OVER WESTELIJKE SAHARA r t Vriendschap verstevigt as Parijs-Bonn Iraanse massa’s pleiten voor orthodoxe koers Ill achtergrond j Franse horizon in Paus reist naar bedevaartsplaats Mexico duurder blijft aan ketting Weer gevechten in Libanon Rode Kruis stopt bevoorrading 2 Thaise kampen Olie Venezuela- zonder politiek perspectief Rainbow Warrior niet spectaculair Miljoenen betogen voor Khomeini w re- pe- sn. :se iet Van Agt: Resultaat reis Schmidt ZATERDAG 5 JULI 1980 BINNEN- EN BUITENLAND 3 FREETOWN (AFP/DPA). Met een compromis heeft de topconferentie van de Organi satie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) in Freetown, Sierra Le one, gisteren een breuk in de organisatie over de Westelijke Sahara vermeden. lli ‘3 OAE voorkomt breuk binnen organisatie Van Agt '1 De paus begroet een i- P Schmidt (Door Hans Amesz) De Franse president Valery Gis- card d’Estaing komt maandag voor de eerste keer op staatsbezoek in de Bondsrepubliek. Behalve Bonn be zoekt hij ook de steden Baden-Ba den, Würzburg, Kassei en Lübeck. Drieëneenhalve dag is hij staatsgast met alle pracht en praal, daarna worden gedurende anderhalve dag de gebruikelijke Duits-Franse be sprekingen gevoerd. ning jard on- het iten- Ook bij de Amerikaanse ambassade werd gedemonstreerd. Duizenden man nen, gevolgd door een lange rij zwart gesluierde vrouwen, liepen langs het met zandzakken versterkte gebouw. In een manifest van 16 punten dat aan de menigte werd voorgelezen, wordt de ontbinding geëist van de twee belang rijkste linkse bewegingen, strenger optre den van revolutionaire rechtbanken en een verdergaande zuivering van contra revolutionairen uit overheidsfuncties. Er werd niet gesproken over de ex-sjah noch over de 53 Amerikaanse gijzelaars. Volgens de Iraanse radio hebben in heel Iran miljoenen mensen hun steun betuigd aan de islamitische republiek in massale demonstraties, die ook een duidelijke waarschuwing inhouden voor linkse en liberale groepen. Buitenlandse waarne mers schatten de menigte die zich gisteren voor de traditionele gebeden op het ter rein van de universiteit van Teheran had verzameld op 500.000 personen, sommige politiefunctionarissen spraken zelfs van twee miljoen. Maar, zoals Die Zeit schrijft, niet De Gaulle en Adenauer en ook niet hun opvolgers Pompidou aan de ene kant en Erhard, Kissinger en Brandt aan de In de betrekkingen tussen de beide vroegere „erfvijanden” is Giscards be zoek de eerste grote plechtigheid en fees telijkheid sinds 1962. In september van dat jaar was de legendarische Charles de Gaulle naar de Rijn gekomen om zes dagen lang te „onderzoeken” of het door hem en de toenmalige Duitse bondskan selier Konrad Adenauer nagestreefde vriendschapsverdrag rijp voor onderte kening was. Een jaar later werd dit verdrag inderdaad afgesloten. Braziliaans schoolmeisje van Japanse kom-af, tijdens zijn bezoek gisteren aan een school in Sao Paulo. Een woordvoerder van het Rode Kruis liet in Bangkok weten, dat het besluit om de bevoorrading voorlopig stop te zetten deel uitmaakt van een plan om de strij dende van de niet-strijdende groeperin gen te scheiden. BANGKOK (AFP). Het Internationa le Comité van het Rode Kruis heeft be kendgemaakt, dat het eind juli de bevoor rading van de kampen Nong Pru en Tap Prik bij de grens tussen Thailand en Cam bodja zal opschorten. Deze kampen zijn in handen van de guerrillastrijders van de Rode Khmer. tans i en iaar- t de mde Pga- toe- Rijk- i ge- e en heid p de dans jaar het Ijard het het het mil war- 'ing, >eta- ver- i Fl- ede- per jard it n uk- >or- ’er- ge- en zan Si- lig- :er- De bij jor n e d g s e l- tij- de dat SM de for ties am ek- ge- kse fei ten AO 3 in gen zij rmt du- be- die en de Ide )00 de sn. de Bondsrepubliek economisch sterker is, Frankrijk daarentegen meer politiek gewicht heeft. Dat laatste blijkt uit drie factoren: Frankrijk is een strategische atoommacht, het is een van de vier mo gendheden in Berlijn en het is een veto- macht in de Veiligheidsraad van de Ver enigde Naties. De demonstraties, die herinneringen op- 1 roepen aan de massale betogingen vorig jaar na het afzetten van de sjah, volgen na een stormachtige maand waarin de toe komstige richting van de islamitische re volutie soms onduidelijk leek. Straatge vechten in Teheran, politieke strubbelin gen, een staking van artsen en de verplich ting tot het dragen van islamitische kle ding door vrouwen waren een aantal za ken dat de controverse aanwakkerde. De demonstraties waren een duidelijk signaal aan de tegenstanders van ayatol lah Khomeini die heeft opgeroepen tot een terugkeer naar de basisprincipes van de revolutie. Overal bij de universiteit hing Khomeini’s portret en werd op spandoe ken aanhankelijkheid aan hem betuigd. Bij het voorlezen van elk van de 16 punten van het manifest werd door de menigte driemaal het „Allah-o-akbar” (Allah is groot) uitgeroepen. Het opvallendst was de oproep tot ontbinding van de radicale islamitische moedjahedien en de marxis tische fedajien. Vorige maand had ayatol lah Khomeini al kritiek geleverd op beide organisaties, maar niet eerder gebeurde dat op zo’n uitgesproken, en kennelijk officieel goedgekeurde, wijze als gisteren. In het manifest wordt president Bani- Sadr gemaand spoed te maken met de benoeming van een premier en het parle ment met zijn werk te laten beginnen. andere hebben het Duits-Franse ver drag uitgebouwd tot een sociale verhou ding zonder historisch voorbeeld. Dat is pas gebeurd onder Helmut Schmidt en Valery Giscard d’Estaing, die ongeveer tegelijkertijd, in mei 1974, respectieve lijk bondskanselier en staatspresident werden. Charles de Gaulle was destijds met het „grootste ceremonieel” in Bonn ontvan gen. Bij Giscards bezoek worden weder om alle registers opengetrokken. De bondskanselier, die zich persoonlijk met de voorbereidingen bemoeide, gaf het parool uit: „Vol programma en een beet je meer”. Dat is niet verwonderlijk, want de persoonlijke vriendschap tussen de poli tieke leiders van de Bondsrepubliek en Frankrijk is meer dan spreekwoorde lijk. Tijdens een diner in het Elyssee, begin februari van dit jaar, zei Schmidt tegen Giscard d’Estaing over hun jaren- Marokko heeft zich intussen bereid ver klaard met de belanghebbenden in de zaak van de Westelijke Sahara, dat wil zeggen Algerije, Mauretanië en vertegen woordigers van de bevolking, te praten. Een commissie van wijze mannen zou moeten uitmaken wie die vertegenwoordi gers van de bevolking zijn. Tot dusver heeft Marokko steeds geweigerd met het Polisario-front te onderhandelen. De com missie van wijzen zou bestaan uit Nigeria, Soedan, Mali, Guinee en Tanzania. Het Rode Kruis en de VN hebben de afgelopen maanden rond 55.000 mensen in kampen van de Rode Khmer van le vensmiddelen voorzien. Een groot deel van deze levensmiddelen is echter door de guerrillastrijders die zich verzetten tegen het bewind in Phnom Penh, voor andere doeleinden gebruikt. Tot dusver, aldus de woordvoerder, beschouwden het Rode Kruis en de VN het als een „noodzakelijk kwaad” dat zij ook de strijdende partijen van voedsel moesten voorzien. Deze poli tiek had men echter al in februari herzien. Er moet een volledige scheiding komen tussen soldaten en burgers, aldus de woordvoerder, als men wil dat de veilig heid van de vluchtelingen gewaarborgd wordt. (Van onze verslaggevers) DEN HAAG/MADRID. De Rainbow Warrior, het actieschip van Greenpeace dat sinds 18 juni wordt vastgehouden op de Spaanse marinebasis El Ferrol, blijft voorlopig nog aan de ketting. De Spaanse militaire rechter Armada heeft gisteren gezegd niet eerder dan woensdag uit spraak te zullen doen in deze zaak. Ook de kapitein, John Castle, krijgt voor die tijd zijn bewegingsvrijheid niet terug: zijn paspoort is hem nog steeds niet terugge geven. De overige bemanningsleden, onder wie vier Nederlanders, hebben inmiddels hun paspoorten weer in hun bezit en zijn vrij om te gaan en staan waar zij willen. Amsterdam wordt het middelpunt van twee manifestaties die Greenpeace op 19 juli, aan de vooravond van de 32ste jaar vergadering van de Internationale Walvis vaart Commissie, die van 21 tot en met 26 juli in Engeland wordt gehouden, wil or ganiseren. Op die zaterdag komt er om te beginnen een nationale fietsrally, de zogenaamde walfietstocht, waarbij het uiteindelijke Punt van aankomst het Vondelpark zal zijn, ’s Middags wordt in hetzelfde park een manifestatie georganiseerd. BEIROET (Reuter). Ook gisteren hebben elkaar bestrijdende groeperingen in Libanon met elkaar gevochten. De ge vechten die donderdag uitbraken, zouden tot dusver zeker 14 mensenlevens hebben gevergd. Bij het dorp Wadi Sjahrour in de buurt van de grote weg van Beiroet naar Damascus, beschoten aanhangers van de falangistische partij en leden van het Na tionale Liberale Front elkaar. Negen men sen zouden hierbij om het leven zijn geko men en 18 gewond geraakt. In het noorden van Libanon raakten de falangisten slaags met een andere rechtse groepering, de brigade Marada van ex-president Soe- leiman Franjieh. Hierbij zouden vijf do den en 22 gewonden gevallen zijn. In de loop van gisteren zijn ook ver scheidene leden van de falangistische par tij ontvoerd, onder wie de 70-jarige Jean Abi Rasjed, een voormalig lid van het politburo van de falangistische partij. (Van onze redactie buitenland) TEHERAN. Meer dan een half miljoen mensen hebben gisteren in Teheran betoogd voor een orthodoxe koers van de islamitische revolutie. (Van onze redactie buitenland) PARIJS. De voorbereidende campagne van de Franse presidents verkiezingen van volgend jaar is nu reeds volop aan de gang. De werkelijke betekenis van de Frans- Duitse verhouding is dat Bonn en Parijs in staat zijn om een tegenwicht tegen over Washington te vormen. Sinds de Verenigde Staten door een slechte eco nomische politiek (verval van de dollar) en een almaar zwenkende buitenlandse politiek, hun natuurlijke leidende rol in de wereld zien aangetast, proberen Frankrijk en de Bondsrepubliek dit va cuüm op te vullen door hun eigen belan gen te behartigen. Geen wonder dat de internationale cri sis sinds de Russische inval in Afghanis tan de beide landen nog dichter bij el kaar heeft gebracht. Of dat ook zo zal blijven als Schmidt of Giscard d’Estaing zijn verdwenen, blijft een open vraag. Maar de bondskanselier zei onlangs te gen Die Zeit: „Ik ben er trots op dat ik een mate aan Duits-Franse samenwer king tot stand heb gebracht zoals die nog nooit in Europa heeft bestaan”. CARACAS-MEXICO CITY. Venezu ela en Mexico hejaben hun prijzen van ruwe olie met terugwerkende kracht tot 1 juli verhoogd. Dit blijkt uit verklaringen van het Venezolaanse ministerie van Mijnbouw en Energie en van de Mexi caanse staatsoliemaatschappij Pemex. Venezuela, een van de leden van de Organisatie van Olie-Exporterende Lan den (OPEC), heeft de prijzen van lichte, middelzware en zware ruwe olie met 0,60 dollar per vat verhoogd. Ongeveer de helft van de Venezolaanse olie-export van 850.000 vaten (van 159 liter) per dag valt onder deze verhoging. De prijzen liggen nu tussen 17,90 dollar per vat voor zware olie en 34,85 dollar per vat voor lichte olie. Mexico, dat niet tot de OPEC behoort, heeft zijn olieprijzen met een dollar per vat verhoogd. De Mexicaanse lichte olie van standaardkwaliteit kost nu 34,50 dol lar per vat. Mexico herziet zijn prijzen elk kwartaal en volgt daarbij in het algemeen het prijsbeleid van de OPEC. Het land produceert ongeveer twee miljoen vaten per dag. SAO PAULO-APARECIDA (DPA/ AFP). In Aparecida, de belang rijkste Mariabedevaartsplaats van Brazilië, heeft paus Johannes Paulus II gisteren de hele bevolking van het land gewijd aan Maria, de moeder van God. Waarnemers zien in het besluit een voorlopige overwinning voor Marokko. Geregeld is er namelijk in wezen nog niets. Wat de burgeroorlog in Tsjaad betreft, keurde de conferentie de aanbeveling van de eerder gehouden ministerraad goed om een Afrikaans vredesleger naar Tsjaad te sturen. Als dat niet binnen een maand gelukt, zal de VN om hulp worden gevraagd. Daarbij wordt vooral aan fi nanciële hulp gedacht. Valéry Giscard d’Estaing en Francois Mitterand, die het in 1974 tegen elkaar opnamen, hebben zich nog niet officieel kandidaat gesteld, evenmin als George Marchais en Jacques Chirac. Maar heel wat andere kandidaten hebben zich al aangediend en de opiniepeilingen volgen elkaar op. Iedereen schuift zijn mannetjes naar voren, zoals milieubeschermers, die onlangs Brice Lalonde hebben aangeduid als de enige kandidaat van een stroming die in de opiniepeilingen zeven procent scoort en die weleens roet zou kunnen gooien in het eten van de grote partijen. Geen dag gaat voorbij zonder dreigende verklaringen, aankondigingen van kandi daturen en het in het wilde weg aanplak ken van affices voor een mogelijke buiten staander. Afgelopen week, tien maanden voor de verkiezingen, meldden zich al zestien mensen die hadden verklaard dat ze zou den willen meedoen aan de stembusstrijd voor het Elysée. Zij zullen echter niet allemaal aan de start verschijnen, omdat een kandidaat 500 handtekeningen van verkozenen in 30 departementen bijeen moet brengen om officieel te kunnen mee dingen. Maar intussen stellen ze ieder op hun manier de problemen van Frankrijk en de Fransen aan de orde en laten ze de stem van hun groeperingen horen, om het poli tieke debat niet louter over te laten aan de „bende van vier” zoals de vier grote partij en wel genoemd worden: de giscardianen, de gaullisten, de socialisten en de commu nisten. De dissidente communist Roger Garau- dy, een filosoof die uit de partij is gesto ten, was de eerste die zijn kandidatuur openbaar maakte, vorig jaar oktober al. Zijn programma, een „oproep tot de le venden” is vooral een intellectuele getui genis. Van uiterst rechts komen naar voren: Pascal Gauchon, de voorzitter van de „partij van nieuwe krachten”, en de advo- kaat Jean-Marie le Pen. Gezien de uitsla gen van 1974 zullen zij nog geen procent van de stemmen halen. Jean-Claude Dela- rue komt op als onafhankelijke ecologist, Jacques Belhomme noemt zich „de hand haver van het recht”, Michel Pachkoff wil campagne voeren tegen „het gevecht van de chefs”, Maurice Schoirfer zegt dat hij een „socialist is die zelfbeheer voorstaat” en Raymond Gouquet wenst „de kandi daat van de belastingplichtigen” te zijn. De kandidatuur van Michel Jobert, minis ter van Buitenlandse Zaken onder Geor ges Pompidou, is nog twijfelachtig, maar zijn „beweging van de democraten” zegt dat hij waarschijnlijk kandidaat zal zijn. In ieder geval prijkt zijn beeltenis overal op Parijse gevels. Hetzelfde geldt voor admiraal Philippe de Gaulle, de zoon van Charles de Gaulle, het evenbeeld van zijn vader. Volgens een omstreden opiniepei ling zou hij op bijna 20 procent van de stemmen kunnen rekenen. De Algemene Bond van Kaderpersoneel is van plan een „protestkandidaat” voor te dragen. Dat is eveneens het geval met het Nationaal Cen trum van Zelfstandigen en Landbouwers, om hun „specifieke standpunten” te ver dedigen. Eric Hinterman zal de kandidaat zijn van de Socialistische Democratische Par tij en Michel Crepeau, burgemeester van La Rochelle, komt op voor de linksradi calen. Extreem-links is uitermate verdeeld. De dames Huguette Bouchardeau van de Verenigde Socialistische Partij en Arlette Laguillier zijn reeds in het strijdperk ge treden, evenals Alain Krivine van de Com munistische Revolutionaire Liga en Pier re Bauby van de Marxistisch-Leninisti- sche Communistische Partij. Dit grote aantal kandidaten (tegen 12 in 1974, 7 in 1969 en 6 in 1965) doet wel zeer democratisch aan, maar het eigenlijke de bat speelt zich elders af. Wie zullen de kandidaten zijn van de vier grote partijen? President Valéry Gi scard d’Estaing wenst een korte campag ne en zal zich slechts op het laatste mo ment uitspreken. Hij wenst in deze cam pagne een houding aan te nemen van president en niet die van een kandidaat voor het presidentschap. Bij de gaullisten leek Jacques Chirac, de voormalige eerste minister en burge meester van Parijs, de onbetwiste kop man, ondanks zijn relatieve mislukking bij de jongste Europese verkiezingen. Maar zojuist heeft Michel Debré, even eens een voormalig premier, zich ook kan didaat gesteld en Chirac de handschoen toegeworpen. Deze week voegde de journalist en schrijver Paul Ribeaud zich bij het koor van bekendmaking dat hij zich kandidaat wil stellen, „tegen Michel Debré en Gi scard d’Estaing”. Bij de communisten zijn er geen problemen. Georges Marchais zal in het najaar door de partij kandidaat worden gesteld. Dan zijn er nog de socialisten. Bij hen zal het een harde interne strijd worden tussen Mitterand, de eerste secretaris en Michel Rocard, een technocraat die vol gens de opiniepeilingen beter bij de kie zers in de markt ligt dan Mitterand. De socialistische partij zal de knoop doorhak ken op het congres, dat tegen het einde van het jaar wordt gehouden. Ondertussen worden de intenties van de kiezers vrijwel onophoudelijk gepeild. Telkens wordt Giscard als winnaar aan gewezen, met Rocard met geringe achter- stand als tweede. Het debat over de poli tieke geschilpunten moet nog goed op gang komen, maar het dagblad Le Monde heeft de presidentiële voor-campagne al getypeerd onder de titel: „1981: Horizon zonder perspectief’. Uit de naaste omgeving van president Goukouni Weddeye van Tsjaad verluidt, dat hij geen internationalisering van het conflict wenst en geen VN-leger wil. In een resolutie over de Amerikaans- Britse luchtmacht- en vlootbasis Diego Garcia in de Indische Oceaan, eiste de topconferentie de onvoorwaardelijke te ruggave van het eiland aan Mauritius. De militarisering van het eiland was een ge vaar voor Afrika en voor de Indische Oceaan als vredeszone. Naar uit welingelichte kring vernomen wordt, riepen de afgevaardigden alle bij het conflict betrokkenen op een wapen stilstand te sluiten en in de komende drie maanden hun meningsverschillen uit de weg te ruimen. Zesentwintig van de 50 OAE-leden had den gisternacht verklaard dat ze bereid waren de „arabische democratische Saha- ra-republiek” te erkennen en volgens arti kel 28 van het OAE-handvest als lid toe te laten. In dat artikel staat dat elke „onaf hankelijke en soevereine” Afrikaanse staat met gewone meerderheid van stem men in de organisatie kan worden opge nomen. Marokko bestreed echter dat de repu bliek Sahara aan die criteria voldoet en achtte een meerderheid van tweederde vereist. lange samenwerking: „Daarin heeft zich, vereerde vriend, een diepgaande persoonlijke vriendschap ontwikkeld waarvan ik geloof dat die tot het levens einde zal duren”. Volgens politieke waarnemers is deze verhouding tussen de beide staatslieden van zeer veel gewicht voor de Europese en wereldpolitiek. De Amerikanen zien hun leidende rol in Europa beperkt door de machtsbundeling van Duitsland en Frankrijk. De Russen gaan er vanuit dat het daardoor moeilijker is om de Bonds republiek in Europa te isoleren en de Europese Gemeenschap weet dat zij minder profiel zou hebben als Schmidt en Giscard niet de leidende tandem zou den vormen. Af en toe winden sommige landen van Negen zich wel op over het feit dat „beide heren” kennelijk de zaken rege len, maar iemand als de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Van der Klaauw is eerlijk genoeg te erken nen dat de Bondsrepubliek en Frankrijk inderdaad de leiders van de Gemeen schap zijn. En daarover is men eigenlijk best tevreden. Tussen Frankrijk en West-Duitsland bestaan uiteraard verschillen. Die wor den wel onder de noemer gebracht dat (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG. „De resultaten van de reis van bondskanselier Schmidt naar Moskou zijn niet spectaculair. Maar dat had ook niemand ver wacht.” Zo reageerde premier Van Agt gisteren op zijn wekelijkse pers conferentie. Hij zei dat er tussen hem en Schmidt geen verschil van mening bestaat over de beoordeling van de resultaten van diens reis. Met name in de kwestie-Afghanis- tan is er volgens de premier „geen spoor van toenadering”, maar ook over de gesprekken betreffende mo gelijke besprekingen over verminde ring van de kernbewapening in Euro pa liet Van Agt zich voorzichtig uit. Van Agt zei dat er, na de uitgespro ken Russische bereidheid om over beperking van de kernraketten voor de middellange afstand te praten, „enig uitzicht” op resultaten is, maar wel pas nadat het SALT-2-akkoord is goedgekeurd. Voor die tijd kunnen wel bespre kingen beginnen, maar geen beslui ten worden genomen. De goedkeu ring van SALT-2 is volgens Van Agt voor de Russen nog steeds een „hard punt”. Van Agt zei dat de Russen voorstel len van bondskanselier Schmidt om te komen tot een bevriezing van alle kernwapens voor de middellange af stand hebben afgewezen, omdat al leen zij daardoor getroffen zouden worden. De NAVO beschikt namelijk nog niet over nieuwe wapens van dat soort. De premier wilde niet reageren op de opmerking van NAVO-chef Luns, dat Nederland nu de Russen bereid zijn om zonder voorwaarden vooraf te praten nu gerust tot kernwapen- modernisering kan besluiten. „De be slissing daarover wordt in 1981 geno men, en ik laat die over aan degenen die het dan voor het zeggen hebben.” Hij voegde er wel aan toe dat, ge heel volgens de in december vorig jaar afgesproken formule, in 1983 tot plaatsing van de nieuwe raketten zal worden overgegaan, ook in ons land, als de besprekingen met de Russen dan nog geen resultaat hebben gehad. Minister Scholten (Defensie) heeft inmiddels in antwoord op vragen uit de PvdA-Tweede Kamer-fractie, la ten weten dat naar zijn mening de kemwapenkwestie in het regeerak koord van een nieuw kabinet gere geld moet worden. De paus was vanuit Sao Paulo met een helicopter naar het „heiligdom van onze vrouw van Aparecida” ge vlogen, dat zo’n 160 kilometer van de miljoenenstad ligt. Voor de Mariaba- siliek vierde hij met honderdduizen den pelgrims en andere belangstel lenden een mis. Aansluitend wijdde Johannes Paulus II de basiliek. De paus vroeg om de voorspraak van Maria „opdat de kerk van Brazi lië in voortdurende dienstbaarheid aan de mens het hele volk verdedigt, vooral de armen, de noodlijdenden en de sociaal zwakken”. Hij vroeg haar in het gebed er tevens voor te zorgen „dat de kerk van Brazilië al tijd de gerechtigheid onder mensen mag dienen en bij mag dragen aan het welzijn van allen en aan de socia le vrede”. Na de mis en de wijding van de basiliek reed de paus naar het pries terseminarie te Aparecida, waar een klein feestje werd gevierd ter ere van de hoogbejaarde aartsbisschop van Aparecida. Kardinaal Carmelo de Vasconcellas Motta wordt op 16 juli 90 jaar.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3