 12.30 tot 16.00
uur. Het Paleis is deze week open
gegaan en sluit op 31 augustus.
Besloten is om ook tijdens de
weekeinden geopend te blijven
vanwege de wassende stroom be
zoekers. Vorig jaar bezochten per
dag gemiddeld tweeduizend men
sen het Paleis op de Dam. De
toegangsprijs bedraagt een gul
den, kinderen half geld. De erva
ring heeft geleerd dat veel mensen
verdwaalden in het onoverzichte
lijke gebouw, daarom krijgt elke
bezoeker vooraan een eenvoudige
Om zelf het goede voorbeeld te
geven heeft de ENFB ervoor ge
zorgd dat het Leidseplein een fiet
senstalling heeft gekregen. Vorige
week openden verkeerswethouder
Michael van der Vlis en Berend
Boudewijn van de stadsschouw
burg in het voormalige gevangeni
scomplex aan het Kleine Gartman-
plantsoen fietsenstalling De Tralie.
ken waar uitstekende voorbeelden
van kluizen te vinden zijn. Naast de
mogelijkheid fietsen veilig buiten te
stallen moeten volgens de ENFB de
stallingen terugkomen. Beheerders
die de zaak financieel niet kunnen
bolwerken moeten in het kader van
stadsvernieuwingswetten geholpen
worden.
de drie samengestelde huishou
dens wil het liefst op deze wijze
blijven wonen. Aanbiedingen voor
een woning van Herhuisvesting
worden vaak niet geschikt gevon
den omdat er geen plaats voor het
I
op grote schaal ruimte ging creëren
voor de geparkeerde auto werd de
fiets op het trottoir een last. Wil men
de problemen oplossen, dan moet
de fietser een deel van deze ruimte
teruggegeven worden om zijn fiets
te parkeren, zodat de voetganger
weer meer leefruimte overhoudt op
het trottoir”.
Op een paar passen afstand van
het Paleis lonkt de Nieuwe Kerk
naar publiek. Er blijkt belangstel-
ployé, in vergelijking met buiten
landse werknemers uit het Mid
dellandse Zeegebied doen de Suri
namers veel minder ongeschoold
werk.
De wens onder Surinaamse
mannen om aan het arbeidsproces
deel te nemen verschilt niet van
die van de Nederlandse mannen.
Toch is door de vaak gebrekkige
opleiding en de taalbarrière de
werkloosheid onder de Surinaam
se mannen in de hoofdstad vier tot
vijf keer zo hoog als die van de
Nederlanders. Surinaamse vrou
wen laten nog meer dan Amster
damse vrouwen weten dat zij
graag willen werken. De onder
zoekers signaleren onder de Suri
namers een groot gevaar van blij
vende werkloosheid in de toe
komst.
karretje?
Puien, bomen, palen, parkeermeters, hekken en brug
gen zijn geduldig, alleen wordt het met de dag moeilijker
dergelijke steunberen te vinden. Op bekende drukke
punten in de stad is lopen een hachelijke zaak: auto’s,
geparkeerd op stoepen, en fietsen, rijendik tegen de
muren, belemmeren een vrije doortocht voor de voet
ganger. De Eerste Nederlandse Fietsers Bond zou de
ENFB niet zijn wanneer dit probleem niet bij de horens
Werd gevat.
De ENFB heeft op een rijtje gezet
hoe het komt dat al die fietsen op
straat staan en doet aanbevelingen
bij het stadsbestuur om met oplos
singen voor de problemen te ko
men. De fietsersvakbond zoekt de
oorzaak van de chaos niet zozeer in
het feit dat er de laatste jaren meer
fietsen komen, eerder bij het gege
ven dat het aantal bewaakte fietsen
stallingen steeds kleiner wordt. Bo
vendien zijn de voorzieningen om
fietsen buiten fatsoenlijk te stallen
volkomen ontoereikend. Amster
damse huizen zijn nauwelijks bere
kend op het binnenshuis stallen van
fietsen, dus wanneer ook de stalling
zijn poorten sluit moet de tweewie-
ler wel op straat blijven. De ENFB
wijst daarbij met een beschuldigen
de vinger naar de auto: „Toen men
Het stallen van fietsen op straat is
natuurlijk onverbrekelijk verbon
den met het fenomeen diefstal. Een
kind kan vandaag de dag constate
ren dat een fiets nauwelijks te vrij
waren is van roof. We kunnen wel
naar de maan, maar geen fatsoen
lijk fietslampje laten branden. Met
een variant op dit gezegde:.en
Surinaamse gezinnen in pensions beschikken over een of twee kamers.
Niet of pas na zeer lange tijd komen zij in aanmerking voor een huis.
mogen vinden niet vaak met Suri
namers in zee gaan. Veel Sumina-
mers die geen huis kunnen vinden
gaan inwonen bij familie en ken
nissen. Deze inwoners voeren bij
na altijd een gezamenlijk huishou
den met de hoofdbewoner. Een op hele samengestelde familie.
want het Stationsplein vertoont op
dat moment nog alle kenmerken
van een chaos. Er wordt hard ge
werkt aan de reconstructie van het
plein, dat in oktober pas voor de
helft gereed zal zijn.
In verband met het metrowerk is
de situatie voor het station de laat
ste jaren tot vervelens toe gewijzigd
en zelfs dit voorjaar nog werden
bushalten resoluut van de ene kant
naar de andere verplaatst met alle
verwarring van dien voor de reizi
ger. Om de tienduizenden mensen
die dagelijks op dit punt trein, tram
en bus pakken of verlaten wat tege
moet te komen organiseerde de ge
meente dinsdag een speciale voor-
lichtingsmiddag ter plaatse. Aan
het publiek werd een brochure uit
gereikt en drie permanente infor-
matiekasten tonen het toekomstige
plein in tekening.
Fout. Een geheel verkeerde voor
stelling van zaken. De Amsterdam
se VW laat weten dat de toeristi
sche belangstelling nog nooit zo
groot geweest is. Gewelddadige ge
beurtenissen als die van 30 april
brandmerken Amsterdam als slech
te stad, maar het heeft er veel van
weg dat iedereen van buiten Am
sterdam in hoogst eigen persoon
poolshoogte van de situatie wil ne
men. En dan blijkt de hoofdstad zo
slecht nog niet te zijn, want het
publiek blijft komen.
Alleen die auto, daar is echt geen
plaats voor. Vandaar het WV-aan-
bod voor een dagje Amsterdam met
een speciale regeling voor de vier
wieler. Die auto wordt gratis ge
stald in de grote ondergrondse par
keergarage van de RAI op het Euro-
paplein. Per openbaar vervoer gaat
de toerist verder voor niets de stad
in, wapperend met niet minder dan
negentien reductiebonnen voor toe
ristische attracties. Ma, pa en maxi
maal vier kinderen betalen voor de
ze faciliteiten slechts een tientje.
Het aanbod geldt vanaf 19 juni tot
13 augustus. In plaats van een gezin
met kinderen kunnen ook vier vol
wassenen voor een tientje de stad
in. Bij het pakket horen een stad
splattegrond, een kaart van het
openbaar vervoer en de weekagen
da van concerten, bioscopen etcete
ra. De rits reductiebonnen geeft toe
gang tot Artis en musea, de horeca
verschaft hier en daar gratis koffie
en thee en bepaalde restaurants ser
veren met reductie. Het dagpakket
is uitsluitend te verkrijgen bij de
kassa van de ondergrondse par
keergarage bij het RAI-gebouw in
Zuid.
Die parkeergarage speelt bij de
attractie een centrale rol. De lijst
van firma’s en instellingen, die het
aanbod mogelijk maken, vermeldt
naast VW, Gemeentevervoerbe
drijf, City Centrum en een dagblad
ook de RAI. Het vervelende van die
ontzettend grote en voor veel geld
ingegraven parkeergarage is dat hij
het grootste gedeelte van het jaar
volkomen leeg staat. Alleen op
hoogtijdagen voor de RAI zoals de
Huishoudbeurs, autotentoonstellin
gen en Firato is het ding rendabel.
Een woordvoerster van de VW:
,Het plan van de RAI om die garage
meer te laten gebruiken was er al
lang, maar het heeft een tijd ge
duurd voordat het zover was. Het is
de bedoeling dat deze actie elk jaar
herhaald wordt”. De kassa van de
RAI is geopend vanaf acht uur
's morgens tot twee uur ’s middags.
De garage zelf sluit pas om half
twee ’s nachts.
Reizigers en toeristen die Amster
dam per trein bezoeken hebben te
maken met problemen van heel an
dere orde: een chaos op het Station
splein. In oktober gaat de metro
rijden vanaf het Weesperplein tot
aan het Centraal Station, het ont
brekende eindstuk in het traject
Bijlmermeer-CS. Wanneer de eer
ste metropassagiers straks via de
roltrap bovengronds komen steken
zij hun hoofd letterlijk uit het zand.
onder redactie van Theo van der Kaaij
plattegrond mee. Zelfs het eer
biedwaardige Paleis staat deze zo
mer in het teken van Sail 1980. De
Historisch-topografische Atlas
van de gemeentelijke Archief
dienst heeft een tentoonstelling
verzorgd over de Amsterdamse
zeilvaart van het jaar 1600 tot nu.
Grappig om te zien is hoe tot ver in
de 17e eeuw grote schepen ge
woon konden afmeren aan de
Dam.
ling genoeg te zijn voor dit gods
huis waar Beatrix als koningin
werd ingehuldigd. Sinds de open
stelling op 15 mei hebben al
100.000 mensen de Nieuwe Kerk
bezocht. Volgens de stichting die
de kerk beheert overtreft dit aan
tal de stoutste verwachtingen. Een
enquête onder de bezoekers heeft
uitgewezen dat 30 percent van de
belangstellenden uit Amsterdam
zelf kwam. Als reden voor een
bezoek werd meestal opgegeven
dat men de „inhuldigingskerk”,
na de langdurige tv-beelden rond
30 april, nu zelf wel eens in ogen
schouw wilde nemen. Ook kwa
men veel mensen speciaal voor de
tentoonstelling „Lastige Vrij
heid”, die verlengd is tot 14 juli.
(Nieuwe Kerk open op werkdagen
van 11 tot 17 uur, op zondagen van
13 tot 17 uur).
De Archeologische Dienst van
de gemeente Amsterdam krijgt
weer gelegenheid twee maanden
lang te wroeten in het oudste ge
deelte van de stad. In afwachting
van de goedkeuring van bouw
plannen voor de grond waar een
paar jaar geleden hotel Polen af
brandde mogen de archeologen
tussen Kalverstraat en Rokin op
gravingen verrichten. Vorig jaar
leidden vondsten in een bouwput
aan de Nieuwendijk tot verrassen
de gegevens over het ontstaan van
Amsterdam. Zo kwam stadsar
cheoloog Baart tot de conclusie
dat de hoofdstad bij het ontstaan
700 jaar geleden geen primitief
visserdorp was, maar een plek
waar kundige ambachtslieden
hun broodwinning hadden. Baart
en de zijnen verwachten ook aan
de Kalverstraat op interessante
vondsten te stuiten. Het terrein
van het voormalige hotel Polen is
eigendom van de Algemene Bank
Nederland. Samen met de Fries-
Groningse Hypotheekbank heeft
de ABN bij de gemeente Amster
dam plannen ingediend voor win
kels en kantoren ter waarde van
13,7 miljoen gulden. Het bouw
plan is nog niet goedgekeurd. Wel
mag er op het terrein vast geheid
worden, wat de archeologen in
staat stelt de bodem te onder
zoeken.
De stalling is ook bewaakt, geopend
van 18.00 uur tot 1.30 uur (vrijdag
en zaterdag tot 2.30 uur) en kost een
gulden per keer. v
De gemeente heeft loyaal mede
werking verleend aan de totstand
koming van De Tralie. Uit beleids
nota’s blijkt dat de wil best aanwe
zig is om iets aan het stallingspro-
bleem van fietsen te doen. Het
programakkoord vermeldt een be
drag van 1.150.000 aan parkeer
voorzieningen voor fietsen (ver
spreid over vier jaar) en het ver
keerscirculatieplan vermeldt het
stallen van fietsen als hoofdpunt
van beleid. Toch vindt de ENFB dat
de gemeente pas serieus aan de
problemen sleutelt wanneer auto-
parkeerplaatsen worden vrijge
maakt voor fietsen.
1. Fietsenstalling westzijde; 2. Afhalen/wegbrengen/kortparkeren; 3. Westelijke stationsuitgang; 4. Taxistandplaats; 5. Hoofdtoegang Centraal Station; 6. Oostelijke
stationsuitgang; 7. Fietsenstalling oostzijde; 8. Tramhaltes westzijde; 9. Overkapping; 10. Tramhaltes oostzijde; 11. GVB-informatie: 12. NZH-koffiehuis/VVV; 13.
Terras op steigerniveau; 14. GVB-kaartverkoop; 15. Busstation GVB; 16-17. Busstation GVB/streekvervoer; M. Metrotoegang.
Hebben Amsterdammers het
moeilijk bij het vinden van een
geschikt huis in de hoofdstad,
voor de Surinamers zijn deze pro
blemen haast onoverkomelijk.
Ongeveer 3500 Surinamers (tien
percent) in Amsterdam wonen in
pensions. Vrijwel altijd zijn dit
zeer kinderrijke gezinnen. In der
gelijke pensions wonen de gezin
nen in een of twee kamers. De
grote gezinnen krijgen niet of pas
na zeer lange tijd een huis aange
boden. De Gemeentelijke Dienst
Herhuisvesting moet relatief vaak
Surinamers aan woonruimte hel
pen vergeleken met Nederlanders.
Hieruit wordt geconcludeerd dat
huiseigenaren die zelf huurders
De grootste verandering aan het
Stationsplein is het scheppen van
een groot voetgangersdomein, waar
de wandelaar kan lopen zonder ge
vaar elk moment geschept te wor
den door tram, bus of taxi, zoals dat
nu het geval is. Aan beide zijden
van dit wandelgebied komen tram
stations en om de massale stromen
voetgangers van en naar het station
te kunnen verwerken wordt de brug
in het verlengde van het Damrak
verlengd. Tegen die tijd zal het op
nieuw opgetrokken Noord-Zuidhol-
lands Koffiehuis een vertrouwde
sfeer bij het station oproepen. Het
Open Havenfront komt weer vol
water te staan en zelfs de jaren
geleden gerooide iepen komen
terug.
Het realiseren van een voetgan
gersgebied heeft tot consequentie
dat auto’s het station slechts be
perkt kunnen naderen. Voor afha
len en brengen van passagiers is
uitsluitend de westzijde van het
plein beschikbaar. Het verkeer,
waaronder ook taxi’s kan deze plek
alleen bereiken via de brug in het
verlengde van de Martelaarsgracht.
De oostzijde van het Stationsplein
is bestemd voor bushaltes. In het
station zelf, dat de komende jaren
eveneens een drastische recon
structie ondergaat, komen twee
grote fietsenstallingen.
De Surinaamse bevolkings
groep in Amsterdam is aanmerke
lijk jonger dan de overige bewo
ners van de hoofdstad. Er zijn
nauwelijks bejaarden onder de
31.500 Surinamers (en 3.300 Antil-
lianen) in Amsterdam, het zijn
overwegend jongeren, waaronder
veel gezinnen met kinderen. Ook
op andere punten wijkt de gezins
situatie af van die van de overige
Amsterdammers. Ongetrouwd sa
menwonen en het aannemen van
pleegkinderen is voor veel Surina
mers een veel voorkomende situa
tie, terwijl bij een zeer groot aan
tal gezinnen met kinderen alleen
de moeder aanwezig is en niet de
vader (een op de twee). Deze en
andere gegevens heeft het eerste
grote statistische onderzoek in Ne
derland op gemeentelijk niveau
naar de woon- en leefomstandig
heden van Surinamers en Antillia-
nen opgeleverd. Surinamers zijn
zelden te vinden in de hogere be
roepen. De meesten werken als
geschoolde arbeider of lagere em-
Lopen wordt op deze manier een hachelijke zaak in de hoofdstad.
ook geen fiets veilig op slot zetten.
Wie zijn fiets niet ergens aan vast
kluist is hem in elk geval kwijt.
Vastketenen met ketting en hang
slot heeft ook steeds minder zin,
want de knipscharen worden steeds
krachtiger. Het enige dat helpt is
een beugelslot voor een motorfiets,
maar dat kost 65 gulden en weegt
drie kilo.
De ENFB vindt dat bestaande
rekken en gleuven voor de fiets
zodanig moeten worden aangepast
dat een fiets daaraan op slot kan
worden gezet. Op verschillende
plaatsen in het land zijn experimen
ten gestart met afsluitbare kluizen,
bijvoorbeeld bij stations. Dit soort
voorzieningen moet algemeen goed
worden. Het kan geen kwaad om als
fietsende natie naar Amerika te kij-
4
