Turks kabinet toch overeind gebleven Positie Ben Binnen 2 weken Zuidafrikaanse opperbevelhebber: Marokko van kolonialisme beschuldigd verkiezing van Iraanse premier Spoedzitting VN over Palestij nen Bella lijkt uitzichtloos Carter kondigt registratie van jongeren af Amnesty vraagt tussenkomst paus SWAPO vernietigd” „Militaire macht hittegolf VS Chin A Sen breekt onderhandelingen af Motie van wantrouwen net niet aangenomen Meer doden door Japan moet meer geld uitgeven aan wapensystemen” 3 DONDERDAG 3 JULT BINNEN* EN BUITENLAND 19 8 0 2 (Van onze redactie buitenland) i erk ine ade gis- i een het 'oor- ken- De die bar- >sië ete dat een s op i ter cho- ij de 29- p - tl” PARAMARIBO. De Nationale Militaire Raad (NMR) van Surina me heeft de bevolking opgeroepen vandaag massaal in staking te gaan. Daarmee wil men protesteren tegen de weigering van minister De Koning van Ontwikkelingssamenwerking, de ontwikkelingshulp aan Suriname waardevast te maken. Spanning groeit in Suriname na (Van onze redactie buitenland) mislukt gesprek (Van onze redactie buitenland) Westelijke Sahara verdeelt OAE ren Demirels kabinet te wippen. Vrijwel iedereen is het erover eens dat Turkije momenteel geen regeringscrisis kan ge bruiken. Het land heeft een buitenlandse schuld van veertien miljard dollar, een stijgend tekort op de betalingsbalans, een inflatie van ruim honderd en een werk loosheid van twintig procent. Bovendien wordt Turkije geteisterd door een toene mende golf van politiek geweld. Gemid deld vallen hierdoor per dag acht doden, wat twee maal zoveel is als een jaar gele den. Veel Turken menen dat de val van het huidige kabinet de problemen alleen nog maar erger zou maken. Die opvatting wordt ondersteund door het feit dat de militairen al geruime tijd geleden hebben laten weten dat ze zullen ingrijpen wan neer de politici in Ankara niet bij machte blijken de problemen van het land op te lossen. en de het Volvo gerde >eleid stuur gege- terlid (Van onze redactie buitenland) FREETOWN. Tijdens de topcon ferentie van de Organisatie voor Afri kaanse Eenheid (OAE) in Sierra Leo ne, is gisteren onder tneer het vraag stuk van de Westelijke Sahara aan de orde geweest. Het onderwerp zorgde voor ernstige verdeeldheid onder de deelnemers. President Samora Machel van Mozam bique beschuldigde Marokko van kolonia lisme. De regering in Rabat gaf haar troe pen in augustus opdracht het gebied in bezit te nemen dat Mauretanië zojuist had verlaten. De Westelijke Sahara wordt op geëist door de bevrijdingsbeweging Poli sario. Dit heeft de opperbevelhebber van de Zuidafrikaanse troepen in Namibië (Zuid- west-Afrika) generaal Jan Geldenhuys, gisteren verklaard. De actie in Angola was de grootste die Zuid-Afrika ooit tegen de SWAPO heeft ondernomen. De secretaris-generaal van de OAE, de Togolees Edem Kodje, presenteerde een jaarverslag van de gebeurtenissen op het Afrikaanse continent. Hij sprak onder meer over Tsjaad, waar al 15 jaar een burgeroorlog woedt. Deze heeft 300.000 mensen tot de vlucht gedwongen. Polisario erkent. Zimbabwe is het 24ste Afrikaanse land dat dit doet. (Van onze redactie buitenland) TOKIO. Een ministeriële adviescom missie in Japan heeft gisteren opgeroepen tot het verhogen van de uitgaven voor defensie met 20 procent. Voornaamste doel zou zijn het verbeteren van de wa pensystemen. De adviescommissie, die onder leiding staat van de voorzitter van een particulier onderzoeksinstituut voor vrede en veilig heid, is vorig jaar in het leven geroepen door premier Ohira die vorige maand is overleden. Als het defensiebudget voor 1980 met 20 procent wordt verhoogd, dan zal het 1,07 procent van het bruto nationaal produkt gaan uitmaken. De regering staat overi gens op het standpunt dat dit percentage maximaal 1 procent mag zijn. Dat de Partij van Nationale Redding van Erbakan nu de regering heeft gered, is echter nauwelijks een garantie voor politieke stabiliteit. Erbakan - door som migen de hofnar van de Turkse politiek genoemd - geniet de twijfelachtige eer in 1974 en 1975 vice-premier te zijn geweest in zowel een links als een rechts kabinet. Hij is een overloper bij uitstek, wat in het Turkse politieke leven overigens geen uit zondering is. ■ren ige- be- De »oli- i in bad een ie dit Indu- Mid- 1 ver- ;r ge- ange- rege- raad tings- idu- ;uur aan de rga- ten. loor jne- Isle- likt aan van sslo- i om jrige roon •pin- vo- Er igen S ag al a. De orra- ver- a, tot 'erla- ■kon- wee- ?en. i/et- ’ols rijn en. rra- ds- zan ich bij 'an af ro- al- tei- an, (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON. Het aantal slachtoffers van de hittegolf, die het zuiden van de Verenigde Staten in zijn greep heeft, is gisteren opgelopen tot 90. Premier Robert Moegabe van Zimbab we deelde de conferentie mee dat zijn regering de gebiedsaanspraken van het Zoals bekend is de inval van Zuid-Afri- ka in Angola vrijdag scherp veroordeeld door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, die het Zuidafrikaanse bestuur over Namibië niet erkennen. Generaal Geldenhuys heeft gisteren gezegd, dat alle o in t een agen, e va- (Van onze redactie buitenland) ALGIERS. Bijna een jaar na zijn overbrenging van een gevangenis naar de provinciestad Msila op 200 kilometer ten zuidoosten van Algiers, verblijft de eerste president van Alge rije, Achmed Ben Bella, nog steeds gedwongen in een sterk bewaakte villa, zonder uitzicht op vrijlating. Op de beschuldigingen van de Mozam- bikaanse leider reageerde premier Maati Bouabid met te zeggen dat „Marokko een strijd van nationale bevrijding voert daarbij gesteund door een volk tegen de expansionistische, hegemonistische en zelfzuchtige belangen van een buurland”, waarmee hij het oog had op Algerije. Algerije steunt het Polisario. ANKARA. Tegen veler verwachting in heeft het rechtse Turkse kabinet van Suleyman Demirel gisteren een motie van wantrouwen in het parlement overleefd. Demirel wist 227 afgevaardigden achter zich te krijgen, terwijl de motie van wan trouwen 214 stemmen kreeg. De doorslag bij de stemming werd gegeven door de fundamentalistische Partij van Nationale Redding. De wispelturige leider van de funda mentalisten, Erbakan, heeft de afgelopen maanden voortdurend oppositie gevoerd tegen Demirels kabinet, nadat hij het eer der mogelijk maakte dat deze minder heidsregering aan de macht kwam. Erba kan verwijt Demirel dat hij teveel een capitulerende houding tegenover het Wes ten aanneemt. Het feit dat oppositieleider Bulens Ecevit hem echter in een nieuwe regering geen premier wil maken, deed hem op het beslissende moment toch te gen de motie van wantrouwen stemmen. Waarnemers menen dat Ecevit een ver keerd moment heeft gekozen om te probe- ONDANGWA. Zuidafrikaanse troepen hebben vrijwel de hele militarie structuur van de Namibische onafhankelijkheidsbeweging SWAPO in Zuid- Angola vernietigd tijdens hun aanvallen de afgelopen weken op verschillend guerrillabases. Zuidafrikaanse militairen hebben tij dens de vier weken geleden gestarte ope ratie ongeveer 360 guerrillastrijders ge dood. Zij maakten bovendien vele honder den tonnen aan militaire uitrusting buit. Post bestellen, terwijl de thermometer een temperatuur van meer dan 40 graden Celsius aanwijst, moet geen pretje zijn, getuige deze foto van de Amerikaanse PTT'er Barry Braxton, die in de schaduw van een geleegde postbus even uitblaast. Volgens Geldenhuys is de militaire arm van de bevrijdingsbeweging zo’n slag toe gebracht, dat het de SWAPO maanden zal duren zich daarvan te herstellen. Militaire woordvoerders leggen er de nadruk op, dat de operatie niet het einde zal beteke nen van guerrilla-activiteiten in het noorden van Namibië. Men rekent juist op verhoogde guerrilla-activiteiten. Kodje zei teleurgesteld te zijn dat de lidstaten tot nu toe niet meer dan 600.000 gulden hebben bijgedragen voor een op te richten Afrikaans interventieleger. Daar voor is 120 miljoen nodig. Hij maakte voorts bekend dat de OAE spoedig de Verenigde Naties wil benaderen over de oplossing van het conflict’ (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON. President Carter van de Verenigde Staten heeft gisteren officieel opdracht gegeven tot de registra tie van alle jonge mannen van 18 tot 20 jaar. De registratie gaat vooraf aan een eventuele herinvoering van de militaire dienstplicht. Deze maatregel was al goedgekeurd door het Amerikaanse Congres en geno men als voorzorgsmaatregel in verband met de Russische inval in Afghanistan. Na de Vietnam-oorlog was de dienst plicht afgeschaft. Volgens president Car ter kunnen de Amerikaanse strijdkrach ten in vredestijd over voldoende vrijwilli gers beschikken. I ig |L f s Al negen dagen lang worden Texas, Oklahoma en Arkansas geteisterd door een ongekende hitte, waarbij de temperatuur boven de 40 graden Celsi us stijgt. Het gebied van de hittegolf breidt zich intussen uit naar de staten Kansas en Missouri. Volgens politiewoordvoerders in Dallas, Texas is als gevolg van de hitte golf het aantal gewelddadigheden snel stijgende. Het aantal roofovervallen loopt echter terug. „Daarvoor is het te heet”, aldus een woordvoerder. (Van onze redactie buitenland) TEHERAN Het Iraanse parlement zal binnen twee weken een premier kiezen. Dat is gisteren vernomen in kringen van de fundamentalisten, de grootste fractie. Dit betekent dat het langverwachte parle mentaire debat over de Amerikaanse ge gijzelden waarschijnlijk over ruim twee weken kan beginnen. Ayatollah Beshesti, leider van de Fundamentalistische Islami tische Partij, heeft bovendien laten dóór schemeren dat de functies van de Revolu tionaire Raad zullen worden overgedra gen aan de nieuwe premier. Inmiddels duren de spanningen in Iran onverminderd voort. Gisteren hielden de artsen een staking van 24 uur. Ze protes teerden daarmee tegen de executie van een collega. Hoewel het ministerie van gezondheid de artsen had verboden ge hoor te geven aan de stakingsoproep van dinsdag, legden de meeste geneesheren van de ziekenhuizen in Teheran gisteren het werk neer. De werknemers bij het waterleidingbe drijf in de Iraanse hoofdstad hebben gis teren eveneens gestaakt uit protest tegen het regeringsbesluit om voortaan bepaal de toeslagen en overuren niet meer uit te betalen. De juristen tenslotte, beginnen zich ook te roeren, nu ze zich bedreigd voelen door zuiveringen in het kader van de hervorming van het juridisch appa raat. In een recent interview in het Franse dagblad Le Monde heeft president Bani- Sadr toegegeven dat hij niet heeft kunnen voorkomen dat de Iraniërs zich bedreigd voelen „door het karakter van willekeur van de wet”. De Surinaamse onderhandelingsdelega- tie brak gisteren de besprekingen af toen bleek dat de Nederlandse bewindsman op dit punt geen concessie wilde doen. De situatie in de hoofdstad Paramaribo is op het moment zeer gespannen. „De grond zal sidderen en dreunen onder de voeten van De Koning”, aldus NMR-voor- zitter Sital gisteren. Sergeant Mijnals van de NMR beschuldigde De Koning ervan, naar Paramaribo te zijn gekomen „om Suriname uit te zuigen”. We laten ons niet langer betuttelen”, aldus Mijnals. Onmiddellijk nadat gisteren de onder handelingen waren afgebroken mobili seerde de NMR een duizendtal studenten en scholieren om een betoging te houden voor het hotel waar de Koning logeert. De demonstratie werd aangevoerd door de NMR-leden Abrahamse en Mijnals. De kans dat de onderhandelingen van daag op de laatste dag van De Konings bezoek, nog worden hervat, is uiterst klein. Zowel De Koning als premier Chin A Sen van Suriname lieten gisteren weten, geen hand te willen uitsteken om het ge sprek weer op gang te brengen. „Ik vind dat ik de Surinaamse regering een heel eind tegemoet ben gekomen. Ik wacht nu alleen op een telefoontje van China A Sen”, aldus De Koning gisteren. De Surinaamse premiet liet van zijn kant weten, dat hij er niet over piekert zijn Nederlandse tegenspeler op te bellen. (Van onze redactie buitenland) SAO PAULO. Amnesty Internatio nal heeft vandaag het lot van 128 verdwe nen politieke gevangenen in Brazilië on der de aandacht van paus Johannes Pau lus II gebracht. Hij zou bij de Braziliaanse regering opheldering over hun lot moeten vragen, aldus Amnesty. Tijdens de derde dag van zijn bezoek aan Brazilië bezocht de paus onder meer de krottenwijk Vidigal in Rio de Janeiro. Daar schonk hij zijn gouden paus-ring aan de armen. Werd tot op heden elke stap die de paus op Braziliaans grondgebied zette uitge zonden, de tv-ploeg was niet aanwezig toen de paus de wijk bezocht. De Heilige Vader arriveerde vervolgens bij het beroemde Christus-beeld op de 700 meter hoge Corcovado-berg. Hij sprak aan de sokkel van het beeld een kort gebed uit. Tevens drukte hij in de kathedraal van Rio de leden van de Latijnsamerikaanse bisschoppenconferentie op het hart dat hun opdracht coördinatie van de zielzorg is en dat zij de politiek aan leken moeten overlaten. De paus prees de collegiale eenheid van de bisschoppen. De president van Nigeria, Shehu Shaga- ri, drong aan op het afkondigen van bin dende sancties tegen Zuid-Afrika. Daar mee zou de OAE de troepen van Zuid- Afrika kunnen dwingen zich terug te trek ken uit Namibië, zo zei hij. Robert Moegabe vroeg de materiële hulp aan guerrillastrijders op Zuidafri- kaans grondgebied op te voeren. Hij stel de de conferentie voor een concreet pro gramma op te zetten voor steun aan de zwarten in Zuid-Afrika en Namibië. Hij sprak tevens zijn dank uit voor de hulp die de „frontlijnstaten” Zambia, An gola, Tanzanië, Botswana en Mozambique de zwarten hebben verleend toen in Zim babwe het blanke minderheidsbewind on der Ian Smith aan de macht was. „Dan kan hij lang wachten. Ik ben zelf telefonisch te bereiken op mijn kantoor”, aldus Chin A Sen. Hij zei gisteren op een persconferentie dat Nederland verant woordelijk is voor het mislukken van de onderhandelingen. „Nederland heeft ook na 25 februari (de dag van de staatsgreep in Suriname, red.) positieve verwachtin gen bij ons opgewekt. Daarom is de hou ding van de Nederlandse onderhande laars mij erg tegengevallen. Het zijn loze kreten gebleken. Dit is geen serieuze zaak. De Koning is een doorgewinterd onder handelaar. Wij zijn dat niet. Wij putten kracht uit onze principes. Daar laten wij niet mee sollen”, aldus de premier. Zoals bekend hecht de Surinaamse re gering sterk aan het waardevast maken van de ontwikkelingshulp, omdat hiermee fondsen zouden vrijkomen voor het speci ale noodprogramma dat Suriname heeft afgekondigd om de economie weer op poten te zetten. Volgens het in 1975 geslo ten verdrag krijgt Suriname 2,7 miljard gulden. Als de hulp waardevast gemaakt zou worden, betekent dat dat Nederland 700 miljoen gulden extra op tafel moet leggen. Volgens De Koning is dat geld er niet. Bovendien kan Suriname volgens hem de bedragen die het momenteel uit de pot voor ontwikkelingshulp krijgt niet eens helemaal aanwenden. Met het huidi ge bedrag kan Suriname volgens hem de komende jaren gemakkelijk vooruit. De bewindsman toonde zich bij de onderhan delingen overigens wel bereid uit de nog niet bestede gelden 500 miljoen uit te trekken voor het Surinaamse urgentie programma. Het afbreken van de onder handelingen is volgens hem „een ernstig feit”, maar het heeft „geen gevolgen voor de bestaande ontwikkelingshulp”. Verscheidene Surinaamse organisaties in Nederland hebben de houding van mi nister De Koning scherp gekritiseerd. Intussen hebben de fractiecommissies voor ontwikkelingssamenwerking en bui tenlandse zaken van de PvdA kritiek gele verd op een nota over Suriname van vice- voorzitter Peper van de PvdA. Peper pleit in dat stuk voor een constructieve en positieve opstelling jegens de Surinaamse regering. De fractiecommissies zitten daarentegen meer op de lijn van de socia listische oud-minister van Ontwikkelings samenwerking Pronk die vindt dat het Surinaamse bewind kritisch moet worden benaderd, mede gelet op de situatie van de mensenrechten in Suriname. De fractie commissies hebben afgesproken dat ze na het zomerreces met een tegenrapport over Suriname komen. Bouabid voegde Machel toe dat Mozam bique genoeg heeft aan zijn eigen „schan dalige betrekkingen op cultureel, econo misch en technisch gebied met het racisti sche bewind in Pretoria”. 1 Aanvankelijk werd Ben Bella’s overplaatsing uit de gevangenis waar hij veertien jaar onder soms hard regime had doorgebracht, gezien als het begin van begenadiging door president Chadli Ben- jedid, die de weg zou kunnen banen voor een nieuw tijdperk in de Algerijnse poli tiek. Volgens ingewijden was Ben Bella toe gezegd dat zijn overbrenging naar Msila, een industriestadje met 60.000 inwoners, op 4 juli 1979 een eerste stap in de richting van volledige invrijheidstelling was. Maar in het sindsdien verstreken jaar ismer geen verbetering in zijn leefomstan digheden gekomen, en van een voorgeno men liberalisatie in Algerije in november ter gelegenheid van de 25ste veijaardag van de revolutie, is niets terechtgekomen. De nu 64 jaar oude Ben Bella zit vast sinds wijlen president Houari Boume dienne, toen zijn minister van Defensie, op 19 juni 1965 de macht aan zich trok, bijna vier jaar nadat Frankrijk Algerije had losgelaten. De ex-president mag geen bezoekers uit het buitenland of journalisten ontvangen noch Msila en omstreken verlaten. Naar verluidt werden de veiligheidsmaatrege len verscherpt nadat honderden Algerij nen naar Msila waren gegaan om Ben Bella te ontmoeten. Wie dat gelukt is zegt, dat hij naar geest en lichaam fit is en niet heeft ingeboet aan zijn ingeboren charme en charisma Ben Bella leest veel en besteedt grote aandacht aan de internationale en binnen landse kwesties, zo zegt men. Socialistische leden van het Britse La gerhuis nodigden hem begin juni uit voor een voordracht over internationale vraag stukken in Londen en Ben Bella aan vaardde de uitnodiging met graagte. Een paar dagen daarna het hij weten er nog niet de vrijheid toe te hebben. Hoe zijn denkbeelden over internationa le problemen zijn, is toch bekend gewor den, doordat de Iraanse krant Ettela’at uit Teheran in mei een schriftelijk vraagge sprek met hem mocht hebben. Klaarblij kelijk onder de indruk van de islamitische omwenteling verklaarde Ben Beha, dat communisme en kapitalisme elkaar von den in eenzelfde soort verbruikersmaat schappij en dat de islam een alternatief biedt. Hij kritiseerde arabische landen voor hun volgens hem aan de islamitische revo lutie in Iran onthouden van spontane steun en zei dat de revolutie in Iran de belangrijkse gebeurtenis in de mohamme daanse wereld sinds eeuwen is. Ex-president Ben Beha, die de commu nistische partij verbood toen hij aan het bewind was, zei verder dat landen in de Derde Wereld die geregeerd werden of worden door één partij, ook Algerije, ach tergebleven zijn in hun prestatie. Maar anderhalf jaar nadat president Benjedid Boumedienne opvolgde, is er niet het geringste teken dat Ben Beha weer een plaats kan krijgen in het huidige politieke bestel van Algerije - zelfs niet als hij ooit op vrije voeten zou worden gesteld. (Van onze redactie buitenland) NEW YORK. De Senegalese verte genwoordiging bij de Verenigde Naties Falikoe Kane heeft secretaris-generaal Waldheim van de VN gevraagd om een spoedzitting van de Algemene Vergade ring oder de Palestijnse kwestie. Dit heeft een VN-woordvoerder gisteren meege deeld. Faliloe Kane is voorzitter van de VN-commissie voor de Palestijnse rechten. In VN-kringen verwacht men dat de zitting op 22 juli zal worden gehouden. Waarschijnlijk zal een resolutie worden ingediend waarin de Algemene Vergade ring wordt gevraagd het zelfbeschikkings recht en het recht op een eigen land voor de Palestijnen te steunen. Een resolutie van gelijke strekking is onlangs in de Veiligheidsraad door een veto van de VS getroffen. In de Algemene Vergadering bestaat geen veto-recht. Resoluties zijn daar overigems alleen een aanbeveling. Intussen is van Israëlische zijde in Was hington gisteren vernomen dat Israel, Egypte en de VS vandaag zullen bekend maken dat zij hun onderhandelingen over autonomie voor de Palestijnen in de bezet te gebieden in de loop van deze maand zullen hervatten. De Israëlische oud-minister van Buiten landse Zaken Dajan heeft voorgesteld dat Israel eenzijdig een einde maakt aan het Israëlische militaire bestuur in de Gaza- strook en op de Westelijke Jordaanoever. Voorwaarde is volgens Dajan dat de bur gemeesters daar garanderen dat er geen terroristische activiteiten vanuit hun ge bied plaatsvinden tegen Israel en dat de PLO de plaats van het Israëlische militai re gezag niet inneemt’ Zuidafrikaanse troepen inmiddels uit An gola zijn teruggetrokken. De Zuidafrikaanse minister van Buiten landse Zaken, Pik Botha, heeft gisteren scherp gereageerd op uitspraken van VN- secretaris-generaal Waldheim over „strooptochten van Zuidafrikaanse troe pen in Angola”. Kurt Waldheim sprak tijdens de openingsceremonie van de Or ganisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) in Freetown, Sierra Leone. Botha zegt in een verkaring dat Waldheim opnieuw dui delijk heeft gemaakt, dat de VN niets kunnen doen ter oplossing van de proble men van Zuid-Afrika. De in ballingschap levende Zuidafri kaanse zwarte leider Oliver Tambo heeft gisteren gezegd, dat Zuid-Afrika spoedig het doelwit zal worden van een groot scheepse guerrilla-campagne tegen de apartheid en het blanke minderheidsregi- me. Tambo, die president is van het verbo den Afrikaanse Nationale Congres (ANC), verklaarde op een persconferentie in Freetown, dat het doel van deze campag ne is de blanke heersers van Zuid-Afrika „te laten kiezen tussen overleven en ver nietiging”.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3