Knappe techniek kan zwak verhaal niet verhullen
film
amsterdam
Aangrijpende tragedie in
Bergmans herfstsonate
Haarlem
Triest verhaal overgangsperiode oude Westen naar moderne tijden
Prachtig sobere beelden in Tom Horn
siegers haarlem
Q
Hitchcocks succesvolle North by Northwest
UCHIDA BRANDKASTEN
VRIJDAG 27 JUNI
FILM
1980
EL
I
Verwarrende Star Trek
veroorzaakt verveling
Charles Boost
Stephen Collins als Milliard Decker en Leonard Nimoy als de buitenaardse Spock in Star Trek.
v.v.
en
■i
■MM
M&t'
i weet
Steve McQeen als de legendarische spoorzoeker Tom Hom.
>rk-
Regisseur Ingmar en actrice Ingrid Bergman.
jke
ien
elf-
ker
jen
het
tot
ien
len
edt
en.
ien
edt
lan
idaan.
nze
n, dat
erde af-
Dialisten
dakiso-
isolatie,
tien. Het
n een
en we
luren
werkt,
oei,
en
is te
stuk
ituele
niet alleen te begrijpen maar wordt in de
hele Star Trek-The Motion Picture pijn
lijk duidelijk.
Uit de chaos van gebeurtenissen waarin
het project als tv-serie is uitgelopen heeft
geen ordenende geest een filmscript kun
nen samenstellen zodat de film voor een
groot deel als onbegrijpelijk en verwar
rend overkomt. En voor de rest gevuld is
met kwasi wetenschappelijke prietpraat
die lichtelijk ridicuul aandoet. Van een
continu verhaal dat naar een climax toe
gaat is geen sprake, er zijn alleen verschil
lende incidenten die bedoeld zijn de span
ning op te wekken (maar die dit nalaten te
doen) en telkens leiden tot eenzelfde reeks
van reacties als verbazing, angst, onzeker-
misdadig gekleurd verleden. Als Hom zijn
taak volbrengt met de hardhandige ma
nier van het wilde westen en er doden
vallen, beginnen deze nieuwe bezitters
van de prairiegronden zich van hem te
distanciëren en ze gaan daarbij zo ver dat
ze hem een moord öp een jonge cowboy in
centrale figuur van een eerzame Ameri
kaanse burger die door een groepje bui
tenlandse spionnen aangezien wordt voor
een gevaarlijke agent van de FBI op wie
zij afgestuurd zijn om deze te liquideren.
Grant slaat op de vlucht, raakt verstrikt in
een net van gebeurtenissen die zo onwaar
schijnlijk klinken dat hij er niet mee naar
de politie kan gaan. Hij zal zich in z’n
eentje moeten verdedigen tegen zijn vijan
den en slachtoffers moeten maken die hij
aan de buitenwereld niet kan verklaren.
de schoenen schuiven om hem te kunnen
berechten.
In een roerige rechtzitting waarop de
onschuldige Horn weigert zich te verdedi
gen tegen de aanklacht van de hypocriete
boeren wordt het doodvonnis tegen hem
In W. Duitsland waar hij nog altijd
verbleef na zijn moeilijkheden met de
belasting, heeft Igmar Bergman in 1978
Herfstsonate gemaakt, een aangrijpend
drama over een moeder-dochter verhou
ding die zich tussen Ingrid Bergman en
Liv Ullmann afspeelt. Liv Ullmann speelt
Eva die getrouwd is met een plattelands-
dominee (Gunnar Björnstrand) en die
haar moeder Charlotte uitnodigt in de
pastorie te komen logeren om wat op orde
te komen na de tragische dood van haar
vriend en minaar Leonardo. Deze goedbe
doelde poging om weer na een lange schei
ding in contact te komen met haar moeder
komt Eva duur te staan.
Charlotte raakt al dadelijk uit balans
als ze in de pastorie met haar andere
dochter, de geestelijk en lichamelijk inva
lide Helena wordt geconfronteerd en dit
heeft een nachtelijk gesprek tussen de
beide vrouwen ten gevolge waarin Eva
bliek dat jarenlang het wel en wee van
ruimteschip en bemanning op het tv-
scherm heeft kunnen volgen. Maar die
veronderstelling gaat niet op voor de mil
joenen die om welke reden ook dat
schouwspel gemist hebben of in een land
wonen waar de serie nooit is aangekocht.
Een triest verhaal uit de overgangsperi
ode van het oude Westen naar een moder
ne samenleving, sober in beeld gebracht
door William Wiard, fotografisch prachtig
uitgesproken waardoor de film eindigt
met Horn’s dood aan de galg.
ondersteund door het camerawerk van
John Alonzo die zich al onderscheidde in
zijn medewerking aan films als Black
Sunday, Chinatown en Lady sings the
Blues. Steve McQueen maakt een zeer
aannemelijke typering van de ontheemde
Hom die ook voor zichzelf geen plaats
meer ziet in de' snel veranderde rechtstaat.
Enfin, men kan lang zoeken naar fouten
en misrekeningen die een mislukking als
Star Trek moeten verklaren, het feit ligt
er, ook al heeft dat in eerste instantie het
Amerikaanse bioscooppubliek niet belet
de film eert tijdje lang op de Variety lijst
van 50 Top-grossing films (films die de
meeste dollars aan de kassa hebben ge
vangen) te brengen. Men oordele dus zelf
in een van de zeventien theaters waar de
film thans hier vertoond wordt. Wat Haar
lem betreft is dat in Palace, in Amsterdam
zijn het Cinema International en Bellevue
Cinerama.
dijk
ing
JW
ekt
de
11.
Jansstraat 53 - Tel. 023-327574
k?
één
in
en
natron
n!
'Ol
in de
uden
ipleet
’n
ma en
en
i het
HAARLEM:
Amsterdamsevaart 114
Tel. 352450
OVERVEEN:
Bloemendaalseweg 329
Tel. 326250
Dealer van Mercedes Bern Mitsubishi
De film heet zeer nadrukkelijk Star
Trek-The Motion Picture waarmee aange
duid wordt dat de tv-serie integraal is
omgezet in een film en zelfs zo radicaal
(als blijkt uit de persinformaties) dat de
complete rolbezetting van tien jaar gele
den en ook een gedeelte van de technische
staf naar de filmstudio’s is gebracht om
toch vooral niets verloren te doen gaan
van de sfeer en het aangezicht van de
ruimtevaartshow van destijds. Dat dit de
invloed van de van buiten ingebrachte
filmregisseur Wise sterk beknot heeft, valt
De vlucht brengt hem door een groot
deel van de VS en vindt zijn hoogtepunt in
de beklimming van de Mount Rushmore,
een nationaal monument met zijn in de
rotsen uitgehouwen koppen van Ameri
kaanse presidenten. Grant’s reisgenote is
dan inmiddels Eva Marie Saint geworden
die hij begint te verdenken van te heulen
met de vijand maar die later een agente
van de FBI blijkt te zijn. James Mason
vertolkt de grote tegenspeler in deze spio-
nage-thriller die meer dan twee uur duurt
en ditmaal voor MGM gemaakt werd, hoe
wel Hitchcock in die periode voorname
lijk voor Paramount werkte. Een uitge
breide beeldanalyse van de film vindt
men in het mei-juni nummer van Skoop
van de hand van Wim Verstappen.
Het landelijke aanbod van nieuwe
films is nog altijd pover en dan heb
ben we het nog niet eens over de
kwaliteit. Als van de vijf premières
van deze week drie alleen al door hun
titels gerubriceerd kunnen worden
onder het kopje middelmatig amuse
ment (Midnight Desire, De Sheriff
ziet ze vliegen, Roller Boogie) dan
blijft er als aanvaardbare aanwin
sten van het bioscoop programma
niet veel over. Bij die resterende twee
zit dan nog Star Trek - The Motion
Picture zodat er uiteindelijk één film
overblijft voor de rubriek Films in
Amsterdam. Dat is dan Tom Horn,
een western van William Wiard met
Steve McQueen als de legendarische
„spoorzoeker” Tom Horn die in de
laatste helft van de vorige eeuw leef
de en op alle terreinen van het wilde
westen actief is geweest.
Steve McQueen heeft zelf een historisch
onderzoek van ruim vier jaren verricht
om achter alle bijzonderheden van deze
schilderachtige figuur te komen wiens
dood in 1903 tegelijk het einde betekende
van het romantische westen. Als de film
begint is Hom een man op leeftijd die
moeilijk zijn draai kan vinden in de veran
derde wereld waar geen plaats meer is
voor vrijbuiters, wildjagers en kleinscha
lige bankrovers. Hom is dat allemaal ge
weest en nu zit hij verlegen om een fat-
soenlijk baantje waarmee hij in zijn sober
levensonderhoud kan voorzien.
Een onderweg opgedane vriend die een
grote veestal bezit en zich tegen diefstal
len wil beschermen biedt hem een betrek
king aan als gewapend toezichter die de
veedieven uit de vlaktes van Wyoming
moet verdrijven. Andere boeren doen mee
met dit veiligheidssysteem ook al hebben
ze bezwaar tegen de man met een nogal
Een jaar of tien geleden was Star Trek,
naar het schijnt een uiterst populaire tv-
serie in Amerika die in een eindeloze
reeks van vervolgen de avonturen op het
scherm bracht van het ruimteschip Enter
prise dat zijn hemden vol had met allerlei
indringers buiten het gebied van de Fede
ratie der Sterren te houden en/of te ver
nietigen. De serie moet ook in ons land te
zien zijn geweest maar dat is me jammer
genoeg ontgaan zodat ik geen vergelijkin
gen kan maken tussen het origineel en wat
daarvan nu gemaakt is door regisseur
Robert Wise die naar alle waarschijnlijk
heid niet veel eigen inbreng in het geheel
heeft gehad.
heid tot het gevaar voorbij is en ontspan
ning en opluchting, nadrukkelijk gespeeld
optreden.
Dat de technische aankleding van een
ruimtevaartfilm, die gedacht is zich om
streeks het jaar 2300 af te spelen en die
natuurlijk ook weer talrijke visuele stunts
noodzakelijk maakt, dat die aankleding
een zekere mate van perfectie weet te
bereiken, spreekt haast vanzelf nadat op
dit gebied films als Star Wars. Logan’s
Run, Alien en Close Encounters de revue
hebben gepasseerd. Maar de techniek kan
nooit een zwakke film goedmaken en zelfs
het werk van Douglas Trumbull die als de
man van de „special photographic ef
fects” in de lijst van medewerkers ver
meld staat, kan niet verhullen dat Star
Trek een zwakke, om niet te zeggen verve
lende film is geworden,,,boring in the
grand manner”, zoals een Engelse filmcri
ticus het uitdrukte.
Die verveling komt dan doordat men
nooit precies weet waar het ruimteschip
Enterprise zich bevindt waar het voor
dient, wat het moet doen, wie zijn vijan
den zijn. Waarschijnlijk is men er van uit
gegaan dat al die dingen als bekend ver
ondersteld mochten worden bij een pu-
Tot de zeventien steden waarin deze
week na een stevige reclamecampagne de
ruimtevaartfilm Star Trek in première is
gegaan, behoort ook Haarlem. Palace
vertoont sinds donderdag met gewijzigde
aanvangstijden (15.30, 18.45 en 21.30) de
ze groots opgezette productie van Robert
Wise, waarover elders op deze pagina
meer.
Om zich vrij te maken voor Star Trek
heeft Palace de James-Bond-film The Spy
who love Me doorgeschoven naar Roxy
dat daarmee zijn Lieve Jongens al na een
week heeft laten vallen. Voor de rest is het
rustig gebleven op het Haarlemse bios-
coopfront. Studio heeft Bernardo Berto
lucci’s La Luna geprolongeerd. Kramer
versus Kramer blijft het goed doen in
Luxor en ook de mistige thriller The Fog
is gebleven in Lido. Alleen Frans Hals
heeft de onbetekende rampenfilm S.O.S.
Concorde vervangen door een stoere
Hongkong-karatefilm. De (Chinese) Beuk
erin met in de hoofdrol de „spirituele”
bokser Hsiao Chien.
Wat de nachtvoorstellingen betreft,
mijn vorige week geuite voorspelling dat
Luxor een klein Hitchcock-festival voor
de late uren gepland heeft en Roxy het
zelfde met Igmar Bergman bezig was te
doen, blijkt bevestigd. Luxor gaat na wat
minder bekende Hitchcocks als Torn Cur
tain, Frenzy, Topaz en Family Plot ko
mende vrijdag en zaterdagnacht een van
de meest bekende en succesvolle thrillers-
van de „master of suspense” vertonen,
namelijk diens North by Northwest. En
Roxy zet zijn Bergman-cyclus voort met
Herfstsonate waarin de Zweedse filmer
voor het eerst zijn land- en naamgenoot
Igrid Berman die overigens geen familie
van hem is, een hoofdrol heeft laten
spelen.
North by Northwest werd in 1959 ge
maakt en komt in het oeuvre van Hitch
cock te liggen tussen Vertigo in ’58 en
Psycho in ’60. Gary Grant speelt erin de
Wie geïnteresseerd is in een van de
vroege films van Vittorio de Sica moet
zich haasten naar Kriterion waar in de
komende week diens Umberto D uit 1952
op de avondvoorstelling van 23.00 ver
toond wordt.
De Sica, vooral bekend door Fietsendie
ven uit’48 en Mirakel in Milaan uit 1951
heeft met Umberto D de periode van het
neo-realisme min of meer afgesloten. Zijn
films vielen in eigen land niet in de smaak,
ook niet bij de autoriteiten die hem van
defaitisme en van vervalste uitbeelding
van de Italiaanse samenleving beschul
digden en hem tegenwerkten.
In Umberto D, een film die hij aan zijn
vader heeft opgedragen, is het thema dat
van de onverzorgde ouderdom. De titelfi
guur is een gepensioneerde ambtenaar die
van zijn pensioen niet kan leven en zich de
vernederingen van ongevoelige pension
houdsters moet laten welgevallen. De eni
ge steun die hij in die moeilijke laatste
levensjaren ondervindt, komt van een
keukenhulpje in het pension, Maria (een
ontroerende rol van Maria Pia Casilio),
die even afhankelijk en rechtloos is als hij.
In dit tragische verslag over fatsoenlijke
armoede die Umberto D bijna tot zelf
moord brengt, ontbreken humor en senti
ment niet en overheerst vooral de Sica’s
mededogen met de slachtoffers van een
toen al harde maatschappij.
Daardoor is een van de mooiste films
van De Sica ontstaan uit diens samenwer
king met de geniale scenarioschrijver Ce
sare Zavattini.
I ADVERTENTIES)
PEUGEOT 504 Tl
okt. 1978, 59.000 km,
schuifd., I.groen metallic.
VOLVO 242 DL
jan. 1979, 19.500 km, donker
blauw.
FORD TAUNUS 2000
Ghia, mei 1978, zilvergrijs.
MAZDA 323 ES
5-drs., okt. 77, 41.000 km, licht
groen.
MERCURY BOBCAT
3-drs., 1978, compacte Ameri
kaan met sl. 12.000 km. Veel
extra's.
OPEL MANTA 19 S,
juni 1977, 33.000 km, automatic.
MITSUBISHI GALANT 1600
1978, v.v. LPG-install., zilver
grijs
MITSUBISHI CELESTE
1600 en 2000 keuze uit meerde
re uitv.
MITSUBISHI Lancer 1200 L
1978, 35.000 km, oranje. Zeer
fraai.
MITSUBISHI COLT 1400 GLX/3
mrt. '79, blauw metall., 14.000
km.
MERCEDES BENZ.
Regelmatig keuze uit ca. 30
stuks van alle gangbare typen.
Zowel diesel als benz.
Bovenstaande automobielen worden
met BOVAG-garantiebewijs verkocht.
Inruil en financiering mogelijk.
B.V. AUTOMOBIELBEDRIJF
tegen haar zin gedwongen wordt open
kaart met haar moeder te spelen door
haar zowel Helena’s handicap als haar
eigen mislukt huwelijk te verwijten. Door
haar carrière als concertpianiste boven
alles, ook boven haar gezin te stellen heeft
Charlotte, zo vindt Eva, de ziekte van
Helena verergerd en haar andere dochter
(Eva) gedwongen tot een abortus en een
verwijdering weten te bewerkstelligen
tussen haar en haar eerste liefde. Waar
door haar tenslotte niets anders overbleef
dan te trouwen met dominee Victor die ze
respecteerd maar van wie ze niet echt
houdt.
Charlotte verdedigt zich zo goed en zo
kwaad als ze kan met te wijzen op haar
eigen, weinig gelukkig leven dat haar
dwong zich te concentreren op haar eigen
liefhebberij, het pianospel, wat maakte
dat ze haar carrière als concertpianiste
boven alles is gaan stellen. De vaak hoog
oplaaiende discussie verloopt onbevredi
gend en als Charlotte de volgende ochtend
onaangekondigd afgereisd is, moet Eva
toch weer een brief met spijtbetuigingen
schrijven en haar moeder bezweren dat
zij altijd van haar wil blijven houden en
dat genegenheid het enige is wat steun
aan de mensen geeft. Herfstsonate is een
goed gevonden titel voor deze aangrijpen
de tragedie over wrede openhartigheden
en over het zinloos ophalen van dingen die
voorbij zijn en niet meer te herstellen
vallen.
Op de nachtvoorstellingen van Palace
komt men weer eens Monty Python en de
Heilige Graal, tegen, een parodie van het
bekende Engelse komiekenteam op de uit
de tiende eeuw stammende legende van
Koning Arthur en zijn Ronde Tafel.
Voor de jeugd zorg Studio met zijn
vertoningen op zaterdag, zondag en
woensdagmiddag van Bugs Bunny zet de
boel op Stelten en Palace met het op het
doek brengen van Zorro, de gemaskerde
wreker van onrecht.
