Russen en Polen kennen
enige tijd
elkaar al
Verschoningsrecht voor journalisten goede zaak
Damiate Pers
NOTITIES
OVER:
IJmuider Courant
IV
SEPTEMBER
MAANDAG
19 80
1
4
bestaande
Polen heeft niet alleen een
strijdbare bevolking, zoals de
stakingen deze weken aantonen
maar als volk ook een op z’n
minst even goed ontwikkeld na
tionaal geheugen.
In mei van dit jaar trokken
zevenduizend mensen in Szcze
cin naar het standbeeld van de
Poolse koning Johan Sobieski,
onder wiens aanvoering Euro
pese troepen in 1683 bij Wenen
de Turken versloegen. Een paar
weken geleden vergeleek een
priester in de Sint Annakerk
van de Warschause universiteit
die overwinning met de zege die
de Poolse troepen in 1920 op het
Sovjet-leger behaalden.
Opvallend feit: toen en nu af
keer van Russische bezetters.
Maar nu, in tegenstelling tot de
dagen van weleer, geen behoef
te aan terugkeer naar de kapita
listische maatschappij. Waar
mee niet is gezegd, dat de Polen
erg enthousiast zijn over het nu
in Oost-Europa
„reële” socialisme.
Een vroeg-Russische poging tot socialisering in Polen,
door Ronald Frisart; vraagtekens rond de olievoorraden
van s werelds grootste producent, door Feico Houweling;
het recht van journalisten hun bronnen niet te hoeven
noemen, door Arthur Maandag
Als er één ding onduide
lijk is over de Sovjet-
Unie, dan is het wel de
vraag hoe groot de olie
voorraden van dat land
zijn. Moskou geeft wel cij
fers, die over het alge
meen vrij somber zijn,
maar veel Westerse des
kundigen twijfelen aan de
betrouwbaarheid daar
van. Aan de andere kant
wijzen de ontwikkelingen
op een vrij ongunstige si
tuatie.
Raakt grootste
olieproducent
van de wereld
uitgepraat?
Trotzki
Bram v d Lek
Han Lammers
f 155,00
BEZORGKLACHTEN
maandag t/m vrijdag van
zaterdags van
HOOFDREDACTIE
Jos L Lodewijks
E Komng
DIRECTIE Mr H C van der Mije
ABONNEMENTEN
bq vooruitbetaling
(inclusief 4% BTW)
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel 023 - 31 90 53
De principiële discussie die naar
aanleiding van de KGB-affaire in
de Nederlandse journalistieke we
reld ontstond, is thans in de Britse
pers weer terug te vinden. Daarbij
is deze discussie in zoverre zuiver
der dat zij niet wordt vertroebeld
door wat Van der Lek zijn „strijd
tegen een stuk riooljournalistiek”
noemt. In de KGB-affaire werd
het steeds duidelijker dat de bron
nen die beide hoofdredacteuren
zeiden te beschermen vermoede
lijk in het geheel niet bestonden.
Absoluut zekerheid bestaat echter
niet: Van der Lek zette begin van
dit jaar, na vier jaar procederen,
de procedure stop. Hij had genoeg
van de juridische spitsvondighe
den van zijn zwijgende tegenstan
ders
De „KGB-affaire” ontstond toen
het weekblad Elsevier in 1976 mel
ding maakte van een lijst van
agenten voor de Russische gehei
me dienst (KGB), waarop onder
meer de namen van bekende link
se politici zouden voorkomen
Uitsluitend telefoon 02550-10519
voor Santpoort 023 31 90 53
18.30-19.00 uur
11 30-12 30 uur
liberaal-democratisch systeem, is
het proces van politieke besluit
vorming gebaseerd op openbare
discussie en verscheidenheid van
meningen. Daarbij heeft de pers,
met de haar gegeven persvrijheid,
een belangrijke taak. Het ver
schaffen van informatie en de mo
gelijkheid om van deze informatie
kennis te nemen, dragen bij tot
een verantwoorde besluitvor
ming. Wil de pers haar werk naar
behoren kunnen doen, dan dient
zij niet alleen zaken kritisch te
volgen die zich in het openbaar
afspelen. Ook verborgen zaken
die van algemeen belang kunnen
zijn moeten aan het licht gebracht
kunnen worden. De pers zal daar
bij de mogelijkheden moeten heb
ben haar bronnen te beschermen
Illustratief voor deze stelling is
de Amerikaanse Watergate-affai-
re. De Washington Post-journalis-
ten Woodward en Bernstein slaag
den er, dankzij hun bronnen, in
re produktiviteit een loonsverho
ging kon rechtvaardigen. British
Steel eiste vervolgens dat Grana
da haar bron zou onthullen. Een
Engels kort-geding-rechter wees
de eis toe, waarop de televisie
maatschappij in hoger beroep
geen succes had. Het House of
Lords tenslotte, de Engelse Eerste
Kamer die in zaken die het alge
meen belang raken als hoogste
rechtscollege optreedt, beval Gra
nada onlangs haar bron bekend te
maken. Weliswaar heeft Grana
da zich tot de Europese Commis
sie voor de Rechten van de Mens
gewend maar de kansen op succes
lijken gering. Bepalingen die de
bronnen van een journalist beo
gen te beschermen kent het Euro
pese verdrag tot bescherming van
de rechten van de Mens niet.
De Sovjet-Unie is de grootste olie
producent ter wereld. Vorig jaar
werd in totaal 585 miljoen ton olie
uit de grond gehaald, tegen 572 mil
joen ton het jaar ervoor en 540
miljoen ton het jaar daarvoor. Dat
is nogal wat, vergeleken bijvoor
beeld met ’s werelds tweede olie
producent Saoedi-Arabië. Dat land
produceerde vorig jaar 510 miljoen
ton olie en daarbij moet nog reke
ning worden gehouden met tijdelij
ke produktieverhoging van ruim
tien procent naar aanleiding van
het wegvallen van de olie uit Iran.
Ongeveer een kwart van de Russi
sche olieproduktie komt uit het Si
berische Samatlorveld. Andere de
len van Siberië leveren nog eens een
kwart van de totale olieproduktie.
Verder wordt veel olie gewonnen
rond Bakoe aan de Kaspische Zee,
ten westen van de Oeral en nog een
aantal andere vindplaatsen ver
spreid over het hele land.
Dë Sovjet-Unie Zelf zegt dat de
totale olievoorraad ongeveer 71 mil
jard vaten olie omvat. Dat zou elf
procent zijn van de totale wereld
voorraad en ruim tweemaal zoveel
als de voorraden van de Verenigde
Staten. Het is echter niet zoveel
vergeleken met de voorraden in het
Midden-Oosten, die volgens de laat
ste opgaven meer dan 370 miljard
vaten omvatten
Maar gezaghebbende Westerse in
stituten als bijvoorbeeld de Zweed
se organisatie Petro Studies, zeggen
dat de Sovjet-Unie andere giganti
sche olievondsten om politieke en
Kort nadat ze voor Warschau wa
ren verschenen, werden de Russi
sche troepen in hoog tempo terug
gedreven tot op het eigen grondge
bied. In het politburo in Moskou
bleef de stemming echter grimmig
en slechts Trotzki wilde met de Po
len vrede sluiten, hoewel ook Lenin
niet meer zo rotsvast van mening
was dat die vrede er voorlopig niet
zou moeten komen. Ditmaal was
Trotzki niet van zins zich bij een
meerderheidsstandpunt van het po
litburo neer te leggen en hij dreigde
de steun van de partij voor dit
standpunt in te roepen. Had Lenin
bij een eerdere gelegenheid met
succes dit dreigement gebruikt, ook
Trotzki slaagde in zijn opzet. Nadat
hij bovendien tijdens een bezoek
aan het front had geconstateerd hoe
miserabel de Russische troepen er
aan toe waren, kwam het politburo
tot inkeer en besloot tot onderhan-
delingen met Polen, hetgeen uitein -
delijk in 1921 leidde tot de Vrede
van Riga.
De diepstliggende reden waarom
de Russische troepen naar War
schau doorstootten, was zeer waar
schijnlijk de angst van de bolsje
wieken om in een internationaal
isolement te raken waardoor de re
volutionaire verworvenheden op de
tocht zouden komen. Ze hoopten uit
dat isolement verlost te worden
door revoluties in Polen en (vooral)
Duitsland. Dat het inzetten van het
Rode Leger daarvoor zeker niet het
beste middel was moest ook Lenin
erkennen.
„Deze vergissing bracht ons niet
alleen tot de Vrede van Riga, welke
ons van Duitsland afsneed, maar
stelde de Europese bourgeoisie bo
vendien in staat zich te versterken.
Ongetwijfeld zou de revolutie in Po
len zich met meer succes hebben
ontwikkeld wanneer we het land
niet waren binnengetrokken”, zo
schreef Trotzki in zijn memoires.
Die laatste overweging is de huidige
machthebbers in het Kremlin
vreemd. Het afgelopen weekeinde
werden alle eisen van de Poolse
stakers ingewilligd. Dat zal zijn uit
werking op de arbeiders in de Sov
jet-Unie niet missen en kan een ver
zwakking betekenen van de positie
van Brezjnjev en de zijnen. En zo
ver zullen ze het niet laten komen.
Het eeuwenlang door buitenland
se veroveraars geteisterde Polen
werd in november 1916 weer een
onafhankelijke staat. Twee jaar la
ter werd de toen bekendste strijder
voor de onafhankleijkheid, maar
schalk Josef Pilsudski, het eerste
staatshoofd van de republiek. Zijn
streven was gericht op de vorming
van een federatie van Litouwen,
Wit-Rusland en de Oekraïne onder
Poolse leiding, hetgeen een conflict
met de jonge Sovjet-Unie onvermij
delijk maakte.
Het verloop van de burgeroorlog
die het Rode Leger van de bolsje
wieken streed tegen de onder ande
re door Frankrijk en Engeland ge
steunde „witte” troepen deed Pil
sudski aarzelen. Hij wist dat een
eventuele overwinning van de witte
generaals Denikin en Joedenitsj het
einde zou betekenen van de juist
herkregen Poolse onafhankelijk
heid. Daarom kwam hij buiten
medeweten van de Fransen die
zorgden voor de uitrusting van zijn
troepen een staakt-het-vuren met
de bolsjewieken overeen, de Russi
sche leiders gingen er zelfs toe over
niet bij de burgeroorlog betrokken
troepen om te vormen tot arbeids-
groepen.
Al snel bleek echter dat het Krem
lin teveel vertrouwen in Pilsudski
had gesteld. Eind januari 1920 zond
de toen na Lenin machtigste en po
pulairste man in de Russische lei
ding, Trotzki, het politburo een tele
gram, waarin hij zei te vermoeden
dat Polen zich op een gewapend
treffen voorbereidde. Met Lenins
steun versterkte Trotzki het Rode
Leger aan de Poolse grens. In maart
begonnen de Polen hun offensief.
Lenin
Het was Pilsudski’s bedoeling om
de omvangrijke bezittingen van de
Poolse landadel in de Oekraïne en
Wit-Rusland weer aan de oude eige
naren terug te geven. Zijn leger
veroverde aanvankelijk grote ge
bieden op de Sovjet-Unie en wist
zelfs Kiev, de hoofstad van de Oe
kraïne in te nemen.
De aanval had in de Sovjet-Unie
een merkwaardig effect. De macht
hebbers in het Kremlin wilden in de
eerste plaats de vreemde troepen
uit het land verdrijven. Daarbij kre
gen ze de steun van de Russische
conservatieven, voor wie het ging
om een ouderwetse Russische oor
log, zij het dan niet onder leiding
van een tsaar. Ook de orthodoxe
christenen in de Sovjet-Unie
schaarden zich achter Lenin en de
zijnen, omdat ze wilden afrekenen
met de rooms-katholieke Polen. De
strijd had dus vele trekken van een
nationale oorlog, maar de bolsje
wieken wilden meer.
Op 1 mei 1920 riep Trotzki „zijn”
Rode Leger op de aanvallers een
slag toe te brengen die zou „weer
klinken tot in de straten van War
schau”. In zijn memoires schreef
Trotzki dat „het idee 'postvatte om
de oorlog, die we als verdedigings
oorlog waren begonnen, om te zet
ten in een revolutionaire aanvals
oorlog. Bij Lenin ontstond het plan
om de strijd tot het einde toe te
voeren, dat wil zeggen Warschau
binnen te rukken om de Poolse ar
beidersmassa’s te helpen de rege
ring van Pilsudki ten val te brengen
en de macht te grijpen”.
1972 in om de kwalijke praktijken
van Richard Nixon en zijn staf
aan het licht te brengen en legden
de grondslag voor de latere val (in
1974) van de Amerikaanse presi
dent. Zonder bescherming zouden
die bronnen, naar veilig mag wor
den aangenomen, nooit zover in
hun mededelingen zijn gegaan.
Dat het recht om bronnen te
beschermen voor een journalist
geen vrijbrief mag zijn om onjuis
te of onbehoorlijke berichtgeving
te verspreiden, leidt geen twijfel.
Erkenning van het verschonings
recht betekent echter niet dat een
persorgaan dat dergelijke bericht
geving verspreidt, niet aansprake
lijk zou zijn voor de inhoud van
die berichten. Het verschonings
recht heft de verantwoordings
plicht van de journalist niet op.
Degene die zich door een publica
tie geschaad acht kan immers via
de burgerlijke rechter rectificatie
en/of schadevergoeding vragen.
Bovendien kan, in geval van een
strafbaar feit, het Openbaar Mi
nisterie tot vervolging overgaan.
Nu de Hoge Raad, opererend
binnen het bestaande wettelijke
kader, het bestaan van het ver
schoningsrecht voor journalisten
heeft ontkend kan slechts een wet
telijke regeling voor zo’n recht
zorgen. Het ziet ef echter niet naar
uit dat deze regeling er laat
staan op korte termijn komt.
Minister De Ruiter van Justitie,
de verantwoordelijke bewinds
man, verklaarde nog in 1978 niets
voor een wettelijke regeling van
het verschoningsrecht te voelen.
Wat dat betreft is men in Enge
land inmiddels verder. Nog dit na
jaar worden voorstellen verwacht
die beogen het verschoningsrecht,
wanneer het algemeen belang aan
de orde is, een wettelijke basis te
geven.
Van der Lek en Lamrpers be
gonnen daarop een gerechtelijkt
procedure. Toen minister De Rui
ter van Justitie, die van Elseviei
het lijstje van agenten ter inzage
had gekregen, verklaarde dat de
beschuldigingen niet door bewij
zen werden gestaafd, zag Lam
mers van voortzetting van de pro
cedure af
Ook de Nederlandse journalist
heeft zoals gezegd, geen verscho
ningsrecht. Daarover zijn de afge
lopen decennia de nodige discus
sies gevoerd. Voorstanders wijzen
daarbij op het goed kunnen func
tioneren van de pers, tegenstan
ders op het feit dat de pers dan
zonder enige controle alles kan
publiceren, tot de meest onzinde
lijke of onjuiste berichten toe. De
betrekkelijke recente jurispru
dentie in wat al snel werd ge
noemd de „KGB-affaire”, maakt
in zoverre aan de discussie een
eind, dat duidelijk wordt dat het
list verschoningrecht in Neder
land niet bestaat
Van der Lek ging door. Hij eiste
van beide hoofdredacteuren, L
Leijendekker en F. Hulskorte, dat
zij hun bron zouden noemen. De
hoofdredacteuren benepen zich
Het bestaan van een recht voor
de journalist om zijn bronnen te
beschermen, het zogeheten ver
schoningsrecht, wordt in Neder
land ontkend. Ook in het buiten
land vindt dit recht geen algemene
erkenning. Gerechtelijke proce
dures waarin een beroep op ver
schoningsrecht wordt gedaan, ge
ven dan ook telkens aanleiding tot
discussies die, gezien het princi
piële karakter, van meer dan nati
onale betekenis zijn.
Een uitvoerige discussie over
het verschoningsrecht is de afge
lopen weken in de Britse pers ont
staan naar aanleiding van de zoge
naamde Granada-affaire. De Brit
se televisie zond in februari een
programma uit van de commer
ciële maatschappij Granada
waarin werd ingegaan op de fi
nanciële problemen van het gena
tionaliseerde staalbedrijf British
Steel. In de documentaire, die ge
baseerd was op uitgelekte ver
trouwelijke gegevens van het ver
liesgevende bedrijf, werd gezegd
dat de problemen niet alleen te
wijten waren aan lage produktivi
teit maar ook aan een slechte be
drijfsvoering. Dit laatste kwam
British Steel ongelegen. In het be
drijf woedde een staking waarbij
de directie stelde, dat alleen hoge
re stijging van de olieproduktie re
kening te houden, zouden de voor
raden namelijk in zeventien jaar
uitgeput kunnen zijn.
Bovendien kan niet worden ont
kend dat de Russische olie, of het
nu om 71 miljard vaten gaat of om
dubbel zo grote voorraden, moet
worden gewonnen onder uiterst
moeilijke omstandigheden. Want
het grootste deel van de olievoorra
den die in de nabije toekomst zullen
moeten worden aangesproken, ligt
in het ongastvrije Siberië.
Wellicht dat samenwerking met
het Westen hier uitkomst kan bie
den. Een voorbeeld zou kunnen
worden genomen aan het gezamen
lijk bouwen van een nieuwe pijplei
ding voor aardgas van Siberië naar
West-Europa door de Sovjet-Unie
en Westerse maatschappijen. Voor
dit miljardenprojekt werd begin dit
jaar een principe-overeenkomst ge
tekend. Over vijf jaar is het werk
gereed. Dan zal jaarlijks veertig
miljard kubieke meter aardgas
naar West-Europa stromen, waar
van ons land elk jaar vijf miljard
kubieke meter zal krijgen.
Op dit moment zorgt de Sovjet-
Unie met zijn 585 miljoen vaten olie
per jaar voor maar liefst achttien
procent van de wereldproduktie.
Maar de vooruitzichten zijn som
ber, zeker als het land zoals het zelf
zegt, geen grote olievoorraden meer
heeft. Wil de regering in Moskou
haar positie als ’s werelds grootste
olieproducent behouden, dan zal zij
vindingrijkheid en bereidheid tot
samenwerking moeten tonen. An
ders ziet het er in inderdaad naar
uit, dat het land voor de eeuwwisse
ling als olieleverancier is uitge
praat.
De dagbladen De Stem en De
Limburger (beiden van het Audet-
concern) maakten daarop de na
men van het toenmalige PSP-Ka-
merlid Bram van der Lek en van
Han Lammers bekend in relatie
tot de KGB-lijst. Lammers was
toen juist afgetreden als PvdA
wethouder in Amsterdam.
echter, evenals de als getuige ge
dagvaarde hoofdredacteur van
Elsevier F. A. Hoogendijk, op het
recht dat zij als journalist zouden
hebben om hun bron te be
schermen.
Voor een verschoningsrecht
voor journalisten is veel te zeggen.
In landen als het onze, met een
In de na slepende procedures
gevolgde uitspraken bleek dat dit
recht niet bestaat. De Hoge Raad
maakte in laatste instatie duide
lijk dat het beroep van een journa
list niet op één lijn is te stellen met
dat van advocaten, artsen en nota
rissen, beroepsgroepen die wel
een wettelijk geregeld ver
schoningsrecht hebben. Ons hoog
ste rechtscollege stelde, dat de
rechtsbescherming van degene
die door een perspublikatie wordt
geschaad, zwaarder moet wegen
dan de nadelen voor een vrije
nieuwsgaring.
Reeds enkele weken nadat ze
Kiev hadden veroverd, werden de
Polen weer uit de Sovjet-Unie ver
dreven. Op 11 juli bood de Britse
minister van Buitenlandse Zaken,
Curzon, aan te bemiddelen, maar
daarvan wilde Lenin niets weten.
Alle andere Russische leiders wa
ren het met hem eens en slechts
Trotzki hield er een andere mening
op na. Al voor de veldtocht kon deze
er weliswaar „principieel niets te
gen hebben” dat de oorlog tegen
Polen werd omgezet in een offen-
sief om in Warschau een Sovjet-
regering te vestigen, maar wel voor
zag hij toen al dat een mars op
Warschau vrijwel zeker tot een ne
derlaag zou leiden.
De leiders in Moskou, die als ge
volg van de Russische burgeroorlog
zeer slechte verbindingen met het
buitenland hadden, meenden dat de
in 1918 in de Poolse hoofdstad ge
vormde arbeidersraden nog steeds
bestonden. Daarom dachten Lenin
en de zijnen dat de Russische troe
pen als bevrijders zouden worden
binnengehaald, maar het tegendeel
bleek het geval, terwijl de arbei
dersraden al een jaar niet meer
bestonden.
BUREAU
Redactie en administratie
Lange Nieuwstraat 427, IJmutden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel redactie 02550-15389
na kantoortijd 02208-3577
tel adm 02550-15437 en 16450
postgiro 273107
telex 41866
ADVERTENTIES
telefoon 023-31 90 53
GROENTJES
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
15.90
45.85
60,00
180,70
233,00
0,80
De journalist behoort het
recht te hebben zijn bronnen
te beschermen. De taak van de
pers in een democratisch-libe-
rale samenleving brengt met
zich mee dat een journalist
zaken aan het licht moet kun
nen brengen die van openbaar
belang zijn. De eventueel
daarbij gebruikte bronnen
moeten op bescherming kun
nen rekenen.
economische redenen geheim
houdt. Volgens de Zweden is er tot
dusver een hoeveelheid van min
stens 150 miljard vaten olie in de
Sovjet-Unie gevonden, meer dan
het dubbele dus van de officiële
cijfers. Tachtig procent van deze
enorme voorraad zou zich in Sibe
rië bevinden.
Moskou ontkent dergelijke be
richten categorisch. Zowel presi-
dent-partijleider Brezjnjev als de
vooraanstaande econoom professor
Bogomolov (medewerker van het
Russische maandblad Vraagstuk
ken betreffende Vrede en Socialis
me) hebben enkele maanden gele
den gezegd, dat in de nabije toe
komst minder olie zal worden uitge
voerd naar de Oostblokpartners,
omdat de Russische olievoorraden
geen groei van de leveranties meer
toelaten.
De Oostbloklanden kregen vorig
jaar tezamen 75,3 miljoen ton ruwe
olie door de Sovjet-Unie geleverd,
wat twee procent meer was dan het
jaar tevoren. Die hoeveelheid voor
zag in 65 procent van hun energie
behoefte. Vijf jaar geleden voorzag
de Russische olie nog in 70 procent
van hun energiebehoefte. Professor
Bogomolov schreef in zijn maand
blad, dat de Oostblokpartners er
rekening mee moeten houden, dat
over tien jaar de Sovjet-Unie nog
slechts in de helft van hun energie
behoefte zal kunnen voorzien.
Dat lijkt klare taal, zeker wan
neer men rekening houdt met het
feit dat de Sovjet-Unie zelf veel olie
nodig heeft en enorme bedragen
moet investeren om het vloeibare
zwarte goud uit de grond te krijgen.
Een aantal Westerse oliedeskundi-
gen ziet dan ook geen redenen om te
twijfelen aan de woorden van Bogo
molov.
Een van deze geleerden is de geo
loog Zwadynski, afkomstig uit Po
len, maar momenteel de belang
rijkste bodemdeskundige van het in
Genève gevestigde Petroconsul-
tants SA. Hij bevestigde vorige
week in een interview, de sombere
Russische voorspellingen. „Het ont
breekt de Sovjet-Unie aan moderne
technische kennis voor oliewinning.
De doelstellingen voor latere jaren,
die nog dit jaar zullen worden be
kendgemaakt, zullen wat dat be
ft Boren in Siberië
treft onthullend zijn”, aldus de geo
loog. Naar zijn mening zal de Sov
jet-Unie de grootste moeite hebben
om de produktiedoelstellingen voor
dit jaar, een totaal van 610 miljoen
ton ruwe olie, te halen. In de eerste
helft van dit jaar produceerde de
Sovjet-Unie slechts 297 miljoen ton
ruwe olie, minstens 8 miljoen ton
minder dan de doelstelling.
Andere Westerse oliedeskundigen
menen echter, dat de Sovjet-Unie
„een spelletje speelt”. Als voorbeeld
halen zij de olie-uitvoer naar het
Westen aan. Zo kreeg West-Europa
vorig jaar in totaal 69,2 miljoen ton
olie uit de Sovjet-Unie, wat 17 pro
cent meer was dan het jaar tevoren.
En dat tegenover de al eerder ge
melde exportgroei van slechts 2
procent bij de Oosteuropese
landen.
Wordt het Westen voorgetrokken
en de Oostblokpartners door Mos
kou voor het lapje gehouden met de
mededeling dat de olie bijna op is?
Een vaststaand antwoord op die
vraag kan niet zonder meer worden
gegeven. Zeker is, dat de Sovjet-Unie
veertig pröceht meer verdient op de
olie die naar het Westen wordt geëx
porteerd, omdat die in tegenstelling
tot de interne handel in het Oost
blok, wordt verkocht tegen prijzen
die gelden op de wereldmarkt. Dat
is een belangrijke bron van inkom
sten voor een land als de Sovjet-
Unie, dat veertig procent van zijn
deviezen moet halen uit de olie-
export.
Als de situatie zo is, als door de
autoriteiten in het Kremlin wordt
gesteld, dan heeft de Sovjet-Unie
goede reden zich ongerust te maken
over de oliewinning. Bij het huidige
produktietempo, zonder met verde-
F'vsv
