Schitterend gedoseerd groepsgeluid compenseert bezadigder optreden
Mink DeVille ontbeert
exposities
vroegere raffinement
Organisten beproefden
orgel Utrechtse Dom
5
Je vergeet je snorkel
toch zeker ook niet!
Je vergeet le zonnebril
toch zeker ook niet!
7
I
lil
CAMLLERO
'ivrn/
7
i
Beleid voor jazz
en geïmproviseerde
muziek verlangd
Toernee nationale
politiekapel door
Michigan in V.S.
1
Gezamenlijk concert concoursdeelnemers
Zanger kan zwaktebod niet verdoezelen
Acteur Tonny Foletta
overleden
'i >it
13
__J2 DONDERDAG 3 JULI
1980
KUNST
I
i
als
1
n
1
dus
t
t
Niemand naar de Méditerranée zonder vakantieslof.
Niemand op vakantie zonder slof.
|V/ C EG A R^EfTE S
Van Morrison laat niet meer het
achterste van zijn tong zien
JOHN OOMKES
JOHN OOMKES
(ADVERTENTIE)
JOHAN VAN KEMPEN
(Van onze kunstredactie)
T
i
Van Morrison: zekere mate van afstandelijkheid.
(foto Lex van Rossen)
i. 2,40
Een hardwerkende band, die op zijn
tenen moet lopen om een zelfde mate van
power over te brengen als indertijd met
Al bij de vorige ontmoeting met Morri
son (Ahoy 1979) wist hij zich te sparen
door de zangeres Katie Kissoon in het
vraag- en antwoordspel dat vooral zijn
recente, gospelachtige composities be
paalt een hoofdrol toe te schuiven. Slechts
zo nu en dan manifesteerden zich toen weer
de vocale uitbarstingen; op zich schitte
rende momenten. Morrison balt dan al
Tijdens het concert dat hij vannacht in
Paradiso gaf, probeert hij op alle mogelij
ke wijzen de hierboven genoemde man
co’s te verdoezelen. Een zelfverzekerde,
zelfs wat ingebeelde presentatie redt
evenwel niet de strekking en inhoud van
je betoog, ook al spreek je het met prachti
ge stem uit. Via een onlogisch opgebouw
de set komt DeVille na Slow Drain en
Savoire Faire uit bij slordig gespeelde
klassiekers als She’s so tough, Cadillac
Walk en Mixed up, shook up Girl.
zang, waarin woorden geen zin meer lij
ken te hebben en een eenvoudige vocalise
ren tot de hoogste kunst verheven wordt.
Wat voor Ahoy opgeld deed, geldt ook
nu. Katie’s rol mag dan overgenomen zijn
door een fraai tweestemmig blazend ko-
perduo, dat zeer veel ruimte krijgt toege
meten, het verandert niets aan de struc
tuur. Morrison lijkt zich bezadigder op te
stellen, weet als een echte professional dat
je maar spaarzaam met je krachten moet
smijten en brandt zich slechts zo nu en
dan op. Omdat gedurende het volledige
optreden, waarop veel materiaal van Into
the Music en Wavelenght alsmede enkele
nieuwe composities ten gehore wordt ge
bracht, de band in staat is om een minder
manifeste Morrison te kunnen compense
ren, haalt deze het eindsignaal op zijn
sloffen.
Van laat dus niet meer het achterste van
zijn tong zien. Opvallend daarbij is dat hij
in samenhang met die meer bezadigde
opstelling er wel toe over is gegaan om
waar mogelijk meer vocaal uit te wij
den. Zo fluistert en declameert hij hele
gedeelten in Tupelo Honey, Angeliou en
Checkin it out. Bij tijd en wijle wekt hij
daarmee een onverwacht gekunstelde in
druk, alsof het effect belangrijker is dan
de intentie waarmee de techniek wordt
gebracht. Een zelfde mate van afstande
lijkheid typeert zijn gehele concert. Morri
son presteert het om verscheidene malen
de coulissen in te lopen bij uitgebreide
instrumentale intermezzi en demonstreert
weinig verbondenheid met zijn band, het
publiek en zelfs met het eigenlijk uitbun-
dig-blije karakter van zijn gospelsongs,
die toch een persoonlijke bevrijding zou
den moeten illustreren.
Met moeite haalt DeVille het einde, zijn
geschonden reputatie met hovaardy pro
berend te redden. Het publiek doorziet
anno 1980 een dergelijk zwaktebod. Willy
zal zijn leven aanzienlijk moeten verbete
ren, wil hij niet als het eeuwige talent te
boek komen te staan.
Tonny Foletta acteerde onder meer in
De Jantjes en in Op hoop van zegen van
Heijermans. De laatste jaren was hij Ver
bonden aan de hoorspelkem van de NOS.
Wiens portato-achtig toucher op dat ge
bied wel degelijk een optimale helderheid
bewerkstelligde, was dat van de Amster
dammer Jos van der Kooy. Deze leerling
van Piet Kee bracht dit te pas in zijn
voordracht van Liszts variaties „Weinen,
zagen, sorgen, klagen” over thema’s van
Bach, waarin bovendien het orgel ook in
de registraties op de meest contrastrijke
wijze werd benut.
De romantiek van onze landgenoot Ri
chard Hol mag dan minder edel zijn dan
die van Franck, het was óm te beginnen
een aardig idee van Joost Langeveld om
deze laat-19de-eeuwse Utrechtse Dom-or-
ganist te eren met de voordracht van
diens Fantasie „Aus Dunkei zum Licht”.
Met soms mysterieus fluisterende bassen
in het spel, maar overigens toch zonder
het in de dynamische uitersten te zoeken
waartoe de titel van dit werk aanleiding
zou kunnen geven, wist deze winnaar van
de concoursen van 1978 en 1979 gezond-
romantische indrukken met zijn gedreven
uitvoering te wekken.
AMSTERDAM (ANP). Er moet op de
kortst mogelijke termijn een beleidsplan
komen voor jazz en geïmproviseerde mu
ziek met een daarbij behorende financië
le paragraaf.
Concert: Mink Deville in Paradiso. 2
op 3 juli 1980, Amsterdam
AMSTERDAM (ANP). De acteur
Tonny Foletta is woensdagavond in zijn
woonplaats Amsterdam op 75-jarige leef
tijd plotseling overleden.
N
CO
co
I
Ondanks dat er door de bouwers nog
veel pijpwerk van een veel ouder instru
ment werd verwerkt, zijn er toch al min of
meer Frans-romantische invloeden merk
baar in de tongwerken en de opvallend
lage mixturen. Hoedanigheden die de 34-
jarige Jacques Taddei, bij zijn uitvoering
van Francks Deuxième Choral, positief in
de kaart speelden. Ook al pakte het parti-
tuurgetrouw hanteren van vox humana,
tremulant en zwel zoals zo dikwijls het
geval is, nu ook hier nogal storend
goedkoop uit; als geheel werd het instru
ment hier toch in een temperamentvoller
aanpak op bijzonder sfeerrijke manier
door deze leerling van Langlais gedemon
streerd.
Ook een 18de-eeuwse voorganger van
Hol, de Dom-organist Johan Ph. A. Fi
scher, was een bekwaam componist, zoals
de 36-jarige Joost Langeveld voorts nog
kon aantonen in Fischers driedelige Sona
te in d-klein: eenvoudig van opzet, galant
van schrijfstijl en aangenaam onderhou
dend. In de weergave ervan kon overigens
eveneens worden vastgesteld, dat, waar
de aandacht voor evenwicht en scherpte
in de articulatie ook maar enigszins in de
praktijk verwaarloosd wordt, alle in het
notenbeeld voorkomende fiorituren op dit
instrument in de Domkerk direct het ge
vaar lopen om belangrijk aan reliëf te
verliezen.
Dat het instrument door de aard van de
dispositie in de hoogte een grote kracht en
helderheid heeft, terwijl de klank ervan in
de lagere regionen daarentegen rond en
wollig is, maakte dat de verrichtingen van
de 34-jarige Egidius Doll in Bachs Fanta
sie en fuga in g-klein, soms niet het beoog
de effect sorteerde. De duidelijkheid van
structuur en details liet in het spel van
deze organist van de Dom van Wetzlar
namelijk weleens wat te wensen over,
vooral wanneer er (door het hoger gelegen
lijnenspel gemakkelijk af te dekken), be
langrijke stemmen in de bas in het geding
waren.
Zo’n toch omvangrijke formatie recht
vaardigt misschien de veronderstelling
dat veel van de subtiliteiten die Morrison’s
kwetsbare vermenging van Amerikaanse
muziekstijlen in het gedrang zou kunnen
komen, maar als deze met onzichtbare
maar merkbare hand erin slaagt om zijn
wil in een uiterst doorzichtige muzikale
structuur om te zetten, verdwijnt wat dat
betreft de argwaan snel. Morrison zorgt
ervoor dat de doseringen kloppen, zodat
het niet lang duurt of het publiek in Carré
wordt met een aaneenschakeling van cli
maxen op kookpunt gebracht.
t
Juist de fraai aangebrachte breaks, de
solistische prestaties en de wijze waarop
tegenspel wordt geboden maakt Morri
son’s huidige optreden sowieso tot een
belevenis van de eerste orde. Je krijgt
eindelijk eens het idee dat een band volle
dig tegen hem opgewassen is en tot meer
in staat is dan zich aan te passen aan
Morrison’s explosieve zangstijl. Die meer
uitgebreide rol voor de band gaat gepaard
met een ietwat veranderde opstelling van
de vocalist zelf.
Dit heeft de Federatie van Kunstenaars
verenigingen in een brief verlangd van
minister Gardeniers van CRM. De federa
tie heeft al eerder geprotesteerd tegen het
plan van de minister jazz en geïmprovi
seerde muziek te gaan financieren met
gelden die vrij moeten komen via de her
structurering van het orkestenbestel. Be
doeld zijn onder meer symfonie-orkesten.
Volgens de kunstenaarsorganisatie is het
noodzakelijk dat de jazz en de geïmprovi
seerde muziek spoedig voldoende eigen
financiële middelen krijgen.
dere DeVille zien. Allereerst verdween
meester-gitarist Louis D. Erlanger met
onbekende bestemming. Een vacature
waarin helaas niet op passende wijze kon
worden voorzien. Maar voorts is het zo dat
DeVilles eigen, hoog te waarderen compo
sitorisch vermogen toch wat beperkingen
vertoonde. Zijn schitterende debuut
album werd daarom noch door Return to
Magenta noch door het recente Le Chat
Bleu geëvenaard. Verdienstelijk; dat
schandelijke woord leek opeens bij Willy
DeVille te passen.
Concert: Van Morrison in Theater
Carré. Vanavond nog optreden in Nij
megen. Bezetting begeleidingsband:
Peter van Hook en Kurt Wortman
(drums), David Hayes (bas), Jbhn Pla-
tania (gitaar), John Allair (orgel),
Jeff Labes (piano), Peewee Ellis
(saxen, fluit) en Mark Isham (trompet,
bugel, sopraansax). Van Morrison:
zang.
Amsterdam, 2 juli 1980.
---
AMSTERDAM— Willy DeVille ziet er
nog altijd schitterend uit. In een driede
lig zwart kostuum en een keurig lila
hemd ik zou kunnen zweren dat hij
dezelfde outfit ook bij zijn debuut in 1977
aanhad ziet hij eruit om door een
ringetje te halen. Zijn haardos ziet er
echter nog weelderiger uit. De nekharen
krullen rijkelijk tot op de schouders,
twee oorringetjes liggen net bloot en een I
fraai gelijnd snorretje en dito haarlijntje
op de kin versterken de indruk dat je met
D‘Artagnan te doen hebt, of minstens met
een zigeuner in goede doen. DeVille is
verzot op eigen spiegelbeeld.
Zowel Jacques Taddei (acht jaar gele
den al winnaar van het improvisatiecon
cours van Lyon) als Jos van der Kooy (in
1978 als eerste geëindigd in het nationaal
improvisatieconcours van Bolsward) en
Egidius Dol (eerder deelnemer aan het
Haarlemse concours in 1974) zijn overi
gens geduchte tegenstanders voor Joost
Langeveld, die nu voor de derde achter-1
eenvolgende maal in het strijdperk moét
treden om de wisselprijs (een door de
firma Klop gebouwd klavichord) defini
tief in zijn bezit te kunnen krijgen.
AMSTERDAM. Zelden zal zijn drift samen in wonderlijk gefraseerde
Van Morrison met zo’n sterke
begeleidingsband als waarmee
hij gisteravond voor het eerst in
ruime tijd weer in Amsterdam
optrad, aan een Europese tournee
zijn begonnen. In tegenstelling tot
de wat weke instrumentatie die
zijn laatste producties kenmerkte
op Into the Music worden veel
melodielijnen door de violiste To
ni Marcus gespeeld omringt de
34-jarige Ierse Amerikaan zich
thans met een achtmans groep,
waarin de dubbele drumbezet-
ting, de dubbele keyboardsbezet-
ting en de toevoeging van twee
blazers om aandacht vraagt.
Willy DeVille: als zigeuner in goede doen.
(Foto Lex van RosSen)
De oorsprong van de trip ligt overigens
al in 1969 toen het Hilversumse politiemu-
ziekgezelschap Excelsior de oversteek
maakte. Ondanks het succes zat een her
haling er echter niet in. De uitnodiging
kwam wel, maar het politiekorps kon het
zich niet veroorloven nog eens zoveel
mensen tegelijk te missen.
Dat was de directe aanleiding om in
1977 speciaal voor de nieuwe toernee een
Nationale Politie Kapel op te richten. In
deze nieuwe kapel spelen politiemensen
uit Amsterdam, Amstelveen, Hilversum.
Den Haag, Tilburg, Nijmegen, Arnhem,
Apeldoorn, Enschede, Groningen en
Leeuwarden.
UTRECHT. De tweede manifestatie
in het kader van de zich dit jaar
hoofdzakelijk buiten Haarlem afspelen
de orgelmaand, kreeg zijn beslag in de
Utrechtse Domkerk. Hier lieten de deel
nemers aan de vanavond te houden inter
nationale (mprovisatiewedstrijd, zich
woensdagavond horen in een gezamen
lijk concert. In het spel van de betreffen
de prijskandidaten: de Nederlanders
Joost Langeveld en Jos van der Kooy, de
Fransman Jacques Taddei en de West-
Duitser Egidius Doll, werd aan het pu
bliek duidelijk dat deze alle vier hun vak
als organist verstaan, terwijl daarbij te
vens een indruk kon worden verkregen
omtrent het karakter en de mogelijkhe
den van het ditmaal voor het concours
gebruikte, in 1831 door de befaamde ge
broeders Baths gebouwde, instrument.
HILVERSUM. Voor de tweede keer
gaat een nationale politiekapel binnen
kort een toernee maken door de Ameri
kaanse staat Michigan, waar veel oud-
Nederlanders wonen. In Grand Rapids is
zelfs een derde van de bevolking van
Nederlandse afkomst.
Erlanger wél mogelijk was, gaat steeds
onzuiverder spelen. Zelfs de cajun Mazur
ka (van Queen Ida) komt er vertroebeld
uit, met een' Willy DeVille die zelfs het
scratchboard niet meer maatvast weet te
bespelen. Spanish Stroll, altijd het krach
tigste nummer, staat ten voorbeeld aan de
huidige speelwijze. De song is tot op het
bot uitgekleed, heeft een lelijke vierkwart
gekregen en mist het raffinement van
weleer. Ook van het Latijnse intermezzo,
de percussie en de zwoele sax- en gitaarso-
li is nog maar weinig over.
Tonny Foletta werd op 26 september
1904 in Haarlem geboren. Hij begon zijn
carrière bij het cabaret. Hij maakte zijn
toneeldebuut bij het gezelschap van Bou-
ber. Later speelde hij bij het Volkstoneel,
het gezelschap van Cor Ruys, het Rotter
dams Toneel en bij de televisiekern van de
NOS.
Museum Fodor (Keizersgracht 609,
Amsterdam) stelt de komende maanden
de kunstaankopen van de Gemeente Am
sterdam over 1979 ten toon. Van 5 tot en
met 27 juli wordt het eerste deel, bestaan
de uit video en projecten, geëxposeerd en
het tweede deel (kleine plastieken objec
ten, keramiek en sieraden) is vanaf 1 aug-
stus te zien. Geopend van maandag tot en
met zaterdag van 9.30 tot 17 uur, zondag
van 13 tot 17 uur.
In Zienagoog (Gedempte Gracht,
Zaandam) is tot 16 juli werk te zien van
een aantal kunstenaars (waaronder de
Haarlemmers Frans Verpoorten, Willem
Snitker en Michel van Overbeeke) onder
de titel Beeldschrift - drukkers troost.
Geopend: dinsdag tot en met vrijdag van
12.30 - 16.30 uur, zaterdag van 10-17 uur.
In het Bijbels Müseum (Herengracht
266 in Amsterdam) is van IJ juli tot 1
december de tentoonstelling Sinai - leven
en landschap ingericht. Een documentatie
in kleurenfoto’s door Richard Stern, een
diaklankbeeld en voorwerpen uit het no
madenleven zijn hierin opgenomen. Ge
opend: dinsdag tot en met zaterdag van
10-17 uur, zondag van 13-17 uur.
Van 3 juli tot en met 31 augustus expo
seert Conley Harris een aantal aquarellen
in het Singer Museum in Laren (N.H.).
Aquarellen van Jan Roelof M. van den
Brink zijn tot 3 augustus geëxposeerd in
het Singer Museum. Tot diezelfde datum
is de overzichtstentoonstelling van Anton
Pieck, vanwege de grote publieke belang
stellingen verlengd.
Het zelfvertrouwen waarmee Willy
pront poseert verdoezelt evenwel
niet het standsverschil met de wijze waar
op hij zich hier enkele jaren terug kwam
voorstellen. Toen gold zijn band Mink
DeVille als een van de meestbelovende
Amerikaanse new wave-formaties, zij het
dat de ruime muzikale opstelling het pu
bliek een podiumattractie opleverde
waarbij evenveel plaats was voor rhythm
and blues, de zwarte vocale soul uit de
jaren zestig of pure rechthoekige rock.
DeVille gold als een man met een ruim
oog voor het verleden; een smeltpot van
allerhande invloeden.
Twee elementen laten sindsdien een an-
(ADVERTENTIE)
\/a
Deelnemersconcert Haarlemse Or
gelmaand: Joost Langeveld, Egidius
Doll, Jacques Taddei, Jos van der
Kooy. Programma: Fischer, Hol,
Bach, Franck, Liszt.
Domkerk Utrecht, 2 juli 1980.
