Legerbevelhebber Bouterse:
Doorbraak gemeld in
zeerecht-conferentie
achtergrond
iL
■k
11)
f
Nieuwe strategie VS: weinig nieuws
F
r:
Top vakverbond in
VS achter Carter
VS-ambassadeur optimistisch
Krachtcentrales
door arbeiders in
El Salvador bezet
Bij kernduikboot
geen aanwijzingen
radioactiviteit
Akkoord over VS-
basis in Somalië
Billy Carter:
Ambassadeur Irak
slechts zakenman
Geen Oostenrijkse
wapens naar Chili
w
Kreisky overleeft
moties oppositie
f 1
weg uit Damascus
9
r i
JR-
3
VRIJDAG 22 AUGUSTUS
1980
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
den
rgie
<ers
BM
ven
□cé
ven
PD
udé
ent
■■■■■■mH
In het echt
it
PARAMARIBO. Er komen in Suriname de eerste twee jaar
geen algemene verkiezingen. Het leger blijft voorlopig de macht
uitoefenen, samen met de burgerregering van premier en
president Chin A Sen.
RW
a]
J
Geen verkiezingen in
Suriname voor 1983
Bevelhebber Bouterse
menwerking
•ir Jeb Stuart Magruder.
Charles Colson.
n en
(Van onze redactie buitenland)
Links: Haldeman, rechts: Mitchell.
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
CHICAGO. Als het aan het dagelijks
bestuur ligt van de AFL-CIO, het belang
rijkste vakverbond in de Verenigde Sta
ten, stemmen de 13,6 miljoen leden op 4
november op president Jimmy Carter. De
AFL-CIO is een federatie, waarin meer
dan honderd vakbonden samenwerken.
De uitvoerende raad, die het beleid van
de aangesloten bonden bepaalt, besloot
deze week in Chicago het algemeen be
stuur te adviseren de democratische kan
didaat te steunen. Het algemeen bestuur,
waarin de voorzitters zitten van de aange
sloten bonden, vergadert op 4 september
in Washington.
Er was maar één tegenstem, van de
voorzitter van de Bond van Machinewer-
kers, die bijna een miljoen leden heeft.
(Van onze redactie buitenland)
GENEVE. Volgens de Amerikaanse ambassadeur in Zwitserland, Elliot
Richardson, is deze week een doorbraak bereikt in de VN-onderhandelingen
over zeerecht, die zich nu reeds zeven jaar lang voortslepen.
oceanen en een aantal andere zeeën wor
den aangetroffen.
„Ik ben een gewone burger met ongewone
financiële zorgen en familieproblemen”.
r ko-
’erte-
eden
sgen,
:ader
stad
ig in
ihuis
stge-
ie in
heid-
de
ge-
aan.
■rge-
>oot.
aan-
be-
ï3
pnv-.„;
elaar
dat,
lairo. J
ver
engt
nge-
ctio-
and.
iden
>roei
mtal
eldé
i bé-
eren
:wee
we-
i de
zich
eren o
ting
eten
i in
n de”
(Van onze redactie buitenland)
TOKIO. Een Russische sleepboot
heeft vanmorgen de Russische kernon-
derzeeër die gisteren door brand in de
Stille Oceaan in moeilijkheden was ge
raakt, op sleeptouw genomen naar Vla
divostok.
De Japanse autoriteiten hebben ver
klaard dat metingen hebben uitgewe
zen dat er tot nu toe geen radioactivi
teit is vrijgekomen.
Japanse deskundigen hebben uit
luchtfoto’s opgemaakte dat de brand
aan boord van de duikboot vermoede
lijk door kortsluiting is ontstaan. De
beide kernreactoren zouden niet zijn
beschadigd.
De conferentie behandelt de vraag hoe
het gebruik van de zee en haar enorme
bodemrijkdommen moet worden gere
geld. In een groot aantal kleinere zeeën,
zoals de Noordzee, hebben de omringende
landen zelf al een verdeling van de bodem
gemaakt. Maar met name in de grote
oceanen is dit niet mogelijk. Daarom werd
in 1973 begonnen met overleg over de
mogelijkheden van een internationaal
verdrag, waarin zou worden vastgelegd
welke rechten verschillende staten kun
nen doen gelden op bodemschatten die in
s de
i dit
sble-
liep
Iden,
i de
□ver
■drijf'
joefi
en.
trijfël
de*
itiek
Par-,
aken
ider-
A'an-’J1
nde-
;s in
s in
De deelnemers aan de conferentie in
Genevé waren reeds eerder overeengeko
men dat een 36 leden tellende raad toe
zicht moet gaan houden op de uitoefening
van het zeerechtverdrag wanneer dat een
maal is vastgelegd. Men was het er echter
nog niet over eens welke besluiten deze
raad zal mogen nemen.
Volgens Richardson is nu een compro
mis uitgewerkt door de Verenigde Staten
en een aantal ontwikkelingslanden, dat
inhoudt dat de raad kan besluiten over
regels, voorschriften, procedures en op
zegging van contracten, mits die besluiten
met algemene stemmen worden genomen.
Andere, minder belangrijke beslissingen
zal de raad kunnen nemen met een twee
derde meerderheid en een klein aantal
met een meerderheid van vier tegen drie.
„Het voorgestelde compromis heeft de
ze week terrein gewonnen”, aldus Ri
chardson gisteren in Genevé. Zijn voor
stel zal echter nog moeten worden beke
ken door de regionale groepen, de groep
ontwikkelingslanden (ook wel Groep van
77 genoemd), de niet-gebonden landen en
de 139 afzonderlijke delegaties. Gaan al
die groepen zonder al te veel bezwaren
akkoord met de voorstellen, dan zal de
conferentie op 29 augustus worden ver
daagd.
Volgend jaar wordt in dat geval de
laatste hand gelegd aan de zeerechtrege-
lingen, waarbij onder meer een voorberei
dende commissie zal moeten worden inge
steld, die zeerechtkwesties zal afhandelen
zolang het verdrag niet in werking is ge
treden’ Bereikt men komende week in
Genevé echter geen overeenstemming,
dan zal een zeerechtverdrag wellicht nog
lange tijd op zich kunnen laten wachten.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Billy Carter, de
broer van de Amerikaanse president heeft
gisteren voor een bijzondere senaatscom
missie ontkend dat hij ooit een overeen
komst heeft gesloten met de Libische re
gering om de Amerikaanse politiek ten
opzichte van Libië te beïnvloeden. Hij
ontkende ook dat hij verzoeken namens
de Libische regering heeft gedaan aan de
Amerikaanse president of enige rege
ringsfunctionaris. Billy Carter stelde in
zijn verklaring dat hij slechts een zaken
man is uit het zuiden van de VS die in de
schijnwerpers kwam toen zijn broer pre
sident werd. De 220.000 dollar die hij
indertijd van Libië kreeg waren volgens
hem bedoeld als lening om rekeningen te
betalen. „Ik ben geen hansworst, geen
uilskuiken en niet kierewiet”, aldus Billy.
king van het kern wapenarsenaal. Mos
kou kan de nieuwe doctrine beschouwen
als een Amerikaanse poging om op
nieuw nucleaire superioriteit te berei
ken, inclusief de mogelijkheid om tegen
het eind van de jaren ’80 over middelen
te beschikken om de Russische intercon
tinentale raketten met een „eerste klap”
uit te schakelen. In die zin kan de doctri
ne destabiliserend werken en tot een
opvoering van de wapenwedloop leiden,
als geen vooruitgang wordt gemaakt in
het SALT-overleg, ter beperking van de
strategische bewapening, zo redeneren
Westeuropese analisten.
Nadat de „uitgelekte” presidentiële
richtlijn op 6 augustus werd gepubli
ceerd in de New York Times, versche
nen in de Amerikaanse pers beschou
wingen waarin de nieuwe strategie werd
voorgesteld als een scherpe zwenking in
het tot dusver gevoerde beleid. Maar
volgens NAVO-kringen is deze doctrine
slechts een nieuwe stap in een geleidelij
ke ontwikkeling die al geruime tijd
gaande is.
WASHINGTON. In Washington is
gisteren een akkoord tot stand gekomen
dat' de Verenigde Staten toestemming
geeft de Somalische vlootbasis in Berbe
rs, aan de Golf van Aden, te gebruiken.
In ruil hiervoor zullen de Verenigde
Staten Somalië militaire hulp ter waarde
van 25 miljoen dollar verstrekken. Eerder
iit jaar sloot Amerika al akkoorden met
fenia en Oman voor het inrichten van
militaire bases in die landen.
BAGDAD. Syrië heeft gisteren de
ambassadeur van Irak en diens gehele
imbassadestaf uitgewezen als vergelding
voor de uitwijzing van eigen diplomaten
door Irak.
De Iraakse ambassadeur en zijn perso
neel zijn inmiddels in de Iraakse hoofd
stad Bagdad aangekomen.
Begin deze week gelastte Irak de Syri
sche diplomaten te vertrekken nadat bij
ven inval in de Syrische ambassade wa
pens, gif en munitie waren gevonden. Sy
rië beweerde dat dit materiaal door Irak
de ambassade in Damascus binnenge
smokkeld was om de Syriërs in een kwaad
daglicht te stellen.
(Van onze redactie buitenland)
De nieuwe nucleaire doctrine van
de Verenigde Staten, die eerder de
ze maand in de publiciteit kwam, zal
naar alle waarschijnlijkheid geen
controverses tussen de bondgeno
ten veroorzaken, zo is de verwach
ting in NAVO-kringen in Brussel.
Integendeel, de nieuwe strategie ver
mindert de Westeuropese vrees dat de
afschrikkende werking van de Ameri
kaanse kernparaplu, waaronder West-
Europa sinds het eind van de Tweede
Wereldoorlog heeft gescholen, aan ge
loofwaardigheid inboet. In feite is de
„nieuwe Amerikaanse strategie” hele
maal niet nieuw, maar de logische conse
quentie van een ontwikkeling die al vele
jaren geleden in gang is gezet, zo beto
gen militaire experts in Brussel. Ook
Franse militaire experts zijn van mening
dat de „nieuwe” doctrine het onvermij
delijk gevolg is van de technologische
vooruitgang van de beide grote kern
machten.
De geactualiseerde Amerikaanse stra
tegie, vervat in de „presidentiële richt
lijn nr. 59” houdt in dat de Amerikaanse
kernmacht niet meer in eerste instantie
gericht is op de vernietiging van steden
in de Sovjet-Unie, maar op raketsilo’s en
andere militaire installaties, en op de
politieke centra.
De bedoeling daarvan is de afschrik
kende werking te vergroten door de ge
loofwaardigheid van de Amerikaanse
strategie te versterken. Het was langza
merhand moeilijk te blijven geloven dat
een Amerikaanse president een massale
vernietigingsoorlog zou ontketenen in
antwoord op een beperkte Russische
aanval, die niet was gericht op Ameri
kaans grondgebied.
Wel menen Westeuropese kringen in
Brussel dat „richtlijn 59” het des te meer
noodzakelijk maakt te streven naar af
spraken met de Sovjet-Unie ter beper-
Het is mijn stellige overtuiging dat het
een natuurlijke behoefte van de mens is
om acteurs, die voor een rol gekozen zijn
omdat zij min of meer lijken op de histori
sche figuur die zij moeten uitbeelden, te
vergelijken met foto’s van die historische
figuur. In de vierdelige serie „Blind Ambi
tion”, waarvan morgen de laatste afleve
ring op de televisie komt, wordt Nixon
gespeeld door ene Rip Torn. Deze lijkt
voor 63 pct op Richard Nixon. Ik kan dat
beoordelen, omdat Nixon mij nog goed
voor ogen staat. Er is immers een tijd
geweest waarin ik hem vaker op het tv-
scherm zag dan Fred Emmer. Maar of de
gelijkenis van John en Mo Dean, van
Haldeman, Ehrlichman, Mitchell, Liddy,
Colson en Magruder met de acteurs die
hen uitbeelden even groot (of groter of
kleiner) is, valt zonder vergelijkend foto
materiaal moeilijk te zeggen.
Tot mijn verbazing hebben de vier om
roepbladen waarover ik beschik, geen van
alle de foto’s van de oorspronkelijke
hoofdpersonen afgedrukt om ons geheu
gen op te frissen. Daarom doe ik dat nu,
met dank aan Roland de Bruin, die ze bij
elkaar gescharreld heeft. Het is de eerste
keer in het vijfjarige bestaan van de ru
briek Trijfel, dat er op mijn verzoek foto’s
in staan afgedrukt. Moge het bij één keer
in de vijf jaar blijven.
Iden--
zes-
>cent‘
lerio-
i zes
van
lans
met 4
mil- ,r>
Maureen Dean en John Dean
van
ver-
idde-*
jneq-.;*;
bora--*
va(4**‘'
Vol-’
l van
wor-
rden
iweri
is de
jhan--'-*
‘ft al
1 om'j
rs té s
t op
Het-
ocai-
van j
'heid
voor
Links: Liddy, rechts: Ehrlichman.
Dit heeft de bevelhebber van het Suri
naamse leger, majoor Bouterse verklaard
in een interview met Associatëd Press.
„Op het moment is er geen grondwet en
regeert de regering bij decreet”, aldus
Bouterse. Hij zei voorstander te zijn van
vorming van een nationale parlementaire
raad, bestaande uit leden van de belang
rijke maatschappelijke groeperingen, zo
als vrouwen, vakbonden, jeugdorganisa
ties en religieuze groeperingen. Volgens
Bouterse zou deze raad van „voorlopige
aard” moeten zijn en de wetgevende func
tie van het parlement moeten overnemen.
Bouterse zei verder alle „extreem-linkse
systemen” voor Suriname te verwerpen,
in het bijzonder een staatsmodel zoals in
Cuba. Hij benadrukte, dat de coup van
vorige week, waarbij de grondwet buiten
werking werd gesteld, president Ferrier
tot aftreden werd gedwongen en de nood
toestand werd afgekondigd, was bedoeld
om „het dreigende gevaar van een linkse
machtsovername af te wenden”.
Premier en president Chin A Sen ver
klaarde gisteren in Paramaribo dat zijn
regering vasthoudt aan het uitschrijven
van verkiezingen tegen het einde van 1982,
zoals eerder dit jaar in een regeringsver
klaring is beloofd. Zolang de noodtoe
stand gehandhaafd blijft, zal er bij de
creet worden geregeerd. Daarbij zal de
regering zich laten adviseren door een
districtsraad en een assemblee waarin al
le functionele groepen zijn vertegenwoor
digd. Over de machtsverhoudingen in Su
riname zei Chin A Sen: „Majoor Bouterse
is bevelhebber, ik ben opperbevel
hebber”.
Hij zei verder dat Suriname alleen een
revolutie wil die is gebaseerd op nationale
aspiraties. „Wij willen geen enkele revolu
tie importeren, geen Chinese, geen Russi
sche, geen Cubaanse”. Volgens hem is
president Ferrier overigens vrijwillig te
ruggetreden. „Ik heb dat weliswaar niet
zwart op wit, maar ik kan u verzekeren
dat hij vrijwillig is afgetreden”.
Chin A Sen benadrukte, dat de mensen
rechten zullen worden gerespecteerd. Een
commissie zal op de kortst mogelijke ter-
(Van onze redactie buitenland)
WENEN. De socialistische partij,
die in het Oostenrijkse parlement een
absolute meerderheid bezit, heeft gis
teren kanselier Bruno Kreisky voor
een kabinetscrisis behoed door twee
moties van wantrouwen van de opposi
tie te verwerpen.
De oppositie, de Christendemocrati
sche Oostenrijske Volkspartij, zegde
het vertrouwen in de regering op in
verband met een schandaal rond de
bouw van een groot ziekenhuis in We
nen. Vice-kanselier en minister van Fi
nanciën, Hannes Androsch, werd van
medeplichtigheid aan corruptie ver
dacht. In de afgelopen maanden zijn
twee topambtenaren in Wenen gearres
teerd onder verdenking van het eisen
van grote bedragen aan smeergeld. Ze
ven vertegenwoordigers van firma’s
die dat zouden hebben betaald, zijn
eveneens aangehouden.
Met de bouw van het ziekenhuis met
2.200 bedden is vijftien jaar geleden
begonnen. Het zou in 1987 klaar moe
ten zijn. Tijdens het acht uur durende
debat in het parlement zei de voorzitter
van de oppositie, Alois Mock, dat een
ziekenhuisbed in Ween ongeveer vijf
keer zoveel gaat kosten als gemiddeld
gebruikelijk is. Hij wijt dit aan „onkun
de, laksheid, foutieve beslissingen, na
latigheid en lichtzinnigheid”.
aria--»’
sche->‘
ver-*""
i in?7 I
geeftJoi
ikbe-
niets
S
(Van onze redactie buitenland)
SAN SALVADOR. Arbeiders hebben
gisteren in San Salvador, de hoofdstad
van de Middenamerikaanse staat El Sal
vador, negen krachtcentrales bezet. De
actie zorgde ervoor dat de totale elektrici
teitsvoorziening en een gedeelte van de
watervoorziening van de hoofdstad
wegviel.
De bezetters eisen herstel van de vak-
bondsrechten en beëindiging van de on
derdrukking. Zij verklaarden dat hun ac
tie van onbeperkte duur zal zijn. De secre-
taris-generaal van het nationaal vakver
bond, Hector Recinos, zei dat de actie
voerders „de wereld willen laten zien dat
deze zich aan volksmoord schuldig ma
kende regering de strijd van de arbeiders
niet kan vernietigen.”
De stakers eisen voorts dat zestig arbei-
ders, die vorige week waren ontslagen
I omdat zij hadden deelgenomen aan een
overigens niet geslaagde nationale sta-
aan- king, hun baan terugkrijgen. Zij willen
verder, dat het recht op organisatie en
staking wordt hersteld en dat de regering
een einde maakt aan haar politiek van
onderdrukking.
Bemanningsleden van de Russische kernonderzeeër gaan aan boord van het te hulp
geschoten Russische opleidingsvaartuig Meyridian. Negen mensen kwamen om bij de brand
op de duikboot.
luidt dat een kernoorlog tot elke prijs
vermeden dient te worden, maar dat
zo’n oorlog in het uiterste geval niet
ondenkbaar is, en ook gewonnen kan
worden.
Daarmee had de wederkerige kwets
baarheid, als uitgangspunt voor het af-
schrikkingsevenwicht, aan geloofwaar
digheid ingeboet.
Het tweede nieuwe gegeven is de tech
nologische vernieuwing: de kernwapens
hebben een veel grotere trefzekerheid
gekregen. De oude generaties lange-af-
standsraketten, die niet zeer nauwkeu
rig gericht konden worden, waren in
wezen bestemd om steden te treffen.
Maar de nieuwe generaties zijn zo accu
raat dat vijandelijke raketten in hun
silo’s uitgeschakeld kunnen worden, en
dat zeer specifieke doelen uitgepikt kun
nen worden.
Vanuit westers standpunt gezien heeft
deze ontwikkeling twee gevolgen. De
ICBM’s (intercontinentale ballistische
raketten) in de Verenigde Staten zijn
kwetsbaar geworden. De Amerikaanse
minister van Defensie Harold Brown
wees daarop in zijn rede voor de Demo
cratische Conventie: „Het grootste risico
voor een kernoorlog tussen de Sovjet-
Unie en de Verenigde Staten komt voort
uit de kwetsbaarheid van de Amerikaan
se intercontinentale raketten voor een
verrassingsaanval door Russische ra
ketten”.
Een kwetsbaarheid overigens, die de
komende jaren steeds geringer wordt
door het systeem waarbinnen 200 MX-
raketten op rails rouleren tussen 4000
silo’s, verspreid over vele honderden ki
lometers.
De nieuwe strategie vloeit logisch
voort uit de doctrine van het „aangepas
te antwoord” („flexible response”). Deze
strategie, inhoudend dat een eventuele
aanval met evenredige middelen moet
worden beantwoord, verving de doctri
ne van massale vergelding („massive re
taliation”), die dateert uit de periode
waarin de Verenigde Staten een duide
lijk overwicht hadden in strategische
kernwapens.
De geloofwaardigheid van een doctri
ne, die ervan uitgaat dat de Verenigde
Staten bereid zijn een algehele kernoor
log te voeren om een conventionele aan
val of een kernaanval op West-Europa te
keren, was door twee ontwikkelingen
aangetast.
In de eerste plaats heeft de Sovjet-
Unie ruwweg een positie van pariteit, of
misschien zelfs van superioriteit, bereikt
op het vlak van de strategische kernwa
pens. Dat betekent dat elk van de super
machten de ander slechts kan vernieti
gen ten koste van de eigen ondergang.
Deze gedachte was de grondslag van de
theorie van de „wederzijds gegarandeer
de vernietiging”, die in de jaren zestig is
ontwikkeld. De wederzijdse kwetsbaar
heid werd zo sterk geacht dat de Ver
enigde Staten afzagen van de bouw van
anti-ballistische raketsystemen (ABM’s)
ter bescherming van de eigen militaire
en civiele complexen.
Maar voor Moskou bleek de idee van
de wederzijds gegarandeerde vernieti
ging niet te gelden. In de Sovjet-Unie
ging namelijk een programma van start
voor civiele verdediging. Dat wijst erop
dat er in de visie van Moskou wel
overwinnaars kunnen zijn in een kern
oorlog. De doctrine van het Kremlin
l
fe-
(Van onze redactie buitenland)
WENEN. De Oostenrijkse regering
heeft gisteren besloten af te zien van de
verkoop van tanks en machinegeweren
aan Chili. Dit heeft een woordvoerder van
kanselier Kreisky gisteren bekendge
maakt.
De Oostenrijkse ministerraad kwam tot
de conclusie dat de verkoop van tanks en
machinegeweren aan het Chileense be
wind in strijd zou zijn met de Oostenrijkse
neutraliteitspolitiek. Met de leveranties
aan Chili was een bedrag van 350 miljoen
gulden gemoeid.
mijn onderzoeken welke artikelen uit het
eerste hoofdstuk van de grondwet, dat
gaat over de mensenrechten, weer in wer
king kunnen treden. Ook zal worden na
gegaan welke staatsvorm het meest ge
schikt is voor Suriname: de Amerikaanse
of de Franse. In beide staatsvormen speelt
de president een belangrijke rol.
De regering wil bij haar beleid de na
druk leggen op „afrekening met het verle
den, zuivering van het ambtenarenkorps,
bestrijding van corruptie en het opzetten
van een eigen ontwikkelingsfilosofie”.
Chin A Sen kenschetste de relatie met
Nederland als positief. De besprekingen
met Nederland over ontwikkelingssamen
werking zijn volgens hem op ministerieel
niveau wel afgebroken maar niet mislukt.
In de voorbereidende besprekingen van
het CONS (Commissie Ontwikkelingssa-
Nederland-Suriname) die
deze week in Paramaribo van start gin
gen, zijn volgens hem tot nu toe goede
resultaten geboekt.
In die gesprekken komt het verlangen
van Suriname om de ontwikkelingshulp
waardevast te maken overigens niet ter
sprake. Van Surinaamse zijde hoopt men
deze zaak in een later stadium op ministe
rieel niveau bespreekbaar te maken.
Suriname wil een actieve remigratiepo-
litiek voeren, dat wil zeggen men wil be
vorderen dat Surinamers in Nederland
weer naar hun geboorteland terugkeren.
Voorts wil men het kader in Suriname
zoveel mogelijk in het land houden door
bijvoorbeeld betere salarissen.
Overigens is het LOSON, de landelijke
organisatie van Surinamers in Nederland,
niet tevreden over de koers die Chin A
Sen volgt. „Hij predikt verzoening met het
Nederlands neo-kolonialisme”, zo zegt de
organisatie.
De Nationale Militaire Raad (NMR) van
Suriname heeft gisteren berichten tegen
gesproken als zou het onlangs aangehou
den NMR-lid Sital zijn overleden aan ver
wondingen die hij tijdens zijn gevangen
schap zou hebben opgelopen. Sital ver
blijft in de Memre Boekoe kazerne en
mankeert niets, zo wordt gezegd.
