Onduidelijkheid in stuk van Bronnen door Baal niet opgelost Globe streeft naar meer vrijheid in seizoenplanning ROTTERDAM NEW POP TREKT 120.000 MENSEN maar Craig Russell: prima beslist beperkt I M 1 Prijs Den Bosch niet toegekend op vocalistenconcours MAANDAG 8 SEPTEMBER 19 8 0 8 Minder speelbeurten in het westen Show van travestiester weinig veranderd Poppenspelprijs voor Hinderik de Groot Synthesizergroepen *4 Tweede verrassing Traditiegetrouw KUNST I -J: sle. maf i V AMSTERDAM. De Sillian uit Arnolt Bronnens stuk Anarchie in de Sillian (1923) is een elektrici teitscentrale. Hij staat in een ver laten woestenij, en wordt vanwe ge een op handen zijnde staking slechts bemand door een inge nieur en een van hogerhand aan hem toegewezen technicus. Sa men moeten ze de stroomvoorzie ning van de buurt regelen, en tussen de twee mannen, van wie de een in naam de baas is, maar de ander beter met de apparatuur kan omgaan, ontstaat er een machtsstrijd, die openlijk wordt als er een vrouw in het spel komt, de secretaresse Vergan. Anarchie in de Sillian t f I ALMA POST iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin Festival moet 1 noodgedwongen op safe mikken K- Show: Craig Russell and his women. indruk op Rotterdam New Pop '80. (Foto Lex van Rossen) f JOHN OOMKES M 9 1 F Wat was het voor een man, die politiek draaide als een windhaan? In een uitste- kende inleiding in het tekstboekje van het stuk omschrijft dramaturg Ruud Enge- De ingenieur en Vergan zijn verliefd op elkaar, maar kunnen steeds niet tot daden komen. Enerzijds omdat de technicus ie der tête tête van hen tracht te saboteren, anderzijds door een wonderlijke psychi sche gesteldheid van de ingenieur, die misschien ook die van Arnolt Bronnen was: een hang naar orde en tucht gepaard gaande met een geremde sexualiteit. Ernolt Bronnen was een Nazi, die echter kort tevoren nog Marxist en bevriend met Bertolt Brecht was geweest. Van die tijd dateert een eerdere versie van Sillian: Verrat. Hierin .kiest hij partij voor de technicus, maar in de latere versie, die Baal speelt, kiest hij voor de ingenieur. (Van onze kunstredactie) ZWIJNDRECHT. De Wim Meilink- prijs voor eigentijds Nederlands poppen theater is dit jaar toegekend aan Hinde rik de Groot uit Purmerend. Deze prijs is met steun van het Ministerie van CRM in leven geroepen door de Nederlandse Ver eniging voor het Poppenspel, die dit jaar 25 jaar bestaat. lander Bronnens Nazisme als „een lang uitgelopen flirt”: „Bronnen was iemand die wilde epateren...of het nu met grote auto’s was of met een opvallende politieke stellingname.” En als de ingenieur daarbij afgeleid dreigt te worden door een vrouw ontdoet hij zich van haar zo snel hij de kans krijgt. Wel licht zijn de ingenieur en de technicus twee kanten van Bronnens ongetwijfeld troebele innerlijk. Wat Bronnen met het stuk wilde, behal ve zelfonderzoek plegen, weet ik njet. Uit de voorstelling is me ook niet duidelijk geworden wat Baal er mee wil. Leonard Frank laat het stuk spelen zoals het is, probeert het niet aan onze tijd aan te passen (waar de door mannen en machi nes beheerste wereld van de Sillian zich wel voor geleend zou hebben). Travestieshow die vanaf vanavond tot en met woensdag in Theater Car ré te Amsterdam te zien is. Den Haag, 6 september 1980. Waar een „echt” verhaal in zo’n omgeving gespeeld wordt blijkt die verstildheid heel sterk te werken, een schitterend schouw spel, ik had er uren naar kunnen kijken. Trudy de Jong maakte wat ze kon van een heel vreemd en ondankbaar rolletje, een tweede secretaresse, met als enige functie de handeling van dit wonderlijke stuk verder te helpen. Globe ressorteert onder de Stichting Zuidelijk Toneel, die dit jaar vijfentwin tigjarig bestaan viert en verhuisde vorig jaar met zijn hele hebben en houden naar Eindhoven, na jarenlang een half Amster dams gezelschap te zijn geweest. Zestig peicent van Globe’s subsidie komt van de provincie Brabant en de steden Eindho ven en ’s-Hertogenbosch. z Globe’s nieuwe gezicht is te zien aan het kleine Eindhovens gerichte theatertje De Bergruimte, waar de eerste produktie een samenspel van acteurs en buurtbewoners moet worden: het kerstspel Waar de ster bleef stille staan van Felix Timmermans, in regie van Joost Prinsen. Verder in de zogenoemde „uitstralingen”: activiteiten van allerlei aard door leden van het gezel schap in scholen en buurthuizen; en in het bespelen van de grote en kleine Brabantse theaters, hoewel die soms nog onwennig tegen de groep aahkijken en menen hun bezoekers te moeten waarschuwen voor mogelijk „avantgardisme” op de planken. Dat alles betekent niet dat Globe voor het Westen des lands verloren is. Wel worden de speelbeurten beperkt tot thea ters met een naar Globe’s mening zinvolle programmering. Artistiek leider Gerard- Verder een colloquium over toneel in de jaren ’80 (Eindhovens provinciehuis, janu- ari-februari), en een slotfeest op 20 mei. Een beknopte geschiedenis van Zuidelijk Toneel plus foto’s zijn samen met Globe’s nieuwe seizoenoverzicht in een Globe- boekje ondergebracht. Het besluit van een aantal overheden om de vierde editie Rotterdam voorop (Van onze kunstredactie) DEN BOSCH In de eindronde van het 27e Internationale Vocalisten Con cours in Den Bosch, is zaterdag de prijs van de stad ’s-Hertogenbosch, die elk jaar beschikbaar wordt gesteld voor de beste solist, dit keer niet toegekend. De internationale jury meende dat niet één kandidaat in aanmerking kwam om als beste van het concours te worden aangemerkt. Over het algemeen vond men de kandidaten zeer acceptabel tot goed, maar een werkelijke uitschieter kon de jury, onder leiding van de Belg Lode Devos, niet ontdekken. Na lang overleg maakte de jury pas zaterdagavond de prijswinnaars bekend. Bij de sopranen ging Lynda Russell uit Groot-Brittannië niet alleen met de eerste prijs strijken, maar kreeg zij bovendiert de prijs van de VARA. De tweede prijs ging hier naar de in Frankrijk wonende Japanse Fusako Kondo, die bovendien de Jeannine Micheau-prijs kreeg. Een ande re tweede prijs bij de sopranen werd toegekend aan de Hongaarse vocaliste Maria Ardo. Bij de counter-tenors kwam niemand in aanmerking voor de eerste prijs. De twee de prijs in deze categorie ging naar Robin Martin Oliver uit Groot-Brittannië. Bij de bassen-baritons werd de eerste prijs toegekend aan de Amerikaan Tho mas Wilcox; een andere Amerikaan, Tho mas Hampson, verwierf de tweede prijs. Een eervolle vermelding bij de bassen- baritons ging naar de Nederlander Kees van Hees uit Vught, die de Buma-prijs kreeg toegewezen. Bij de alten-mezzosopranen was de eer ste prijs voor de Roemeense Mariana Cio- romila, terwijl de tweede prijs in deze groep werd toegekend aan Chieko Shira- saka uit Japan. j I DEN HAAG. Nederland is een gretig en een ondankbaar land. De komst van de Canadese travestiester Craig Russell kon vorig jaar nauwelijks worden afge wacht, zo nieuwsgierig was een groot publiek naar de typeringen van een heel scala vrouwelijke Broadway- en Holly- woodsterren door een kleine, gedrongen man. De AVRO-TV maakte er zelfs een special van die dicht bekeken werd. Rus sell is momenteel weer terug met zijn vrouwen voor een serie shows. Het pu bliek is hem zeer trouw gebleven, maar de media lieten het vrijdag afweten op een persconferentie. Toch is het een bijzondere voorstelling geworden. Baal gebruikt de voormalige brandweerkazerne waar in afwachting van het gereedkomen van Frascati ge speeld wordt, om de Sillian in al zijn kaalheid op het toneel te zetten. Je zit als publiek in de elektriciteitscentrale, buiten blijft tweeslachtig toneel Wie de programmering van het Rotter damse festival naloopt, en dan let ik even op de internationale attracties, ziet dat zich la de Q-Tips een zekere wetmatig heid begint af te tekenen. Van de acts uit het buitenland kregen The Ramones en The Undertones als deel vaak voldoende waardering en aandacht, is het werk van lan Gomm en The Photo’s redelijk be kend en heeft het materiaal van Bad Man ners, The Photo’s, lan Gomm, Q-Tips, Scène uit Anarchie in de Sillian van toneelgroep Baal. Els Ingeborg Smits als de secretaresse Vergan was heel mooi, heel echt, en in treffende harmonie met de omgeving. De ingenieur van Rudolf Lucieer en de tech nicus van Johan Leysen misten duidelijk heid, die de tekst ook wel niet aangeeft, maar die Baal er in had kunnen brengen. ROTTERDAM. Alles komt terug, denk je wel eens. Het hele muziekleven is een grote cyclus. Dergelijke alledaagse filosofietjes komen als vanzelf boven als je met ontblote bast staat te genieten van het zonnetje en de hardverwarmende soulmuziek zoals die door de Engelse Q- Tips gereanimeerd wordt. Het is de eerste zondag in september en meer dan 120.000 mensen zijn op de vierde editie van het gratis toegankelijke Rotterdam New Pop Festival afgekomen, dat zich op zes po dia en in twee theatertenten in het Rot terdamse Zuiderpark afspeelt. (Van onze kunstredactie) EINDHOVEN. Toneelgroep Globe wil zich meer gaan toeleggen op het spe len in Brabant en streeft naar een grotere vrijheid in de seizoenplanning. Deze twee punten maken deel uit van een mentali teitswijziging die de groep nastreeft, en die in een beleidsnota, welke eind van dit jaar klaar moet zijn, nader zal worden uitgewerkt. Als dat zo is, als Bronnen een Nazi uit Spielerei was, dan sluit het stuk waar schijnlijk aan bij zijn psyche: het is van een tweeslachtigheid waar je geen kant mee uitkunt. De ingenieur, die staat voor het Nazisme, overwint wel op het eind, maar hij doet dat op een laffe, klungelige manier, die eerder als antiepropaganda werkt. Noch hij, noch de technicus zijn op welke manier dan ook invoelbaar, je weet niet wat ze dénken, als blinde kanonnen zijn ze op één ding uit: elkaar vernietigen. De prijs bestaat uit een bronzen legpen ning en een geldprijs en zal op 25 septem ber worden uitgereikt in Amsterdam. Hinderik de Groot is zakelijk en artis tiek leider van Stichting Popstudio Hinde rik en introduceerde als eerste het spelen buiten de kast. Thans is De Groot als artistiek leider en stimulator bezig met zeven beroepspoppenspelers het avond vullende programma Schillen voor vol wassenen te creëren. Deze produktie gaat binnenkort in première. klettert de regen, en de acteurs die van buiten komen zie je echt over de morsige binnenplaats van het gebouw lopen. Het heeft de sfeer van een environment, voor al van de verstilde, op de realiteit van imposante gebouwen gerichte versie daarvan die BEWTH pleegt te maken. Baal schijnt straks in Frascati met haar voorstellingen deze kant op te willen. Voor het gemak illustreer ik die moge lijkheden maar even aan de Q-Tips. Het gaat hierbij om een redelijk jonge forma tie, die net (een overigens door mij matig gewaardeerd) debuutalbum heeft ge maakt, maar feitelijk geen nieuwe muziek brengt, zoals we al mochten zien. Aan criterium nummer 1 wordt dus voldaan, aan nummer 2 niet, en aan nummer 3 wederom wel. Eenvoudiger gezegd, een groot publiek heeft leren genieten van een leuke, aardige tamelijk recent gevormde band, die evenwel niets nieuws in de werkelijke zin van het woord te bieden heeft. Een tweede verrassing betreft het optre den van UB40 een achtmansband uit Co ventry, die oorspronkelijk als een two tone-band werd beoordeeld vanwege de vriendschappelijke banden met skabands en de gemengd-raciale bezetting. In deze groep, die zich een opvallende naam heeft gekozen (UB40 is een werkloösheidsfor- mulier in Engeland), domineert de in breng van de gitaarspelende en als nach- tegaals zingende broertjes Campbell. Het resultaat is een bijna blanke reggae- vorm, met sterke dubfragmenten, mooie melodielijnen en een voortreffelijke pu- bliekgroep. UB40 is een band die, dank zij „Rotterdam”, verder kan komen, erkenning kan krijgen voor sterk maat schappelijk bewogen repertoire. Los daarvan maakt de band prachtige covers van Randy Newman’s I think it’s going to rain today en Billy Holiday’s Strange Truth. En dan te bedenken dat door de scheef gegroeide programmering publiekstrek kers als The Ramones, die langzamer hand een doorgedraaide indruk maken en onder wier optreden grimmigheid even de overhand krijgt, dergelijke werkelijk ver nieuwende groepen mogelijk in de scha duw zetten. Jan Rijnders: „Dat ligt niet aan groot of; klein, maar aan de schouwburgdirec- teur”. Met deze selectie poogt Globe te- vens in te druisen tegen een gewoonte die de gezelschappen allemaal dwars zit: de noodzaak om al een jaar te voren afspra- ken te maken met schouwburgen, omdat deze anders volgepland zijn. Door minder reizen ontstaat meer armslag, is men van minder verschillende schouwburgbazen afhankelijk. Geheel in de nieuwe lijn plande Globe dit jaar naast vijf vaststaande produkties'"L een zesde, waarvan nog niets bekend is behalve de datum van uitkomst: in het i' Holland Festival. Deze kans ontstond doordat een voorgenomen samenwerking met de Duitse regisseur Claus Peymann niet doorgaat (een mogelijke samenwer king tussen Globe en Peymanns gezel schap uit Bochum in de toekomst is even wel zeer goed mogelijk, er zijn intensieve contacten). Ter ere van vijfentwintig jaar Zuidelijk toneel zijn een paar extra-activiteiten op handen: op 8 oktober wordt in de Eindho- vense schouwburg een tentoonstelling ge wijd aan het Zuidelijk toneel geopend, gevolgd door een feestelijke voorstelling van twee stukken die nu nog in première moeten gaan, Suus van Achternbusch en Chinchilla van Robert David MacDonald. Gezegend door hoogzomerse omstan digheden, die een warme dag en een bijna strakblauwe lucht opleveren, vermaken zich duizenden mensen uit heel Nederland bij zes podia. Buitenlandse acts trekken daarbij traditiegetrouw de meeste be langstelling, binnenlandse beloften heb ben twee eigen podia ter beschikking, verder is er een dichtershoek en een Büh ne met artiesten uit het Caraïbisch gebied. Een, zo op het eerste gezicht succesvol festival dus, waarbij nauwelijks een on vertogen woord is gevallen. Even afgezien dan van een kloppartij tijdens het optre den van de skaband Bad Manners^ maar de naam van die groep suggereert al noodlot. Jubel en opgetogenheid bij de organisa toren Beerend Lenstra, Theo Henzen en de Rotterdamse Kunststichting, die steeds meer de voldoening smaken een aardige formule te hebben gevonden die een groot, groeiend publiek aanspreekt. Maar juist het bijvoeglijk naamwoord „New” in de naamgeving van dit nu al mammoe tachtige festivalgebeuren, maakt dat men de successen aan andere criteria moet toetsen. Met de toevoeging „nieuw” kunnen drie verschillende aspecten worden bedoeld. Want dat werd Craig steevast gevraagd: wat doe je nu straks als je weer terug komt en iedereen je typeringen kent? Ten dele is dat een onredelijke vraag. Als Judy Garland morgen tot leven kon worden gewekt, dan vroegen we haar ook onmid dellijk weer Somewhere over the Rain bow ten gehore te brengen, terwijl iemand als Peggy Lee ook al jaren in het harnas van hetzelfde repertoire gestijfd zit. Haar Is that all there is? gaat in eerste instantie op voor haar eigen uitstraling. Russell is evenwel niet zelf een ster (hoewel.maar een theaterpersoonlijk heid die zijn bestaan en zijn glans dankt aan die van anderen! Zelfs zijn motivatie om zich in hun leven, mimiek en creaties in te leven vloeit voort uit zijn overtuiging dat thans dergelijke vrouwen niet meer voorhanden zijn. Met andere woorden: de karakters laten zich weinig aanpassen. Daarin ligt de beperking waarbinnen Russell zich een meester moet tonen. Be gin dit jaar vertelde hij mij van plan te zijn een aantal sterren in hun ontwikkelin gen te laten zien. Eerst bijvoorbeeld als Mae West anno 1925 en later anno 1975 op te komen. Dat sprankelende plan is nog even op de jplank blijven liggen. Craig voert slechts voorzichtig nieuwe items in nadat een sterk veranderde show in New York nogal faalde. Nieuw is nu een persiflage op Bette Midlers Rose (raak, maar niet juist gezongen) en een repete rende Barbra Streisand die de rol van Evita instudeert. Voor de rest ligt alles- keurig vast, inclusief een groot aantal 'letterlijk herhaalde grappen. Russells vrouwen blijven het aankijken overigens meer dan waard, doordat zijn timing nog verbeterd is in vergelijking met vorig jaar. Maar de voorzichtigheid prevaleert. JOHN OOMKES New Musiü, Hazel O’Connor’s Megahype en The Ramones strikt muzikaal genomen weinig, of in ieder geval weinig werkelijk vernieuwends om het lijf. Toch verdient dit Rotterdams initiatief mijns inziens alle steun en waardering. Zelfs met bovenstaande beperkingen die velen, die doodgewoon een verrukkelijk middagje uit hebben beleefd, misschien zijn ontgaan. Popmuziek, en ik zet er maar weer eens het woordje serieus voor, om het onderscheid met het lamlendige hitparadegebeuren aan te geven, kan op weinig begrip rekenen van de beide zoge naamde subsidiërende „Stufe" in onze maatschappij. Terwijl het betaalde voetbal op grond van het argument van passieve recreatie op financiële steun kan rekenen, wordt de popmuziek die een fenomenale belang stelling heeft gewekt, uitsluitend overge laten aan kapitaalinvesteerders, die een deel van de grotendeels jeugdige markt willen veroveren. van dit aardige initiatief met veel min der geld te fourneren dan vorig jaar, bete kent cfat de programmaleiding al weer op safe moet mikken met bands als The Ramones en The Undertones, die best een prima stuk muziek op de planken bren gen, maar feitelijk niet meer op een derge lijk festival thuishoren. Het betekent ook Het gebrek aan interesse lijkt verklaar baar te zijn aan de hand van Russell’s act. Craig heeft jarenlang geschaafd aan bij kans perfecte nabootsingen van Mae West, Carol Channing en Tulullah Bank- head, is er in geslaagd van de ene groot heid een draak van een mens te vervaardi gen en de andere op te vijzelen naar een nog grotere status; hoe leuk, zinsbegoo- chelend en vaardig ook, de gedachte dat hij zijn show nog kon uitbouwen leek al Ijdel. Duizenden mensen genieten van het contact dat zanger Paul Young, die over een heerlijke, snerpende soulstem be schikt, met hen opbouwt. Het ene gouden jaren-’6O soulnummer is nog niet beëin digd of de volgende classic wordt ingezet. Some kind of wonderful van Goffin and King, SYSLFM, oftewel The Letter Song van Joe Tex, plus materiaal uit de Stax- and-Atlantic Catalogi. Je hart bloeit zelfs open als een doodgewone coverband ze naspeelt: Sweet Soul Music van Arthur Conley, How Sweet It Is van Marvin Gaye, The Incrowd... Hoewel de Q-Tips zich ontpoppen als een prachtig timende achtmans-band, waarin de 47-jarige bassist Mick Pearl en de als een jolige aap aan de overkapping van de Bühne hangende baritonist Steve Farr respectievelijk voor de muzikale ba sis en het entertainment zorgdragen, schrijven we wél 1980. Doodgewone, exact gekopieerde klassieke songs uit de zwarte traditie kunnen duizenden mensen die naar een New Pop Festival komen kijken op hun kop zetten. Ten eerste, Rotterdam New Pop wil ar tiesten die net komen kijken onder de aandacht brengen. Ten tweede, het festi val beoogt groepen die met een nieuwe muziekopvatting voor de dag komen, of wier muziek minstens een nieuw perspec tief biedt, voor het voetlicht te halen. En ten slotte, „nieuw” betekent dat je een groot publiek vertrouwd maakt met hetzij bands die net komen kijken, hetzij bands die nieuw zijn en wat te zeggen hebben. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimimiiiiiiimiiiiiiimiiiim dat er niet werkelijk kan worden gepro grammeerd. Waar zijn bijvoorbeeld de momenteel toonaangevende synthesizer groepen, waar de groepen uit de stal van Rough Trade, waarom speelt de werkelijk vernieuwende James White (wel op het festivalterrein aanwezig) niet? Het antwoord is geld. White: „Ik kreeg 2500 aangeboden. Belachelijk natuur lijk. Daar kan ik net twee muzikanten vanuit New York hier naartoe laten ko men, zonder onderdak, vergoeding of wat dan ook. Ik heb zelf geen poen om het te bekostigen. Maar nu ik hier ben, vraag ik mij af of ik hier wel had moeten spelen; ik geloof het niet. Mijn muziek groeit in een kleine omgeving beter. Ikzelf ook. Wat een mensenmassa!” De Raad voor de Kunst, en in dit geval de gemeente Rotterdam, zullen er niet wakker van liggen. Terug naar het festi valterrein dan maar, waar de organisatie noodgedwongen roeit met de riemen die zij heeft. Soms worden daar nog formida bele slagen mee gemaakt. The Passions uit Londen bijvoorbeeld zijn een groep f rond Barbara Gogan in een viermansbe- zetting. De nieuws bassist David Agar, die Claire Bidwell vervangt, is al na ruim een maand voortreffelijk ingewerkt. The Passions maken uitgebalanceerde, zeer gevoelsmatige muziek, met een sterk impressionistische sfeer, waar je toege geven gevoelig voor moet zijn. Los van de strekking van teksten en stemming heeft de muziek een soepel swingende power, waaraan de keurig weggewerkte vierkwartsmaat op de bassdrum niet vreemd is. Het nieuwe repertoire van de band is misschien wat steviger en tijdsbe- i wuster dan wat we tot nu toe van de elpee Michael Miranda kennen, maar bezit t nog steeds de persoonlijke charme van Barbara. UB40. een voortreffelijk reggaeband van gemengd-radicale samenstelling maakte veel Voorstelling Anarchie in\ de Sillian. Auteur Arnolt Bronnen. Vertaling Hans W. Bakje. Groep Baal. Regie en decor Leonard Frank. Kostuums Le- onie Polak. Dramaturgie Ruud En- gelander. Spelers; Johan Leysen, Rudolf Lucieer, Els Ingeborg Smits, Trudy de Jong. Première 6 septem ber in de voormalige Brandweerka zerne, De Ruyterkade 149, Am sterdam.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 9