Weerzien met bij leven al legendarische soulzanger uit Londen
Triomftocht van kinderlijk integere
Stevie Wonder
Warhol fotografeert
niet om te behagen
Cineast Ivens
PRIJSSLAG
Stripschapprijs
voor Jan Kruis
viert jubileum
in China
1980
DINSDAG 2
SEPTEMBER
KUNST
Exposures, kleine tentoonstelling in Stedelijk
door John Oomkes
Hermans wil de consument niet meer
JAC. HERMANS
JAC. HERMANS
Vocalistenconcours van
start in Den Bosch
Eindelijk gaf de minister toe: weg met
de minimumprijs voor volle melk.
De consument krijgt waar zij recht op
heeft.
Bij Prijs-slag tenminste.
Bedankt Minister.
Spetterend
Stemcontrole
Meesterwerk
LONDEN. Opeens klinkt zijn
stem veel jeugdiger, schallender
dan tijdens het eerste deel van de
met grote aandacht gevolgde en
met hoge verwachtingen omge
ven Europese première van Ste
vie Wonder’s nieuwe live-show.
Jac.
laten betalen dan nodig. Wil dus geen
minimumprijzen voor melk, suiker, brood
etc.
Het binnenkort te verschijnen
nieuwe album van deze tournee,
die slechts zes Londense concer
ten omvat, heeft de benaming
Hotter than July gekregen. Met
deze titel wil het blinde muzikale
genie zonder noemenswaardi-
ge concurrentie de belangrijkste
zwarte zanger-componist van de
ze tijd aangeven dat hij zijn op
rhythm and blues gebaseerde pa
tronen weer kwistig heeft ver
werkt tot onbedwingbare dans
muziek.
ht
X
Andy Warhol en Barbara Streisand
STEVIE WONDER
(ADVERTENTIE)
HAARLEM, Amsterdamstraat 54
A
r
2L
Er is in de jury een wijziging aange
bracht doordat de Westduitse deskun
dige Hertha Hopner niet kwam. Haar
taak is nu overgenomen, zoals voorge
schreven door de statuten van het con
cours, door de voorzitter van de jury,
de Belg Lode Devos.
Stevie Wonder kreeg op 11-jarige leef
tijd in 1961 een contract voorgelegd van
het voor de ontwikkeling van de populaire
muziek ongelooflijk belangrijk Motownla-
bel. Een zwart, weliswaar blind, wonder
kind met een herkenbaar blij stemgeluid,
destijds Little Stevie Wonder genaamd,
een virtuoos mondharmonicaspeler ook.
Het grootste talent openbaart zich ei
genlijk pas op een leeftijd dat anderen
nog moeten beginnen en Stevie feitelijk al
een carrière achter zich heeft. Motown’s
vroegere mascotte ontpopt zich als een
trefzeker componist, een man die in zijn
eentje de zwarte soulmuziek een hoger
niveau niveau verschaft, een albumartiest
zonder weerga en synthesizer-expert die
zijn instrumentarium smaakvol weet te
gebruiken.
Motown, het eerste label dat in handen
was van zwarten, combineert in de jaren
zestig kwaliteit met verkoopbaarheid. Jui
chende hits als Fingertips, Uptight, Blo
win’ in the Wind, I was made to love Her
en For once in my Life maken Wonder tot
een uiterst verkoopbaar produkt. Eigen
lijk een soort zwarte Heintje, maar dan
een die na het krijgen van de baard in zijn
keel niet wordt uitgeschakeld.
Vorig jaar gaf hij zijn Journey to the
secret life of Plants uit, een achteraf
zwaar bekritiseerd en inderdaad preten
tieus project. De luid toegejuichte held
van de zwarte Amerikaanse minderheid
verliest daarna gedeeltelijk het contact
met ziin publiek.
HONG-KONG (AFP). De Nederland
se cineast Joris Ivens zal in China het feit
vieren dat hij vijftig jaar geleden met zijn
carrière als cineast begonnen is.
Het persbureau Nieuw China meldde
dat Ivens en zijn Franse assistente Marce
line Loridan op 27 augustus in Peking zijn
aangekomen.
In de volksrepubliek wordt ter gelegen
heid van Ivens 50-jarig jubileum als filmer
een vertoning van zijn films gehouden,
een tentoonstelling over zijn leven en een
fototentoonstelling over Ivens’ activiteit
in China ingericht.
vloeden van Sam Cooke, Sly Stone, Smo
key Robinson, de artiestenstallen van le
gendarische labels als Stax en Atlantic
mogen weer herkenbaar zijn. De reacties
lijken op voorhand al positief. Stevie te-
De demi-finales, die donderdag en
vrijdag in de Grote Zaal van het Stads
schouwburg Casino worden gehouden,
zijn toegankelijk voor het publiek. In
diezelfde Grote Zaal wordt zaterdag de
finale gehouden en zal ook de prijsui
treiking plaatsvinden.
Een eerste Nederlands succes is in
middels te melden. Jeannette Bakker,
een uit Meppel afkomstige Nederland
se sopraan, is doorgedrongen tot de
demi-finales van dit zangfestijn. Van
de 42 sopranen zijn er door de bijzon
der kritische jury niet meer dan vijf
tien tot de demi-finale toegelaten. Van
de vijf tenoren zijn er slechts twee die
de mogelijkheid krijgen om in de demi-
finale te bewijzen dat zij ook recht
hebben op een finaleplaats.
rug naar zijn „roots”, een man die einde
lijk zonder strijd zijn oeuvre kan overzien
en achteraf kijkend alleen maar kan con
stateren hoe voordelig hij zich heeft ont
wikkeld als artiest.
Stevie Wonder zal helaas voorlopig geen
concerten op het Europese continent ge
ven; velen wippen daarom dezer dagen
even over naar Londen. Zij kunnen zich
erop beroemen een legende in levenden
lijve te hebben kunnen zien optreden.
Voordat dit eerste weerzien met Wonder
in Europa sinds zijn geruchtmakende tv-
optreden in Duitsland (Musikladen, 1972)
via het nieuwe, reggae-achtige Master
blaster jammin’, Do I hear you say you
love me en Ain’t nothing wrong with get-
tin’ down zijn apotheose beleeft, bewijst
Stevie zijn eigen grote klasse: Visions and
The secret life of plants zijn van grote
schoonheid door hun eenvoud.
I’ll be loving you always is hartverove-
rend, We can work it out eveneens door de
interactie met het publiek.
Na de pauze breekt Wonder definitief
uit de beperkingen van de geluidsverster-
king, die er tijdenlang voor zorgt dat een
vergelijkbare soul-act als Earth, Wind
Fire live veel saamhoriger en toch glaszui-
verder over kan komen. De spetterende
funk-patronen van Sir Duke (strakgebla-
zen en swingend eerbetoon aan Ellington)
en I wish wisselen af met het gevioelige
You are the sunshine of my life. Direct
daarna is het motto Hotter than July nog
nadrukkelijker present in Superstition.
De perfect werkende ritmesectie is als een
prachtige zescilindermotor aan het werk.
Stevie maakt zijn eigen gospels. Lately
is een nieuw nummer, Paladesk een meer
dromerig verwijten in eenzaamheid na de
breuk met de geliefde. Don’tcha worry
’bout a thing, de voor Jermanne Jackson
geschreven nummers Let’s get serious en
Living for the city zijn de onstuimige,
uitbundige hoogtepunten van de eerste
set.
In 1969 riclit hij, samen met Bob Cola-
cello, het tijdschrift Interview op, een def
tig roddelblad met interviews en verhalen
uit de wereld van de Happy Few. Het blad
wordt gedrukt op gewoon krantenpapier,
maar wel in kleur. Alle foto’s op de omslag
worden door Warhol gemaakt en bewerkt,
d.w.z. ingekleurd, met vaak schrille kleu
ren. Interview is door Warhol opgericht
om weer een ander kunstzinnig ei, de
fotografie, kwijt te kunnen. Een selectie
hieruit, onder de naam Exposures, is nu te
zien in een klein zaaltje van het Stedelijk
Museum in Amsterdam.
Londen, 1 2, 3, 5, 6 en 7 september
1980.
Het voorval na de pauze, waarin Won
ders stem zoveel jeugdiger lijkt, doet
evenwel vermoeden dat hij nog niet alles
onder controle heeft en beïnvloedbaar
blijft. „Dames en heren”, zo wordt aange-
kondigd, „Little Stevie Wonder!” En daar
staat hij, een dertigjarige man, als een
getrouwe kopie, compleet in bijpassende
kleding anno 1965. Dank zij een stemver-
buigingsapparaat, de „vocoder”, komt dat
stukje héél natuurgetrouw over. Een dui
delijke functie heeft het echter niet, wel
even blijft er een bittere smaak hangen.
Het is maar een moment
Ook hier laat Warhol zijn fascinatie
voor mensen blijken, zij het dan dat het
hier een apart soort betreft, namelijk de
Jet Set, waarvan hij zelf ook deel uit
maakt. Het zijn stuk voor stuk mensen die
rijk zijn, macht hebben of hun roem aan
hun schoonheid te danken hebben. Allen
hebben ze echter één ding gemeen, hun
drang naar publiciteit.
Op het eerste gezicht een ingrediënt dat
het voor de fotograaf gemakkelijk maakt
zijn werk te doen, maar niets is minder
waar,'en dat is ook het verschil van War
hols foto’s met die van een geroutineerde
society-fotograaf. Warhol’s foto’s zijn na
melijk niet mooi. Ze hebben allemaal
technische onvolkomenheden en compo
sitorisch gezien zijn de meesten een gru
wel voor elke lay-out man en zal zelfs de
gemiddelde bezoeker zich afvragen wat
hij hiermee aanmoet. Warhol’s fotografie
heeft meer weg van familiekiekjes die
gemaakt zijn tijdens een dol feest in beslo
ten kring, en daarin zit het juist. Warhol is
zo vergroeid met deze wereld dat hij één
van hen is, em daardoor is hij in staat om
beroemde mensen „nietberoemde” din
gen te laten doen en dat op de plaat vast te
leggen. Hij gaat van het standpunt uit dat
de mens als zodanig al zo mooi is dat het
niet nodig is om daar ook nog een mooie
foto van te maken. Hij fotografeert dan
ook niet om de mensen te behagen of om
de geportretteerde te romantiseren, hij
bevriest een handeling en isoleert deze.
Een kleine, maar aardige tentoonstel
ling, maar de echte Warhol fans doen er
beter aan het vorig jaar verschenen boek:
„Andy Warhol’s Exposures” te kopen. Al
le in het Stedelijk tentoongestelde foto’s
zijn er in afgedrukt, en nog veel meer.
Bovendien worden daarin de foto’s in
door Warhol geschreven teksten „aan el
kaar gepraat”. Een boeiend boek wat ik in
één avond uitgelezen heb maar nog vele
malen zal inkijken. Warhol schrijft zoals
hij fotografeert; hij laat zich leiden door
zijn affectie en waarneming, hetgeen leidt
tot somtijds verrassende ontboezemingen.
Het Stedelijk Museum had er beter aan
gedaan deze fototentoonstelling een on
derdeel te laten zijn van een wat uitgebrei-
dere overzichtstentoonstelling van deze
„captain of art”, en twee maanden voor
deze dertig foto’s vind ik wat aan de ruime
kant.
Door zijn kinderlijk aandoende onge
compliceerdheid, zijn onvolprezen stem
controle (wie schreef ooit dat Wonders
stem maar één octaaf omvat?) en zijn
onstuimige communicatie met de zaal
groeit het optreden na de pauze uit tot een
eenmalige triomftocht; een bewijs van
Wonders rijpheid. Even afgezien van een
niet optimaal functioneren van de van
Pink Floyd geleende p.a.-installatie kent
het optreden momenten die je zelden bij
een concert ondergaat. De in kleurrijke
satijnen gewaden geklede zanger, met Bo-
Derekkapsel, creëert in de circa door
achtduizend bezoekers gevulde hal een
sfeer als in het café op de hoek.
een normale menselijke handeling die
veel ruimte tot fantaseren open laat. War
hols films zijn niet commercieel, iets wat
hij ook niet nastreeft. Hij ziet zijn films als
autonome kunstwerken waar de acteurs
ondergeschikt zijn, en waar de menselijke
handeling centraal staat.
AMSTERDAM. Andy Warhol geldt als een van de bekendste exponenten van de
Amerikaanse pop art, een beweging welke omstreeks het midden van de jaren vijftig
in zowel Engeland als in Amerika de kop opstak. De kreet pop art werd ingevoerd
door de Engelse criticus Leon Alloway als afkorting van „popular culture”, een
stroming in de beeldende kunst die zich inspireerde op de industriële en vooral
commerciële aspecten van de maatschappij.
Warhol toonde zich hierin een meester.
Hij haalde ogenschijnlijk banale ver
bruiksvoorwerpen uit hun vertrouwde
omgeving, vergrootte ze tot ver buiten hun
normale proporties en ontnam ze op deze
manier hun functionaliteit. Dit werd nog
eens versterkt door de vorm eindeloos te
herhalen en vaak in kleuren waar menig
een het moeilijk mee had. Het bekendste
voorbeeld is wel zijn serie schilderijen van
het blikje Campbells Black Bears Soup.
Daarna volgde een serie bekende per
soonlijkheden die door de film en TV
dusdanig gecommercialiseerd waren dat
ze eigenlijk publiek eigendom geworden
waren, zoals Marilyn Monroe en Jackeline
Kennedy. Met o.a. deze series schilderijen
schoot Warhol’s naam in de internationale
kunstwereld tot ongekende hoogte. Sinds
die tijd heeft hij in vrijwel alle belangrijke
musea en galeriën éénmans tentoonstel
lingen gehad en in 1971 zelfs een retro
spectieve tentoonstelling van zijn werk in
de Tate Gallery in Londen, Tokio in 1974
en het Whitney Museum of Modem Ame
rican Art in 1979. In 1963 hield hij het
schilderen voor gezien en stapte over naar
het medium film dat hij, naar zijn zeggen,
spannender vond. Ook hierin zoekt War
hol naar die dingen die in het dagelijks
leven gewoon zijn, maar door het isoleren
uit hun omgeving een totaal andere di
mensie krijgen. Zijn eerste film bijvoor
beeld, Sleep (1963), laat gedurende zes uur
zien hoe een gewone man slaapt, heel saai
maar daardoor een boeiend verslag van
DEN HAAG (ANP). Het Stripschap
heeft de jaarlijkse prijs toegekend aan
Jan Kruis voor Jan, Jans en de kinderen.
De onderscheiding wordt uitgereikt tij
dens de striptweedaagse die op 20 en 21
september in ht Turfschip in Breda
wordt gehouden.
De toekenning geschiedde op voor
dracht van Cor Nijmeijer, Jaap Vegter,
Martin Lodewijk, Arie de Koff en Peter
Terink. Deze commissie rapporteerde dat
de combinatie van vaardige tekenpen en
uitstekende dialogen velen aanspreekt, te
meer daar Kruis met zijn strip herkenba
re situaties oproept. Tevens geldt dat hij
nu al jarenlang kans ziet hetzelfde, hoge
niveau te handhaven, aldus het rapport.
De Hotter than July-cyclus moet de te
rugkeer van Wonder naar zijn zwarte mu
zikale achtergrond onderstrenen De in-
Nadat Talking Book, Music of my Mind
en Innervision van de persen zijn geko
men, ontwikkelt Steveland Morris (zoals
zijn werkelijke naam luidt) zich nog
sneller.
Het grote talent van Wonder openbaart
zich in het deel voor de pauze, met name
in enkele solistisch gebrachte songs. Al
leen stem en vloeiend pianospel doorbre
ken daarmee de schetterende koperpartij-
en en achtergrondkoortjes. For once in
my lyfe, My chérie amour, Signed Sealed
Delivered worden afgelost door uiterst
stemmige versies van Never dreamed
you’d leave in summer, You and I en All
love is fair, dat door het breekbare arran
gement haast sentimenteel overkomt.
TED DOBSON.
„EXPOSURES”, foto's van Andy Wgr/iol
tot en met 26 oktober in zaal 23 van het
Stedelijk Museum te Amsterdam. <Bet
boek: „Andy Warhol’s Exposures” i&: in
elke boekhandel te koop. Prijs: Fl. 48,50.
ges en Rick Zunigar (beiden gitaar),
Nate Watts (basgitaar), Isaiah Saun
ders (toetseninstrumenten), Dennis
Davis (drums), Earl Deroen (percus
sie), Larry Gittens en Nolan Smith
(beiden trompet) en Hank Redd en
Bobby Malack (beiden saxofoon).
(Van onze kunstredactie)
s-HERTOGENBOSCH. Het In
ternationaal Vocalistenconcours is
maandagmorgen in het Bossche
Stadsschouwburg Casino van start ge
gaan. Het is de 27e maal, dat de stich
ting ’s-Hertogenbosch Muziekstad dit
internationaal bekende samentreffen
van vocalisten uit de hele wereld or
ganiseert.
De pauze ligt inmiddels achter ons, zo
dat we kunnen vaststellen dat Wonder
ondanks merkwaardige mankementen
aan de geluidsinstallatie en enkele slordig
geblazen chorussen van zijn kopersectie
een glanzende vorm heeft gedemon
streerd, die de tekortkomingen als vanzelf
en volkomen ontspannen compenseert.
Weliswaar is het nieuwe materiaal nog
niet aan bod gekomen, maar de link met
gelijkgetint ouder repertoire tijdens de
Motownbonzen als Gory en Dozier, die
nog zijn koers konden bepalen, is gelegd.
Concert: Stevie Wonders „Hotter
than july music Picnic”. Een serie van
zes concerten van Stevie Wonder en
Wonderlove in de Wembley Arena in
Londen.
Stevie Wonder: zang, harmonica en
toetseninstrumenten. Bezetting Won
derlove: Shirley Brewer, Alexandra
Brown, Marva Jo Holcom en Melody
McCulley (allen koorzang), Ben Brid-
