Watertarief extra
omhoog door kosten
aanleg transportbuis
Twee en kwart miljoen
subsidie voor orkest
Gedeputeerden
mogen vrijuit
spreken over
de Markerwaard
Bibliotheken
vormen duurste
Provincies niet
welzij nspost
versterken ten
BEGROTING ZUID-HOLLAND
SOMBER OVER DE TOEKOMST
Voor Noord-Holland een luxe;
voor Zuid-Holland een noodzaak
koste van gemeenten
ieb
WOENSDAG
0
PROVINCIE BETAALT EDUCATIEF MEDEWERKER NPO
Zuid-Holland protesteert
tegen tweedeling
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM/DEN HAAG. De provincies kunnen binnenkort hun
kas bijvullen door een verhoging van de wegenbelasting. Tot nog toe
maakte het parlement in Den Haag uit hoe groot die verhoging zou
moeten zijn. Binnenkort gaat dat veranderen. De provinciale besturen
mogen dan zelf de omvang van die lastenverhoging bepalen, binnen
bepaalde grenzen uiteraard. Woordvoerder van de drie grootste
fracties in de Tweede Kamer hebben zoals gemeld eind augustus met
een daartoe strekkend wetsontwerp ingestemd. Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland weten echter nog niet precies, wat ze met deze
nieuwe mogelijkheid gaan doen. Dat moet zorgvuldig worden beke
ken, verklaarde gedeputeerde mr. Korte dinsdagmiddag bij de pre
sentatie van de Noordhollandse begroting voor 1981.
hAk Gebakken schol met appel en champignons
1 Per persoon 1 flinke schol Laat de schoon-
gemaakte en licht gezouten vis uitlekken.
Wentel ze luchtig door de bloem en bak ze in
hete olie of boter goudbruin Garneer de
schol met champignons en schijven appel
welke in dezelfde olie of boter zijn gebakken,
feestrooien met fijngehakte peterselie.
I. SB
i
PROVINCIE
provinciale
Extra inkomsten voor de provincies via de wegenbelasting.
99
Een onderonsje van twee leden van het NPO tijdens een repetitie.
•Cr Bibliotheken slokken het leeuwedeel van de welzi/nsubsidiepot op
(Van een onzer verslaggevers)
(ADVERTENTIE)
Kunst
Commissaris drs. R. J. de Wit wees er
wel op, dat het vreemd zou zijn, wanneer
de provincie de nieuwe inkomstenbron
niet zou benutten. In het verleden is van
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland hebben nog geen officieel standpunt over het
regeringsvoornemen de Markerwaard in te polderen.
Hoewel een duidelijke meerderheid in het college
persoonlijk voorstander is van inpoldering, houdt
men zich aan het collegeprogram. Dat komt er op neer,
dat daarover nu nog geen uitspraak is te doen, omdat
nu nog niet hoeft te worden besloten tot de aanleg van
een tweede nationale luchthaven. De aanleg van deze
luchthaven is namelijk het argument bij uitstek voor
inpoldering. Volgens het program, althans.
De subsidie voor „Bond tegen het schen
den dóór het vloeken van Gods Heiligen
Naam” te ’s-Gravenhage” ontbreekt ook
deze keer weer niet op de begroting. Bij al
die grote bedragen in het Welzijns-hoofd-
stuk kijkt men niet meer op de paar
honderd gulden 250) voor deze organi
satie.
De duurste post vormen de bibliothe
ken: totaal 12.373.700. Grote bedragen
gaan zitten in de kosten van adviserende
organen, zo is een bedrag van 2.363.000
geraamd voor adviserende organen op het
gebied van het welzijn in het algemeen. De
adviesorganen op het gebied van het
maatschappelijk werk kosten de provin
cie 1.035.070. Op het gebied van de ge
zondheidszorg is 1.272.000 geraamd voor
advies.
Aan studietc elagen is een tctaalbedrag
van 565.000 geraamd.
Deze officiële terughoudendheid is geen beletsel voor
de individuele leden van het college om uitspraken te
doen over de Markerwaard. Zo nam gedeputeerde Van
Dis (CDA) onlangs stelling tegen het idee om een natte
Markerwaard op te nemen in het landelijke CDA-
verkiezingsprogram. Volgens het provinciaal CDA-ver-
kiezingsprogram zouden ook de overige CDA-leden
van Gedeputeerde Staten voor inpoldering moeten
zijn. De PvdA-gedeputeerden Van der Knoop en IJff
hebben zich ook vaak voor inpoldering van de Marker
waard uitgelaten. Onduidelijk blijft dan nog het stand
punt van de PvdA-gedeputeerden Korver en De Vrieze.
Volgens commissaris De Wit was het volkomen juist,
dat de gedeputeerden wat de Markerwaard betrof
vrijmoedig hun opinie gaven. „Het is nuttig dat de
landelijke politici weten, hoe de regio er over denkt. Wij
laten ons niet monddood maken door het programak-
koord”, aldus De Wit, die kennelijk even was vergeten,
dat hij formeel al helemaal geen boodschaphoeft te
hebben aan dat programakkoord. Als neutraal voorzit
ter, die bij de totstandkoming van het akkoord niet
officieel betrokken was, laat Noordhollands commissa
ris geen gelegenheid onbenut om vrijmoedig voor in
poldering te pleiten.
Pikante bijzonderheid van dit WRK-III
project- is, dat het volgens sommigen een
overbodige investering iê, die echter niet
meer ongedaan is te maken. Het fraaie
complex van pompstations en zuiverings-
gebouwen te Andijk is bijna klaar en de
pijpleiding ligt al onder de grond. Critici
van de WRK-III stellen, dat in het project
een overcapaciteit ligt besloten. Men is
destijds aan het project begonnen op
grond van prognoses van het waterver
bruik, die thans bij lange na niet blijken te
kloppen. De duininfiltratie die aan het
totale WRK-idee ten grondslag ligt, staat
voor een belangrijk deel ter discussie. En
de tweede poot, de industrie in de IJmond,
lijkt ook lang zo’n zekere afnemer niet
meer als men een tiental jaren geleden
dacht: het gaat slecht met Van Gelder
Papier en de verwachte groei van Hoog
ovens is uitgebleven.
Een aen ander zou betekenen, dat voor
de water-aanvoer zou kunnen worden vol
staan met de al bestaande pijpleidingen
van Jutphaas (aan de Rijn) naar Zuid-
Kennemerland, de IJmond en het Weste
lijk Havengebied. Zou deze redenering
kloppen, die verschillende politici ten pro-
vinciehuize (nog) niet hardop durven uit
spreken, dan leidt dit tot een pijnlijke
conclusie: De helft van de tariefsverho
ging, die de Noordhollandse huishoudens
cies wordt namelijk al geruime tijd een
opcentenheffing van 16,8 percent in reke
ning gebracht. Deze heffing is dus al inge
calculeerd in wat men totaal aan motorrij
tuigenbelasting betaalt. De speelruimte
die er voor de provincie overblijft ligt
tussen de 16,8 percent en de 23 percent
aan opcentenheffing.
In de ontwerp-begroting voor 1981 heb
ben GS van Noord-Hoüand nog niet wil
len vooruitlopen op de nieuwe opcenten
heffing. Volgens Gedeputeerde Korte zal
in ’t vervolg van jaar tot jaar moeten
worden bekeken op welk percentage van
de hoofdsom van de motorrijtuigenbelas
ting met de opcentenheffing zal stellen.
Een en ander zou zeer zorgvuldig moeten
worden vastgesteld. De heffing moet pas
sen bij het landelijk economisch beleid.
De kans dat men provincieaal wat dat
betreft scheef gaat is echter klein, wan het
gaat in feite om betrekkelijk kleine bedra
gen, die moeilijk als onaanvaardbaar ho
ge lastenverzwaring kunnen worden aan
gemerkt.
DEN HAAG Het is slecht gesteld
met de financiële positie van de pro
vincie Zuid-Holland. Door te bezuini
gen op o.m. de uitgaven voor stads
vernieuwing en sportaccommodaties
komt de begroting voor 1981 uit op
een tekort van 600.000 gulden. Groter
mag het „gat” op grond van afspra
ken tussen rijk en provinciaal be
stuur niet zijn. Het tekort wordt ge
dekt uit de algemene reserve van de
provincie.
Gedeputeerde Staten, het dagelijks be
stuur van de provincie, hebben de ont
werp-begroting voor volgend jaar vanoch
tend gepresenteerd. Daaruit blijkt dat
voor nieuwe activiteiten of het uitbouwen
van bestaande taken slechts één miljoen
gulden beschikbaar is. De begroting voor
1981 laat een ongunstiger beeld zien dan
voor dit jaar. De belangrijkste oorzaak
daarvan is de door het rijk aangekondig-
de bezuiniging op het provinciefonds. Dat
is het „potje” waaruit het rijk de provin
cies van geld voorziet. De beknibbeling
daarop kost Zuid-Holland 2,5 miljoen.
Gedeputeerde Staten zijn fel tegen een
eventuele bezuiniging op het onderhoüd
van wegen. Het onderhoud van de niet-
rijkswegen is grotendeels een taak van de
provincies, die daarvoor een uitkering
van het rijk krijgen. Een ambtelijke werk
groep, bestaande uit vertegenwoordigers
van verschillende ministeries, heeft het
voorstel gedaan om deze uitkeringen te
brengen op het niveau van een derde tot
de helft van de werkelijk benodigde mid
delen. Als deze suggestie wordt gevolgd,
dan voorzien Gedeputeerde Staten „een
rampzalige toestand” voor wat betreft de
verkeersveiligheid op de wegen.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Ook in 1981 rekent het
provinciaal bestuur er op weer fikse be
dragen te moeten steken in wat wordt
genoemd het „Welzijn”. Onder dit begro
tingshoofdstuk valt alles wat te maken
heeft met vorming en ontwikkeling,
maatschappelijke zorg, bejaardenzorg,
gezondheidszorg en sport, voorzover er
sprake is van een provinciale verant
woordelijkheid. Maar ook de subsidies
voor de kunst, waarover elders op deze
pagina afzonderlijk wordt bericht.
Auto wordt
DEN HAAG (ANP). Een commissie
uit de Raad van Advies voor de Ruimtelij
ke Ordening (RARO) gaat tot op zekere
hoogte akkoord met versterking van de
provincies, maar dit mag niet ten koste
van de gemeenten gaan. De regering legt
in haar plannen een sterk accent bij de
provincies, maar de RARO pleit in een
concept-advies aan de regering voor inter
gemeentelijke samenwerking. Dit con
cept-advies moet nog door de raad wor
den behandeld. Alleen als de uitvoering
van bepaalde overheidstaken zo’n groot
gebied bestrijken, dat zij niet meer zinvol
alleen op (inter) gemeentelijke schaal ver
richt kunnen worden, mogen zij van de
gemeenten naar de provincies overgaan.
Dit moet dan per overheidstaak in een
speciale wet worden geregeld, waarbij
een gemeentelijke betrokkenheid bij de
besluitvorming gegarandeerd blijft, aldus
het advies.
De commissie voor de bestuurlijke or
ganisatie van de raad wenst ook een ver
sterking van de provincies, maar dan
vooral door het overdragen van taken van
het rijk aan de provincies. De commissie
meent, dat de gemeenten de mogelijkhe
den van thans om samen te werken moe
ten behouden. Door de regeringsplannen
zal het samenwerken van gemeenten veel
moeilijker worden.
DEN HAAG. Het provinciaal be
stuur van Zuid-Holland zal deze week in
een telegram protesteren tegen de voor
genomen tweedeling van deze provincie.
Volgens de plannen van minister Wiegel
(Binnenlandse Zaken) zou Rijnmond een
aparte provincie moeten worden.
Zuid-Holland is daar op zichzelf geen
tegenstander van, mits de vorming van de
nieuwe provincies gepaard gaat met een
herverdeling van de taken tussen Rijk,
provincies en gemeenten. Voor de vor
ming van een provincie Rijnmond „oude
stijl” voelt het provinciaal bestuur niets.
De Tweede Kamer zou zich deze week
over de provinciale herindeling buigen,
maar het debat is wegens ziekte van mi
nister Wiegel uitgesteld.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De huishoudens, die wa
ter hebben van het Provinciaal Waterlei
dingbedrijf Noord-Holland (PWN) zullen
daarvoor komend jaar zes procent meer
moeten betalen. De helft van deze tariefs
verhoging vloeit voort uit de exploitatie
kosten van het WRK-III-project. Deze
kosten zijn voor het eerst opgevoerd in de
begroting voor 1981. De tariefschok had
nog heviger kunnen zijn wanneer men
niet 12 miljoen gulden had geput uit het
zogenoemde egalisatiefonds voor de ta
rieven. Een en ander blijkt uit de geleide-
brief bij de provinciebegroting voor 1981.
De letters WRK staan, zoals bekend voor
Watertransportmaatschappij Rijn-Ken-
nemerland. Het WRK-III-project betreft
een waterpijpleiding van Andijk aan het
Ijsselmeer naar de duinen bij Castricum
plus pomp- en zuiveringsgebouwen.
sterdamse toneelgroepen Centrum en We
derzijds krijgen in 1981 respectievelijk
647.000 en 657.900 van de provincie.
Voor het Scapinoballet te Amsterdam
wordt een bedrag van 59.000 uitge
trokken.
De beeldende kunsten brengen op de
begroting aanzienlijk minder kosten met
zich mee: een totaalbedrag van ruim zes
tien mille. Daarvan werd 6.900 geraamd
voor de Stichting Beeldende Kunst Ken-
nemerland te Haarlem en 8.200 voor de
Stichting Beeldende Kunst IJmond-
Noord te Beverwijk.
Aan subsidies voor diverse musea ver
meldt de provinciale begroting een be
drag van 1.053.620. Daarvan krijgt de
diergaarde Artis 387.500, het Teylers
^luseum te Haarlem 50.000, de Stichting
De Cruquius te Haarlemmermeer
35.000, het museum Beeckestijn te Vel-
sen 6.500 en het Regionaal Museum
Zaanstreek (inclusief stijlkamers Zaanse
Schans) een bedrag van 43.560.
de kant van de provincies voortdurend
aangedrongen op een eigen provinciaal
belastinggebied. Volgens De Wit zal de
opcentenregeling de provinciale politiek
interessanter maken. De waarde van een
bepaald beleid kan nu ook gedeeltelijk
worden uitgedrukt in de hoogte van de
heffing, die men het publiek wil opleggen.
En omgekeerd zal het publiek financieel
rechtstreeks worden betrokkenbij het
provinciaal beleid.
belastingbron
Doe meer met vis, omdat t zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visproducten, s-Gravenhage
Was men in Haarlem dinsdagmiddag
nog slechts „filosofisch” met de opcenten-
kwestie bezig Noord-Holland zit betrek
kelijk goed bij kas in het Haagse pro
vinciehuis was men heel wat concreter.
Volgens Zuidhollands gedeputeerde
Boone zit men in Den Haag niet alleen op
het Binnenhof maar ook op de Konings-
kade (waar het provinciehuis staat) danig
in de financiële zorgen. De situatie is
nijpend. Voor vele beleidsvoornemens is
geen geld; op de lopende begroting van dit
jaar moet alsnog 2,5 miljoen worden be
zuinigd. „Zuid-Holland kan zich niets
meer permiteren. De rek is er totaal uit”,
aldus de gedeputeerde. De financiële re
serve van de provincie is in drie jaar
teruggelopen van 37 miljoen tot 16.6
miljoen.
Tegen deze financiële achtergrond
noemde Boone het „onvermijdelijk” dat
van de automobilist, zodra het parlement
dat mogelijk maakt, een bijdrage zal wor
den gevraagd om Zuid-Holland enigszins
uit de financiële problemen te helpen.
Tegen de Zuidhollandse cijfers steken
die van Noord-Holland inderdaad betrek
kelijk gunstig af. Volgens de geleidebrief
is de saldi-reserve pér 1 januari gegroeid
tot 41 miljoen, terwijl, 23 miljoen ei
genlijk genoeg is.
Voor dorpshuizen en wijkcentra is
650.000 op de begroting geraamd. Vor
mingscentra en jeugdcentra wil men in
1981 subsidiëren met totaal 696.000.
Voor de samenlevingsopbouw is 48.790
geraamd. De subsidies aan tal van instel
lingen op het gebied van vorming en ont
wikkeling gaan de provincie in 1981 totaal
1.604.300 kosten. De bijdrage aan het
maatschappelijk werk is geraamd op
1.572.270, die voor de bejaardenzorg op
1.747.000 en die voor de instellingen op
het gebied van de gezondheidszorg op
1.752.000.
•- Het Noordhollands Philharmonisch Or
kest krijgt daarmee van de Noordholland
se culturele instellingen zoals gebruikelijk
verreweg het hoogste subsidiebedrag
(even afgezien van de Culturele Raad
Noord-Holland, die ƒ2.401.000 krijgt toe
geschoven). Het NPO soupeert het leeu
wendeel op van het totale subsidiebedrag
van 2.609.730 dat op de begroting is
geraamd voor muziek, zang, opera en ope
rette. Buiten deze begrotingsparagraaf
valt de subsidie voor de muziekscholen,
totaal 1.396.000. Voor jeugd en muziek te
Haarlem is 45.000 geraamd.
Voor toneel en ballet is op de begroting
totaal 2.482.555 uitgetrokken. Daarvan
--krijgt de Toneelschuur in Haarlem
18.650. Het Shaffy Theater te Amster
dam, dat met de Toneelschuur een samen
werkingsverband vormt, krijgt 237.800.
De Technische Theaterwerkgroep Per-
spect te Haarlem staat in de begroting
voor 102.205 subsidie genoteerd. De Am-
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Het Noordhollands Philharmonisch Orkest krijgt van de provincie
Noord-Holland in 1981 een bedrag van 2.215.000 subsidie. Dat is ruim twee ton meer
dan op de begroting van dit jaar stond aangegeven. De bijdrage is bepaald op de helft
van het tekort op de exploitatierekening. Bij het subsidiebedrag is 100.000 inbegre
pen ten behoeve van de educatief medewerker. Los van de subsidie staat een
afzonderlijke bijdrage van 25.000 gulden ten behoeve van een te organiseren cursus
voor dirigenten van amateurkoren. Een en ander blijkt uit de provinciebegroting voor
1981, die dinsdag werd gepresenteerd.
Zuidhollands gedeputeerde drs. J. H.
Boone gaf dinsdagmorgen bij de presen
tatie van de Zuidhollandse begroting ui
ting aan vaster omlijnde gedachten: Hij
noemde tariefsverhoging „onvermijde
lijk”. Een en ander kan de Zuidhollandse
automobilist maximaal een tientje extra
aan wegenbelasting gaan kosten. Bij een
even voortvarende aanpak in het Haar
lemse provinciehuis kan dat trouwens ook
voor de Noordhollandse automobilist
gelden.
De proviciale inkomsten in kwestie be
treffen de zogenoemde opcenten op de
hoofdsom van de motorrijtuigenbelas
ting”. Dat betekent dat van de wegenbe
lasting een bepaald percentage wordt ge
nomen, dat vervolgens extra daarbij
wordt opgeteld. Het rijk ontvangt dus
niets minder, maar behoudt de hele
hoofdsom. Volgens het regeringsvoorstel
mogen de provincies zelf het percentage
bepalen, dat aan provinciale heffing bij
die hoofdsom moet worden opgeteld. De
ze heffing mag echter de 23 percent van de
hoofdsom niet te boven gaan. In beginsel
is het overigens best mogelijk dat de auto
mobilist de inwerkingtreding van de nieu
we regeling niet direkt in zijn portemon-
naie voelt. Als voorschot aan de provin-
in 1981 op hun waterleidingrekening krij
gen zou dan in feite „weggegooid geld”
zijn.
Gedeputeerde IJff, op de begrotings-
persconferentie met deze gedachtengang
geconfronteerd, verwierp dat hartgron
dig. Hij gaf wel toe, dat men een andere
beslissing had genomen als men alles van
te voren had geweten. Maar dat was nu
juist de onmogelijkheid. Bij belangrijke
instellingen als het PWN moet men ruim
van te voren plannen maken. Het verschil
in tijd tussen de besluitvorming en uitvoe
ring is vijftien jaar. Wanneer de ontwikke
ling was gelopen zoals men vijftien jaar
geleden had gedacht te voorzien, dan was
het de bestuurders kwalijk te nemen,
wanneer zij die beslissing niet hadden
genomen.
De gedeputeerde was het niet eens met
de stelling dat de afname van water door
Van Gelder en Hoogovens op losse schroe
ven was gekomen. Tegenover een vermin
dering van de produktie bij Hoogovens
stond niet een daarmee rechtevenredig
lopende vermindering van de waterafna-
me. Het aanbod van gezuiverd water uit
het IJsselmeer bleef nuttig, omdat dit kon
leiden tot een vermindering van de ont
trekking van water aan de duinen door
Hoogovens zelf. Bovendien waren de uit
breidingsplannen bepaald niet van de
baan, maar alleen uitgesteld.
IJff bestreed, dat het zo slecht zou gaan
met Van Gelder, dat daardoor de wateraf-
name door het papierbedrijf aanzienlijk
minder was, dan geraamd. „Van Gelder is
helemaal niet over de kop. De direktie wil
dat het bedrijf blijft.” Dat dat ernstig
bedoeld was, bleek volgens de gedepu
teerde wel uit de recente bestelling van
een warmtekrachtcentrale.
Tenslotte was het WRK-III-project
maar zijdelings betrokken bij de omstre
den infiltratieplannen voor Zuid-Kenne-
merland. Gedeputeerde IJff erkende, dat
de drinkwaterbehoefte van Amsterdam
aanzienlijk minder was gebleken, dan
men vijftien jaar geleden had voorspeld.
Daar stond echter tegenover, dat de talrij
ke bebouwing die thans tussen Haarlem
en Hoofddorp is gepland, vijftien jaar
geleden niet was voorzien. Al met al was
het dan ook onjuist om te spreken over
overcapaciteit, zo meende de gedepu
teerde.
WWW
