Conflict EG over
Brandt: Eind maken aan honger
hulp aan Zimbabwe
■bbumsi
All
Stakingen gaan nog door
Van der Mei teleurgesteld
In VS winter
ingevallen
VN-voorzitter wil
Russische soldaat
verblijft nog
in ambassade VS
Fossielresten
van reuzevogel
opgegraven
Groen licht voor
Carter nu minder
Door verandering economisch denken
Zuidafrikaanse
schooldirecteur
gestenigd
onderhandelingen
over kernwapens
Suriname roept
prijsstijgingen
een halt toe
Regering Chili
stapt niet op
optimistisch over
gijzelingskwestie
snel vernieuwing
economische orde
Libiërs krijgen in
-jiiii!! mlhi n.' im
-II
Helmut Schmidt:
geen man van
wilde sprongen
Londen levenslang
VS bouwen nieuwe
luchtdoelraket
Sj
ola
ijk
ne
BINNEN- EN BUITENLAND
19 8 0
WOENSDAG
I 7
het officiële persbureau PAP
(Van onze redactie buitenland)
WARSCHAU. Een arbeiderscomité uit de Poolse indu
striestad Katowice heeft gisteren als eerste groep officieel
toestemming gevraagd om te worden geregistreerd als onaf;
hankelijke vakbond. Dat heeft
bekendgemaakt.
Ei
Eerste autonome
Poolse vakbond
meldt zich aan
(Van onze redactie buitenland)
5
in
Na zes jaar aan het bewind te zijn
geweest, roept Helmut Schmidt bij vele
Westduitsers respect en vertrouwen op,
zonder evenwel zo bewierookt te worden
als zijn partijgenoot en voorganger kan
selier Willy Brandt. „Schmidt doet wat
mogelijk is en belooft niet het onmogelij
ke. Dat is de man die we nodig hebben in
moeilijke tijden", zo zei een spoorweg-
man dit weekeinde op een verkiezings
bijeenkomst in Freiburg.
FREIBURG. Kanselier Helmut
Schmidt van West-Düitsland kust
geen baby’s en mijdt zo veel moge
lijk grote menigten op advies van
zijn lijfwachten.
rgift
sche
reeft
zijn
•ech-
ver-
nge-
r het
is de
van
SANTIAGO (AFP). De Chileense pre
sident Pinochet heeft gisteren het collec
tieve ontslag van zijn kabinet geweigerd.
Een dag eerder hadden alle ministers en
staatssecretarissen hun ontslag ingediend
om de dictator de vrije hand te laten na
zijn overwinning bij het referendum over
de nieuwe grondwet vorige week. Pino
chet zei dit gebaar uit te leggen als een
„bewijs van trouw” aan hem en dankte
zijn ministers voor dit gebaar.
(Van onze redactie buitenland)
STRAATSBURG. Willy Brandt, het Westduitse soci
alistische lid van het Europees parlement, heeft gister
middag opgeroepen een eind te maken aan de honger in
de wereld „door een radicale hervorming van ons econo
misch denken”.
snelheid waarmee het Iraanse parlement
de voorwaarden voor de vrijlating van de
52 gijzelaars opstelt, zei hij.
Rusland en Iran hebben in Moskou een
akkoord ondertekend waaronder Iraanse
goederen via Russisch grondgebied en
andersom kunnen worden vervoerd. Iran
had om doorvoer verzocht om een eventu
ele blokkade van het Westen te kunnen
omzeilen.
NEW YORK (AP/DPA). In zijn eerste
rede als voorzitter van de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties giste
ren, heeft de Westduitse VN-ambassadeur
Rüdiger von Wechmar opgeroepen „echte
politieke wil” te tonen om te komen tot
een rechtvaardige economische orde in de
wereld.
De totstandkoming van een nieuwe eco
nomische orde is volgens de Westduitser
een taak die geen verder uitstel gedoogt
en waarover zo snel mogelijk op het hoog
ste niveau zou moeten worden overlegd.
Hij zei voorts te hopen dat in de gisteren
begonnen najaarszitting van de VN-as-
semblee een oplossing zal worden bereikt
voor de kwestie-Namiblë en stappen zul
len worden gezet op weg naar een oplos
sing voor het Midden-Oostenprobleem.
De 57-jarige Westduitse VN-ambassa-
deur werd voorzitter van de Algemene
Vergadering op voordracht van de Wes
terse landen, wier beurt het was een voor
zitter uit hun midden te kiezen. Hij is de
eerste Westduitser die dit ambt in het nu
35-jarig bestaan van de VN bekleedt.
Maar toen hij optrad als dirigent van
de Brass Band van de Freiburgse spoor
wegbeambten bij een bezielde vertol
king van het oude sociaal-democratische
strijdlied „Broeders, voor zonneschijn,
voor vrijheid”, beaamden vele aanwezi
gen: „Onze Helmut is werkelijk één van
ons".
gaat,
teert
n vol
at de
(sire-
hun
.'oor-
isme
ïtho-
■ken,
rme-
doch
er te
Itaar
iaak-
het
de
om
isme
t dit
it op
t de
een
kon
looft
een
heid
e jo
len?
ident
XU-
igina
luari
bn>
Brief
e Fi-
r de
open
ndat
aan
1898.
eder-
Uni-
op-
ola’s
erta-
een
itise-
icale
1, zij
>t, in
gen-
eurt
igne
is
alle
plot
en
Van
idee
En
i is
haat
ge
len,
,am-
tner
llen,
hij
vrij-
ge;
10U-
OU-
J»
De laatste verkiezingsonderzoeken la
ten zien dat 18 procent van de christen
democratische kiezers nog niet heeft be
sloten of zij wel de gang naar de stembus
zullen maken aangezien zij niet erg ge
steld lijken op de CDU/CSU-kandidaat
Franz-Josef Strauss. Met name onder de
aanhang van de CDU zijn mensen te
vinden die zich nooit makkelijk hebben
kunnen verenigen met de kandidatuur
van deze minister-president van Beie
ren. Onder andere niet vanwege de
overrompelingstactiek waarmee
Strauss zich tot lijststrekker van de
christen-democraten heeft opgewerkt en
daarbij onder anderen de CDU’er Al
brecht op een zijspoor rangeerde. Voor
al het dreigen van Strauss dat hij zijn
Beierse CSU tot een landelijke partij zou
maken, is hem in CDU-kring niet in
dank afgenomen en lijkt kwaad bloed
gezet te hebben.
Drie weken voor de algemene verkie
zingen van 5 oktober voért Schmidt een
campagne met een sterke persoonlijke
inslag. Hij weet dat de afgelopen zes
maanden ieder opinieonderzoek heeft
uitgewezen dat de kiezers in meerder
heid hun voorkeur doen uitgaan naar
hem en niet naar de controversiële
Strauss, zijn christen-democratische ri
vaal in de race naar het kanselierschap.
weg ruimen van tarieven en andere belemmeringen ten aanzien
van de handel in levensmiddelen met de ontwikkelingslanden.
Op dit laatste punt werd ook de nadruk gelegd door de EG-
commissaris voor ontwikkelingszaken Cheysson, die stelde dat
de ontwikkelingslanden de kans moeten krijgen hun agrarische
exportartikelen op de Europese markt af te zetten tegen redelij
ke prijzen, omdat dit van levensbelang is voor de economie van
die landen. Hij doelde hierbij vooral op koffie en cacao, waar
van de prijzen op de wereldmarkt bijna voortdurend sterk
schommelen. Ook zei de EG-commissaris dat de Derde Wereld
niet mag worden gezien als „een markt waarop de Gemeen
schap haar overschotten kan dumpen".
Directeur-generaél Saoema van de Wereldvoedselorganisatie
(FAO) heeft gisteren gewaarschuwd dat in Afrika meer dan 150
miljoen mensen de hongerdood dreigen te sterven als het
Westen niet voor het eind van dit jaar grootscheepse graantran-
sporten naar dat continent begint. In 25 Afrikaanse landen, met
name in Ethiopië, Somalië, Oeganda en de Sahellanden, heerst
in de eerste plaats door droogte, maar ook door „rampen die
door de mens veroorzaakt zijn” een ernstige hongersnood.
Saoema zei dit bij het begin van een FAO-bijeenkomst in
Rome over het voedseltekort in Afrika. Hij stelde onder meer
dat niet kan worden verwacht, dat de voedselproblemen in
Afrika volgend jaar voorbij zullen zijn.
Gisteren debatteerde de raad urenlang
over toetreding van Zimbabwe tot het
Lomé-verdrag, een samenwerkingsver
band van Afrikaanse, Caribische en in de
Stille Oceaan gelegen landen met de Euro
pese Gemeenschap.
De voornaamste zaak waarover men het
in de raad niet eens werd is de hoeveel
heid suiker die Zimbabwe aan de EG mag
gaan leveren. Met de suikerproducerende
Lomé-landen heeft de gemeenschap een
overeenkomst welke die landen het recht
(en de plicht) geeft jaarlijks in totaal 1,3
miljoen ton suiker tegen een gegarandeer
de prijs in de gemeenschap af te zetten.
Zimbabwe wil het recht om jaarlijks
75.000 ton op dezelfde voorwaarden naar
de EG te exporteren. Maar Frankrijk ver
zette zich daar fel tegen en men werd bet
Schmidt begint al zijn redes met een
analyse van bijna een half uur over de
sombere wereldsituatie, waarin hij zijn
gehoor herinnert aan de verschrikkin
gen van de wereldoorlog en een beroep
doet op ieders innerlijk verlangen naar
vrede en orde. Voorts doet hij in redes
nooit beloften en appelleert hij meer aan
het gezonde verstand dan dat hij vervalt
in idealistische dagdromerij.
in de raad dan ook niet eens over een
suikercontingent voor Zimbabwe.
Ook over financiële hulp aan dat land
kwam een minimaal resultaat uit de bus.
Staatssecretaris Van der Mei, die namens
de Nederlandse regering verklaarde dat
een spoedige toetreding van Zimbabwe
tot de Lomé-conventie voor de stabiliteit
in die regio een zeer goede zaak is, was
teleurgesteld over het bedrag dat er uit de
bus kwam. Dat bedrag is rond 233 miljoen
gulden voor vier jaar tijd, terwijl in een
eerder stadium nog gesproken' werd over
een som van boven de 275 miljoen gulden.
Tot nieuwe toekomstige secretaris-ge-
neraal van de raad van ministers werd
benoemd de Deen Ersboll. Hij volgt de
Luxemburger Hommel op die in het na
jaar verdwijnt. Ondanks het feit dat Ne
derland al geruime tijd klaagt dat het
onvoldoende is vertegenwoordigd op de
beleidsposten in het Europese apparaat,
heeft de Nederlandse regering geen moei
te gedaan het raadssecretariaat door een
Nederlander te doen bezetten.
i het
kop
niet-
zo'n
zoals
maar
1, en
ar en
it de
,Zola
rden
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO. De Surinaamse re
gering wil een einde maken aan de onge
remde golf van prijsstijgingen. Gisteren is
daartoe een decreet uitgevaardigd. De
prijzen voor de eerste levensbehoeften
zijn nu aan een maximum gebonden en
slechts bij hoge uitzondering zullen ont
heffingen worden gegeven.
Omdat een eerdere prijzenbeschikking
niet of nauwelijks heeft gewerkt, wordt
nu een scherpe prijscontrole ingesteld.
Daartoe zal het betreffende bureau van
het ministerie van Economische Zaken
meer personeel ter beschikking krijgen.
Totdat het bureau is uitgebreid, zullen
politie en militaire politie de naleving van
de nieuwe prijsmaatregel controleren.
Surinamers die naar Nederland willen
reizen, kunnen binnen twee weken na
aanvraag over een visum beschikken. Dat
heeft een woordvoerder van het ministe
rie van Buitenlandse Zaken in Den Haag
laten weten. Eerder was sprake van drie
weken en in Suriname deden zelfs geruch
ten de ronde over een termijn van drie
maanden.
BRUSSEL (AFP/Reuter). De speciale
consultatieve groep van de NAVO heeft
gisteren'het groene licht gegeven voor het
begin van verkennende besprekingen tus
sen de VS en de Sovjet-Unie over beper
king van de kernbewapening voor middel
lange afstand in Europa. Op 15 oktober
kunnen die besprekingen in Genève be
ginnen.
Deze onderhandelingen dienen om af
spraken te maken over de inhoud van
werkelijke onderhandelingen over beper
king van die kernwapens in Europa. Voor
afgaand aan het overleg in Genève zullen
de Amerikaanse minister van Buitenland
se Zaken Muskie en zijn Russische ambt
genoot Gromiko een „inleidende bespre
king” hebben, die later deze maand
New York zal plaatsvinden.
Ti/dens het debat in het Iraanse parlement over de Amerikaanse gijzelaars eiste afgevaar
digde Sayyed Fekhreddin Rahimi gisteren dat de gijzelaars moeten worden berecht, de
schuldigen geëxecuteerd en de onschuldigen vrijgelaten Het debat is inmiddels weer
verdaagd
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Staatssecretaris Van der Mei van Buitenlandse Zaken is zeer
ongelukkig en teleurgesteld over de geringe toeschietelijkheid van de minis
terraad van de EG ten opzichte van Zimbabwe.
t het
3erh-
ir de
was
la in
Jrey-
u is,
ir de
n de
etrap
rken-
d het
itma-
pula-
3rey-
Zola
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Na een zomer
met hitterecords heeft zich in de Ver
enigde Staten de winter al gemeld. In
de Rocky Mountains viel gisteren voor
het eerst sneeuw. De temperaturen
daalden in Montana onder het vries
punt.
Aan de Golf van Mexico duurt daar
entegen de hitte voort. In New Orleans
was het 36 graden in de schaduw; in
het naburige Shreveport in Louisiana
steegt het kwik zelfs tot 40 graden.
In Frankrijk wordt intussen steeds
duidelijker dat de wijnoogst flink is
gétfoffen door het slechte weer van de
afgelopen zomer in West-Eüropa. Ver
wacht wordt dat de Franse oogst 25
procent kleiner zal zijn dan die van
vorig jaar. Dit heeft het ministerie van
Landbouw gisteren in Parijs meege
deeld. In enkele gebieden zal de pro-
duktie mogelijk de helft minder zijn.
De streek Champagne is het zwaarst
getroffen met dalingen van 55 tot 60
procent, aldus een deskundige van het
departement.
Functionarissen van Schmidts partij,
de SPD, toonden zich dan ook in opper
beste stemming toen het afgelopen
weekeinde de campagnetrein van de
kanselier vier provinciesteden aandeed.
Stuk voor stuk zijn ze vol vertrouwen
over de afloop van de verkiezingen.
„Schmidt blijft kanselier, dat is nu wel
duidelijk. Maar we zijn nog steeds enigs
zins verwijderd van ons doel om de
grootste partij te worden in het parle
ment”, aldus een vooraanstaande soci
aal-democratische verkiezingsstrateeg
die met de trein meereisde.
tijd niet willen volgen, zullen worden ge
royeerd.
Inmiddels zijn vooraanstaande Poolse
regeringsfunctionarissen naar andere
communistische landen gereisd om hun
bondgenoten op de hoogte te stellen van
de recente gebeurtenissen in Polen.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Tijdens opgravin
gen in Argentinië zijn de fossiele resten
gevonden van een reuzevogel met een
vleugelspan wijdte van 7.60 meter, zo is
gisteren bekendgemaakt door het Ameri
kaans Nationaal Geografisch Genoot
schap.
De enorme teratorn (Grieks voor „won
dervogel”) heeft ongeveer 80 kilo gewogen
en mat ruim 3,50 meter van bek tot staart.
Als de vogel stond, aldus het genootschap,
„kon hij een man van 1,80 meter in de
ogen zien”. „Dit betekent dat de vogel
voorzover wij weten de grootste is ge
weest die de wereld ooit heeft gekend”,
aldus een enthousiaste dr. Kenneth Cam
bell te Washington.
De grootste vogel die thans nog over de
aardbodem rondvliegt is de kondor van
het Andesgebergte, die met zijn spanwijd
te van drie meter en een gewicht van 15
kilo in het niet valt bij de reuzeteratorn.
De gevonden fossielen van deze gigant
onder de vliegers zijn 5 tot 8 miljoen jaar
oud. De reuzevogel is al zeker 10.000 jaar
uitgestorven.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De Russische sol
daat, die in de Amerikaanse ambassade in
de Afghaanse hoofdstad Kaboel politiek
asiel heeft gevraagd, mag voorlopig in die
ambassade blijven. Dit heeft het ministe
rie van Buitenlandse Zaken in Washing
ton gisteren bekend gemaakt.
De Verenigde Staten staan asiel in am
bassades in beginsel niet toe. Alleen in
dien de aanvrager in levensgevaar ver
keert wordt op deze regel een uitzonde
ring gemaakt.
De Verenigde Staten bespreken de ont
stane situatie intussen met vertegenwoor
digers van de Sovjet-Unie en Afghanistan.
In Amerikaanse kringen bestaat de vrees
dat de soldaat met geweld uit de ambassa
de zal worden gehaald.
Bij felle gevechten bij de Afghaanse
stad Soerobi, 70 kilometer ten oosten van
Kaboel, zijn aan regerings- en Russische
zijde ongeveer 80 doden gevallen. Dit deel
de een lid van een verzetsbeweging giste
ren mede. Het bestaan van de gevechten is
door radio Kaboel bevestigd.
Brandt, die onder meer voorzitter was van een commissie die
in het kader van de Noord-Zuiddialoog de verdeling van rijk
dommen en kennis in de wereld onderzocht, sprak op de eerste
dag van een debat in het EG-parlement over het voedseltekort in
de wereld. De Westduitser stelde onder meer: „In de wereld
worden dagelijks 150 miljard Amerikaanse dollars (bijna 300
miljard gulden, red.) uitgegeven aan bewapening terwijl de
geïndustraliseerde wereld niet in staat lijkt te zijn om de
onderontwikkelde wereld te helpen."
Het Europees parlement zal tijdens dit debat, dat vandaag zou
aflopen, stemmen over een resolutie die is ingediend door de
■Italiaanse communist Ferrero. In dit 57 pagina’s tellende docu
ment worden aanbevelingen gedaan om een eind te maken aan
het hongerprobleem, onder meet door het bevorderen van de
zelfvoorziening op voedselgebied van ontwikkelingslanden,
grootscheepse EG-hulp voor uitbreiding van de landbouw in de
arme landen, sterke uitbreiding van de voedselhulp en het uit de
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN/ATLANT AiMOSKOU
De Amerikaanse president Carter heeft
zijn eerder uitgesproken optimisme over
de vorderingen in de kwestie van de gegij
zelde Amerikanen in Iran afgezwakt. Na
dat het Iraanse parlement gisteren op
nieuw het debat over de zaak uitstelde en
een commissie benoemde die de kwestie
moet bekijken, zei Carter dat er „op dit
moment geen vooruitzichten op een
vroegtijdige oplossing zijn”.
De scheidende Iraanse minister van
Buitenlandse Zaken. Ghotbzadeh, heeft
gisteren gezegd te menen dat de gijze
laarskwestie nog voor de Amerikaanse
presidentsverkiezingen van 4 november
kan zijn opgelost' Het hangt af van de
WASHINGTON (AFP). Het Ameri
kaanse ministerie van Defensie heeft zijn
goedkeuring gegeven aan de bouw van
een proefserie van het nieuwe luchtdoel-
wapensysteem Patriot. De Patriot komt in
de plaats van de Nike-Hercules en is be
stemd voor Europa.
Volgens een verklaring van het Penta
gon dient de Patriot ter bestrijding van-
Hoogvliegende toestellen. In eerste instan
tie zullen 23 raketten worden gebouwd die
in de herfst van 1982 worden afgeleverd.
De kredieten voor het nieuwe wapen zul
len 4.2 miljard dollar (ongeveer 8,4 mil
jard gulden) belopen.
JOHANNESBURG (UPI). In een
dorpje 80 kilometer ten westen van Oost-
Lohden in de Zuidafrikaanse Kaappro
vincie, is de directeur van een middelbare
school maandag met stenen gedood. De
politie deelde gisteren mede dat de daders
verdwenen waren toen zij het lichaam
vond.
De premier van het half-autonome
thuisland Ciskei, waarin het dorpje ligt,
weet het geweld dat in zijn gebied is
ontstaan aan een officiële beslissing om
de scholen voor zwarte leerlingen in Port
Elizabeth en omgeving te sluiten na een
boycot tegen de achterstelling van de niet-
blanke bij de blanke leerlingen. Na deze
sluiting keerden verscheidene jongeren
naar het thuisland terug, waar geweldda
digheden uitbraken. Vorge week kwamen
daarbij drie mensen om.
„Hij ziet de wereld zoals wij haar zien
soms beter, soms slechter, maar nooit
ideaal", zo voegde een gepensioneerde
eraan toé. Niettemin heeft hun favoriet
wel eens een belofte gedaan die ver
keerd uitpakte: namelijk een verhoging
van de pensioenen. Dit wordt door de
oppbsitie in deze verkiezingsstrijd
steeds weer naar voren gehaald en
Schmidt zit er duidelijk mee in zijn
maag. Daar komt bij dat Strauss na een
grote achterstand op zijn rivaal aan het
terugkrabbelen is. Maar desondanks is
het geloof van de zojuist aangehaalde
gepensioneerde in Schmidt ongeschokt:
„Ik stem voor hem omdat hij veiliger is
voor ons allen”.
Schmidt beseft dat Strauss zijn zaak
jes in eigen kring nog niet helemaal in
orde heeft en richt dan ook in al zijn
verkiezingstoespraken zijn pijlen onver
anderlijk op de Beier. Daarbij houdt de
kanselier goed in het oog dat volgens de
opinieonderzoeken de Westduitsers zich
het meeste zorgen maken om de interna
tionale situatie en de vrede. Hij verwijt
Strauss daarom vooral dat deze wel
spreekt over vrede maar haar niet kan
bewerkstelligen.
LONDEN (Reuter). In Londen zijn
gisteren twee Libiërs veroordeeld tot le
venslange gevangenisstraf wegens moord
op de schrijver Mohammed Moestafa Ra
madan op 11 april in de Britse hoofdstad.
De beide Libiërs waren het land als
student binnengekomen. Zij pleegden hun
daad in het kader van een door de Libi
sche leider Khadaffi geïnspireerde jacht
op Libiërs die het huidige bewind niet
welgezind zijn. Dit leidde tot een officiële
Britse waarschuwing aan het adres van
Khadaffi na de moord op een Libische
advocaat in Londen eind april en de uit
wijzing van vier Libische diplomaten een
maand later, wegens „activiteiten die on
verenigbaar waren met hun functie”.
Het registreren van vakbonden duurt
enkele dagen. De rechter moet nagaan of
de statuten stroken met de grondwet.
Vandaag komen onafhankelijke vak-
bondscommissies uit heel Polen in
Gdansk bijeen om te bespreken wat ze tot
nu toe hebben bereikt als groepen arbei
ders met een eigen leiding. Nagegaan zal
worden of er voor de onafhankelijke vak
bonden nieuwe organisatievormen denk
baar zijn.
Lech Walesa, de voorman van de stakin
gen van vorige maand in Gdansk, heeft
verklaard dat het niet de bedoeling is te
komen tot vorming van een nationale fe
deratie van onafhankelijke vakbonden als
rivaal van de door de staat geleide centra
le raad voor de vakverenigingen.
Gisteren is in Warschau overleg geweest
tussen leden van het centrale comité van
de communistische partij en vertegen
woordigers van de officiële vakbonden.
Vermoedelijk is daar ook gesproken over
het verzet van veel provinciale partijafde-
lingen tegen de vorming van onafhanke
lijke vakbonden. In de stad Kielce wordt
nog steeds tegen die tegenwerking ge
staakt, terwijl om die reden in dezelfde
stad ook een kogellagerfabriek is bezet.
De Poolse regering heeft laten weten
dat dit jaar ongeveer 800 miljoen gulden
zal worden bezuinigd op openbare uitga
ven om zodoende de door de stakingen
aangerichte schade te verzachten.
De Russische partijkrant Pravda heeft
gisteren gemeld dat de Poolse communis
tische partij voornemens is zuiveringen
door te voeren. Mensen die zich aan cor
ruptie hebben schuldig gemaakt, maar
ook mensen die de partijlijn van de laatste
