De schooltandarts
Sacharov-tribunaal
roept kritiek op
Syrië stemt toe
m
eenheid met Libië
Muurkranten nu verboden
VS bereid tot
Ambtenaren
Met Indonesië dit
Meer dan 1000
doden in India
Geen toestemming dissident
Taalcomité
onderbreekt
West-Duitsland
arresteert vier
ultra-rechtsen
Gericht tegen Israel
Kerk in Zuid-
Afrika: ZO
Functionarissen
nodig illegaal
China veroordeeld
wegens olieramp
in België
gaan staken
jaar automatisch
bellen mogelijk
I
bij overstroming
Belgische tv
Griekse bisschop
vastgehouden
door volgelingen
gesprek met
regering Iran
Ferrier krijgt
hoge Surinaamse
onderscheiding
„Moskou wijzigt
strategie in
Afghanistan”
Van streek
Schatkamer
Hermitage
BINNEN- EN BUITENLAND
3
2
19 80
SEPTEMBER
3
WOENSDAG
door Nico Scheepmaker
ster
nen
ens
itie
ten
•ing
ker
nan
lats
A
.AP
W
(Van onze redactie buitenland)
PEKING. China zal een
belasting van dertig procent
gaan heffen op gezamenlijke
Chinees-buitenlandse onder
nemingen. Wanneer de winst
naar het buitenland wordt
overgemaakt, komt daar nog
tien procent belasting bij. Een
voorstel daartoe is gisteren in
gediend op het Chinese Volks
congres door vice-voorzitter
Peng Zhen van de permanente
commissie van het Volkscon
gres.
Miiiiii
trijfël g
China: buitenlandse
rti
bedrijven belasten
wordt zonder toestemming van deze
is
Ook in Zwitserland komt de tandarts op school. De twee schooltandartsen in een
plaats/e bi) Chur hebben geprobeerd de angst voor de tandarts te verminderen Hun bus is
in vrolijke kleuren beschilderd
en-
len,
ver-
che-
slde
oor-
t de
een
kele
uist
de
Lijke
iste-
inis-
Za-
ging
men
het
swa-
wor-
die
I dit
men
elijk
gaan
actie
rkla-
otes-
iegel
t ge
sster
het
leeft
men
(Van onze redactie buitenland)
PEKING. Vier functionarissen van
het Chinese ministerie van Olievoorzie-
ning zijn tot gevangenisstraffen veroor
deeld wegens plichtsverzaking, die zou
hebben geleid tot de ramp met een boorei
land die vorig jaar november aan 72 men
sen het leven kostte. De directeur van het
bureau voor olieopsporing op zee kreeg de
hoogste straf: vier jaar. De onderdirec
teur is veroordeeld tot een gevangenis
straf van drie jaar. Twee anderen kregen
achtereenvolgens twee jaar en twee jaar
voorwaardelijk, en een jaar en een jaar
voorwaardelijk.
Tijdens een rede in Tripoli heeft de
Libische leider Kadaffi maandagavond
tot het vormen van de eenheid tussen de
twee landen opgeroepen. In zijn telegra
fisch antwoord zei de Syrische president
dat „het Syrische volk en ikzelf diep ont
roerd zijn door uw oproep tot eenheid. We
reiken u de hand om onmiddellijk met het
werk te beginnen om dit grootse doel te
bereiken.”
Kadaffi verklaarde in zijn rede dat Sy
rië het laatste arabische bolwerk tegen
Israel is. „Als dit bolwerk valt, staan de
arabische grenzen open voor Israel om
Irak binnen te vallen en zelfs Medina te
kunnen bereiken”, aldus de Libische lei
der. Medina is de stad in Saoedi-Arabië
waar de profeet Mohammed is begraven.
Sinds hij in 1969 aan de macht kwam
heeft Kadaffi steeds gestreefd naar arabi
sche eenheid. Eerder al deed hij aan Egyp-
Daarin komt te staan dat iedere Chinees
die zich in het buitenland heeft gevestigd
en is genaturaliseerd of die vrijwillig een
andere nationaliteit heeft aangenomen,
het Chinese staatsburgerschap verliest.
Tot nu toe behielden in het buitenland
wonende Chinezen hun oorspronkelijke
nationaliteit, terwijl ze in tegenstelling
tot buitenlanders betrekkelijk vrij in
China konden rondreizen.
(Van onze redactie buitenland)
PRETORIA. De katholieke kerk in
Zuid-Afrika sluit het buiten de wet treden
niet uit bij het geven van steun aan gewe
tensbezwaarden.
Dit zei aartsbisschop Denis Hurley van
Durban gisteren tegen de pers na afloop
van een driedaagse bijeenkomst van de
roomskatholieke leiders in Zuid-Afrika.
Hurley zei dat de geestelijken willen wer
ken aan de „volledige bevrijding” van
heel zuidelijk Afrika.
Enkele Afrikaanse landen hebben be
sloten een bijeenkomst van de Veilig
heidsraad te vragen om te komen tot een
olie-embargo en een luchtvaartboycot te
gen Zuid-Afrika. Verwacht wordt dat de
raad op 25 september bijeen zal komen.
md
en-
aen
oor
ek-
/ol-
nil-
zer-
ctra
cen-
ken-
/oor
lijke
iken
ordt
iter-
PR-
ister
ting
hoe
■atie
ink-
JTL)
gen
sde-
eer-
tke-
nsi-
Idag
een
met
juist
i de
een
en
:eldt
ge
inen
ers-
\O-
leel
ei-
bli-
me-
t is
ire-
te
(Van onze redactie buitenland)
NEW DELHI. Overstromingen in de
Indiase deelstaat Oettar Pradesj hebben
tot nu toe meer dan duizend mensen het
leven gekost, zo heeft het Indiase persbu
reau PTI gisteren gemeld. Bij epidemieën
zijn 300 mensen om het leven gekomen.
Bijna 800.000 huizen in ruim 30.000 dor
pen zijn vernield of beschadigd. In totaal
zijn bijna 14 miljoen mensen dakloos ge
worden.
n de
een
roep
ings-
derd
ioge-
ente
Rot-
n de
ings-
Stok
inge-
zeer
gele-
itsla-
1 130
bon-
rt de
ti.
te, Algerije en Tunesië voorstellen tot sa
mengaan. Tunesië en Algerije wezen het
aanbod van de hand en de samenwerking
met Egypte liep in 1973 op de klippen.
Hoewel de Syrische president nu het Libi
sche voorstel heeft aangenomen, blijft het
de vraag welke vorm de samensmelting
zal aannemen en op welke termijn dat zal
gebeuren.
De afgelopen tijd heeft Syrië steeds
opgeroepen tot arabische samenwerking
om de arabische strijdkrachten op gelijke
voet met die van Israel te brengen. Een
Syrisch-Libische staat zou 242.000 mensen
onder de wapenen hebben en kunnen be
schikken over 4600 tanks en 590 gevechts
vliegtuigen. Israel heeft een leger van
378.000 man, 3050 tanks en 576 gevechts
vliegtuigen, waaronder de F-16 die alge
meen wordt beschouwd als het beste toe
stel ter wereld.
staat. Bovendien moeten ze beloven aan
gezinsplanning te doen, wat inhoudt dat
ze zich moeten beperken tot één, hoog
stens twee kinderen. De nieuwe wet zal
niet van toepassing zijn op Chinese gebie
den met een uitheems karakter, zoals
Tjbet.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De nieuwsuitzending van
de Vlaamse televisie is gisteren enige tijd
onderbroken door een betoging van het
Taal Aktie Komité (TAK), een groepering
van rechtse Vlamingen. Leden van het
TAK drongen de BRT-studio binnen om
te protesteren tegen „de stelselmatige wei
gering van de BRT aandacht te schenken
aan de activiteiten van het TAK”. De
uitzending moest worden onderbroken.
Na enige tijd arriveerde de rijkswacht die
enkele actievoerders arresteerde.
Sacharov werd eind januari van dit jaar
door de Russische autoriteiten verbannen
naar Gorki, een stad die verboden is voor
buitenlanders, op 400 kilometer ten oosten
van Moskou. In Gorki zou Sacharov sinds
dien onder voortdurend toezicht staan
van de Russische staatsveiligheidsdienst
KGB
De stichting Internationaal Sacharov
Gewetens- en Vredestribunaal, wil met de
tweedaagse bijeenkomst in Den Haag
KASTELLI (Reuter). Aanhangers
van een Griekse orthodoxe bisschop die
van zijn superieuren zijn diocees moet
verlaten hebben barricades gebouwd
rond de kathedraal van dat diocees in
Kastelli, om hem het weggaan te beletten.
Ongeveer 5.000 voor het grootste deel
gewapende mensen bewaakten gisteren
alle toegangen tot de plaats en de straten
bij de kathedraal.
De volgelingen van bisschop Eirinaios
zijn het niet eens met een besluit van de
heilige synode van de orthodoxe kerk van
Griekenland waarmee een andere bis
schop, Nectarios, tot hoofd van het dio
cees is benoemd. Wegens het verzet is
Nectarios nog niet verschenen.
Voor een bezoekje aan de schatkamer
moesten we speciale permissie hebben.
De speciale gids die we meekregen, een
verlegen meisje, bleek alles bij elke vitrine
uit haar hoofd te hebben geleerd. Soms
stokte ze halverwege, en dan wist ze abso
luut niet meer hoe ze verder moest, zoals
zwakbegaafde pianisten weer helemaal
overnieuw moeten beginnen als ze halver
wege een sonate even hebben misgetast.
Nu begreep ik ook die vrouw beter, die ik
in het Centraal Lenin Museum in haar
eentje had zien staan mompelen in een
hoek van het museum: zij was bezig haar
les te repeteren, als rondleidster in spe.
Vooral Catharina de Grote had heel wat
moois bijeenverzameld, en ik vroeg Nata
scha Chrustaljova. onze gids, of Cathari
na nu eigenlijk zo’n goede smaak had, of
alleen maar over goede raadgevers had
beschikt? Ze antwoordde wijsgerig: „Wie
goede raadgevers kiest, moet ook goede
smaak hebben”.
Het indrukwekkendst vond ik intussen
de klok, die vorst Potjomkin voor zijn
liefje Catharine II had laten maken door
de Engelsman James Cooks. Je ziet een
rond landschap, daarop een pauw die kan
snikken en pronken, een haan die kraait
en met zijn vleugels slaat, een uil die de
ogen open en dicht doet, eekhoorntjes
waarvan het ene een nootje oppeuzelt en
het andere springt, paddestoelen die uit
de grond rijzen met op de grootste pad
destoel de cijfers en wijzers van de klok.
Een en ander van edelmetaal en edelste
nen natuurlijk, en ik neem aan dat alles
begon te bewegen op de hele uren. Ze
hebben het voor het laatst in 1964 gepro
beerd, toen het ding 200 jaar oud was, en
daarvoor is het nog een keer in werking
gesteld om Sergej Eisenstein een paar
leuke shots te bezorgen voor zijn film
„Oktober”. Ik ben benieuwd of Peter Usti
nov en Nathalie Wood belangrijk genoeg
waren om ook voor hen (en dus voor ons
kijkers) deze uit zijn krachten gegroeide
klok nog even op te winden.
Als je alles wilt zien wat de Hermitage
herbergt moet je een paar dagen uittrek
ken, ik heb me dus beperkt tot de Neder
landse afdeling, de schatkamer, en wat je
onderweg tegen kwam, zoals de wereld
kaart opgebouwd uit 45.000 edelstenen en
halfedelstenen die in 1937 voor de Wereld
tentoonstelling werd vervaardigd, met
Den Haag erop als hoofdstad van Neder
land. Wat me op de afdeling van de Neder
landse schilderkunst uit onze Gouden
Eeuw en omstreken meer nog dan de
Rembrandts etcetera fascineerde waren
de Nederlandse meesters die wij, gewone
museumgangers, in het geheel niet ken
nen, zelfs hun namen niet: Lambert Lom
bard, Jean Bellegante, Jan de Cock, Jan
Mandijn, Alexander Keirincks, Gijs-
brecht Leytens, Jurriaan van Streek... Bij
thuiskomst heb ik het even afgesjekt in
„AU the paintings of the Rijksmuseum in
Amsterdam”, en inderdaad: geen schilde
rij hangt van hen in het Rijksmuseum (of
is zelfs maar in de kelders opgeslagen),
geen dwarsstraat is ooit naar hen ge
noemd. Ik weet niet goed hoe ik dat moet
interpreteren: of de Hermitage is het
Rijksmuseum in de loop der jaren te slim
afgeweest, of de Hermitage heeft zich een
paar tweederangs schilders in de maag
laten splitsen...
(Van onze redactie buitenland)
DAMASCUS. De Syrische president Assad is er gisteren mee akkoord
gegaan dat zijn land een staatkundige eenheid gaat vormen met Libië, om zo
de arabische verdediging tegen Israel te versterken. Dat blijkt uit een
regeringsverklaring die in Damascus werd uitgegeven.
gisteren gepubliceerde pro-
de nieuwe Iraanse regering
Iran zijn betrekkingen met
andere staten zal laten afhangen van de
verhouding van die landen tot Israel. In
het regeringsprogramma worden de VS
„de grootste vijand van de revolutie en
de grootste hinderpaal op weg naar de
overwinning van de revolutie genoemd”.
Overigens heeft Iran gisteren laten we
ten, niets te voelen voor het OPEC-plan
voor een topconferentie, begin novem
ber in Bagdad.
ders van de ongeveer 200 leden van de
anglicaanse kerk in Iran zijn aangehou
den en dat radicale islamieten een aantal
anglicaanse instituten hebben overge
nomen.
Uit het
gram van
blijkt dat
(Van onze redactie buitenland)
KARISRUHE. In West-Duitsland
de ultra-rechtse advocaat Manfred Roder
samen met vier geestverwanten gearres
teerd, zo heeft het Openbaar Ministerie in
Karlsruhe gisteren bekend gemaakt.
De arrestanten worden ervan verdacht
betrokken te zijn geweest bij aanslagen op
centra voor vluchtelingen. Bij een van de
aanslagen kwamen in Hamburg twee
Vietnamese vluchtelingen om het leven.
De ultra-rechtse acties tegen immigran
ten houden verband met de groeiende
irritatie over het feit dat momenteel in
West-Duitsland ongeveer vier miljoen bui
tenlanders verblijven, terwijl de werk
loosheid toeneemt. Roder was een van de
meest gezochtë rechtse extremisten van
West-Duitsland. Eerder werd hij wegens
zijn activiteiten al tot gevangenisstraffen
veroordeeld.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG. Het Sacharov-tribunaal dat morgen en vrijdag in de
Ridderzaal in Den Haag plaats heeft om verbetering te brengen in het lot van
de dissidente Rus Andrei Sacharov,
Nobelprijswinnaar gehouden.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De Belgische ambtena
ren gaan massaal staken op vrijdag 19
september. Bij onze zuiderburen wordt op
die dag geen post bezorgd, de treinen
rijden niet en er zijn geen radio- en televi
sieuitzendingen. Oorzaak van de staking
is verzet van de Vlaamse socialistische
Partij BSP en twee grote Belgische vak
bonden, de christelijke ACW en de socia
listische ABBV, tegen de korting die de
regering wil doorvoeren op de automati
sche prijscompensatie. Volgens de rege
ring is die inhouding nodig om de pensioe
nen in de overheidssector te financieren.
De oproep tot de stakingsactie ging uit
van de voorzitter van de BSP, Karei Ver
miert. Hij stelde onlangs in een interview
dat ook ambtenaren moeten inleveren,
maar dat het onaanvaardbaar is dat daar
bij kleine inkomens van klerken en ande
re lage ambtenaren worden getroffen. De
vakbonden bleken het daarmee volkomen
eens te zijn. De bonden hebben laten we
ten, dat ze geen heil zien in een gesprek
met de regering. De staking gaat definitief
door, aldus de bonden.
‘PVan onze redactie buitenland)
PARAMARIBO. Van de oud-presi-
dent van Suriname, Johan Ferrier, is gis
teren op plechtige wijze afscheid geno
men. De hoogste onderscheiding van de
republiek Suriname, het groot-lint in de
orde van de gele ster, werd hem uitgereikt
door zijn opvolger en premier, Chin A
Sen.
Ook Ferriers vrouw kreeg een onder--
scheiding. De plechtigheid werd bijge
woond door de Surinaamse ministers, de
legerleiding en de Nationale Militaire
Raad.
druk uitoefenen op de Russische autori
teiten om verbetering te brengen in Sa-
charovs „onmenselijke” behandeling. De
stichting staat onder voorzitterschap van
Michael Stern, een joods-Russische arts
die in 1977 toestemming kreeg naar het
Westen te gaan, drie weken voordat in
Amsterdam een Stern-tribunaal zou
plaats hebben.
Van diverse zijden is kritiek geuit op het
tribunaal. Niet alleen is er geen contact
geweest met Sacharov zelf, maar ook met
zijn echtgenote Helena Bonner is geen
contact opgenomen, hoewel dit tijdens de
Olympische Spelen in Moskou zonder
problemen had gekund. Ook Sacharovs
stiefdochter die in de Verenigde Staten
woont, heeft haar twijfels over het door
Stern georganiseerde tribunaal. Zij is dan
ook niet naar Den Haag gekomen.
Nederlandse deskundigen, zoals de poli
tici Ed van Thijn en Harry van den Berg
en rabbijn Soetendorp, hebben eveneens
medewerking geweigerd. Terwijl ze eer
der dit jaar het Tsjarentski-tribunaal tot
een succesvol einde hebben gebracht, ach
ten ze de voorbereiding van dit congres te
mager en vinden bovendien dat de goed
keuring van de naamdrager van het tribu
naal, Sacharov. onontbeerlijk is.
Hij stelde tevens voor inkomstenbelas
ting te gaan heffen, maar liet weten dat
daarvoor hoogstens twintig Chinezen in
aanmerking komen de anderen verdie
nen te weinig. De belasting gaat in bij een
maandloon van 800 yuan, dat is ruim 1000
gulden. De belastingsvoorstellen zullen
vrijwel zeker worden aangenomen.
Gisteren is eveneens voorgesteld om het
plakken van muurkranten te verbieden
door een wijziging aan te brengen in de
grondwet. In artikel 45 zijn de zogenaam
de „grote vier” rechten opgenomen: het
recht vrijuit te spreken, het recht stand
punten volledig in de openbaarheid te
brengen, het recht grote debatten te hou
den en het recht muurkranten te plakken.
Vice-premier Deng Xiaoping en zijn aan
hangers stellen dat de „grote vier” aan de
grondwet zijn toegevoegd tijdens de Cul
turele Revolutie, toen muurkranten wer
den gebruikt om allerlei mensen aan te
klagen. De afgelopen twee jaar heeft
Deng echter zelf ook vaak van dit middel
gebruik gemaakt. Eerder werd al de Muur
van de Democratie in Peking schoonge
maakt. Muurkranten mochten daarna al
leen nog in een afgelegen Pekings park
worden geplakt wanneer daarvoor toe
stemming was verleend.
Het Chinese Opperste Gerechtshof
heeft gisteren een rapport aan het Volks
congres voorgelegd, waarin wordt gezegd
dat tijdens de Culturele Revolutie meer
dan 266.000 personen naar de opvatting
van de huidige justitie onschuldig zijn
aangeklaagd en veroordeeld.
Het Volkscongres boog zich gisteren
ook over een nieuwe huwelijkwet. In de
toekomst zullen trouwlustigen langer
moeten wachten op toestemming van de
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. Nog voor 1981 zal het
mogelijk zijn om automatisch met Indone
sië te bellen. Dit is gisteren door de direc-
teur-generaal van de PTT, Leenman in
Jakarta bekend gemaakt. Leenman is in
Indonesië samen met staatssecretaris
Smit-Kroes van Verkeer en Waterstaat.
Mevrouw Smit-Kroes heeft in Jakarta
besprekingen gevoerd over samenwer
king tussen Fokker en de Indonesische
vliegtuigfabrieken in Nurtanio. Ook de
levering van Fokker-vliegtuigen aan Indo
nesië kwam ter sprake in een gesprek met
de ministers van Verbindingen en Weten
schapsbeleid, Roesmin Noeijadin en Ha
bibie. Verder sprak de staatssecretaris
over een miljoenenorder voor de levering
van telefoontoestellen door met name
Philips.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON-TEHERAN. De VS
willen zich niet officieel bij Iran veront
schuldigen voor de steun die zij altijd
hebben gegeven aan het regiem van de
sjah, maar Washington is wel bereid tot
een discussie over de Iraanse bezwaren
tegen deze politiek. Voorwaarde is dat
aan het eind van deze dialoog de 52
Amerikaanse gegijzelden in Iran auto
matisch worden vrijgelaten. Dit heeft
een woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Washington gisteren verklaard. De
woordvoerder zei dat minister Muskie
van Buitenlandse Zaken in een brief aan
premier Radjai van Iran heeft aange
drongen op vrijlating van de gegijzel
den. Over de precieze inhoud van de
brief werd niets meegedeeld. Wel wees
de woordvoerder erop, dat er geen spra
ke is van een reis van Muskie naar
Teheran. In Iran was hierop gezin
speeld.
Het hoofd van de anglicaanse kerk in
Iran, bisschop Hassan Dehqani Tafti,
heeft gisteren meegedeeld dat alle lei-
(Van onze redactie buitenland)
NEW DELHI. Volgens Afghaanse
ballingen in New Delhi probeert de Sov-
jet-Unie haar greep op Afghanistan te
versterken door onder Afghaanse stam
men vrijwilligers te recruteren tegen beta
ling van een flinke som geld. Gesproken
wordt van een „nieuwe strategie” van de
Russen. „Alexander de Grote slaagde er
in tweeënhalf jaar niet in door Afghanis
tan te trekken, tot hij begreep dat hij de
stamhoofden moest omkopen. De Russen
zijn nu tot hetzelfde besef gekomen”, al
dus een Afghaanse balling. De bedragen
die vrijwilligers krijgen, liggen aanzien
lijk boven de wedde van de geregelde
Afghaanse troepen. De afgelopen weken
zouden de Russen al duizenden vrijwilli
gers hebben gerecruteerd.
Tenslotte is op het Volkscongres voor
gesteld een nationaltiteitswet in te voeren.
Vanavond om acht uur kunt u op Neder
land 1 ruim anderhalf uur kijken naar
Peter Ustinov en Nathalie Wood, allebei
van Russische ouders, die u meevoeren
door de Hermitage in Leningrad, een van
de grootste musea ter wereld. Ik kan het
weten, want ik heb er, kort voor de Olym
pische Spelen begonnen, een paar uur
doorheen gedwaald, in gezelschap van
een vrouwelijke gids (ook van Russische
ouders), die er alles van afwist.
Zoals langzamerhand wel bekend is,
wordt Leningrad „de heidenstad van de
Sovjet-Unie” genoemd, een officiële ereti
tel die de stad dankt aan de belegering
van 900 dagen lang door de Duitse legers.
De stad, die toen drie miljoen inwoners
telde, verloor in die 900 dagen ruim één
miljoen inwoners. Maar van de kunst
schatten ging niets verloren, zodat het
effect in feite hetzelfde was als van de
neutronenbom. Nee, dat is natuurlijk on
zin, er werd ook van de stad zelf veel
verwoest, maar de Hermitage, toch een
schietschijf van jewelste zou je denken,
kreeg in die 900 dagen slechts 32 schoten
en 2 bommen te verwerken. Nu had men
wel allerlei voorzorgsmaatregelen geno
men: het bladgoud van de torens, die nu
zo schitterend blinken in de zon, werd
bruin geschilderd, de Alexanderzuil die te
groot en te zwaar was om ingegraven te
worden (zoals met veel kunstvoorwerpen
gebeurde), werd met zandzakken op een
stellage eromheen gecamoufleerd, gebou
wen werden met camouflagenetten en
luchtballonen onherkenbaar „ge
schminkt”, en het merendeel van de
kunstschatten uit de Hermitage werd in
twee lange treinen naar de Oeral ver
voerd, voordat de blokkade van de Duitse
troepen een voldongen feit was.
