VN-conferentie
over kernwapens
zonder resultaat
VS: geen datum voor
topgesprek M-Oosten
Arabische landen geven
geen bijdragen aan IMF
1
Onenigheid over slotdocument
Stakingsactie
Gotthardtunnel
nu opengesteld
na kritiek
België stelt
besluit over
raketten uit
Franse vissers
Eind dit jaar
Zeven doden
blijven staken
weer herstel
economie VS
d
Zesduizend VS-
soldaten weg
uit W.-Europa
Acht doden bij
vliegtuigongeluk
in Frankrijk
bij gevechten
Irak-Iran
op vliegveld
van Toronto
Ontslag voor
Indonesiërs
Uitbarsting
vulkaan Ternate
ophouden met
paniekzaaien”
Voorlopig geen
topgesprek DDR-
West-Duitsland
Strauss moet
Protest Zweedse
bisschoppen
tegen wapenexport
„Sacharov moet
weer terug
naar Moskou”
ZATERDAG 6 SEPTEMBER
UITSLUITING PLO ZOU OORZAAK ZIJN
BERICHT AL ACHRAM TEGENGESPROKEN
tj
2
19 8 0
BINNEN- EN BUITENLAND
(Van onze redactie buitenland)
om
val
99
99
GENÈVE. De toetsings
conferentie van de Verenigde
Naties over het verdrag tegen
de verspreiding van kernwa
pens dreigt op een mislukking
uit te lopen.
ing
ster-
eus
druk
achter de schermen
de
noemden'
•9
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie
buitenland)
■Ka-
t de
de
nde
itie-
slde
zou-
ijke
nne
van
iste-
3 en
De
igen
dat
den
auf-
weg
een
land
i de
iven
ver-
De conferentie is ook een platform voor
landen die voor hun energievoorziening
nucleaire technologie willen verwerven.
Deze landen hebben kritiek op de leveran
ciers van kernbrandstof, die eenzijdig be
perkende maatregelen opleggen, welke
veel verder gaan dan de waarborgen die
het Internationaal Atoombureau (IAEA)
verlangt, waardoor de vooruitgang in de
ontwikkelingslanden wordt belemmerd.
PRIVAS (UPI). Een Koeweits militair
transportvliegtuig van het type Hercules
C 130, op weg van Londen naar Athene, is
gisteravond boven de Franse Ardeche
door de bliksem getroffen en ontploft. De
acht inzittenden kwamen hierbij om het
leven.
vlak
kon
Eerder had het Egypti
sche dagblad Al Achram
gezegd dat het overleg op
20 november in Washing
ton zou beginnen. Het blad
TORONTO (UPI). Ongeveer der
tig verkeersleiders van de internatio
nale luchthaven van Toronto hebben
gisteren het werk neergelegd. Hier
door is het luchtverkeer praktisch stil
komen te liggen. De verkeersleiders
gingen in staking nadat hun voorstel
len voor een verbetering van de loon
schalen waren verworpen. Hoe lang
de actie zal duren is niet bekend.
Volgens berichten in de
arabische en westerse pers
is zowel Hoessein als de
Roemeense president Ni
colai Ceaucescu voorstan
der van een internationale
conferentie om de proble
men in het Midden-Oosten
te regelen.
den
else
jck-
ider
van
be-
ifer
in se
idse
i op
slen
en
(Van onze redactie buitemand)
rein
AO-
rua-
iber
sing
dai-
?en-
len.
ster
lijke
lets-
igen
E.
ting
md.
wer-
lon-
nds-
mer
WASHINGTON. De Verenigde
Staten gaan 6000 man troepen uit West-
Europa en 1000 uit Zuid-Korea terug
trekken voor het einde van dit jaar.
De stafchef van het Amerikaanse
leger, Edward Meyer heeft dit gisteren
in Washington meegedeeld. De NAVO-
bondgenoten zijn van deze stap niet
vooraf op de hoogte gebracht. Volgens
Meyer gaat het om troepen die onder
bezette onderdelen in de VS zullen
aanvullen.
Meyer benadrukte dat de Verenigde
Staten hun verplichtingen ten opzichte
van Europa blijven nakomen.
raad
>uw-
•ijfs-
ond
-ak-
1AO
ling
den
jaar
age
age-
het
'P 1
isa-
□om
en
een
ac-
zal
>r 1
aan
gis-
uwe
:eld.
dge-
lon-
dge-
ge-
GÖSCHENEN (Reuter). In Zwitser
land is gisteren de nieuwe Gotthardtun
nel, ’s werelds langste autotunnel open
gesteld, niet zonder gemor over weerslag
voor milieu en economie. De tunnel door
de Zwitserse Alpen is 16 kilometer lang en
is door 1500 meter rotsgesteente geboord.
Overigens ziet het er volgens het Ameri
kaanse ministerie van Financiën niet naar
uit dat het herstel na de recessie erg
krachtig zal zijn: men voorspelt voor vol
gend jaar een reële groei van het natio
naal produkt met 2,5 procent, een aanhou
den van de inflatie in het huidige tempo
van negen 5 tien procent en een voortdu
rend grote werkloosheid, die 8,5 procent
van de beroepsbevolking zal blijven om
vatten.
DEN HAAG (ANP). Tegen het einde
van dit jaar zal het waarschijnlijk gedaan
zijn met de vrij forse recessie, die dit jaar
de Amerikaanse economie teistert. Het
kan natuurlijk ook anders uitvallen, maar
de statistieken inzake verkopen en bouw
activiteit doen vermoeden, dat de recessie
bezig is ten einde te lopen. Dit zei Ronald
F. Hoffman, een vooraanstaande econo
mist in dienst van de Amerikaanse rege
ring, gisteren op de Amerikaanse ambas
sade in Den Haag tijdens een lezing over
de toestand in zijn land.
op
AK-
n in
daar
van
mst.
Igen
>faal
end
Tide
t ze
fge-
nen
ien.
ehe-
nieuwe tunnel gisteren een produkt van
verkeerde planning, waardoor het parti
culiere verkeer wordt voorgetrokken bo
ven het openbaar vervoer en het milieu.
Ruim 300 Italiaanse, Zwitserse, Spaanse,
Turkse, Westduitse en Oostenrijkse ge
specialiseerde arbeiders hebben de tunnel
in elf jaar gebouwd. De kosten bedroegen
900 miljoen gulden. Negentien arbeiders
kwamen tijdens de bouw om het leven.
Volgens woordvoerders van de zogehe
ten „Groep van 77” zijn de beperkingen in
strijd met de letter en geest van het ver
drag, dat door 114 landen is bekrachtigd.
Ook is tijdens de conferentie de be
zorgdheid geuit, dat het verdrag de ver
spreiding van kernwapens misschien niet
effectief kan tegengaan. Volgens ramin
gen van onafhankelijke instituten hebben
elf landen een kernwapenpotentieel of
beschikken zij er over zulke wapens.
De vergadering is het niet eens kunnen
worden over een oproep van de „Groep
van 77” om de samenwerking met of leve
ring aan Israel en Zuid-Afrika stop te
zetten. Beide landen worden geacht een
kernwapenpotentieel te hebben en geen
van beide heeft het verdrag ondertekend.
TEHERAN (DPA). Zeker zeven bur
gers zijn de afgelopen 48 uur gedood bij
grensgevechten tussen Iran en Irak. De
Iraanse staatsradio meldde gistermiddag
dat Iraakse strijdkrachten donderdag
nacht een aanval hebben uitgevoerd op de
Iraanse grensplaats Gasr-e-Shirin en twee
andere plaatsen. Ook zouden de honderd
kilometer zuidelijk gelegen steden Meh-
ran en Dehloran onder vuur zijn geno
men. Daarbij vielen zeven doden en raak
ten verscheidene burgers gewond.
Volgens Iran is de Iraakse grensstad
Zurbafieh beschoten waarbij munitie- en
brandstofopslagplaatsen zouden zijn ge
troffen. Ook zou een Iraaks vliegtuig door
het Iraanse leger zijn neergeschoten.
Overigens heeft Iran de Sovjet-Unie
verzocht haar consulaat in Racht in het
noorden van het land, binnen 48 uur te
sluiten, zo meldt het Iraanse persbureau
PARS.
aan
vernomen.
Naar alle waarschijnlijkheid komt de
afwijzing voort uit de weigering door de
Verenigde Staten de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO toe te laten als
Volgens de VS mogen alleen die landen
als waarnemer worden toegelaten die het
afgelopen jaar aanwezig waren bij de
gezamenlijke jaarvergadering van de We
reldbank en het IMF. De PLO was daar
niet vertegenwoordigd. Bovendien heb
ben de VS laten weten dat het bijzonder
moeilijk zal worden een verzoek van het
IMF om een vergroting van de Ameri
kaanse bijdrage aan het fonds door het
Congres te krijgen als de PLO wordt
toegelaten als waarnemer.
Gezien de economische situatie in de
wereld op het ogenblik is het waarschijn
lijk dat meer landen meer financiële hulp
nodig hebben. 1 et IMF hoopte hierin te
kunnen voorzien door van olie-exporte-
rende landen geld te ontvangen. De drie
genoemde arabische landen hebben op
het verzoek gereageerd met de woorden
dat het niet het juiste ogenblik was om het
verzoek in overweging te nemen. Uit krin
gen rond het IMF is vernomen dat de
olieproducerende landen in het algemeen
niet onwelwillend staan tegenover het
IMF.
Gisteren zijn de commissievergaderin
gen geëindigd, zonder dat er overeenstem
ming is bereikt over aanbevelingen voor
een slotdocument. De voorzitter van de
conferentie, de Iraakse ambassadeur Kit-
tani, waarschuwde de afgevaardigden
van
besprekingen
„aan ienlijke
hebben.
STOCKHOLM „Wij eisen een sterke
vermindering van de jaarlijks onrustba
rend toenemende Zweedse wapenexport.
Verder dringen wij aan op openbare par
lementaire behandeling van de uitvoer
van Zweeds wapentuig”. Deze eisen heb
ben de verzamelde Zweedse bisschoppen
onder leiding van bisschop Lars Carlson
uitgesproken tijdens een gesprek met de
voormalige Zweedse minister van Defen
sie, Sven Andersson.
De bisschoppen wendden zich tot de
voormalig bewindsman omdat deze al
lang geleden opdracht heeft gekregen een
onderzoek uit te voeren naar de Zweedse
wapenexport. Zijn rapport had al open
baar gemaakt moeten zijn, maar om on
duidelijke redenen wordt publicatie ervan
telkens uitgesteld.
BOULOGNE (DPA). De stakende
Franse vissers hebben gisteren in Boulog-
ne-sur-Mer besloten hun al meer dan zes
weken durende actie voort te zetten. Een
meerderheid van de aanwezige vissers op
de vergadering in Boulogne wees een
overeenkomst van de hand die woensdag
was bereikt in een nationale geschillen
commissie tussen reders en vissers.
Het voorstel van de geschillencommis
sie aan de vissers in Boulogne-sur-Mer
behelste dat voor 1 oktober onderhande-
lingen zouden moeten beginnen over een
nieuwe CAO. De reders hebben toegezegd
dat er geen gedwongen ontslagen zullen
vallen, maar dat het personeel door het
natuurlijke verloop verminderd zal wor
den. Zij bleven bij hun voornemen het
aantal bemanningsleden per schip terug
te brengen, maar noemden geen aantal
meer.
Van de 510 aanwezige vissers stemden
er 276 tegen dit ontwerp-akkoord. Ver
wacht wordt dat hun besluit van invloed
zal zijn op de eveneens stakende vissers in
Loriënt en Corcarneau.
De kleine vissers, die zelf een boot heb
ben, beginnen zo langzamerhand weer
aan het werk te gaan. In Corcarneau
besloten zij met 158 tegen 32 stemmen
weer uit te varen.
JAKARTA (AFP). Volgens de Indone
sische krant Merdeka van gisteren zijn
Indonesiërs die een verklaring hadden
ondertekend waarin bezorgdheid werd
uitgesproken over de regeringspolitiek,
onder druk van de regering ontslagen.
In de verklaring, die in mei circuleerde
en waaronder 50 vooraanstaande per
soonlijkheden onder wie oud-officieren
en oud-ministers hun handtekening had
den gezet, werd de regering van president
Soeharto ervan beschuldigd dat zij het
leger voor haar karretje probeerde te
spannen om ervoor te zorgen dat het het
regeringsblok Golkar zou steunen met het
oog op de verkiezingen van 1982.
BONN (Reuter). De president van
de Westduitse Bundesbank, Karl Otto
Pöhl, heeft Franz Josef Strauss, de
CDU-CSU kandidaat voor het bonds-
kanselierschap gevraagd op te houden
met het verspreiden van „alarmerende
berichten”. Dit werd gisteren door een
woordvoerder van de bank bekendge
maakt.
Pöhl, die een politiek neutrale post
bekleedt, kwam tot deze ongebruikelij
ke stap omdat de partij van Strauss, de
Beierse Christelijk Sociale Unie (SU),
affiches had verspreid waarop de rege
ring van bondskanselier Helmut
Schmidt ervan wordt beschuldigd het
land naar een monetaire hervorming te
slepen. De woordvoerder zei dat in de
brief van de bankpresident gesproken
werd van „paniek-zaaierij”.
Aanhangers van Strauss verspreiden
pamfletten die er uit zien als briefjes
van 100.000 mark. Op die briefjes staat
het portret van Helmut Schmidt en
wordt beweerd dat door het toenemen
van de staatsschuld het geld op een dag
waardeloos zal blijken te zijn.
BRUSSEL (DPA). De Belgische rege
ring wacht met haar beslissing over een
eventuele stationering van moderne Ame
rikaanse raketten voor de middellange
afstand op Belgisch grondgebied tot het
parlement zich over deze kwestie heeft
uitgesproken. Dit verklaarde gisteren in
Brussel de Belgische minister van Buiten
landse Zaken, Ferdinand-Charles No-
thomb, in een overzicht over de toekomsti
ge buitenlandse politiek van zijn land. Hij
noemde in dit verband geen termijn.
Nog voor het zomerreces had de minis
ter op een spoedige beslissing aangedron
gen met het argument dat België zijn
verantwoordelijkheid in de NAVO moet
aanvaarden. Intussen hebben de Vlaamse
socialisten opnieuw nadrukkelijk hun
verzet tegen stationering van de 48 raket
ten laten blijken.
Naar de mening van politieke waarne
mers is er de coalitieregering van premier
Wilfried Martens nu alles aan gelegen het
politieke klimaat niet explosiever te ma
ken dan het al is.
waarnemer bij de jaarvergadering van
het IMF en de Wereldbank.
Een belangrijk twistpunt is de voort
gaande kernwapenwedloop. Krachtens
het verdrag hebben de Verenigde Staten,
de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië toege
zegd effectieve maatregelen tot ontwape
ning te treffen.
een belangrijke verbinding tussen Cen
traal Europa en Italië.
Twee vervoersbonden
JAKARTA (DPA). Een uitbarsting
van de vulkaan Gamalama op het Indone
sische eiland Ternate heeft gisteren naar
schatting 15.000 mensen gedwongen de
wijk te nemen. Ternate maakt deel uit van
de Molukken. De vulkaan stoot lava, ste
nen en as uit. Van slachtoffers is tot
dusver geen melding gemaakt. De hoofd
plaats Ternate is op sommige plaatsen
met een aslaag van 15 cm bedekt. Drie
dorpen zijn door de lavastromen van de
buitenwereld afgesloten. Het vliegveld
van Ternate is onbruikbaar. De vorige
uitbarsting van de Gamalama vond plaats
in 1962.
Hij vervangt een kronkelige weg over de
besneeuwde St.-Gotthardpas en vormt
WASHINGTON.
Voor het topoverleg tus
sen de Verenigde Sta
ten, Israel en Egypte
over het Midden-Oosten
is nog geen datum vast
gesteld. Dit is gisteren
vernomen op het Witte
Huis en het ministerie
van Buitenlandse Za
ken in Washington.
schreef verder dat de PLO
zich zorgen maakt over de
pogingen van koning Hoes
sein van Jordanië om in
West-Europa en Roemenië
contacten te leggen over
een vredespoging voor het
Midden-Oosten die de
Amerikaanse regeling van
Camp David moet ver
vangen.
De conferentie wordt om de vijf jaar
gehouden om de toepassing en naleving
van het in 1970 gesloten non-proliferatie-
verdrag te toetsen. Er is scherpe kritiek
geleverd op de nucleaire mogendheden,
d'e, vooral in de ogen van de Derde
wereldlanden, zouden verzuimen hun ver
plichtingen krachtens het verdrag na te
komen.
OOST-BERLIJN (Reuter). De vorige
maand uitgestelde ontmoeting van de
Westduitse bondskanselier Helmut
Schmidt en de Oostduitse partijleider Er
ich Honecker kan pas in de tweede helft
van het volgende jaar doorgaan. De agen
da van Honecker maakt een eerdere con
ferentie onmogelijk, aldus het Oostduitse
persbureau ADN. Datzelfde persbureau
meldde vorige week nog, dat Oost-Duits-
land bereid was het contact op hoog ni
veau te hervatten.
ADN zegt dat men bezig is met de voor
bereiding van een partijcongres, in april
te houden, en dat er medio 1981 parle
mentsverkiezingen zijn.
De bespreking van Schmidt en Honec
ker was aanvankelijk van 27 tot 29 augus
tus vastgesteld. Schmidt vroeg uitstel we
gens de moeilijkheden in Polen. Oost-
Duitsland verweet Bonn gisteren dat het
probeerde de Poolse staat te ontwrichten.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG De jury van de
Internationale Sacharov Conferentie
in Den Haag heeft er gisteren met
kracht bij de regering van de Sovjet-
Unie op aangedrongen, de naar Gor
ki verbannen dissidente geleerde An
drei Sacharov toe te staan terug te
keren naar Moskou en de internatio
nale wetenschappelijke gemeen
schap verzoekt deze aanbeveling
eveneens uit te dragen.
Veel verder reikende voorstellen als
het stopzetten van wetenschappelijke
contacten met Russische geleerden
en het samenstellen van een zwart
boek van niet-loyale collega’s in de
Sovjet-Unie werden niet gehonoreerd
door de jury van Nederlandse recto-
ren-magnifici, drie Nobelprijswin
naars, onder wie professor Tinber
gen, en voorzitters van Sacharov-co-
mités.
De jury heeft daarnaast vastgelegd
dat er een lijst samengesteld gaat
worden van vervolgde, verbannen en
gevangen Russische dissidenten. In
de rede die door zijn vrouw Jelena
Bonner werd uitgesproken tijdens de
uitreiking van de Nobelprijs voor de
vrede in 1975 had Sacharov een hon
derdtal vervolgden genoemd, maar
die lijst is beslist groter. De drie deel
nemende Nobelprijswinnaars, An
derson, Tinbergen en Shockley zullen
alle andere Nobelprijswinnaars vra
gen de slotconclusie van de conferen
tie mede te ondertekenen.
Tijdens de conferentie hebben de
drie Sacharov-comités in Nederland,
Denemarken en de Verenigde Staten
ook nog besloten gezamenlijk op te
treden tijdens de Vervolgconferentie
voor Veiligheid en Samenwerking in
Europa, in november in Madrid. De
conclusies van het tribunaal zullen
daar ook aan de deelnemende landen
worden gepresenteerd en worden
toegezonden aan alle nationale aca
demies van wetenschappen.
Tot na het officiële eind van de
conferentie was nog niet duidelijk
hoe de bijeenkomst gezien moest
worden, als wetenschappelijke confe
rentie of als tribunaal met een jury
die vonnis moest vellen. De deelne
mende wetenschapsmensen waren
niet erg gelukkig met de aanpak van
de organisatoren, onder wie de in
Nederland verblijvende dissidenten
Michael en Victor Stern. Met het uit
blijven van de verwachte opkomst en
steunbetuigingen uit Nederland en de
wereld zijn de pretenties wat omlaag
geschroefd.
Toch waren vele wetenschappelij
ke deelnemers niet ontevreden over
het niveau van de bijdragen uit onder
meer Nederland, West-Duitsland, de
Verenigde Staten, Engeland. Canada
en Frankrijk. Het politieke spectrum
was echter niet breed vertegewoor-
digd op de conferentie. Socialistische
critici van het Russische regime zijn
niet gesignaleerd, niet op het podium
en niet op de tribune. De om zijn
rassentheorie zeer omstreden Nobel
prijswinnaar Shockley daarentegen
wel. Het is een van de verklaringen
van het uiterst magere resultaat van
deze conferentie, die verder werd ge
domineerd door bezorgde en goed
willende academici.
Het was ook William Shockley die
de meest vergaande voorstellen deed
inzake de isolering van de Russische
geleerden. Onder leiding van de rec-
tor-magnificus van de Rotterdamse
Erasmusuniversiteit, J. Sperna Wei
land, won binnen de jury echter de
overtuiging dat isolering van colle
ga’s in de Sovjet-Unie averechtse ef
fecten sorteert. Het openhartig spre
ken in de regelmatige onderlinge con
tacten werkt in ieder geval, zo ver
klaarde professor H.C. Van der Plas
uit Wageningen na afloop nogmaals.
Ondanks de slechte organisatie en
de tegenstrijdige bedoelingen waar
mee de conferentie van begin af aan
geworsteld heeft, is er een positief
resultaat te noemen. Zoals Sperna
Weiland het formuleerde, zeggen de
geleerden, van wie een aantal met
internationale faam, met de conclusie
van de conferentie tegen al hun wes
terse collega’s dat ze niet voldoen aan
hun morele verantwoordelijkheid in
dien ze zich niet uitspreken tegen de
beknotting van collega Sacharov in
de Sovjet-Unie en zich in hun collegi
ale contacten met Russen door dit
inzicht laten leiden.
De eerste auto ’s die gisteren de 16.3 kilometer lange Gotthardtunnel inmochten, waren old-timers. De ingebruikstelling van s werelds
langste autotunnel trok zoals verwacht veel belangstelling
WASHINGTON (Reuter). Saoedi-Arabië, Koeweit en de Verenigde Arabi
sche Emiraten (VAE) zijn niet ingegaan op een verzoek van het Internationale
Monetaire Fonds (IMF) om de komende drie jaar in totaal 24 miljard dollar
het fonds bij te dragen, zo is uit monetaire kringen in Washington
Gisteren is
overleg gepleegd om de impasse in de
conferentie te doorbreken. De conferen
tie, die aanvankelijk gisteren zou moeten
eindigen, zal waarschijnlijk ook vandaag
nog worden voortgezet.
had dit van een bevoegde
Egyptische bron ver
nomen.
waarschuwde
75 landen dat een mislukking van de
op internationaal
schade” tot gevolg
Spanningen tussen Jor
danië en de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO
hebben ertoe geleid dat
PLO-leider Jasser Arafat
een bezoek aan Amman
heeft uitgesteld, zo heeft
het linkse Libanese blad Al
Liwa gisteren verklaard.
De PLO-gezinde krant
schreef dat Arafat ook de
bijeenkomsten van het
Jordaanse PLO-comité
had opgeschort. Dit comité
is vorig jaar opgericht om
het beleid van Jordanië en
de PLO te coördineren.
De Libanese krant
