Crisis rond Iraans kabinet duurt voort Volkscongres in Peking van start Weer rellen in Zürich Conflict premier en president Franse vissers stoppen blokkade te vertrekken Saoedi-Arabië dreigt met olie-wapen Israëlische n ambassadeur bleef thuis Smith vraagt blanken niet Jimmy Stevens gearresteerd kJ Paus over 2 jaar naar Engeland Twee vliegtuigen neergestort Vietnam Dr. Weiss Moriarty door Nico Scheepmaker ruis wen pens heeft tratie jn af- k van r 350 i een rum agen eit in slagen zijnde iappe- J een veren. VU. )rtus (Van onze redactie buitenland) nstan- PEKING. Het verwachte inHet aftreden van premier Hua lat de Guofeng, een aanzienlijke be- d die perking van de militaire uitga- V00rven en meer inspraak voor ar- stran baders in de bedrijven, waren ft/uit dit weekeinde de belangrijkste ™pa- zaken waarmee het veertien- 4Shüdaags congres van het Chinese eiijke parlement in Peking van start yijde- ging. BINNEN- EN BUITENLAND trijfël Meer inspraak voor Chinese arbeiders ddels Begin voelt niets voor top-gesprek Tijdens vergaderingen van vissers langs de gehele Franse kust bleek op veel plaat sen, dat men nieuwe acties wilde onderne men. Over het hoe en wat daarvan zullen de vakbonden morgen met hun leden gaan praten. Vissers, handelaren en chauffeurs van koelwagens trokken zaterdag terug uit Boulogne-sur-Mer, het centrum van de blokkade-acties. De visvangst is er niet hervat. ngs- i de lijk- de jrle- wijl vor- g of van i de nsti- der- >ëin- jun- □ers- gul- iflict r de verd sche stan afge- gul- eeks ook leert het t te- oede nfor- in en m uit Zohar wees er op dat „een onver deeld Jeruzalem met vrijheid voor alle godsdiensten het symbool van de onaf hankelijke staat Israel betekent”. Hij betreurde het besluit van de Neder landse regering met name omdat dat mede onder pressie van de arabische wereld is gebeurd PARIJS (DPA/AFP). De havenblok kade van Franse vissers is dit weekeinde na vier weken grotendeels ten einde geko men, zonder dat de stakende vissers enig resultaat hebben bereikt met hun acties. Alleen de havens van Concarneau en Lo- rient in Bretagne, bleven gisteren geblok keerd, maar het massale toeristenverkeer huiswaarts kon overal ongehinderd door gang vinden. Het begin van de jaarlijkse voltallige zitting van het Chinese Volkscongres zaterdag in Peking. Vice-premier Deng Xiaoping (middelste rij tweede van links) geeft aanwijzingen terwijl enkele leiders op hun stoel worden geholpen. Links van Deng Xiaoping zit premier Hua Guofeng Toen de namen van de 20 ministers in het parlement werden voorgelezen, werd algemeen aangenomen dat dit kabinet de goedkeuring had gekregen van president Abolhassan Bani-Sadr, zoals de grondwet voorschrijft. Maar kort daarop verklaarde de presi dent in een interview, dat hij de lijst niet had goedgekeurd. Een presidentiële me dewerker liet weten dat de president ook weinig vertrouwen heeft in Radjai’s ploeg. Daarop zei Radjai in een televisie-inter- view, dat de president ook niet officieel blijk heeft gegeven van zijn afkeuring. Een krant is uiteindelijk geen officiële woordvoerder. Als de president dat wilde, had hjj een officiële verklaring kunnen afleggen, aldus Radjai. De premier zei dat hij Bani-Sadr zater dag het laatst had gesproken en dat ze toen „als vrienden uit elkaar waren ge gaan”. Daarom had Radjai verondersteld dat Bani-Sadr akkoord was, en zelf het kabinet zou voorstellen aan het parle ment. Overigens toonde de premier zich ver baasd over de houding van de president. Afgesproken was dat Bani-Sadr zich niet zou mengen in de samenstelling van de regering, met uitzondering van de depar tementen van Binnenlandse Zaken en De fensie. „Nu schijnt hij zich ook over ande re ministeries te willen uitspreken. Hij houdt zich niet aan zijn woord”, aldus Radjai. afgebroken, en dat de verantwoordelijkheid voor het vastlopen daarom bij Egypte ligt. De zaak-Jeruzalem staat daar volgens hen geheel buiten. Maar Sadat heeft niet alleen zijn ongenoegen uitge sproken over het gedrag van de Israeli, maar ook over dat van president Carter. Carters wens om de onderhan- delingen te hervatten is volgens Sadat alleen maar een zet in de verkiezingspropaganda. Weir ig hoop dus voor de missie var Lir owitz, die twee dager ir Israel blijft. Er de aar wezigheid var Lir owitz is volgens minister var Buitenlandse Zaken, Sjamir, ook de reden dat aan de Luxemburger Thorn, die namens de EG een oriëntatiereis naar het Midden-Oosten onderneemt, zijn bezoek aan Israel tot na het vertrek van Linowitz uit te stellen. Thorn had vanuit Cairo naar Tel Aviv willen komen. Bij gevechten tussen opstandige Koer den en het Iraanse leger in de Koerdische stad Mahabad, zijn volgens reizigers uit het gebied dit weekeinde dertig Koerden gedood en velen gewond geraakt. Het Iraanse regeringsleger voerde za terdag een aanval op Mahabad uit, waar bij, volgens getuigenverklaringen, raket ten werden afgevuurd op het hoófdkwar- tier van de Koerdische Democratische Partij en zeventien huizen werden ver woest. De Koerden zouden zich nu uit de stad hebben teruggetrokken. De gouverneur van Azerbeidzjan, generaal Hossein Tahe- ri verklaarde gisteren tegen Westerse journalisten dat de toestand rustig was. Ik zou liegen als ik zei dat „G.R. Point” het meesterwerk van de twintigste eeuw was, maar het was zeker de moeite waard, en het was aardig om Michael Moriarty alias Dorf nu eens in levende lijve aan het werk te zien. Bovendien bestond het publiek niet al leen uit toneelliefhebbers, maar ook uit oud-Vietnamstrijders. Niet dat je dat kon zien, maar in de pauze hoorde ik een kleine, smalle, gebrilde op Woody Allen lijkende jongeman als oud-Vietnamstrij- der aan zijn vrienden uitleggen in hoever re de geschetste zenuwentoestand op het toneel de werkelijkheid van toen benader de. Zo zullen er wel meer toeschouwers zijn geweest. De wetenschap dat het stuk min of meer ging over de belevenissen van een onbekend aantal mensen in de zaal gaf er toch een ander accent aan, zoals Schevenings publiek vermoedelijk anders naar „Op Hoop Van Zegen” zit te kijken dan Veendams publiek. iunt ven leze tus- evii- 'ap- ten af- het doel zus- >.000 aan- gul- i de MAASTRICHT (ANP). De Israëli sche ambassadeur in Nederland, Ey- tan Ronn, heeft gisteravond geweigerd een expositie in Maastricht te openen. Dit naar aanleiding van het besluit van de Nederlandse regering deze week de ambassade in Jeruzalem te verplaat sen naar Tel Aviv. Dit zei de cultureel attaché van de Israëlische ambassade, Gershon ZOhar, toen hij de expositie van Lidia Pincus-Ghany in xie stads schouwburg in plaats van zijn ambas sadeur opende. tisch albe- zrou- On- >r ■ëerd ft de uwde :ijnde mi- staat) roord 'wee- en (Van onze redactie buitenland) JERUZALEM-CAIRO-RIAD. Premier Begin voelt er niets voor om nog voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen een tópconferentie met de presidenten Sadat en Carter te houden om de vastgelopen onderhandelingen over Palestijnse autonomie te redden. President Sadat heeft in een brief aan Begin een dergelijke top voorgesteld. Begin las gisteren op de wekelijkse vergadering van het Israëlische kabinet de brief van Sadat voor en gaf als zijn indruk te kennen dat Sadat er niets voor voelt de opge schorte autonomie-onderhandelingen te hervatten, zon der dat een topgesprek heeft plaatsgevonden. Deze on derhandelingen zijn sinds mei een aantal keren hervat en opgeschort, de laatste maal in verband met het aanne men van de Jeruzalemwet in de Knesseth, het Israëlische parlement. Begin wil de autonomie-onderhandelingen „gewoon” hervatten, al is het ook in Israel aan zeer weinigen duidelijk welk doel daarmee gediend zou zijn. De Israëli sche onderhandelaar, minister van Binnenlandse Zaken Burg, deelde dit Israëlische standpunt gistermiddag aan de Amerikaanse bemiddelaar Linowitz mee, die door president Carter naar het Midden-Oosten is gestuurd om de onderhandelingen te redden. De Israeli stellen zich op het standpunt dat Egypte de onderhandelingen heeft De secretaris-generaal van de Arabisch Liga, Chadli Klibi, heeft zaterdag verklaard dat de oproep van kroon prins Fahd van Saoedi-Arabië dat een jihad of moham medaanse heilige oorlog wordt ontketend tegen Israel, op de agenda van de eerstvolgende topconferentie van de liga zal worden geplaatst. Mede met het oog op de uitroeping van Jeruzalem tot eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israel door de regering van dit land, zei Klibi dat Israel slechts de taal van het geweld verstaat. Bolivia heeft besloten zijn ambassade in Israel van Jeruzalem naar Tel Aviv te verplaatsen, zo heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in La Paz bekendge maakt. Nederland en acht Zuidamerikaanse landen be sloten al eerder hun ambassades uit Jeruzalem te ver plaatsen. Er bevinden zich in die stad nu nog drie ambassades. De arabische families, die wonen naast het toekomstig kantoor van de Israëlische premier Menachem Begin- in Oost-Jeruzalem, zullen niet onteigend worden. „Ik ben er zeker van dat het goede buren zullen zijn, en ik heb er geen bezwaar tegen dat ze blijven waar ze zijn,” zo verklaarde Matityahu Sjmulewitz, directeur van het ka binet van Begin, gisteravond voor de Israëlische televisie. De onteigeningsbevelen waren zonder Begins medewe ten uitgevaardigd, zo zei hij. De drie families, die dit weekend bevel kregen hun huizen te ontruimen, waren al van plan een proces tegen de Israëlische regering aan te spannen. De grotere medezeggenschap is kenne lijk bedoeld om de ontevredenheid van veel arbeiders over hun superieuren wat te dempen. Pekingse dagbladen hebben de laatste tijd verrassend uitvoerig be richt over opiniepeilingen, waaruit een gespannen verhouding tussen arbeiders en bedrijfsleiding blijkt. In een fabriek in Peking verklaarde meer dan 20 procent van de ondervraagden dat de verhouding tussen arbeiders en functionarissen niet goed was. Slechts 8,4 procent noemde de verhouding wel goed. (Van onze redactie buitenland) TEHERAN. Hoewel de Iraanse premier Mohamed Radjai gisteren zijn kabinet aan het parlement heeft voorgesteld, lijkt er nog geen eind gekomen aan de langdurige regeringscrisis in Iran. loom >pge- Wang Bingqian, die verklaarde dat de vorig volksrepubliek door te hoge militaire uit- n in Ibare Aan deze bijeenkomst van het Volks congres nemen 3500 vertegenwoordigers uit heel China deel. Het congres begon zaterdag met de lang verwachte mededeling, dat premier Hua op 7 september aftreedt. Het nieuws werd gebracht door het Volksdagblad van Pe king. Wie Hua zal opvolgen is niet officieel bekend. Naar men aanneemt zal de 61- Iphen jarige Zhao Ziyang, beschermeling van i die China’s sterke man vice-premier Deng 1 ver- Xiaoping, de nieuwe premier worden, kern- Zhao is een vooraanstaand econoom. Deng zelf treedt overigens ook af en wel als vice-premier. Hij behoudt echter zijn SWet functle als plaatsvervangend partijleider. Hua Guofeng blijft voorzitter van de com munistische partij. Waarnemers verwach ten overigens geen wijziging van de Chi nese politieke koers. Gisteren werd in diplomatieke kringen rond het congres aangenomen, dat de volksrepubliek het plan heeft opgegeven naast de Verenigde Staten en de Sovjet unie als militaire supermacht op te tre den. Dit werd opgemaakt uit de toespraak van de Chinese minister voor Financiën ten meer zeggenschap krijgen over de organisatie van hun eigen produktie. Bin nen een algemeen, door de staat vastge steld kader, moesten ze sneller kunnen reageren op veranderingen in de markt. De bedrijven mogen zelf een bestemming geven aan tien procent van de behaalde winst. Daaruit kunnen eventueel premies aan de arbeiders betaald worden. Ook de banken moeten voortaan onafhankelijker dan tot dusver kunnen inspelen op de economische ontwikkeling, aldus Yao. Verwacht wordt dat de gevangenneming van Stevens definitief een einde maakt aan de opstandige beweging op Espiritu Santo, hoewel er nog enkele kleine brand haarden van verzet blijven bestaan. De minister van Defensie van Papoea Nieuw-Guinea, Gerega Pepena, verklaar de dat zijn troepen geen verzet ontmoet ten toen zij Stevens” bolwerk bestormden. Wel is een 24-jarige zoon van Stevens bij een schietpartij met militairen om het leven gekomen. DÜSSELDORF (DPA). Bij twee vliegtuigongelukken zijn het afgelopen weekeinde in West-Duitsland zeven men sen onder wie een Nederlander om het leven gekomen. De 68-jarige burgemees ter van Euskirchen en een lid van de gemeenteraad van die plaats, kwamen om toen hun sportvliegtuig na het opstijgen neerstortte. Twee andere inzittenden von den eveneens de dood. In de buurt van Münster stortte een tweemotorig sportvliegtuig op een var kensstal, waarbij de drie inzittenden om het leven kwamen. LONDEN (ANP). Paus Johannes Paulus II zal in de zomer van 1982 een bezoek brengen aan Engeland. Hij heeft de uitnodiging daarvoor van de bisschop penconferenties van Engeland, Wales en van Schotland aanvaard, aldus heeft een woordvoerder van de bisschoppen gister middag meegedeeld. Het bezoek van de paus aan de ongeveer 5 miljoen katholieken van Engeland en Schotland zal een strikt pastoraal karak ter hebben. Hij komt niet als staatshoofd van het Vaticaan. Een woordvoerder van Buckingham Palace heeft echter al laten weten, dat koningin Elisabeth de paus „natuurlijk zal ontvangen, wanneer zij in Engeland is.” Bani-Sadr heeft indertijd de benoeming van Radjai tot premier ook al tegen zijn zin geslikt. De vorming van een regering, buiten de president om, wordt door waar nemers beschouwd als een nieuwe tegen slag voor Bani-Sadrs streven de invloed van de fundamentalistische geestelijkheid op de regering in te perken. De nieuwe regeerploeg bestaat uit gro tendeels onbekende gezichten. Naast jeugdige revolutionairen zijn ook enkele academici benoemd, kennelijk als tege moetkoming aan Bani-Sadrs opvatting, dat de regering moet bestaan uit terzake kundige mensen. Het Iraanse parlement zal deze week een debat aan de kabinets formatie wijden. Toen opeens zag ik in de pauze een bekend gezicht. Een acteur, ik kende hem. ik had hem vaak genoeg zien spelen in films en op de televisie. Hij stond daar met een vrouw die kennelijk zijn vrouw was en opeens wist ik het: Dokter Weiss, de hoofdpersoon in „Holocaust”. En ik be greep ook waaróm hij hier was: om zijn collega-tegenspeler in „Holocaust” te zien, nu in zijn rol van Vietnam-soldaat. Wat moest ik doen? Naar hem toegaan, zeggen dat ik uit Nederland kwam, en vertellen dat we diep onder de indruk waren van „Holocaust”? Tja... Was dat eigenlijk wel zo? En zo ja, wat dan nog? Dat zou hij wel eens vaker hebben gehoord. Moest je zo’n man daarmee lastig vallen in de pauze? Ik liet hem dus maar met rust, maar zag tot mijn tevredenheid dat hij de rij vóór ons inschoof, en op enkele plaatsen van ons af ging zitten. En inderdaad, toen het stuk was afgelopen en de spelers kwamen dan ken voor het applaus, stond dr. Weiss als eerste op om te klappen, en Michael Mori arty maakte glimlachend een buiginkje in zijn richting. Hij was het dus inderdaad.' Nog net voor we het theater verlieten zagen we, ten overvloede, dat hij en zijn vrouw door een deur naar de kleedka mers gingen. In de wetenschap een beslo ten ruimte ruim twee uur lang gedeeld te hebben met twee wereldbekende acteurs, liepen we naar Broadway, waar we bij een Orange Julius een orange Julius dronken, op straat. Naast ons stond Ellen Burstyn (een „Tony” in 1975), bekend van „Alice doesn’t live here anymore”, en onbewogen „yes...yes...yes” zeggend tegen een tegen haar aanbabbelend vrouwtje. Na een paar minuten liep ze verder, een veel jongere vriend, met beugels op zijn boven- en ondertanden met zich meetrekkend. Wat een avond! Toen ik weer in Nederland terug was heb ik meteen de foto’s in de omroepbladen opgezocht van „Holo caust”, maar dr. Weiss was het in ieder geval NIET! Wie dan wel? Ik weet het nog steeds niet. Ik zie zijn gezicht nog haar scherp voor me, het is een bekend acteur, maar ik heb hem nu al ruim een jaar niet meer in een film of een TV-spel gezien. Als ik hem toen in de pauze gecomplimen teerd had met zijn hoofdrol in „Holo caust”, had ik nu waarschijnlijk geweten wie hij was... Als u zaterdagavond naar de Ameri kaanse televisiefilm „Te ver weg” hebt gekeken, dan hebt u in de hoofdrol Mi chael Moriarty kunnen zien. Zijn gezicht (dat blotebillengezicht) kwam u vermoe delijk bekend voor, en waarschijnlijk heeft u hem, na enig nadenken, ook wel herkend. Michael Moriarty speelde in de serie „Holocaust” die gluiper Dorf, die eerst wel aardig leek, maar zich later uit opportuniteit bij de nazi’s aansloot en toen allerlei nazi-wetten uitdacht. Een uitstekend acteur, die Michael Mo riarty. In 1974 kreeg hij een Emmy Award voor een bijrol in „Glazen Speelgoed” (dat was dus voor een TV-rol), en in hetzelfde jaar kreeg hij ook een „Tony” voor de beste mannelijke hoofdrol in het toneel stuk „Find Your Way Home”. Toen mijn vrouw en ik in mei van het vorige jaar in New York waren en lazen dat Michael Moriarty een veelgeprezen hoofdrol speel de in „het eerste belangrijke toneelstuk dat in Vietnam speelt”, getiteld „G.R. Point”, een stuk dat pas vrij kort liep maar toch al, bij gebrek aan volle zalen, zou worden opgedoekt, besloten we daar om op onze laatste avond daarheen te gaan. The Playhouse, een vrij bescheiden theater, was weliswaar niet uitverkocht, maar toch heel behoorlijk gevuld. Maar dat kwam misschien doordat het een van de laatste dagen was. Saoedi-Arabië heeft de Verenigde Staten gewaar schuwd dat het zijn olieproduktie met 1 miljoen barrel per dag zal verminderen tenzij zij Israel zodanig onder druk zetten dat de nieuwe wet die van Jeruzalem Israels hoofdstad maakt, wordt ingetrokken. Volgens het dag blad Al-Anbaa in Koeweit van zaterdag, is de „in krachti ge bewoordingen gestelde waarschuwing” door de Saoe- diarabische ambassadeur in Washington. Jamil Al Hoe- jailan. persoonlijk op het State Department overhandigd. ZURICH (UPI). De Zitserse politie heeft zaterdagavond in Zurich 130 demon stranten aangehouden na een demonstra tie tegen dure huisvesting, die uitliep op een rel. De merendeels jonge demonstranten blokkeerden het verkeer en raakten daar op slaags met de politie die hen met water kanonnen trachtte te verspreiden. De de monstranten zijn kwaad over een gebrek aan goedkope woningbouw in Zurich en hekelden de bouw van luxe-appartemen- ten, die jongeren niet kunnen betalen. Bij demonstraties tegen een naar hun opvatting te kostbaar operagebouw, ont stonden in de maand juni in Zurich hevige straatgevechten tussen jongeren en politie. SALISBURY (Reuter). Ian Smith, de voormalige premier van Rhodesië, heeft een campagne gelanceerd om de blanke minderheid in Zimbabwe over te halen het land niet te verlaten, zo is in politieke kringen vernomen. Volgens deze kringen is Smith van plan zich weer op te werpen als leider van de blanken in Zimbabwe. Hij verloor deze positie eerder dit jaar aan luitenant-generaal Peter Walls, onder Smith opperbevelhebber van het Rhodesi- sche leger. Een functie die Walls ook korte tijd onder premier Moegabe vervulde. Walls is echter met Moegabe in conflict geraakt. Hem is te verstaan gegeven dat hij het land maar beter kan verlaten. Vandaar dat Smith nu laat blijken weer meer op de voorgrond te willen treden als vertegenwoordiger van de 200.000 blan ken in Zimbabwe. i PORT MORESBY (DPAReuter). Troepen van Papoea Nieuw-Guinea heb ben gisteren de opstandelingenleider Jim my Stevens gevangengenomen tijdens de bestorming van Stevens” laatste bolwerk op het eiland Espiritu Santo in de Stille Oceaan. Stevens is opgesloten in de ge vangenis van de provinciestad Luganville. Dit heeft een woordvoerder van de politie bekendgemaakt in Port Vila, de hoofd stad van Vanuatu, de voormalige Nieuwe Hebriden. Stevens had zich de laatste tijd terugge trokken in zijn bolwerk in het dorpje Vanafo. Met hem zijn vier Fransen gear resteerd. De opstandelingen van Espiritu Santo, die zich van de rest van Vanuatu wilden afscheiden, hebben hun poging drie maanden lang kunnen volhouden. gaven vorig jaar, een historisch tekort op de betalingsbalans heeft opgelopen van bijna 22 miljard gulden. Het rapport van de minister van Finan ciën was een van de hoogtepunten van het begin van de volksvergadering. Tijdens de openingszittingen bleek on der meer dat de streefcijfers van de plan bureaus voor landbouw en industrie dit jaar zullen worden verwezenlijkt. Men voorspelde een bescheiden groei voor 1981. Minister Wang meende dat de volks republiek de buikriem in de komende de jaren moet aanhalen om uit de rode cij fers te komen. Het Chinese parlement stelde zich giste ren unaniem achter de aanval van de volksrepubliek op Ronald Reagan, de Amerikaanse republikeinse presidents kandidaat. Diens pro-Taiwanpolitiek werd door het congres verworpen als on aanvaardbaar en beledigend. De Chinese leiders willen de arbeiders meer invloed laten uitoefenen op de gang van zaken in de bedrijven. Zo moeten arbeiders het recht krijgen onbekwame functionarissen voor te dragen voor ont slag, en in bepaalde gevallen zelf nieuwe bedrijfsleiders kunnen kiezen. Deze me dezeggenschap moet worden uitgeoefend door „arbeidersconferenties”, die in alle bedrijven ingesteld moeten worden, zo blijkt uit berichten die vandaag in de Chinese pers verschenen. Deze grotere medezeggenschap maakt deel uit van een economisch hervormings- program voor 1980 en 1981, dat door het nieuwe hoofd van het planbureau Yao Yilin, is voorgelegd aan het Volkscongres. Het program behelst een vrij ingrijpende bijsturing van het economisch bestel. Uit Yao’s rede voor het Volkscongres, blijkt een streven naar een zekere decen tralisatie: de afzonderlijke bedrijven moe-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3