Ex-,, vinker” H. J. Cassee uit Bloemendaal:
burgerlijke stand
Veel doordraai van spinazie
ondanks hoge groenteprijzen
veilingen
beverwijk
havenberichten
99
Sg
tie
ARAL
IJMUIDEN:
BEVERWIJK:
'W n
24
tW
4425
4036
426§
403.1 B4Ö
4003,^30
3 403J 5 4 0
6J42JU2
‘W’JJ
4z()o 1344
l
•1427.<845 3781
♦049 j346 4J85
4474 J«4?
4M7 J848,? 4Ó2J
1980
Z A T E R D A G 2 AUGUSTUS
IJMOND
1
Te warm weer voor bloemenhandel
<344
IJMUIDERSTRAATWEG
PARALLELWEG 1
Groente
VELSEN
1
3 4 8J2JR4Ï
H. J. Cassee
Vinkenvangen
was
wrede liefhebberij
van de welgestelden
Het vmkenhuis/e zoals dat nu nog in Bloemendaal staat
De jaarlijkse vangstresultaten werden op een wand van het vinkenhuisje bijgehouden
ken. Die zaten in kooitjes aan de kant van
van de andere lokvogels: de blinde vin-
L'
(ADVERTENTIE)
wtogas
dahlia 50-125, freesia 4-14, gladiool 5-17,
gypsophilia 40-70, lelie 30-65, nerinen 30-
60, roos 20-40, babyroos 8-18.
stige),
n! Op
alsen-
5OUW-
tzicht
n o.a.
slpk
Donderdag vertrokken: Peppino D’A-
mato, Vasabay; Kenrix, Rochester, IJmai
den; Rollnes, Bremen, IJmuiden; Tamara
Guilden, Philadelphia; Pacific Duchess,
Lagos, IJmuiden; Titan Service, Cont.
Plat, IJmuiden; Sunnanhav, Amal, IJmui
den; Preyli, Ventspils; Ida Smits, F’dam;
Paletten, Bergen; Hanne Stevns, Ham
burg; Siddes Skipper, Velsen, Cont. Plat.
Vrijdag aangekomen: Frey, Felixstowe;
Stirling Brig, Cont. Plat, IJmuiden; Oshea
Express, Halmstad; Atlantic Conveyor,
Rotterdam.
(Van onze correspondent)
BLOEMENDAAL. „Als ik er aan terugdenk, vraag ik me
af, hoe ik zo gek heb kunnen zijn”. Aan het woord de heer H.
J. Cassee, 93 jaar oud. Aan het eind van de vorige eeuw heeft
hij als tienjarige jongen geholpen bij de jacht op vinken.
Vermoedelijk is hij een van de laatste nog levende Bloemen
dalers die „erbij was”. Cassee was in 1897 knechtje op de
baan van buitenplaats jachtduin. Eigenaar was F. van Hee-
keren en zijn „vinker” heette Jan Wezenaar. De jonge Cassee
had een onplezierige taak: hij moest helpen, de gevangen
vogels dood te drukken.
Bij het Jachtduin werd de „wip” als lokmiddel gebruikt:
een paaltje dat in de grond gestoken werd met een scharnie
rend dwarshoutje, waar de vinken met een touwtje aan
vastzaten. Als er een zwerm vinken in zicht kwam, werd er
aan het touw Betrokken dat aan de wip bevestigd was: de wip
Anjers noteerden van 8 tot 35 cent per
stuk. Freesia haalde aan het einde van de
week nog geen 20 cent per bos. Bij de
rozen staat men ook niet te dringen. De
meeste partijen gaan voor rond een kwar
tje per stuk van de hand met enkele uit
schieters tot 40 cent. De prijs van de
babyroosjes kwam tussn 8 en 20 cent te
liggen.
Met het warme weer komen er nu ook
meer gladiolen en die leverden tot 17 cent
per stuk op. De zomerbloemen leverden
voor de kweker te weinig op en dat geldt
ook voor de lelies.
Wat de potplanten betreft waren de prij
zen maar ook de aanvoeren matig.
De noteringen van vrijdag: anjers 8-35.
trosanjers 90-165, alstroemeria 20-30, ane
moon 75, aster 40-70, chrysanten 50-125,
genoten moesten de indruk krijgen, dat er
vinken aan het dalen waren.
Verliep dat naar wens, dan streken ze
neer
Zodra voldoende vinken uit de bomen
op de baan waren neergestreken gaf de
vinker het sein: een ruk aan het vinken-
Cassee hanteerde later liever het jachtgeweer. Jagen was
zijn lust en zijn leven. Cassee is er overigens trots op. de
oudste dorpeling te zijn die ook in Bloemendaal geboren is.
Oudere inwoners dan hij zouden geen geboren en getogen
Bloemendalers zijn.
De vinken heeft hij niet helemaal kunnen vergeten: in de
grote tuin achter zijn huis aan de Donkerelaan wordt dage
lijks het voer gestrooid. Voor.... de vinken.
aangename vertooning van ieder die lust
heeft tot morgen ochtend ten acht uur te
zien.”
De grote aantallen gevangen vinken
werden op een gespleten wilgetakje ge
ritst. Wat men samen met zijn gasten niet
op kon werd weggegeven aan vrienden en
kennissen. Het was blijkbaar een lek
kernij.
De prei liet het in het bégin van de week
ook afweten, maar trok later weer in prijs
aan tot bijna een gulden per kilo. De
tomaten zijn in een paar dagen tijd de
helft in prijs gezakt. Komkommers wer
den wel goedkoper maar bleven toch nog
aardig prijshoudend (tot 78 cent per stuk).
Vrijdag waren de prijzen: aardbeien 95-
105, andijvie 121-171, bleekseldery 68,
bloemkool 85-125. bospeen 140-305, selde-
ry 60-88, breekpeen 59-79, Chinese kool 39-
43, komkommer 22-78, kroten 29-36, peter
selie 15-60, peulen 300-410, postelein 30-43,
prei 68-95, pronkbonen 230-270, rabarber
29-65, radijs 16-33, snijbonen 330-490, sper
ziebonen 320-520, spinazie 20-47, sla 29-84,
spitskool 53-57, tomaten 400-590, tuinbo
nen 53-68. waspeen 56-73, blauwe capucij-
ners 220-410, courgette 74-79, rettich 42-83,
champignons 129-132, knolvenkel 35-37,
ijsbergsla 15. 97, meloenen 185-260.
NAAM STAAT BORG
VOOR KWALITEIT
Het huisje hoorde indertijd bij de vin-
kenbaan van buitenplaats Wildhoef. Het
moet één van de oudste banen in Bloe
mendaal zijn geweest. Vermoedelijk deed
het huisje al dienst toen het Huys te Bloe
mendaal er nog stond.
De beheerder van wandelgebied Capre-
ra zou het huisje met het oog op de histori
sche betekenis, graag in het gebied opne
men. Het is de vraag of dat zal gebeuren.
De eigenaar van het vinkenhuisje, de heer
J.P. Zondervan, is er nogal aan gehecht.
De vader van Zondervan heeft het in 1957
laten restaureren. Het gebouwtje steunt
vrijwel geheel op het ernaast liggende
later gebouwde schuurtje, waarin eens
rentmeester Van der Werff van Caprera
zijn „kantoor” had.
60.1 CT PER LITER
72 X GEFILTERD
jsen
aag
ma-
AS-
ius-
263-
In grote aantallen passeerden de vogel
tjes Bloemendaal en Aerdenhout. Daar
zaten de jagers, de „vinkers” met hun
hulpjes ongeduldig,op hun komst te wach
ten. Het „seizoen” begon in september en
duurde tot diep in november. Tussen 1750
en 1850 kende de vinkerij een grote bloei.
Op buitenplaatsen en hofsteden trok het
evenement veel gasten. Schrijver Jacob
van Lennep (die in de eerste helft van zijn
vorige eeuw leefde) was een enthousiast
vinkenjager. Zijn vader, professor in Am
sterdam, maakte het nog bonter. Hij het
zelfs zijn studenten tijdelijk in de steek als
hij hoorde, dat er kans was op een goede
vangst. De hoogleraar vertrok dan ijlings
naar Huis te Manpad.
Tussen de verschillende banen bestond
een duidelijke rivaliteit. In de vinkenboe-
ken werden de vangsten nauwkeurig bij
gehouden. De knechtjes van de vinkenja-
gers gingen geregeld bij de andere banen
informeren, hoeveel vogels daar gevan
gen waren. De baaneigenaar met de hoog
ste score pronkte met het succes.
Hoe zag zo’n baan eruit?
Het was meestal een vlak en vrij kaal
stuk grond met goed uitzicht op de omge
ving en in de lucht. De baan werd meestal
in noordwestelijke richting aangelegd om
Op de groentemarkt zijn de prijzen
weer normaal en niet meer zo extreem
hoog als vorige week. Dat normaal bete
kent voor de consument echter nog lang
niet goedkoop en voor de tijd van het jaar
zelfs duur. Op de veiling werd voor de sla
nog een gulden per krop betaald en voor
een kilo andijvie tot twee gulden. Drie
gulden voor bospeen mag nog uitzonder
lijk hoog worden genoemd. De bescheiden
aanvoer van bospeen vindt echter aftrek
naar België. Er werd per veilingdag zo’n
tienduizend bos aangevoerd tegen het
dubbele in andere jaren.
Donderdag aangekomen: Ziemia Byd-
goska, Yali; Elbmaerchen, Aberdeen; Za-
ma Maru, Le Havre; Siddes Skipper,
Cont. Plat., Velsen; Pearl Ace, South
ampton; Folium Supplier, Skogn; Grit,
Dordrecht; Marianne C, Gunnes, IJmui
den; Claude, Immingham; Maria Graebe,
Gray; Andries, Howendyke; Rudolf Kar
stens, Zweden; Trans Tarraco, Rouen, IJ
muiden; Haico Holwerda, Aberdeen, IJ
muiden.
De' spinazie zit in de hoek waar de
klappen vallen. Deze bladgroente groeit
bij dit warme weer als riet en dagaanvoe-
ren van tegen de tienduizend kisten is wat
te veel van het goede. Met als gevolg in het
begin van de week een doordraai van zo’n
tweeduizend kisten per dag.
(Van een medewerker)
BEVERWIJK. De bloemenhandel
kampt met veel te warm weer. Daar komt
dus dan de vakantietijd bij, zodat de
grotere aanvoer maar matige prijzen op
levert.
Een schrale troost voor de kwekers is,
dat er niets doordraait. Een klein pluspun-
tje is, dat de eerste chrysanten van de
koude grond zijn aangevoerd. Voor een
bos Koen’s Elite werd tot 125 cent betaald.
Hoe kon ik zo gek zijn
bewoog en de vinken begonnen te fladderen.
Als het vochtig weer was, hadden de vogels aan de wip het
niet best. Hulpvinker Cassee moest de vogels ’s avonds
losmaken en in de kooi doen. Hij liet er uit medelijden dan
veel ontsnappen. Cassee verzekert, dat op „zijn” baan.geen
hete .breinaald werd gebruikt om de vinken blind te maken.
Dat gebeurde met sigarenrook.
(Van onze correspondent)
BLOEMENDAAL. Vogels in de vrije
natuur hebben het tegenwoordig zo
kwaad nog niet. De jacht op bepaalde
soorten is weliswaar nog altijd toege
staan, maar er gelden zeer strenge regels
voor. Het vangen van kleine vogels is in
ons land sinds kort ook officieel in
j België en Italië bijna geheel verboden,
zeker voor wie de bedoeling zou hebben
de beestjes op te eten. Trouwens: wie zou
het nu nog in zijn hoofd halen een stel van
die leuke vinkjes te vangen, dood te druk
ken en op te peuzelen? Dat is wel eens
anders geweest.
Er is in Bloemendaal nog iets wat aan de
voormalige vinkenjacht doet denken: aan
de Aelbertsbergweg staat een oud
„schuurtje”. Het lijkt een overblijfsel van
een vervallen kippenhok, maar in werke
lijkheid is het een restant van een eeuwen
oud vinkenhuisje. Vanuit deze overdekte
galerij met zijn kijkgaten en een trekgat
voor het vinkentouw werden de vogels
bespied. Daar gaf de vinker het sein,
waarop door een ruk aan het touw het
vangnet dichtsloeg.
Tegen het eind van de vorige eeuw nam
de belangstelling voor deze „sport” af. Het
was definitief afgelopen, toen in 1916 de
Vogelwet van kracht werd. Toch zijn hier
en daar nog vinkenbanen in gebruik. De
gevangen vogels worden evenwel niet op
gegeten: ze krijgen slechts een ring aan
hun pootje en worden meteen daarna
weer vrijgelaten. Zo kan men de trek van
de vogels leren kennen. Het vangen gaat
nog net als vroeger. Alleen worden er geen
levende lokvogels meer gebruikt. In
plaats daarvan staan er luidsprekers die
vogelgeluiden (via een cassettebandje)
produceren om de overtrekkende vogels
in het net te krijgen.
De tijden zijn veranderd. De vinken die
in de herfst Kennemerland passeren mo
gen blij zijn, dat het vroegere „vermaak”
is afgeschaft. Ze kunnen nu onbekom
merd zuidwaarts vliegen, hoogstens be
laagd door een roofvogel of een poes.
IJmuiden, Linnaeusstraat 167, en L. S. J.
Bakker, IJmuiden, Linnaeusstraat 167. A.
M. E. Bron, Beverwijk, Eemstraat 29. en
A. H. Pietersma, IJmuiden, Dennekop-
laan 28; t.a. Beverwijk, Wolff en Deken
straat 17. B. Bouman, IJmuiden, Schip-
laan 136, en K. M. Heilig, IJmuiden, Kon.
Wilhelminakade 85 rd.; t.a. IJmuiden,
Oranjestraat 85. C. D. Groeneveld, IJmui
den, Voermanstraat 36. en M. E. van
Duijn, IJmuiden. Voermanstraat 36. R.
Gerrits, IJmuiden, Plutostraat 21. en E.
Visser, IJmuiden, Marconistraat 10. J. N.
Bakker, IJmuiden, Steenbokstraat 33. en
A. C. Gouda, IJmuiden, Kleine Pan 1.
OVERLEDEN:
M. Ouwerkerk, geb. 5 apr. '59 te Velsen,
ongehuwd. Driehuis, van Lennepplein 68.
P. Dekker, geb. 6 okt. T0, echtgenoot van
E. Conijn, IJmuiden, Lange Nieuwstraat
582. J. M. Haartsen, geb. 13 okt. 1884,
weduwe van C. Schipper. Driehuis, Nic.
Beetslaan 4. J. J. de Best, geb. 12 sept.
1893, weduwe van J. Vrolijk, Driehuis,
Nic. Beetslaan 4. W. Busscher, geb. 24 jan.
1893, weduwnaar van J. Scholten. Drie
huis, Lod. v. Deyssellaan 254. S. Porsius,
geb. 19 nov. 1902, weduwe van H. de
Bruin. IJmuiden, IJsselstraat 11 ben. J. M.
Nijman, gev. 2 febr. 1905, weduwe van W.
H. de Graaf, IJmuiden, Keizer Wilhelm-
straat 1.
Eeuwenlang zijn honderdduizenden
van die beestjes in deze streken gevangen
en gedood. Als er zo nu en dan nog een
vink, sijsje of keep te zien is, dan is dat
niet de verdienste van vorige geslachten.
Vooral in Kennemerland heeft men vroe
ger zijn best gedaan, de vinken uit te
roeien. In Bloemendaal en Aerdenhout
waren een groot aantal vinkenbanen, om
de vogels te kunnen vangen.
Dat was geen toeval. Aanleg en onder
houd waren een kostbare zaak. Alleen de
gefortuneerden konden dat betalen. De
vinkenjacht was een geliefde vrijetijds
besteding van de welgestelden. Veel grote
buitenplaatsen en hofsteden hadden een
vinkenbaan. Een greep daaruit: Wildhoef,
De Rijp, Saxenburg, Bleek en Berg, Huis
te Manpad.
Maar de vinken hadden het ook „aan
zichzelf te wijten”: de grote najaarstrek
van deze vogels naar het warmere zuiden
ging door het smalle gebied boven Kenne
merland: aan de ene kant hadden ze de
Noordzee, aan de andere kant het nog niet
drooggelegde IJ en het Haarlemmermeer,
de vink als bosvogel zou er een hekel aan
hebben. Over water heen te vliegen, me
nen sommigen.
Vrijdag vertrokken: Alpina, Bremen;
Zama Maru. Hamburg; Benarty, Antwer
pen; Lilly K, Malmö, IJmuiden; Joern
Graebe, Rochester; Folium Supplier, Ant
werpen; Marianne C, Solvesborg, IJ
muiden.
GEBOREN:
J. Wijkstra-Greebe, d., IJmuiden, Kie-
vitlaan- 13; G. Rijke-Meijer, z., IJmuiden,
Snelliusstraat 71; A. J. van Staveren-Smit.
d., IJmuiden. Betelgeuzestraat 2; G. Wag-
ner-Visser, z.. Santpoort, v.d. Bergh v.
Eysingaplantsoen 36; M. G. M. Smit-Enti-
us, z., IJmuiden, Dinkelstraat 2.
GEHUWD:
C. C. R. Thole-A. Vader. Amsterdam.
Insulindeweg 657; B. Kooy-M. C. Ruijg-
voom, Haarlem. Griend 26.
ONDERTROUWD.
E. H. Wijtsema, IJmuiden, Lange
Nieuwstraat 48, en A h. Lenting. IJmui
den, Lindenstraat 4; t.a. IJmuiden, van
Wassenaerstraat 47. W. J. van der Lugt.
ten van de baan lagen de vangnetten.
Wanneer vogels neergestreken waren
sloegen de netten dicht. De baan bleef
windvrij door een dijkje dat eromheen
lag.
Voor het lokken van de vogels werden
roervinken gebruikt. Langs de baan hing
men een lijn (een roer) met op regelmatige
afstanden dwarslijntjes, waar een vink
aan vastzat. De roervinken werden om
hoog geslingerd als er in het huisje aan de
lijn getrokken werd. Overvliegende soort- touw eh de diertjes waren gevangen.
Een staaltje van de nu onbegrijpelij
ke mentaliteit spreekt uit een brief die
mr. Van Brakel van Wildhoef schreef aan
in de bomen, op de dijk achter de zijn neef op Saxenburg: „De geregen lijs-
baan. Daar hoorden ze al snel het gefluit ters (driehonderd stuks) beslaan netto een
ïr d? kring rondom ons voorhuis en is d^ze
de minste hinder te hebben van de zon.
Een baan-mat ongeveer zeventien bij vijf de baan. Doordat ze blind waren (het was
meter. In het vinkenhuisje zaten de jagers donker voor hun ogen) zongen ze er „lus-
te wachten op hun prooi. Aan weerskan- tig” op los. Op de baan zelf liet men veelal
nog vinken aan een soort tuigje (een
haampje) lopen. Vliegen konden ze niet
meer. Lopen nog wel.
4 R 7/1
Een tekening van de vinkenbaan.
Sinds de opknapbeurt in 1957 is het
vinkengalerijtje alweer danig verzakt.
Binnenkort moet er iets gedaan worden
om te voorkomen dat het hout gaat rotten.
Vooral dë panelen zijn er slecht aan toe.
Zondervan over het huisje: „Welbe
schouwd zijn het maar een stuk of wat
oude planken en halfvergane panelen.
Maar de jaartallen met de vangsten die
erop zijn gezet maken het tot een soort
relikwie uit vervlogen tijden.
De vangstcijfers geven een overzicht
van anderhalve eeuw vinkenjacht. Jaren
geleden heeft Zondervan de juistheid van
de aantallen gevangen vinken op de pane
len kunnen vaststellen, door ze te vergelij
ken met getallen in een origineel vinken-
boek.
De grootste vangst die men in één keer
deed op de baan van Wildhoef is afzonder
lijk vermeld: op 9 oktober 1976 werden er
203 vinken in het net gevangen. Aan de
wand in het huisje hangt nog een bordje
met de mededeling: „Kom vrij binnen in
dit huis, maar wees stil gelijk een muis.”
Vinkenvangen in Kennemerland. Een pentekening uit de 16e eeuw.
>Xv.
s
