SPORT AT ERDAGS BIJVOEGSEL De wereldg'oal van Jan Peters Tik uin I Coureur nu in nadeel FISA, FOCA EN HET ZIJSCHORT m/v 32 Jft 9n door Govert Wisse Wapenstilstand Turbo’s Wisse zet uiteen wat voor een race dat is tussen FOCA en FISA. Morgen wordt de Grand Prix van [Zandvoort gehouden. Men zou denken dat de autorensport zich alleen op de circuits zelf afspeelt. Achter de schermen wordt echter een heviger gevecht geleverd. Govert 1. te t ie g le- De tijd, dat een Grand Prix-seizoen alleen in het teken stond van het racen lijkt al lang geleden. De strijd in de Formule 1 wereld heeft zich verplaatst van de circuits naar de ronde tafel. Daar waar voorheen een Jackie Stewart en Emerson Fittipal di de hoofdrolspelers waren, gaan de duels heden ten dage tussen Bernie Ecclestone (voorzitter van de constructeursassociatie FOCA) en Jean Marie Balestre (de leidinggevende man binnen de FISA, de internationale autosportfederatie), tussen Good Year en Michelin en tussen de aanhangers van de conventionele Ford Cosworth motor en de Turbo- clan (Renault, Ferrari en Alfa Romeo), De macht strijd tussen de diverse instanties is dit jaar in volle hevigheid ontbrand, met als climax de onverkwik kelijke affaires tijdens de Grand Prix van Spanje, die door enkele teams geboycot werd en door de FISA als illegaal werd bestempeld. De met elkaar op voet van oorlog levende Ecclestone en Balestre hebben voorlopig een wapenstilstand gesloten, maar het is duidelijk, dat beide heren elkaar binnenkort weer in de haren gaan vliegen. Zijschorten gig* W Het gevecht buiten de baan n Bernie Ecclestone l STOPPER int u afde- i van n De aërodynamische vondst van Colin Chapman in 1978 had tot ge volg, dat anderen veelvuldig gingen experimenteren om het „ground-ef fect” optimaal te benutten. Lotus werd vorig jaar al snel voorbijge streefd door Williams, Ligier en Ferrari. De ontwikkelingen op tech nisch gebied volgden elkaar snel op, wat tot gevolg had, dat de snelhe den in de bochten tot vervaarlijke hoogte werden opgevoerd. Op som mige circuits gaan de bolides nu zes zeven seconden harder dan twee jaar geleden, toen de Lotus opper machtig was. Voor de constructeurs was en is dat een onverteerbare zaak. Vooral de renstallen, die gebruik maken Momenteel heerst er een wapen stilstand. Een bemiddelingspoging van de sponsors is op niets uitgelo pen. Ook een spoedtelegram van de Engelse minister van sport, Hector Monro aan de FISA, waarin hij meedeelde te willen bemiddelen in het conflict, draaide op niets uit. De FOCA heeft na de Spaanse race een pakket maatregelen voor gesteld dat de bochtensnelheden moet verminderen en de veiligheid van de coureurs moet verbeteren. Vooral dat laatste is een heet hang ijzer binnen de FISA. Er werd on der meer voorgesteld om het aantal typen banden te verminderen en de „slicks” niet meer te gebruiken. Wel bleef de FOCA vast houden aan de Om een einde aan die waanzin te maken besloot Good Year om dit seizoen niet meer van „qualifiers” gebruik te maken, iets dat Michelin wel bleef doen. De Italiaanse firma voelde er ook niets voor om banden te ontwikkelen, die de bochtensnel heid met vier seconden zou terugne men. Good Year had daar wel oren naar. De Amerikaanse fabriek is al het gekrakeel nu meer dan zat en heeft besloten zich uit de Grand Prix-racerij terug te trekken. De contracten met de diverse teams worden uitgediend, daarna is het wat betreft Good Year afgelopen. Door het conflict tussen Michelin en Good Year is het niet mogelijk om door middel van de ontwikke ling van een profielband de snelhe den te verminderen. En daar is eigenlijk iedereen voor. Met name de coureurs. Zij geven al lang te kennen, dat de wagens veiliger moeten worden en de snelheden in de bochten beperkt moeten wor den. De risico’s die zij lopen wor den te groot. Hoewel de coureurs uiteindelijk plaats moeten nemen in de bolides en dus geacht mogen worden partij te zijn in de conflic ten, is hun stem van ondergeschikt belang. schorten. Bovendien moest het pak ket in zijn geheel worden aangeno men. De FISA legde dit FOCA- voorstel naast zich neer, omdat het persé de zij schorten wil verbieden en daarnaast niet door de FOCA opgelegd wilde krijgen dat de maat regelen in zijn geheel moeten wor den aangenomen. Overigens blijkt het FOCA-voorstel om met profiel- banden te gaan rijden, niet moge lijk, omdat Good Year niet de tijd heeft om in een half jaar nieuwe banden te ontwikkelen. keer iets goeds mee, vijf keer iets fouts, en ik gaf hem vijf keer een dubbel- plusteken, en één keer zelfs een drie dubbel-plusteken. Soms namelijk pakte hij de bal op weergaloze wijze af, ont deed hij zich op weergaloze wijze van zijn tegenstander, en gaf hij vervolgens een weergaloze pass aan een vrijlopen die medespeler. Zoiets telt dan voor „1 keer aan de bal geweest”, hoewel hij ondertussen drie handelingen verricht te waar andere spelers in een hele wed strijd niet aan toe komen. dat in Frankrijk ondervonden. Eén van de skirts van zijn Ensign bleef vastzitten, de wegligging vermin derde meteen met (volgens Lam mers) circa 30 procent en hij was de controle over zijn wagen kwijt. Lammers vloog uit de bocht, maar kwam er goed af. Sommige deskun digen geloven ook, dat Patrick De- pailler verongelukt is op Hocken heim, doordat een zijschort vast is blijven zitten. Een ander punt van het ground effect is, dat de zijvleugels veel ruimte in beslag nemen, wat ten koste gaat van de „cockpit”. Deze wordt steeds smaller geconstrueerd en naar voren geplaatst. Volgens de FISA werd steeds minder aandacht besteed aan de veiligheid van de coureurs. Om die te verbeteren en de snelheden te verminderen besloot de federatie begin dit jaar de skirts met ingang van 1981 te verbieden. Het lijdt geen enkele twijfel dat die tweekamp door Jan Peters gewonnen werd. Na het laatste fluitsignaal stapte Valke op Peters toe en drukte hem de hand: de bezegeling van zijn capitula tie. Je kunt niet eens zeggen dat het een overwinning op punten was, het was een k.o.-zege dank zij het beslissende tweede doelpunt van Peters. Die we reldpool, u weet wel. Eigenlijk was het een eenvoudig doelpunt, een slordige kijker zal er misschien niet veel bijzon ders in hebben gezien: een korte rush met de bal, een schot op het doel, en de bal verdwijnt in de uiterste linkerhoek. That’s all. tal te worden opgenomen, en die bij AZ’67-PSV eikaars directe tegenstan ders waren: Jan Peters en Michel Valke. van de Cosworth-motor klommen hoog in de boom. Zij voelden zich al ongelukkig met de Turbo-motor van Renault, omdat die veel meer kracht bezit dan de Ford-motor. Door middel van de aërodynamica, waar de skirts onverbrekelijk mee verbonden zijn, was de Renault-tur- bo nog bij te houden. Zouden de zijschorten verboden worden, dan zouden de Cosworth-renstallen ook de concurrentieslag met Renault op moeten geven. En geld om zelf een turbo-motor te ontwikkelen hebben zij niet. Ferrari en Alfa Romeo be schikken wel over voldoende finan ciën om een turbo-motor te ontwik kelen en komen dan ook binnenkort met zo’n krachtbron op de circuits. Die seconden-winst wordt voor namelijk teweeggebracht door de hogere snelheden, die de wagens in de bochten kunnen bereiken. De bolides kunnen met gebruikmaking van het „ground-effect” (het benut ten van de luchtstroom onder de wagen) ongeveer 40 procent harder door een bocht dan enkele seizoe nen terug. Die hogere bochten-snel- heid is onder meer mogelijk door de „skirts”. Dit zijn kunststoffen schorten die aan de onderkant van de zijvlakken bevestigd zijn en de ruimte tussen chassis en asfalt af sluiten. De skirts zijn verticaal be weegbaar, wippen dus even op, als er een hobbel in het asfalt zit. Voor deel van deze zijschorten is, dat optimaal gebruik gemaakt kan wor den van de luchtstroom onder de wagen. Nadeel is, dat zo’n skirt soms blijft zitten in zijn hoogste stand, waardoor de ruimte tussen wagen en asfalt niet meer afgeslo ten is. „Het ground-effect” valt prompt weg, omdat de lucht kan ontsnappen. De wagen is niet meer aan de weg vastgekleefd en wordt onbestuurbaar. Jan Lammers heeft Toch kleefden er enkele dingen aan dat doelpunt die hem inderdaad tot wereldgoal maakten, behalve dan dat hij niet „helemaal alleen op naam van Jan Peters” mag worden af geboekt, zo als de speaker verordonneerde. Het was immers de van Fulham aangetrokken PSV-spits Teddy Maybank die de bal, omstreeks de middenlijn, verkeerd raakte, en daardoor min of meer „terug speelde” op Jan Peters, die zich tussen hem en het PSV-doel bevond. Wat Pe ters toen deed, maakte deel uit van die benoeming van het doelpunt tot een wereldgoal. Negen van de tien spelers zullen, als de bal zo onverwacht op hen af rolt, die bal haastig terugleggen op een medespeler, maar Peters ving hem op, draaide zich om en nam hem in één vloeiende beweging mee, richting PSV- doel. Enkele PSV’ers snelden toe om hem de weg af te snijden, maar voordat zij hem de voet dwars konden zetten, schoot Jantje Peters op het doel, dat door de formidabel keepende Pim Does burg verlaten was om het kleiner te maken. Het schot was niet knoerthard, maar de bal was, met de binnenkant van de voet, heel zuiver geplaatst, en wat hem tot een wereldgoal maakte was, dat hij eerst nog even opstuitte voordat hij Doesburg passeerde, op precies dezelf de manier, van dezelfde afstand, met een zelfde soort schot, maakte Peters een van zijn twee goals tegen Engeland, toen Nederland in Wembley met 0-2 won. Geen gelukkig toeval dus, maar een schottechniek die hij beheerst. Dat doelpunt was de k.o. die Peters niet alleen aan PSV, maar ook aan zijn directe tegenstander Valke uitdeelde. Ik heb beiden van het begin af aan geturfd. De cijfers spreken voor zich zelf. Valke was in de eerste helft 17 keer aan de bal (opmerkelijk weinig voor een middenvelder), deed er 14 keer iets goeds mee, drie keer iets foutiefs, en geen van zijn goede handelingen ver leidden me tot het geven van een dub bel-plusteken. Jan Peters was in de eer ste helft 35 maal aan de bal (twee keer zo vaak dus als Valke!), hij deed er 30 Mario Andretti (wereldkam pioen in 1978): „De grootste schan de is, dat het publiek, onze klan ten, het meest lijden onder deze conflicten. Zij snappen niet, wat er allemaal aan de hand is. Ze komen voor een race, maar zien er slechts de helft van. Het probleem is, dat er twee instanties zijn, die geen compromis wensen. Maar elk bedrijf wordt in stand gehou den door compromissen. We zou den de vuile was niet buiten moe ten hangen”. Emerson Fittipaldi (we reldkampioen in ’72 en ’74): „Sinds de komst van het „ground-effect” is er voor het publiek minder te genieten, omdat er maar enkele teams zijn, die de mogelijkheid hebben een wedstrijd te winnen. De spanning is een beetje weg. Dat komt, doordat de auto’s in de tweeëenheid wagen-coureur de overhand hebben gekregen. Toen ik tien jaar geleden begon was de verhouding 60-40 in het voordeel van de rijder. Nu is het aandeel van de coureur nog maar 30 pro cent, de wagen maakt 70 procent uit. Een goed voorbeeld daarvan is Jan Lammers. Met de ATS zette hij in Long Beach een vierde trai- ningstijd neer, nu heeft hij de grootste moeite om zich te kwalifi ceren in de Ensign. Daaruit blijkt, dat niet de rijder, maar de wagen de dienst uitmaakt. Wat de toe komst in de Formule 1 betreft, ik hoop, dat de organisatie van de Grand-Prix-races in handen komt van professionals. De FISA han delt amateuristisch, daarom moet de FOCA zelf alles in eigen hand nemen”. Jody Scheckter, wereld- als de FISA-plannen doorgaan. De FOCA brieste en werd wit heet, toen Balestre meedeelde: „Het verbod op zijschorten is de eerste stap om de FISA zijn leidende posi tie in de autosport terug te geven. Elk team, dat aan het einde van dit jaar niet aan de nieuwe technische richtlijnen heeft voldaan, mag vol gend jaar niet meer meedoen aan het wereldkampioenschap”. De oorlog tussen FISA en FOCA bereikte zijn climax in Spanje. De aanleiding was de boete, die enkele coureurs hadden gekregen, omdat zij niet bij een rijders-meeting, die aan de Belgische Grote Prijs vooraf ging, waren komen opdagen. De automobielfederatie stond erop, dat de desbetreffende rijders hun boete zouden betalen, de constructeurs wilden dat persé niet. De ruzie liep zo hoog op, dat de FISA zich distan tieerde van de Spaanse wedstrijd. Renault, Alfa Romeo en Ferrari stonden achter het FISA-standpunt en werden prompt uit de FOCA gegooid. Zij reden niet op het Jara- ma-circuit. De overige teams deden wel mee in Spanje. Jean Marie Ba lestre werd zelfs door Spaanse poli- tie-agenten van het Spaanse circuit verwijderd. Hij nam wraak door tijdens het daaropvolgende congres in Athene Bernie Ecclestone als lid van de FISA te schrappen. Balestre kwam vorige maand als voorlopig overwinnaar uit de strijd, doordat alle nationale bonden ach ter zijn beleid gingen staan, hij de steun kreeg van de meeste circuitdi- recteuren en de sponsors hun ren stallen kenbaar maakten niet geluk kig te zijn met de controverse en de constructeurs onderling verdeeld raakten. men, maar de constructeurs trek ken zich daar niets van aan en gaan hun eigen weg. Het is duide lijk, dat de FOCA alleen verder wil, zonder de FISA, maar dat is onmogeljjk. De autosport heeft een overkoepelend en onafhanke lijk lichaam nodig, anders wordt het een chaos zonder wetten”. Johan Beerepoot, direc teur van de CENAV (circuitex ploitant Zandvoort): „Op den duur gaat de FISA de machts strijd winnen. De FOCA kan wel op eigen houtje races willen orga niseren, maar het is al gebleken, dat dat niet meevalt. In Hocken heim bij voorbeeld zijn dit jaar weer minder toeschouwers geko men dan verleden jaar. Dat was vorig seizoen ook al zo. Het Duitse publiek pikt het toch niet, dat een vreemde instantie hun Grand Prix organiseert. Racen is een zaak, waar veel nationale belangen en gevoelens bij komen kijken. Het is alleen jammer, dat de circuit-or- ganisaties ook niet een blok kun nen vormen tegen de construc teurs. Ik heb zelf veel gedaan om de baandirecteuren één standpunt in te laten nemen, maar dat bleek niet eenvoudig, omdat er niet over geldkwesties gesproken mocht worden. Wel is besloten, dat een circuit, dat een piratenrace van de FOCA toestaat, op de zwarte lijst komt en wordt uitgesloten. Dat kan verregaande consequenties hebben. In Engeland bijvoorbeeld zou de RAC-rally niet meer gehou den kunnen worden, als daar een FOCA Grand Prix wordt gehou den. De Britse autosportfederatie zal zich wel twee keer bedenken voor ze die stap neemt”. moest de revenuën uit de entreegel den aan de constructeurs overma ken. Brazilië en Spanje volgden het voorbeeld van Hockenheim, waar door momenteel drie GP’s min of meer onder het banier van de FO CA vallen. Jean Marie Balestre zag die ont wikkeling twee jaar geleden met enige angst tegemoet, omdat de FI SA buitenspel kwam te staan, als de organisatie van de Formule 1 races in FOCA-handen zou komen. De tegenstellingen verscherpten zich, doordat Ecclestone en Balestre el kaar niet alleen op het zakelijke, maar ook op het persoonlijke vlak niet uit konden staan. De kleine Engelsman zag zijn plannen ge dwarsboomd door de FISA-presi- dent. Onverzoenlijk werd de situatie aan het begin van dit jaar. De FISA kwam tijdens een congres in Rio de Janeiro en later in Parijs tot enige beslissingen, die verregaande con sequenties zouden hebben voor de technische ontwikkeling. Mede op aandrang van de rijders werden enkele besluiten genomen, die een betere veiligheid moesten garande ren. Vooral het ongeluk van Clay Regazzoni in Long Beach, waar hij gedeeltelijk verlamd werd, bracht Balestre en de zijnen in beweging. Zo gaven zij de constructeurs te verstaan, dat de wielen smaller, de zogenaamde „skirts” per 1 januari 1981 verboden en de zijkanten van de wagens verstevigd dienden te worden. De strijd Good Year - Michelin is wat naar de achtergrond gescho ven, maar broeit ook nog steeds. De Amerikaanse firma vond het te gek worden dat zij a) 24 wagens van j banden moet voorzien en Michelin niet verder wilde gaan dan bevoor rading van 4 bolides (twee Ferrari’s en twee Renaults en b) diverse ty pen banden naar de circuits moet blijven slepen. Zo waren een „qua lifier” (gebruikt tijdens trainingen om supersnelle tijden te maken), drie types droogweerbanden en twee types natweerbanden. Dat kwam er op neer dat ongeveer 2500 banden naar elke wedstrijd ver voerd moesten worden, die bij el kaar ongeveer tweeëneenhalve ton kosten. Good Year geeft deze ban den voor niets weg. De tweede helft verliep nauwelijks gunstiger voor Michel Valke. Hij was toen 20 keer aan de bal, hij deed er 12 keer iets goeds mee, en 8 keer iets fouts. Meer aan de bal dus, minder goede handelingen. Jan Peters was 32 keer aan de bal, deed er 25 keer iets goeds mee, en zeven maal iets fouts (buiten spel, twee vrije trappen tegen een keer beetgenomen door Valke, enkele fout aankomende passes). Ik gaf hem drie keer een dubbel-plusteken en een keer een driedubbel-plusteken, voor dat doelpunt zoals u begrijpt. Conclusie: Valke terug naar AF, Peters terug naar het Nederlands elftal. „Deze wereldgoal kwam helemaal al leen op naam van Jan Peters”, riep de speaker van het AZ’67-stadion nadat Jantje Peters de stand op 2-0 had ge bracht. Dat was tegen PSV. Wat een wereldgoal is weet ik niet precies, mis schien is het een goal van de hele we reld zoals een wereldkampioen een kampioen van de hele wereld is, maar ik begrijp natuurlijk donders goed wat de speaker bedoelde: zo’n goal zie je niet al te dikwijls, dat was een goal van wereldklasse, de wereld mag trots zijn op zo’n doelpunt. Over de vraag of die wereldgoal inderdaad helemaal alleen op Jan Peters z’n naam geboekt mag worden kom ik straks nog terug. AZ’67-PSV was niet alleen interes sant omdat het de eerste „topper” van dit seizoen was, die ons inzicht zou kunnen verschaffen in de mogelijkhe den van beide teams, maar ook omdat bondscoach Jan Zwartkruis blijkens een bericht in de krant had gezegd dat htj voor de wedstrijd tegen Ierland geen gebruik zou maken van AZ-spelers, en -wh zou concentreren op de spelers van PSV. Het ging dan met name om Hugo Hovenkamp en Kees Kist, die zich niet al te positief over Zwartkruis hadden uitgelaten. Kees Kist zegt bijvoorbeeld in Voet bal International, dat Zwartkruis geen rechte lijn bewandelt: „Hij probeert overal tussendoor te laveren”. En: „Een Europees topscorer, die bij het Neder lands elftal op de bank zit. Dat vind ik belachelijk. In Italië heeft Zwartkruis me ook weer uit het veld gehaald. Het is die man blijkbaar niet aan het verstand te brengen, dat ik vertrouwen moet ge nieten wil ik honderd procent preste ren. Ik heb zo vaak gezegd: laat mij nou gewoon staan, want ik schop die bal er echt wel in. Is het niet in de tiende minuut, dan is het wel vlak voor het einde. Zwartkruis moet eens een keer met de vuist op tafel slaan. Hij moet kiezen voor een bepaald concept. Met Kist of zonder Kist”. Blijkbaar had Jan Zwartkruis dus met de vuist op tafel geslagen en voor een concept zonder Kist gekozen (en zonder Hovenkamp, en zonder andere AZ-spelers), dus dat maakte de con frontatie tussen AZ’67 en PSV in tegen woordigheid van Jan Zwartkruis, dub bel interessant. Ik besloot het duel af te meten aan de prestaties van twee mid denvelders die qua speltype veel met elkaar gemeen hebben, die allebei op de nominatie staan in het Nederlands elf- Sommige stallen hebben zich in het vooijaar in zoverre ingedekt tegen de „skirt-ban” door samen te gaan werken met Turbo-fabrikan- ten. Brabham gaat volgend seizoen met een BMW-motor rijden en Li gier met een Matra-turbo. Wat even wel moeten teams als Ensign, ATS en dergelijke stallen? Geld om mil joenen te investeren in de ontwikke ling van een turbo-motor is er niet, zij hebben hun geld voornamelijk in hun vleugelwagens gestopt, maar die worden binnenkort van hun „ground-effect”-principe ontroofd Johan Beerepoot kampioen in 1979: „Wat in Spanje naar boven is gekomen, is slechts de top van de ijsberg. Het borrelde al negen maanden. De moeilijk heid is, dat de FOCA domme ar gumenten hanteert. De FISA staat volledig in haar recht, als het om de reglementswijzigingen gaat. Het is gebleken, dat de construc teurs niets doen aan de veiligheid van de rijders. De FISA probeert al acht jaar maatregelen te ne- De verdeeldheid tussen de partij en is eigenlijk twee jaar geleden ontstaan. De monopolie-positie van ,Good Year werd doorbroken, door dat Michelin banden ging leveren aan Ferrari en Renault en Colin Chapman kwam in mei ’78 met zijn Lotus 79, een revolutionaire wagen. De Engelse constructeur was de eerste, die gebruik maakte van de aerodynamiek, waardoor zijn boli des als het ware aan het asfalt gezo gen werden. En verder werd in 1978 Jean Marie Balestre voorzitter van de FISA. De Fransman had zich ten doel gesteld om de FOCA een halt toe te roepen. Tot dan toe werden Eccles tone constructeur van Brabham en zijn advocaat Max Mosley nauwelijks gestopt in hun plannen om de macht binnen en een groot deel van de inkomsten uit de For mule 1 wereld naar zich toe te trek ken. Om een voorbeeld te geven van de Ecclestone-politiek: in 1973 be taalde „Zandvoort” 65.000 dollar aan de FOCA om de Formule 1 teams aan de start van de Grand Prix te krijgen. Voor de race van morgen (zondag) moet 575.000 dol lar neergeteld worden. Johan Beer epoot, directeur van de Zandvoort- se circuitexploitant de CENAV, werd te verstaan gegeven, dat hij dat bedrag op tafel moest leggen, anders zouden de Formule 1 teams i dit jaar niet naar de badplaats inkomen. De FOCA wilde ook niets liever dan alle Grand Prix-wedstrijden zelf organiseren. Dat gebeurde twee jaar geleden al met de race in het Westduitse Hockenheim. De Auto- rnobiel Club van West-Duitsland kreeg 100.000 van de FOCA, maar luis

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 33