FEBO F
NIEUW
Spelers goed gebruikt bij Theater
La Hagen verliest
zich in egotrip
I
Wim Meilinkprijs verrassing voor Hinderik de Groot
Nieuwe songs merendeels goed
Da Vinei
wordt geveild
Plezierig toneel met veel verrassende momenten
V
Al
A 4
Handschrift van
1
ra
donderdag
12'
Residentie-orkest
Tweede prijs Frans
dirigentenconcours
voor Rotterdammer
speelt in Polen
Kunstraad tegen
sluiting werkplaats
Van Goghmuseum
LIPS-DEALER
SLEUTEL-SERVICE
Mensen, mensen...
je hoeft niet rijk te
zijn om te genieten.
KUNST
1 8
SEPTEMBER
19 8 0
18
8
Jeugdfrustraties
door Hans Polder
--r.
A
I
Uw tielsa
keuken-
dealer*
ihter-
>p
staat
LIPS-KESO-
sleutels
Klaar terwijl
u wacht
1
Binnenweg 73 - Heemstede
Tel. 023-280490
Lid N.S.S.G.
f l
Wie geeft u de kans op’n
i dagje IJsselmeer met het
zeiljacht „tielsa”?
Interbouw
Wooncomfort,
PURMEREND. De toeken
ning van de Wim Meilinkprijs is
bij Hinderik de Groot als een ver
rassing overgekomen. Dit on
danks het feit, dat de poppenspe
lers in Nederland een klein we
reldje vormen en men wel eens
het één en ander opvangt. De
man van de Purmerendse Top
studio Hinderik’ wist dat hij op de
nominatie stond. Niet alleen door
de Wim Meilinkprijs, van de Ne
derlandse Vereniging voor het
Poppenspel, staat hij in het mid
delpunt van de belangstelling.
Momenteel is hij bezig met de
repetities van zijn (langverwach
te volwassenenproduktie ’Schil
len’. Dit spel is zeer binnenkort te
zien in de Haarlemse Toneel
schuur. Op 18 en 19 september
worden daar de try-outs aan het
Haarlemse publiek getoond. De
experimenten-subsidie van CRM
maakte het mogelijk deze pro
duktie te bekostigen.
Mensen, mensen.nog
altijd kunt u voor niet veel
geld volop genieten van
overheerlijke snacks.
Dat bewijst Febo al jaar
en dag. Natuurlijk is Febo
niet zo maar 'n snackbar.
Alle Febo snacks worden
in eigen keuken met zorg
bereid door vakkundige
koks. Iedere dag vers.
Altijd topkwaliteit.
Bij elke Febo worden u
bovenste beste snacks
geserveerd. Gegarandeerd.
Opmerkelijke produktie
T
HU
Hl
(ADVERTENTIE)
Schillen als volwassen
las»
theater bij Popstudio
kom je op de rolverdeling
komen de jeugdfrustraties
j LFN
i,\W
..||U
(Foto Lex van Rossen)
ADVERTENTIES
JOHN OOMKES
dj
c-
KO VAN LEEUWEN
- De Wim Meilinkprijs is aan jou toege
kend in verband met het baanbrekende
werk, dat je hebt verricht en nog doet. Je
was bijvoorbeeld de eerste poppenspeler
buiten de kast.
Concert: Nina Hagen Band. Bezet
ting: Nina Hagen (zang), Ferdie Kar
melk (gitaar), Paul Screamer (key
boards), Carl Rücker (bas) en Alex
Laroque (drums).
Carré, 17 september 1980.
misstanden voorkomen als in het bij The
ater geconstrueerde stuk.
Ger Thijs heeft zich aan een hachelijke
zaak gewijd, maar is er heel leuk uitgeko
men. De aan Courteline ontleende motie
ven hebben voldoende inspirerend ge
werkt om tot een plezierige toneelavond te
komen met veel verrassende momenten.
Vooral Jeróme Reehuis kan alle registers
opentrekken zonder in valse noten te dui
kelen. Allard van der Scheer groeit naar
mate de voorstelling vordert als geagiteer-
„Ik maak in wezen poppen van mensen.
Dat is er al vroeg in gekomen. In 1970 was
dat al in Bombazijn, waar ik zelf in zat.
Het is het gevoel van in je werk kruipen.
Het aardige in deze voorstelling is dat de
rollen naar de specifieke eigen mogelijk
heden en karaktertrekken van de spelers
zijn toegeschreven. Dat maakt ze kwets
baar. maar het maakt de voorstelling er
des te spannender door. En voor het pu
bliek is het ook interessant eens achter de
schermen van het schouwburgtoneel te
kijken. Vanuit de zaal zien we op de
achtergrond van het toneel de schouw
burgzaal. Wij kijken eigenlijk naar de'
ruggen van de spelers.
Lichamen gebruiken. Daar ben ik door
geobsedeerd”.
Hinderik noemt ’Schillen’, zijn nieuwe
produktie iets nieuws. „Bij bewegingsthe
ater gaat het uit van de beweging van de
mens. Hier (Schillen, hp.) vormen de pak
ken, die de spelers dragen en het decor de
uitgangspunten”
„In Schillen komt dat door de rubber-
pakken, die gebruikt worden in plaats van
bijvoorbeeld dansmaillots. Vervreemding
dat is mijn manier van vormgeven”.
- Toch is het spel dat je maakt niet
alledaags. Het heeft iets futuristisch te
gen het science-fiction af.
„Die muur is altijd een barrière. Het kan
een contactstoornis zijn. In de Vogelman
is het de niet-begrepen Manus, die in de
gevangenis is beland en die in een contact
situatie zit. In wezen zijn het maar dood
normale dagelijkse situaties. Alledaagse
onderwerpen”.
- Zit er een bepaalde symboliek in die
terug kerende elementen?
it
ijzen!
(Van onze kunstredactie)
j
t
„Bij het buiten de kast spelen, was ik de
eerste, die het principe uitwerkte. Daar
door is een theater ontstaan, dat uniek is
in het poppenspel. Als ik de prijs alleen
gekregen zou hebben voor het buiten de
kast spelen, is het wat magertjes. De
vormgeving, die van het begin af bizar is
geweest zal evenals het inhoudelijke een
rol hebben gespeeld. Het zijn geen verha
len over de koning, de prins en de heks.
lid
7 A*,£
LONDEN (AFP). Op de Londense
kunstveiling Christie’s zal in december
een geïllustreerd handschrift van Leo-/
nardo da Vinei (1452-1519) worden ge
veild. Volgens kenners zal dit zeer zeldza
me manuscript tussen de drie en de zes
miljoen pond (ongeveer 13,5 mln tot 2Z_.
mln) opbrengen.
NIJMEGEN. Het moet heerlijk zijn wanneer je als mens je eigen aard kunt tonen,
zonder daarvoor onmiddellijk strafregels te moeten schrijven. Herleid je dat tot
toneel, dan kom je al redelijk vlug uit op legitiem die dingen doen waarvoor de regie
normaal een stokje steekt. Of het zo eenvoudig ligt bij de opvoering van Het Publiek
bij toneelgroep Theater druf ik niet met arrogante zekerheid te beweren. Het zien van
die voorstelling perst wel de vermoeden daartoe naar boven. In deze door toneelwerk
van George Courteline geïnspireerde produktie leggen de spelers van Theater zonder
gêne, ja zelfs met gretig plezier, hun hebbelijkheden op tafel. Ze geven zichzelf bloot
en kunnen daardoor binnen het toneelraam op een unieke manier worden gebruikt.
delijk ook de spelers duidelijk dat een
versnipperde eenakteravond ook van een
eenzijdige charme is. En zo begon Thijs
naar een zekere eenheid toe te denken. Hij
schreef een vrijwel nieuw stuk, met een
knipoog naar Courteline en Shakespeare
en naar de eigen acteurs en actrices. Dat
werd het toneelstuk Het Publiek, een titel
die gekozen is omdat het publiek nu een
maal de grote onbekende, maar ook on
misbare factor blijft.
Het Publiek laat een groep spelers zien
onder dwingende leiding van de schouw
burgdirecteur in een tijd dat zo’n man ook
het repertoire van de groep bepaalde De
gedachten gaan onwillekeurig naar Klaus
Mann’s toneelroman Mefisto, een fascine
rend boek, waarin dezelfde hiërarchische
de theaterdirecteur en Jan Verhoeven is
aandoénlijk als de souffleur die de geest
van de vader van Hamlet mag spelen
omdat de gele spot die daarvoor dient het
begeven heeft.
De Fransman George Courteline (pseu
doniem voor George Moineaux, die van
1858 tot 1929 leefde) schreef als kantoor
klerk een aantal romans, korte verhalen
en toneelstukken. Zijn toneelwerk bestaat
vooral uit korte stukken. Dat ze het spelen
waard zijn heeft het Duitse gezelschap
Schaubühne am Halleschen Ufer uit West
Berlijn deze zomer laten zien in het Hol
land Festival. Onder de titel Die ganz
begreifliche Angst vor Schlagen speelde
dit gezelschap een verzameling eenakters
heel nauwgezet in een weliswaar burger
lijke, maar ook surrealistische trant.
Toneelgroep Theater had aanvankelijk
ongeveer zo’n zelfde voornemen. Het is er
niet van gekomen. Gaande de voorberei
dingen werd het Ger Thijs en vermoe-
telkens aanzwellende versie van David
Bowie’s Ziggy Stardust brengt, ziet het er
lange tijd goed uit. Dan komen evenwel na
ruim een uur haar tekortkomingen op
hardhandige wijze bloot te liggen. In een
aantal matige, in twee en vierkwartsma
ten gegoten, lange songs improviseert Ni
na te langdurig, boet bijna zichtbaar aan
kracht, uitstraling en variatie in en ver
wordt tot een onooglijke pastiche van
zichzelf. Een proces dat aan het licht
brengt hoe onvolwassen ze als performer
nog is. Een egotrip als deze kan haar haar
toekomst kosten. En het ziet er niet naar
uit dat Karmelk haar wel in de hand kan
houden, waar de Berlijnse band twee jaar
terug faalde.
is het niveau van het nieuw geschreven
werk?
Tot halverwege het optreden verlopen
de zaken redelijk voorspoedig. Naturtra-
ne bezorgt me in de nieuwe uitvoering met
wat meer ruimte voor improvisatie rillin
gen, terwijl exact uitgevoerde versies van
Heiss en Pank (samen geschreven met
Ari-Up) in ieder geval het hoge technische
niveau van de huidige band bevestigt. De
ritmesectie speelt daarin een nauwkeuri
ge, maar anonieme rol. Karmelk is trefze
ker, zonder groots te zijn en Screamer is
beslist een eigenzinnige toetsenman.
Ook Wenn Ich ein Jungen War en Afri
can Reggae van het album Unbehagen
voldoen, maar met deze opsomming
wordt onmiddellijk duidelijk dat de waar
de van La Hagen thans aan nieuw reper
toire moet worden afgemeten. Dat is, zo
kan ik tevreden constateren want Nina
AMSTERDAM (ANP). De Amster
damse Kunstraad heeft een dringend be
roep gedaan op de leiding van het Van
Goghmuseum in Amsterdam om de
werkplaats van dat museum niet te slui
ten. Vorige maand maakte de hoofddirec
teur van het museum, dr. S. H. Levie, in
een brief aan medewerkers en deelne
mers van de werkplaats bekend, dat hij
van plan was per 1 augustus 1981 tot
sluiting over te gaan.
Het 36 bladzijden omvattende hand
schrift gaat over „de aard, het gewicht en
de beweging van water” en werd om
streeks 1507 in Italië geschreven. Sinds
1717 was de verhandeling in het bezit van
de graven van Leicester. Vier jaar geleden
overleed de vijfde graaf van Leicester.
Vertegenwoordigers van de familie heb
ben nu besloten het kostbare werk van de
hand te doen.
We slaan de ellende van de scheiding
tussen de Berlijners en Nina maar over,
staan niet stil bij haar flirt met Herman
Brood en de desoriëntatie ten tijde van de
Cha Cha-film. La Hagen moest zichzelf
hooguit gesteund door gitarist en levens
partner Karmelk nu bewijzen. Twee
vragen staan daarbij voorop. Wat is haar
binding met haar oude repertoire en wat
Hinderik de Groot: „Lichamen gebruiken,
daar ben ik door geobsedeerd'
Maar daar is in het algemeen een kente
ring in te zien.”
Theater heeft een onderhoudende voor
stelling weten te maken met Courteline
als uitgangspunt. Door het voortreffelijke
decor en kostuums van Marc Knoops
bleef de fin-de-siècle sfeer van de Fran
se auteur toch nog wat aanwezig. Het
moet een plezier zijn voor de spelers en
het publiek.
In het spel
van een man naar voren. Hij is in de war
geraakt door de onvrede met zijn eigen
lijf. In het stuk zijn elementen te zien, die
Hinderik de Groot in zijn voorgaande
produkties ook gebruikte, zoals een muur
en water. Zijn vondsten zijn nog inventie
ver. Daarbij zijn er schitterende totaal
beelden te zien.
„Wat we doen is met onze lichamen
spelen. Dat was het uitgangspunt. Glo
baal? Het is een verhaal....de vraag, moet
een man een man zijn, of een vrouw een
vrouw? Wat is het verschil behalve de
uiterlijke kentekenen? Ik zeg voorzichtig,
als je naar aanleiding van dit spel door
borduurt, dan
man-vrouw”.
AMSTERDAM. April van dit jaar. Een toevallige ontmoeting in Hollywood leidt
tot een bezoekje aan de hotelkamer van Nina Hagen en Ferdie Karmelk. Aan de rand
van een zonovergoten zwembad vertellen beiden hoe de heroïne werd overmeesterd,
hoe er contact met Frank Zappa’s Glotzer Management tot stand kwam en hoe het
Duits-Nederlandse paar op zoek is naar een Amerikaanse band. Vergeten is de ellende
van de eerste poging om na het uitvallen van de Berlijnse Nina Hagen Band in
Nederland een groep op te richten, terwijl de herinnering aan het contractueel
verplichte album Unbehagen alleen nog een schouderophalen losmaakt. De toekomst
lokt.
11
WIE?
Santpoorterstraat 41 (K leverpark),
I 2023 DB Haarlem, telefoon 023-
263463. Geopend maandag van 14.00
tot 17.00 uur, dinsdag t/m vrijdag van
9.00 tot 18.00 uur. donderdagavond
van 19.00 tot 21.00 uur, zaterdag van
9.00 tot 17.00 uur.
is mij dierbaar in meerderheid goed en
zo nu en dan voortreffelijk. LSD is een
latijns cocktailwalsje, dat prachtig zou
kunnen worden gearrangeerd, Newton
een lied vol echte woede, Ten Command-
n ents of Love een song waarin beperkte
opvattingen over liefde er van langs
krijgen.
Evenals haar oude Slits-vriendin Ari-Up
tendeert La Hagen naar de reggae-mu-
ziek. You made me so verry Happy van
Blood Sweat Tears krijgt zelfs een
volmaakt verbrokkelde bewerking. Egon
is ook al Jamaicaans en er zitten meer
dergelijke invloeden in haar huidige sterk
syncopische stiel verpakt.
Temeer daar Nina ook een prachtig.
stellingen (try-outs) voor de deur staan.
Hinderik de Groot daarover: „Het komt
traag op gang. Ik heb spanning nodig om
het goed in elkaar te krijgen. Dat is ook
een deel van het experiment. Het spel
moet groeien tijdens de voorstelling. We
blijven er ook aan doorwerken, goed be
wegen, de wisselwerking tussen licht en
spel.”
- Kan je globaal de inhoud schetsen
van Schillen?
Volgens de kunstraad is de werkplaats
een plek waar iedereen bezig kan zijn met
het onder deskundige leiding aanleren
van kunstzinnige technieken. De raad legt
er de nadruk op dat, hoewel de werk
plaats niet aan de weg timmert, de activi
teiten vanaf het begin steeds waren volge
boekt. „Het enthousiasme van de deelne
mers was groot en de resultaten waren
vaak zeer waardevol. Sluiting van de
werkplaats zou een verarming van het
aanbod aan kunstzinnige vorming in Am
sterdam betekenen”, aldus de kunstraad.
De hoofddirecteur en de directeur van
het Van Goghmuseum, Levie en Van der
Wolk, schrijven in de brief dat zij tot
sluiting willen overgaan omdat de werk
plaats de aansluiting mist bij wat het
museum verder te bieden heeft. De kunst
raad vindt dit een reden om zowel het
beleid van de werkplaats als dat van de
rest van het museum kritisch te gaan
bekijken. Dr. Levie biedt in zijn brief aan,
samen met de medewerkers naar een an
der onderdak voor de werkplaats te zoe
ken. De kunstraad noemt dat weinig rea
listisch omdat geen enkele Amsterdamse
instelling overcapaciteit heeft en ook op
de gemeentebegroting op zo’n korte ter
mijn geen ruimte te vinden valt.
ROTTERDAM (ANP). De 29-jarige
Kasper de Roo van het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest heeft onlangs de twee
de prijs gewonnen op een internationaal
dirigentenconcours in de Franse stad Be-
sanQon.
Hij mag het volgend seizoen bij het
symfonieorkest van Besancjon een gastdi-
rectie uitvoeren. De Roo, die bij het Rot
terdams Philharmonisch tweede fagottist
is, dirigeerde de afgelopen jaren al diver
se orkesten in Nederland, België en de
verenigde Staten, zo heeft de Stichting
Rotterdams Philharmonisch Orkest
woensdag meegedeeld.
Het concours in Besan?on werd gewon
nen door de Engelsman Jonathan Seers.
Er waren 32 kandidaten uit 16 landen voor
deelneming geselecteerd.
hillilrfttt
Schillen mag in een ander opzicht een
opmerkelijke produktie genoemd wor
den De vijf spelers, die het publiek bin
nenkort aan het werk zullen zien, zijn
allen poppenspelers: Hans Schoen, Tri
nette Kuypers, Theo Terra, John van Mil
tenburg en Dato de Weerd. Het zijn pop
penspelers met een gelijkgerichte belang
stelling, die al geruime tijd in de Stichting
Poppentheater Kollektief zitten. Ze ma
ken afwisselend met elkaar programma’s.
Voor het eerst staan ze nu samen in één
produktie.
Voor deze produktie hebben ze Hinde
rik de Groot gevraagd een spel te ontwik
kelen en te begeleiden. Hij droeg de gege
vens aan en spelenderwijs werken ze het
met z’n allen uit. Hinderik de Groot speelt
zelf niet mee, alhoewel zijn handen jeuken
om het wel te doen.
De repetities in het Tunneltheater op
het ADM-complex in Amsterdam-Noord
verlopen nogal stroef. De snelheid zit er
nog niet in, ondanks dat de eerste voor-
DEN HAAG Het Residentie-Orkest
vertrekt op 20 september naar Polen voor
twee concerten in de „Warschauer
Herfst”, een van Europa’s belangrijkste
festivals voor hedendaagse muziek. Er**
nest Bouer zal het orkest dirigeren.
Er zullen vijf Nederlandse werken wor
den uitgevoerd, te weten Alla Marcia van
Peter Jan Wagemans, de Saxofoonsymfo-
nie van Otto Ketting, de Dans van de
Malic Matrijzen van Guus Janssen, Six
Turkish Folk Poems van Theo Loevendie'
en de 4de Symfonie van Vermeulen.
Solisten zijn het Nederlands Saxofoon
kwartet, sopraan Dorothy Dorow en com-
ponist-pianist Guus Janssen, die in zijn
eigen stuk de piano-solo speelt, en voorts
de voormalige RO-tubaist Mel Culbertson
(thans werkzaam in Parijs) die de solopar
tij speelt in het stuk van Wagemans.
Verder worden in Warschau nog twee
hedendaagse Poolse werken uitgevoerd'j
(van Knapik en Dobrowolski). Het is de„4
eerste keer dat het RO in Polen optreedt ah
Nina Hagen tijdens haar concert telkens andere „kledij'' aantrekkend was lange tijd
goed op dreef.
- In de produkties zijn de laatste tijd
steeds meer maatschappelijke problemen
te zien. In Soleander pedofilie en in de
Vogelman de problemen in de gevan
genis.
„Ik doe het niet om een boodschap uit te
dragen. Het komt in je werk, waarmee je
bezig bent en waarmee je je betrokken
voelt. Het is niet een vooropgezet doel iets
aan de haak te stellen. Ik maak geen
vormingstheater. Soleander was bijvoor
beeld een opdracht van de C.P.N.B. Ik
was gebonden aan een thema. Het moest
goedgekeurd worden. Ik kan niet achter
halen, waarom die verhandeling over pe
dofilie er in kwam, maar in mijn gevoel
moest dat zo. In dit vak ben je bezig
stukjes in elkaar te passen en wel op die
wijze, dat het een acceptabel geheel wordt
voor het publiek”.
Hinderik de Groot laat weten, dat als
zijn produkties niet begrijpelijk voor het
publiek zijn, ze datzelfde publiek toch
moeten intrigeren en boeien. De spanning
verdeelt hij. De inhoud staat in wezen
altijd vast. Deze werkwijze verschilt van
vele poppenspelers, die een verhaaltje
maken en dat dan spelen.
- In jouw produkties van de laatste
jaren acteren ook mensen. Je speelt vaak
zelf ook mee.
Voorstelling: Het Publiek. Toneel
spel geschreven door Ger Thijs naar
aanleiding van teksten van George
Courteline. Voor de Hamlet-teksten
werd vertaling van Burgersdijk ge
bruikt. Decor en kostuums Mare
Cnops. Regie Ger Thijs. Spelers: Al
lard van der Scheer, Liz Snoyink, Leo
Hogenboom, Bea Meulman, Jeróme
Reehuis Rob Fruithof, Hetty Ver
hoogt, Jan Verhoeven en Wilbert Gies-
ke. Première 17 september 1980, Stads
schouwburg Nijmegen.
September 1980. Nina Hagen is op toer-
nee met haar Ferdie aan haar zijde en met
drie onbekende Amerikaanse sessiemuzi-
kanten in haar gevolg. Een rondreis door
Europa moet haar nieuw aanzien ver
schaffen en duidelijk maken dat de onver
wachte vokalistische vedette niet een wel
iswaar heel getalenteerde, maar toch een
eendagsvlinder is. Scepsis overheerst bij
aanvang van het concert in Theater Car
ré, in hetzelfde Amsterdam dat bijna an
derhalf jaar lang Nina’s woelige thuisha
ven was. De zangeres is behoorlijk op van
de zenuwen.
Ruim anderhalf uur na aanvang van het
concert staan we aan de kille oever van de
Amstel na te praten. Ware het optreden
van de nieuwe Nina Hagen Band ingedikt
geweest tot een uur, dan had ik het nog
niet geweten, nu het grillige talent zichzelf
in het laatste half uur grotendeels verlo
ren heeft in langgerekte, zelfs in hun ste
reotiepe geflirt met echo en feedback ver
velende, zangtechnisch opgetwijfeld
knappe soli, wordt de herinnering aan
haar toernee van twee jaar terug zeer
sterk opgeroepen.
Ondanks hooglopende spanningen met
haar toenmale Westberlijnse begeleiders
werd toen eendrachtig een sfeer ge
creëerd die het niveau van de debuutplaat
van de Nina Hagen Band bevestigde. Ex
treme zang waarin gegorgel, gegalm en
gekreun een menselijk instrument vorm
den dat elke emotie kon uitdrukken en
losmaken, vormde toen een eenheid met
het wat ouderwetse rockgeluid van een
hechte band, die met geestdrift op zijn
tenen moest lopen om het hoge niveau te
halen.
o
I o
r‘o
