J. Ritsema:
Aandacht gevestigd op
diverse rollen orkest
Russische composities
suggestief vertolkt
Slechts gedeeltelijke revanch Stuttgarter Ballett
Romantiek sterk uitgewerkt
in Cranko choreografieën
Voor kunsten moeten meer faciliteiten komen'
PO
B?.
Schilderij Verwey
geaccepteerd door
B. en W. Haarlem
InB i
g I
Winnaar violistenconcours soleert in Tsjaikovski
Première Fiesta Seria ter gelegenheid jubileum
13
1980
KUNST
VRIJDAG 20 JUNI
i
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. De Culturele
Raad Noord-Holland heeft giste
ren zijn zorgen uitgesproken over
de handelingen van de rijksover
heid betreffende culturele voor-
zieningen.Aan het begin van een
overigens feestelijke dag ter gele
genheid van het 25-jarig bestaan
van de raad, gekoppeld aan de
opening van de Toer-in, heeft
voorzitter J Ritsema gewaar
schuwd dat de noodzakelijke be
zuinigingen niet ten koste moeten
gaan van bestaande voorzie
ningen.
Ft
a
i,
Peter Zazofsky
Rotter-
i
Een duet uit Brouillards, het openlngsballet van het Cranko programma
JOHAN VAN KEMPEN
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Het Haarlemse gemeen
tebestuur heeft het schilderij van konin
gin Juliana, dat de kunstschilder Kees
Verwey de gemeente Haarlem heeft aan
geboden, geaccepteerd. Het schilderij, dat
een voorstudie betreft van een definitief
werk dat in het Gouvernementsgebouw in
Willemstad, Curasao hangt.
Het portret is door Verwey in 1953 ge
schilderd, toen hij samen met Otto de Kat
De Gebroeders Flint trekken de aandacht
aan de noordzijde van de Grote- of St.
Bavokerk
en professor Van de Berg op Soestdijk
een proeve van bekwaamheid mocht ko
men tonen. Het leek aanvankelijk geen
Het Noordhollands Philharmonisch Or
kest verzorgde een programma waarin de
aandacht werd gevestigd op de verschil
lende rollen- die een symfonie-orkest kan
spelen. Zo vertolkte de blazersgroep delen
uit de Serenade opus 44 in d klein van
Antonin Dvorak, de strijkers delen uit de
Serenade opus 48 in C groot van Tsjai
kovski, werd de Symphönie classique van
Prokofieff in de vereiste kamerorkest-
bezetting gespeeld en speelde het NPO de
begeleidende rol in het Kyrie en Sanctus
Eigenlijk niets meer of minder dan een
puur romantisch duet, laat Aus Hobergs
Zeiten een veel evenwichtiger, zij het niet
eigentijdse, indruk achter. De technische
perfectie van het Stuttgarter Ballett komt
in combinatie met zo’n romantisch opge
zet show-stuk, gelukkig zonder overdre
ven naturalistische poespas, eindelijk wel
weer goed uit de verf:
Een weldadige streling van het oog, al
zodra het doek opgaat, geeft Poème de
De perfectie van de dansers en de fabel
achtige eenheid in stijl van vorm en uit
voering, maken dit werk tot een onweer
staanbaar geheel. Decadent, lichtvoetig
en sfeervol balanceert Poème de l’Extase
weliswaar op de rand van de kitsch, maar
laat zich niettemin schaamteloos genieten.
JAN BAART
De overrompelende kracht van dit nog
niet volledig gerijpte talent, bleek te lig
gen in de intensiteit waarmee ingekeerde
episodes als van de melancholieke Canzo
netta (middendeel uit Tsjaikovski’s con
cert) vanuit een emotionele puurheid tot
klinken konden worden gebracht. Jam
mer dat het RPhO zich hier in de begelei
dingen vaak niet van zijn subtielste kant
liet zien, waardoor de waardevolste muzi
kale intenties van de violist dan niet in het
orkestspel weerspiegeld konden worden.
1
ROTTERDAM. Een belangrijke trek
pleister voor het promenadeconcert dat
gisteravond een zeer goed bezette grote
zaal in de Rotterdamse Doelen oplever
de, vormde ongetwijfeld het solistisch
optreden van de violist Peter Zazofsky;
tweede prijswinnaar van het enkele we
ken geleden in Brussel gehouden interna
tionale Koningin Elisabeth-concours. De
ze 26-jarige Amerikaan toonde zijn kwa
liteiten in het Vioolconcert van Tsjai
kovski, als onderdeel van het geheel uit
Russische muziek bestaande programma
dat het Rotterdams Philharmonisch Or
kest hier in het kader van het Holland
Festival onder David Zinmans leiding
verzorgde.
l’Extase. Het symbolische en decoratieve
kleurenspel van de Weense kunstenaar
Gustav Klimt, exponent van jugendstil en
fin de siècle, heeft ontwerper Jürgen Rose
geïnspireerd tot een weergaloos staaltje
van esthetische prachf in decor en kos
tuums. K
Goud, zijde, oosterse motieven, stilering
en decoratie, vormen de entourage, waar
in èen gevierde diva op een soirée in het
middelpunt van de belangstelling staat.
HAARLEM. Een stad die feest viert -
heeft altijd iets bijzonders. Zo ook Haar
lem ter gelegenheid van het 25-jarig be
staan van de Culturele Raad Noordhol-
land, in combinatie gevierd met de ope
ning van de jaarlijkse Toer-in. Allerlei
evenementen hebben 's middags de toch
altijd vrij rustige binnenstad doen vibre
ren van aktiviteit: een sfeer die gister
avond in het Haarlemse Concertgebouw 1
onverminderd voelbaar bleef.
Jeugdige belangstelling voör het poppen
theater van de Haarlemse Marijke Kots
mens, levert vijftien jaar na het ontstaan
te veel pathetische beelden op om volledig
te overtuigen. Mooie theatrale effecten,
atletisch en expressionistisch van karak
ter, moeten het in dit ballet bovendien nog
opnemen tegen potsierlijkheid. Zes danse
ressen Worden het ene moment als sierlij
ke zwaantjes op de schouders rondgedra
gen, om een oogwenk later als vuil was
goed op schouders gedragen en over de
vloer gezeuld te worden, ter illustratie van
het goede en slechte in de mens.
Holland Festival. Stuttgarter Bal
lett met programma van John Cranko
choreografieën. Brouillards, Cranko/
Debussy, 1970. Opus I, Cranko/We-
bern, 1965. Pas de Deux Holberg,
Cranko/Grieg, 1967. Poème de TExta-
se, Cranko/Scriabin, decor en kos
tuums Jürgen Rose, 1970.
ge geaardheid ten volle door het publiek
werd gewaardeerd.
Toch vormde dit populaire gedeelte niet
het belang van dit concert van Russische
composities. Het bijzondere van dit pro
gramma werd bepaald door het feit dat
Rimski-Korssakovs Tweede Symfonie, bij
revisie omgedoopt in symfonische suite
„Antar”, tot de hier uitgevoerde werken
behoorde. „Antar” Is een „vrije muzikale
schets”- zoals de componist het noemde -
waarvan de programmatische inhoud
door de verwerking van een steeds weer
kerend thema bijeen wordt gehouden.
Die eenheid is er geen geworden van
architectonische allure en krachtige
vormgestalte. Maar de diverse onderdelen
bieden helder zicht op het bijzondere ta
lent dat Rimski-Korssakov had op het
gebied van klank- en sfeerschilderen. De
gedreven uitvoering van de door Zinman
gekozen oorspronkelijke versie van dit uit
1868 daterende werk (de componist com
primeerde de partituur - terecht; gezien de
hoeveelheid stoplappen - in 1897) bevestig
de dit in rijk gedifferentieerd orkestkoló-
riet.
Een krachtige en soms ietwat ruwe en
jachtige manier van spelen, die daarente
gen in bepaalde passages een verrassend
contrast vond in een bezonken musiceer-
trant van de tederste soort, waardoor
Tsjaikovski’s lyriek dan ineens op z’n in
nigst naar voren kon worden gebracht.
Zazofsky’s keuze van een virtuoos solos
tuk van uitgesproken onbeduidend kali
ber - dat hij in antwoord op de enthousias
te publieke hulde, voor zijn spel in Tsjai
kovski, als toegift liet horen - stelde ten
aanzien van zijn artistieke smaak enigs
zins teleur. Dat zijn techniek van grote
klasse is, was immers in de voordracht
van het vioolconcert al duidelijk gewor
den, in een weliswaar onevenwichtige pre
sentatie maar waarbij toch staaltjes van
fijne nuancering in een vaak betoverende
loonvorming, in wél artistiek verband ge
noten konden worden.
Er werd nu namelijk niet zozeer eqn zo
hoog mogelijke vorm van cultuur geno
ten, maar men werd in de gelegenheid
gesteld te ervaren op wat voor uiteenlo
pende manieren cultuur kan worden be
dreven. Hierbij kreeg niet alleen het prof-
fessionele, maar vooral ook het amateu
ristische bezig zijn met cultuur (amateu
ristisch in de goede zin des woords, uiter
aard) veel aandacht.
Voor trouwe bezoekers van klassieke
concerten wa|s het bijvoorbeeld nu moge
lijk behalve naar het Noordhollands Phil
harmonisch Orkest ook te luisteren naar
een amateur-fanfareorkest. In dit geval
het Stedelijk Orkest Purmerend onder
leiding van de heer J. Schaap. Met enthou
siasme en op zeer gedisciplineerde wijze
werd een voorbeeld gegeven van de ver
schillende soorten muziek die door zo’n
fanfareorkest kunnen worden gespeeld.
Naast pittige marsmuziek en een aanspre-
kelijke uitsmijter van country - en wes
tern muziek ook wat rustiger genre van
meer melodieuze aard.
Dat ook het amateurtoneel in onze regio
een vruchtbare zaak is bewees de als
altijd goed beslagen ten ijs komende to
neelgroep Genesius met twee eenacters
De Groot Vizier en Eduard en Agrippine
van Obaldia, een gebeuren dat in de Tuin
zaal plaats vond.
Ondertussen werden de wandelgangen
van het gebouw opgesierd met wonderlijk
uitgedoste en/of fantasierijk geschminkte
lieden die ongetwijfeld ’s middags de
schminktent op de Grote Markt hadden
bezocht. In de foyer zorgde de DOGtroep
voor de nodige opwinding met bizarre
taferelen en voor wie naar wat rust ver
langde bood de bovenzaal soelaas met een
educatieve tentoonstelling Kijk en Verge
lijk en een diaserie met als onderwerp 25
jaar Culturele Raad.
Toen de eerste plensbuien vielen gis
termorgen liepen er wat zorgelijke
medewerkers van de Culturele Raad
Noord-Holland en de Toer-in rond.
Want voor de middaguren was iets
gepland dat bepaald geen regen nodig
had. Voor het eerst zou de officiële
opening van de Toer-in, tevens de vie
ring van het 25 jarig bestaan van de
Raad, een heel toegankelijk en open
baar karakter hebben. In tegenstel
ling tot voorafgaande jaren was ei
genlijk iedere man-in-de-straat uitge
nodigd om de festiviteiten op de Grote
Markt bij te wonen, en niet alleen
genodigden.
Snel werd het programma geschudt
voor het geval dat...., De Vleeshal was
een mogelijkheid, en het Concertge
bouw. En er werd uitvoerig gebeld met
De Bilt.
Maar net op tijd kwam de weersverbe-
tering en alles kon doorgang vinden
zoals voorbereid. Na de officiële ope
ning en toespraken in het Concertge
bouw werd de Haarlemse Grote Markt
een openbaar podium voor muziek,
theater, dans, poppentheater, draai
orgels en meer. En na een enigszins
lege start begon de Haarlemmer in de
loop van de middag deze massale ge
beurtenis in grote aantallen bij te wo
nen. En zo kon de stadsbewoner gister
middag toch nog op uiterst aangena
me wijze, ondanks steeds dreigende
regenwolken, eerstehands kennis ma
ken met de activiteiten van de Toer-in
en de Raad.
succes. De kóningin poseerde al pratende
met een hofdame. Verwey had een zelfge
maakt tafel-ezeltje meegebracht, dat in
latten uiteen viel, zodra hij begon te schil
deren. Een lakei snelde toe óm de schilder
behulpzaam te zijn, maar Verwey heeft
het portret op tafel afgemaakt, terwijl het
doek plat lag. Het resultaat was dat de
Haarlemse kunstenaar tenslotte de op
dracht kreeg. De voorstudie, ingelijst ach
ter glas, krijgt een plaats in het stadhuis
van Haarlem.
Ook in de overige programma-onderde-
len was het orkestspel trouwens niet altijd
even afgewogen en daarbij weleens ietwat
weifelend van attaque. Maar aan suggesti-
viteit in de vertolking ontbrak het evenwel
nergens. Niet in Glinka’s kleurrijke ouver
ture Roeslan en Ljoedmilla en zeker ook
niet in de beroemde Polowetser dansen
van Borodin, in een veelal juichende
weergave waaraan ook het Rotterdamse
Toonkunstkoor het nodige bijdroeg en die
door z’n folkloristische en meeziger-achti-
Een jongeman wordt verliefd op haar en
zij laat zich zijn attenties welgevallen. In
een grote droomscène komen haar vroe
gere minnaars ten tonele, als vier gerijpte
faunen in strak nylon, borduurwerk en
zijde, waarna zij de jongeling afwijst.
„Wij weten weliswaar dat wij mogen reke
nen op de volledige steun van het provin
ciaal bestuur als het er, om gaat ons werk
te kunnen voortzetten en verder uit te
bouwen, maar op die steun kunnen wij in
een verdere toekomst in redelijkheid al
leen maar blijven vertrouwen als de rijks
overheid de lagere overheden hiertoe in
staat blijft stellen. De praktijk van de
afgelopen jaren heeft ons nu juist op dit
punt met zorg vervuld,” zei de heer Ritse
ma. Gevreesd wordt dat de decentralisatie
een terugloop in kwaliteit en omvang van
voorzieningen onvermijdelijk maakt.
„Tot nu toe is van de zijde van de rijks
overheid veel te weinig begrip getoond
voor de noodzaak om juist in een tijd van
economische teruggang de welzijnsvoor
zieningen niet alleen op peil te houden
maar verder uit te bouwen,” aldus
Ritsema.
„Vooral voor de kunsten zullen veel
meer faciliteiten moeten komen. De ver
nieuwing van ons kunstaanbod heeft alle
aandacht van adviescolleges en ambtena
ren, maar zonder het beschikbaar stellen
van meer financiële middelen dreigt een
varstarring, die het gevaar inhoudt van
een drastische vermindering van de kwa
liteit van ons bestaan.
Ritsema stelde dat het de taak van de
overheid is om de voorwaarden te schep
pen waaronder de kunst tot grotere bloei
kan komen waarbij dan wel de vrijheid
van de kunstenaar gewaarborg moet
worden.
Lid van het college van Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland, C. J. Korver,
Rotterdamse Schouwburg,
dam, 19 juni 1980.
Brouillards, gezet op Debussy’s negen
preludes voor piano, opent nog veelbelo
vend met het titeldeel. Tegen eên zwarte
achtergrond dansen in witte kleding
twaalf dansers en zes danseressen een
sterk ruimtelijke compositie. Cirkelvor
mige en liniaire bewegingspatrorien krij
gen diepte door dubbelbeelden en sugges
tief gestrekte arm- hoofd- en beenpartij-
en. Een grapje, kleine ronddraaiende be
wegingen, verandert de strakke werking
van gespannen ledematen effectvol in een
collectief van levende mobiles.
uit de mis in Es groot van Schubert,
gezongen door de Haarlemse Koorunie.
Het volledige orkest liet zich op niet mis te
verstane wijze horen in de (speciaal voor
deze gelegenheid geschreven) Festa Seria
van de in 1922 geboren componist Nico
Schuyt.
Tenslotte kon men zich in tuinzaal en
foyer door de karakteristieke popmuziek
van de groep Los Bandos op allerlei ma
nieren in beweging laten brengen.
GEMMA COEBERGH.
Zaterdag 21 juni
Den Haag: Die Zauberflöte (Congresge
bouw, 20.15 uur); Concertgebouworkest II
(Koninklijk Conservatorium, 20.15); Zomer
gasten (Koninklijke Schouwburg, 19.30).
Utrecht: de Toekomst gaat het helemaal
maken (Stadsschouwburg grote zaal, 20
uur).
Amsterdam: The Clerkes of Oxenford II
(Zuiderkerk, 20.15 uur);' Humbildt’s Current
(Mickery Theater, 19.30 en 22 uur); De Ont
dekking (Universiteitstheater, 20.30 uur);
Nationale Ballet (Theater Carré,'20.15 uur).
Rotterdam: Pauline de Groot/Pooh Kaye
(Museum Boymans, 15 uur); Poetry Interna,
tional (De Doelen, 20.15 uur).
Scheveningen: Nederlands Dans Theater
(Circustheater, 20.15 uur).
Zondag 22 juni
Amsterdam: Aap verslaat de Knekelgeest
(Tent Frankendael, 20.15 uur);
Concergebouworkest II (Concertgebouw.
14.30 uur); De Ontdekking (Universiteitsthe
ater, 20.30 uur); Stuttgarter Ballet III (Stads
schouwburg, 20.15 uur).
Den Haag: The Clerkes of Oxenford III
(Nieuwe Kerk, 11 uur).
Utrecht: Slotmanifestatie Holland Festival
(Muziekcentrum Vredenburg, 19-02 uur).
Feestprogramma ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum van de Cul
turele Raad Noord-Holland. Mede
werkenden: Stedelijk Orkest Purmer
end onder leiding van J. Schaap, to
neelgroep Genesius onder regie van
Gelijn Molier, DOGtroep, het Noord
hollands Philharmonisch Orkest on
der leiding van Peter Serpenti, de
Haarlemse Koorunie onder leiding
van Anton de Beer, popgroep Los Ban
dos. Concertgebouw Haarlem, 19 juni
1980.
Opening Toer-in trok
veel belangstelling
belast met het officiëje openen van de
manifestatie, gaf te kennen het niet eens
te zijn met sommige standpunten van Rit
sema. Maar vanwege problemen met zijn
stem kon hij hier niet op ingaan bij deze
gelegenheid zo zei hij.
Voorafgaande aan het avondconcert
door onder andere het Noord-Hollands
Philharmonische Orkest, hield de com
missaris van de koningin, drs. R. J. de Wit,
een toespraak waarin de toekomst van de
Culturele Raad weer kort ter sprake
kwam.
De Wit liet weten dat er binnen afzien
bare tijd zal worden gekeken naar een
ander ruimer onderdak voor de Raad en
de Toer-in. Beide zijn nu gevestigd in een
gedeelte van Huize Beeckestijn waar de
ruimte uiterst beperkt is. Een verhuizing
zou ook in het voordeel zijn van Beecke
stijn, om het museale karakter te hand
haven.
Rotterdams Philharmonisch Or
kest: promenadeconcert in het kader
van het Holland Festival. Dirigent:
David Zinman. Solist: Pet’er Zazofs
ky, viool. Programma: Glinka, Tsjai
kovski, Rimski-Korssakov. Borodin.
Grote zaal van de Doelen, Rotter
dam, 19 juni 1980.
ROTTERDAM. Het Stuttgarter
Ballett heeft met óen programma,
gewijd aan choreograaf John Cran
ko, maar gedeeltelijk revanch geno
men voor het holle vertoon van Ka-
meliendame, de zo teleurstellende in
troductie van deze dansgroep op het
Holland Festival. Choreograaf Cran
ko, in 1973 overleden tijdens een
vliegtocht, heeft, tussen Pagoden
prins uit 1960 en Le Chant du Rossig
nol uit 1972, met drieënvijftig werken
het artistieke gezicht bepaald van dit
gezelschap. Vijftien balletten staan
nog op het repertoire. De kennisma
king in Rotterdam met vier werken
uit dit oeuvre heeft maar beperkt
enthousiasme opgeleverd.
Met uitzondering van Christopher Bo
atwright (ook uitblinker in Kamelienda-
me) met zijn ongelooflijk soepel en na
tuurlijke aandeel in het heldere Bruyères,
vervallen de andere preludes snel tot een
sentimentele, of zelfs kinderachtige, pan
tomimisch aangedikte variant op de Ba-
lanchinestijl.
Opus I, een twaalf minuten durende
impressie van de levënscyclus van de
..V
F? U. S
- S»- -
S
j
