Over eenzaamheid
amsterdam
film
filmhuizen
haarlem
Mafu Cage: wonderlijke
psychologische thriller
1
en stille wanhoop
I
Hl
n
HAAST FANATIEKE EENVOUD IN INDRUKWEKKENDE LES INDIENS SONT ENCORE LOIN
perfecte politiefilm Chinatown
Jack Nicholson in
‘g
n
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
dirigent: JERZY KATLEWICZ
r
FILM
VRIJDAG 29 AUGUSTUS
1980
Charles Boost
Concertgebouw Haarlem
WINTERSERIES 1980-1981
SERIE A
SERIE B
VAN ZWEDEN - viool
losse kaart f 13,
SERIE C
SERIE Z
n,
«f
f 130,—
95
85
150
Abonnementsverkoop en plaatsbespreken bij het Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13 van
10-15 uur; telefonisch 023 - 32 09 94 van 12 -15 uur.
3 vrijdagavondconcerten op
21 nov., 23 jan., 20 maart
an
an
ur.
Uitgebreide prospektus met gegevens over programma’s en solisten verkrijgbaar bij het
Concertgebouw en de administratie van het N.P.O., telefoon 31 92 48
combinatie-abonnement A B
combinatie-abonnement A C
combinatie-abonnement B C
passe-partout serie A B C
6 dinsdagavondconcerten op
30 sept., 4 nov., 2 dec., 6 jan., 3 febr., 3 maart - 20.15 uur
solisten: JEAN BERNARD POMMIER, ABDEL RAHMAN EL- BACHA - piano
GIJSBERT BETHS, DANIEL HEIFETZ - viool
MIKLOS PERENYI - cello
RUUD VAN DER MEER - bariton
abonnement 6 concerten 75,losse kaart 15,
20.15 uur
solisten: THEO BRUINS - piano VERA BETHS - viool
JOEL LIPTON - altviool HARRO RUYSENAARS - cello
LEO VAN OOSTROM - saxofoon SIMON STYLES - tuba
abonnement 3 concerten 30,losse kaart 13,
Gastdirigenten: CHRISTOPHER ADEY, ROELOF VAN DRIESTEN, MIKLOS ERDELYI
ADAM GATEHOUSE, JAN STULEN, OTAKAR TRHLIK
6 vrijdagavondconcerten op
10 okt., 14 nov., 12 dec., 16 jan., 13 febr., 13 maart - 20.15 uur
solisten: PASCAL DEVOYON, JOSEPH KALICHSTEIN - piano
WIKTOR LIBERMAN, JAAP
LAURENCE LESSER - cello
JORGE ORAISON - gitaar
abonnement 6 concerten 65,
3 zondagmiddagconcerten op
19 okt., 21 dec., 22 febr. 14.30 uur
solisten: FRÉDÉRIC MEINDERS, BARBARA NISSMANN - piano
SKYE CARMAN - viool
abonnement 3 concerten 30,losse kaart 13,
abonnement kinderen tot 12 jaar onder begeleiding van volwassene(n)
losse kaart 4,
I
1
Isabelle Huppert In Les Indiens sont encore Loin.
•k Hazel O’Connor in Breaking Glass.
nd
den
hoogstens de graad van woede en gefrus
treerdheid bij de betogers kon worden
afgemeten.
Over de geestdodende verveling die het
keurig georganiseerde leven in Zwitser
land kenmerkt gaat nu ook Les Indiens
sont encore Loin, waarbij de Indianen die
in de titel genoemd worden als symbool
staan voor de gevoelens van vrijheid en
avontuur die vooral de jongeren zo missen
binnen de grenzen van hun kantons. Tien
jaar na de culturele revoluties in West-
Europa is de Zwitserse jeugd in beweging
gekomen en aan de hevigheid van hun
kortstondige acties proeft men de behoef
te om die verloren jaren op korte termijn
in te halen. En tegelijk is in die acties de
wanhoop merkbaar van niet begrepen te
zijn in hun stillere protesten die van veel
oudere datum zijn dan de spectaculaire
geweld-erupties in Zurich.
Men kan een spoor van dat stille protest
terugvinden in praktisch alle films van de
Zwitserse „new wave” waarin in allerlei
vormen getracht wordt te ontsnappen aan
de dagelijkse sleur, uit te breken uit een
leefschema dat opgesteld is door ambte
naren, te vluchten uit de beslotenheid van
het alpenlandschap dat alleen voor toeris
ten nog een attractie betekent. Van de
liftende meisjes uit Tanner’s Messidor
(oogstmaand op de kalender van de Fran
se Revolutie) die op hun trektocht zonder
doel door Zwitserland tot misdaad verval
len, tot en met de oude boereknecht Pipe
uit Les Petites Fugues die zich bevrijdt
van zijn levenslange afhankelijkheid en
onderdanigheid door een mobilette te ko
pen en de wereld in te trekken, zijn de
helden in de Zwitserse film driftig bezig
hun bestaan aan een kritisch onderzoek te
onderwerpen om zich van hun onvrijheid
bewust te maken.
Dit sobere verhaal met zijn onherroepe
lijk einde wordt strak en zonder enige
versiering door Patricia Moraz gefilmd in
afgesloten is opgegroeid bij haar groot
moeder de levensangst en de wanhoop
van een opgroeiende en machteloze jeugd
kennen en zij maakt hun protest tot het
hare.
doordachte beelden, die meer moeten sug
gereren, dan ze op het eerste gezicht te
zien geven. En vooral Isabelle Hupert (be
kend uit La Dentellière) sluit zich met
haar ondoorgrondelijke blik en vage glim
lach aan bij deze wanhopig steriele beel
den die ieder cliché vermijden maar een
onstuitbaar proces van denken en inter
preteren op gang brengen.
De Film-Inn (Prinsesseweg 34, Zand-
voort) vertoont op vrijdag 5 september (21
uur) Der Amerikanische Freund van de
bekende Duitse cineast Wim Wenders. De-
ze thriller is gebaseerd op een boek van
Op het lijstje van premières komt nog
The Changeling voor, een nieuwe variant
op het ondergeschoven kind dat een dui
vel blijkt te zijn wat dan allemaal in
Calypso te zien is.
Om het lijstje niet al te
mager te doen lijken komt ook Luchtha
ven onder Hoogspanning er nog op voor,
maar deze titel slaat op de eerste luchtha-
ven-rampenfilm die destijds, tien jaar ge
leden nog Airport heette.
Patricia Highsmith en wordt gekenmerkt
door lange reizen tijdens welke een merk
waardige vriendschap zich waarmaakt
tussen de hoofdpersoon Jonathan en een
mysterieuze Amerikaan.
Als ze op de laatste zondag met haar
nieuwe vriendin afgesproken heeft een
sneeuwwandeling door de bossen te ma
ken en deze niet komen opdagen, gaat ze
in haar eentje op stap en wordt twee
dagen later doodgevroren gevonden.
f'
teursprestatie van Joan Hotchkis.
The Mafu Cage, Karen Arthur’s tweede
film, sluit goed aan op deze eersteling.
Ditmaal gaat het om twee zusters, Ellen en
Cissy Carpenter die aan haar geïsoleerd-
zijn ten onder gaan. Beiden hebben jaren
lang met haar vader in Afrika rondge
reisd en bewonen nu een alleenstaande
woning volgepakt met exotische voorwer
pen waarmee ze de herinnering aan de
overleden vader levendig houden. Vooral
Cissy kan zich moeilijk bevrijden van het
verleden en gaat op in Afrikaanse muziek
en rituele handelingen die haar steeds
verder van de werkelijkheid verwijderen.
Als Ellen die buitenshuis een baan heeft
en verliefd wordt over huwelijksplannen
spreekt, vormt zich in het zieke brein van
haar zuster een gruwelijk plan om te
beletten dat oningewijden bezit zullen ne
men van het exotisch mausoleum dat ze
voor haar vader heeft opgericht en waarin
een orang-oetan in zijn Mafu-kooi een
centrale plaats inneemt.
Carole Kane, bekend als de nerveuze
babysitter in When a Stranger calls, speelt
de geëxalteerde Cissy en geeft aan dit
bizarre karakter enige geloofwaardig
heid, wat wel nodig is om mee te kunnen
leven in dit wonderlijke verhaal dat ont
leend is aan het toneelstuk Toi et tes
Nuages van Eric Westphal. Overigens is
ook deze tweede film van Karen Arthur,
een van de weinige vrouwelijke regisseurs
in Amerika, voortreffelijk verzorgd mede
dank zij inventieve camerawerk van John
Bailey.
Een geblok
keerde en niet in beweging te krijgen
samenleving wordt prachtig gekarakteri
seerd door het gekozen decor (Zwitser
land) en het gekozen seizoen (winter); dat
is de voor zijn land dodelijke uitspraak
van een Zwitserse journalist over deze
film die door eenzaamheid en stille wan
hoop gekenmerkt wordt, en het welvaren
de een touristisch fraaie Zwitserland tot
een gevangenis uitroept.
In tegenstelling tot Les Indiens die het
moeizaam tot één theater in het land ge
bracht heeft, krijgt de Engelse punkfilm
Breaking Glass gemakkelijk negen Ne
derlandse bioscopen tot zijn beschikking,
waaronder voor Amsterdam Bellevue. Als
De Zwitserse filmindustrie (als die tenminste bestaat) heeft in de laatste
jaren gezorgd voor een reeks verrassingen die haar in de gelukkige omstan
digheid heeft gebracht dat het buitenland met een zekere verwachting en
ontzag uitkijkt naar iedere aankondiging van een nieuwe produktie. Er zijn al
bepaalde gevestigde reputaties ontstaan, denken we slechts aan Claude
Goretta (Pas si mèchant que Ca, La Dentellière) en Alain Tanner (Le Milieu du
Monde, Messidor), maar daar zijn alweer nieuwe namen aan toegevoegd als
Thomas Koerfer (Der Gehülfe) en Yves Yersin (Les petites Fugues). Goed, de
recente fïlmontwikkeling in Zwitserland heeft weliswaar geen massaal succes
weten te ontketenen, maar is in bescheiden kring met veel warmte en
diepgaande belangstelling gevolgd, voldoende aanleiding voor importeurs
met inzicht en visie zoals Film International of The Movies om door te gaan
met hun baanbrekend werk.
In een week als deze van opnieuw wei
nig belangrijke premières brengt dan Les
Indiens sont sencore Loin, geïmporteerd
door The Movies en in eigen theater in
première gebracht, de nodige verade
ming. Opnieuw wordt een nieuwe naam
toegevoegd aan de lijst van creatieve en
originele Zwitserse filmers: Patricia Mo
raz, ongeveer veertig jaar geleden in Lau
sanne geboren uit protestants-joodse ou
ders die nu met een bijna twintigjarige
ervaring in radio en tv-journalistiek ach
ter de rug met haar eerste complete speel
film in de openbaarheid komt. Op haar
twaalfde schreef ze twee radiospelen die
door Radio Lausanne werden uitgezon
den, op haar zeventiende richtte ze in
Vevey een filmclub op en sindsdien is zij
naast andere werkzaamheden bezig ge-
weest met het schrijven van filmscripts en
dialogen, het maken van wetenschappelij
ke documentaires en het doceren op de
Sorbonne. Een indrukwekkend en veelzij
dig bezig leven dat tenslotte uitmondde in
een film van uiterste soberheid en haast
fanatieke eenvoud.
Les Indiens sont encore Loin is alweer
enige jaren oud maar inhoudelijk zou de
film de recente jeugdrellen in Zurich heb
ben kunnen ontketenen. Want de film van
Patricia Moraz gaat globaal gezien over
het onleefbare leefklimaat in Zwitserland
en vooral in zijn grote steden, zoals in dit
geval Lausanne. De dictatuur van de ver
veling was de onderliggende aanleiding
tot het protest van de jongeren dat jam
mer genoeg kracht werd bijgezet door
vernielingen en plunderingen waaraan
beeld van een groeiproces waarbij een uit
liefhebberij geboren rockgroep langzaam
uit haar anonimiteit raakt bekendheid
krijgt en tenslotte door een grote platen
onderneming geannexeerd wordt waarbij
vroegere idealen bij de groep moeten
sneuvelen, is Breaking Glass zoals de
groep heet zowel amusant als instructief.
Vooral het optreden van Kate, een punk-
girl met rauwe stem die de leden van de
groep domineert en zelf, tegen alle verzet
in, de uiterste consequenties van haar
idealen trouw wil blijven, wordt boeiend
behandeld in deze frisse en vitale muziek
film van regisseur Brian Gibson.
Een soortgelijk proces ligt aan de basis
van Les Indiens sont encore Loin die
begint met het vinden van het lijk van het
zeventienjarige schoolmeisje Jenny Kern
die aan uitputting en kou gestorven in een
verlaten ondergesneeuw bos.
Dat is al
thans de officiële lezing. Een terugblik op
de week die aan haar dood is voorafge
gaan leert echter anders. In die week
beleeft Jenny haar entree in een nieuwe
school en sluit ze vriendschap met de
oudere en meer ervaren Lise Biazzi die
haar in een clubje van cynische vrienden
introduceert. In korte tijd leert Jenny die
Op de nachtvoorstellingen na is het
Haarlemse bioscoopprogramma onver
anderd gebleven. Dat houdt in dat Luxor
de controversiële homo-film Cruising
blijft vertonen, dat Lido Caligula prolon
geert, dat Jerry Lewis nog een week te
zien is in Palace als De linkshandige
Uitzendkracht en dat Midnight Cowboy
met Dustin Hoffman, Take the Money
and Run met Woody Allen, en Ten (10)
met Bo Derek gebleven zijn in respectie
velijk Roxy, Studio en Frans Hals.
Wie dus wat nieuws wil zien zal deze
week zijn keus moeten maken uit het
aanbod van het nachtcircuit, dat wil zeg
gen uit The Mafu Cage in Studio. The
Outlaw Josey Wales in Palace en China
town in Roxy.
Chinatown, in 1974 gemaakt door
Roman Polanski is geen onbekende bij de
t Haarlemse filmliefhebbers en nog steeds
t staat de film hoog genoteerd als perfecte
politiefilm met Jack Nocholson als een
„private eye” die door Raymond Chand
ler bedacht had kunnen zijn. Maar China
town is gemaakt naar een origineel script
van Robert Towne en al heeft de schrijver
zich ongetwijfeld laten inspireren door
het werk van Chandler en door diens
creatie Marlowe als privédetective, zijn
f hoofdpersoon, J. J. Gittes is een originele
speurder gebleven die door Jack Nichol-
K son als een keurige heer uit omstreeks
E 1935 gespeeld wordt. Het routinewerk van
K deze Gittes bestaat uit het bespieden van
- ontrouwe echtgenoten en het maken van
foto’s „en flagrant délit” die dienst kun-
nen doen bij echtscheidingsprocedures,
t Uit deze sleur wordt Gittes gehaald door
een mysterieuze vrouw (Faye Dunaway)
I die hem tegen veel geld wil huren om haar
I’ echtgenoot te betrappen op ontrouw. Dat
r wijkt weliswaar niet af van Gittes’ dage
lijkse werkzaamheden maar krijgt een
speciale attractie als een andere vrouw de
opdracht wil annuleren en de betrokken
ingenieur Mulwray inmiddels op geheim
zinnige manier vermoord wordt. Gittes is
dan al bezig met zijn onderzoek en wat hij
ontdekt heeft aan knoeierijen en obscure
grondspeculaties in verband met irrigatie-
werken in de omgeving van Los Angeles
(de film speelt zich af in de jaren dertig)
doet hem besluiten de moord op Mulwray
tot het bittere einde uit te pluizen.
Dat levert een opwindende misdaadfilm
op waarin John Huston als Noah Cross de
E grote man achter de schermen van het
t kwaad blijkt te zijn en regisseur Polanski
F een klein rolletje speelt van een venijnige
f handlanger van Cross. De uiteindelijke
E ontknoping en ontmaskering vindt plaats
|»in de schilderachtige chinezenwijk van
I Los Angeles. Na Rosemary’s Baby die hij
in 1968 maakte is Chinatown de tweede
Amerikaanse film van Polanski waarin
I deze bewijst ook in het genre van het
intelligente speurderswerk een voorbeel-
B dig filmer te zijn.
The Outlaw Josey Wales in Palace is een
wat oudere western (uit 1976) van en met
t Clint Eastwood die er opnieuw zijn repu-
tatie van onverbiddelijke wreker hand-
Jack Nicholson (midden) in Chinatown
haaft. Tijd van handeling zijn de laatste
jaren van de Burgeroorlog, als in een
periode van rechteloosheid de „Noordelij
ken” rovend en plunderend door het land
van de tegenstanders gaan en daarbij
onder anderen het gezin van de Zuidelijke
landbouwer Josey Wales uitmoorden. Als
de oorlog ten einde is geeft Josey zich niet
over maar organiseert een eenmans-
wraakoefening waarbij ontelbare doden
vallen. Hoeveel er dat zijn heeft een mede
werker aan het Amerikaanse filmvakblad
Variety destijds voor ons uigerekend. Hij
telde één lijk in anderhalve minuut en de
film duurde 134 minuten.
Meer verfijnd gaat het in The Mafu
Cage toe, een psychologische thriller van
Karen Arthur die daarvóór Legacy maak
te. In dat unieke debuut observeerde Ka
ren Arthur door haar camera een veertig
jarige, welgestelde Amerikaanse vrouw
uit de „high society” die zich een middag
verveelt in haar luxe-woning.
Na een kort bezoek aan haar lichtelijk
demente moeder in een verzorgingsinrich-
ting is ze teruggekeerd in haar huis dat op
dat ogenblik geheel verlaten is. Man en
kinderen zijn op vakantie, het personeel
heeft vrijaf en de vrouw, prachtig ge
speeld door Joan Hotchkis, verdoet haar
tijd met overpeinzingen en herinneringen
waarin haar man, de Japanse tuinman en
de negermeid een voorname plaats inne
men; verder is er de telefoon om verbin
ding met de buitenwereld te krijgen. Zo
ontstaat een monodrama van grote span
ning, voornamelijk gedragen door de ac-
lts i
ft
