Djibouti: kaal
arm en snikheet
DE LANGE WEG VAN DE OMBUDSMAN
I
DamiatePers
I
I
I
t
I
te-4
I 1
i a
NOTITIES
OVER:
L.
SOMALIA
1980
MAANDAG 22 SEPTEMBER
M/
PLE
Verl
Ver
BR
IJmuider Courant
proj
Der
I
AFRIKA
Obock
^Daddato
Ali-Sabieh
Dikhi zZ
SI
4
nr
De lange lijdensweg van het fenomeen ombudsman
door mr. Arthur Maandag; het lonken en spugen van
Indira Gandhi naar het Westen door Feico Houweling en
een kaal, arm en snikheet land: Djibouti, bewerkt door
onze redactie buitenland.
VOOI
bag
1
k
■MML*
-h
G0\t NQD
Jadzjoera-
DJIBOETI
Q; km O 50
Meer
I A
1 Vv
"W
Lonken en spugen
voor kernbrandstof
John Glenn
Indira Gandhi
155,00
i
Nederland krijgt een officiële
ombudsman. Als het tijdsche
ma wordt gevolgd zal deze func
tionaris in 1982 aan de slag kun
nen. Dat is niet te vroeg: het
instituut ombudsman bestaat in
zijn land van oorsprong, Zwe
den, al sinds 1809.
Het hoogtepunt van de aandacht
voor het fenomeen ombudsman ligt
in en na de zestiger jaren.
Vooral uit de Westerse landen
volgden woedende reacties op het
feit dat India zich bij de kernmo-
gendheden aansloot. Canada, leve
rancier van het plutonium dat bij de
kernproef was gebruikt, voelde zich
Maar volgens Indira Gandhi werd
de wereld door het Westen bedro
gen. Het non-proliferatieverdrag, zo
heeft zi.) altijd volgehouden, heeft er
Die constatering was natuurlijk
volkomen juist. Een kernwapen in
handen van een land als India wès
een bron van moeilijkheden, al was
het alleen maar vanwege het feit
dat Pakistan erdoor werd uitge
daagd ook een bom te maken. De
rivaliteit van beide landen en de
politieke onrust in het gebied vor -
den de achtergrond van de Wester
se ongerustheid,
De volgende fase in de slepende
ombudsman-geschiedenis speelt in
1980. Pas dit jaar kreeg de Kamer
de memorie van antwoord met een
nota van wijzigingen toegezonden.
Daarmee heeft de Kamer zich de
afgelopen weken bezig gehouden en
weer bestond het nodige verschil
van mening tussen Kamer en rege
ring. Geen verschil meer over het
toetsingskader van de ombudsman:
dit kader is verruimd, zodat de om
budsman ook mag bekijken of de
gedraging waarop de klacht betrek
king heeft, onrechtmatig of ondoel
matig is. Ook geen verschil van me
ning meer over de naam van de
nieuwe functionaris. Deze wordt
geen commissaris van onderzoek
meer genoemd, maar gewoon om
budsman.
De discussie spitste zich toe op
drie punten. Het belangrijkste punt
was de vraag wie de ombudsman
moet benoemen, het parlement zo
als de Kamer wilde of de Kroon (de
regering), de wens van het kabinet.
Verder bleven de oude geschilpun
ten over het werkterrein van de
ombudsman overeind. De regering
hield vast aan beperking tot het
gebied van de centrale overheid. Zij
vreesde, in de rug gesteund door
een onderzoek, overbelasting van
de ombudsman als ook klachten
tegen lagere overheden (provincie,
gemeente) behandeld zouden gaan
worden. Ten slotte restte de vraag
wie bij de ombudsman kunnen kla
gen: alleen de direct belanghebben
de zoals de regering bepleit of
iedereen, zoals in de Kamer werd
gevraagd. De afloop van de discus
sie is bekend. De ombudsman zal
door het parlement worden be
noemd. Ook de uitbreiding van de
klachtgerechtigden kwam erdoor.
Het werkterrein van de ombuds-
Dat bracht in het Westen de vrees
met zich mee dat India zich defini
tief tot Moskou zou wenden; een
vrees die pas in 1977 een tijdlang
verdween omdat Gandhi als pre
mier werd opgevolgd door de meer
Zij zette de dreigementen aan het
adres van Pakistan voort en hervat
te bovendien haar spelletje van af
wisselend lonken en spugen naar
het Westen opnieuw door op het ene
moment te verklaren dat haar land
alleen vreedzaam gebruik van kern
energie beoogde en op het andere
moment met het aanleggen van een
compleet kernwapenarsenaal
dreigde als Pakistan een bom zou
maken. Dat haar buurland hiermee
in feite slechts een stap verder wil
doen op een door haarzelf op gang
gezette kernwapenwedloop vormt
voor Indira Gandhi blijkbaar geen
factor om rekening mee te houden.
Na
startse
oen d:
HOOFDREDACTIE
Jos L. Lodewijks
6, Komng
DIRECTIE. Mr. H. C van der Mlje
SAN
hele d
schole
Santp
30-jari
leerkr
lingen
ma. D
tends
dorp
„Wilhi
VEL
de Dei
25 sep
behoei
reld.
worde:
negen
ruimte
IJmuk
lening
tee di:
Polisai
lijk W<
Daai
de kle
bruikk
minde
stichti
lander
worde
goedei
revalic
kinder
Naast
kom b
lopenc
VEL
vraagt
aan d'
Averij:
bruik
baggei
men t
stadhv
schrift
begint
<8888üi
Oudeweg 12-14 Haarlem
tel 023 - 31 90 53
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling
(inclusief 4% BTW)
per maand
per kwartaal
per post
per|aar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
Gandhi een centrale rol. Dit was al
zo toen in mei 1974 in een woestijn
vlakbij de grens met Pakistan
India’s eerste en tot dusver enige
kernbom explodeerde.
Fees
jubilei
een ki
tocht
speelp
van oi
viteite
school
weer
hierop
houde
niersai
mend
de B
geëxpi
Daltor
viduel
metho
heid v
En nu vraagt India uranium voor
de Tarapoercentrale. De regering-
Carter ziet hierin een kans Indira
Gandhi aan het lijntje te houden en
vervolgens, door het uranium bij
stukles en beetjes te geven, lang
zaam zover te krijgen dat India de
internationale atoomverdragen te
kent. Die mogelijkheid hoeft echter
niet verkeken te zijn indien de VS
levering van het uranium weigeren
en India daardoor ditmaal bij de
Sovjet-Unie koopt.
Belangrijker dan een eenmalige
verkoop van een flinke hoeveelheid
verrijkt uranium is namelijk dat
een land dat zich voortdurend ont
trekt aan de internationale overeen
komsten voor kernenergie en non-
proliferatie, voor een duidelijke
keuze wordt gesteld; tekenen of
geen kernbrandstof. Wat dat betreft
heeft het Amerikaanse Congres
groot gelijk in zijn standpunt niet
verder in te gaan op de wisselvallige
politiek van Indira Gandhi.
bedrogen en verbood nog diezelfde
zomer alle uitvoer van kernuitrus-
ting naar India. Indira Gandhi beet
echter van zich af. In een toespraak
zei zij: ..Als landen ’als China,
Frankrijk, Groot-Brittannië of de
Verenigde Staten proeven doen dan
is er geen kritiek. Maar als India
een lichte lading tot ontploffing
brengt, dan schijnt de wereld ervan
te schudden”.
Sinds vorig jaar is het vrijwel
zeker dat Pakistan in het geheim
materiaal bijeen brengt voor een
atoomproef. Premier Desai had die
dreiging nooit serieus genomen,
maar Charan Singh reageerde on
middellijk op de onthullingen met
de opmerking dat India zijn besluit
geen kernwapens te maken zou her
zien als Pakistan inderdaad zou
werken aan een atoombom. De
sfeer werd zo mogelijk nog slechter
door het opnieuw aan de macht
komen van Indira Gandhi begin dit
jaar.
mening van de Kamer al te zeer
beperkt. Hij mocht slechts bekijken
of overheidsgedrag, waarover werd
geklaagd, al dan niet fatsoenlijk
was. De regering ging, de Kamer-
kritiek indachtig, weer aan het
werk en bereidde een zogenaamde
memorie van antwoord voor.
BEZORGKLACHTEN
maandag t/m vrijdag van
zaterdags van
Uitsluitend telefoon 02650-10619
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Door haar wisselvalligheid was
die politiek voor het Westen zeer
irritant. Het ene moment verkon
digde Gandhi dat de atoomproeven
alleen voor vreedzame doeleinden
waren, het andere moment dreigde
zij kernbommen te gaan produce
ren. Bovendien wendde Gandhi
zich voortdurend naar de Sovjet-
Unie wanneer het Westen bepaalde
economische hulp om politieke re
denen niet wilde geven.
„Historisch is het land een anachro
nisme, maar zolang het een rol kan
spelen tussen twee min of meer aan
elkaar gewaagde staten kan het
AlA
18 30-19 00 uur
11.30-12.30 uur
VEL
ren ge
relatie
dusvei
centru
termij
nieuw’
lijke 1
van 4
huispr
aandui
doeld i
wijkce
aan di
feiten
school)
optrek
van t
over.
Voor
1980 h
contac
buurth
nu na
in het
uitsluü
trum e
bouw
van ee
ning o'
aan ee
In vele landen wordt een instituut
opgericht dat de Zweedse ombuds
man, die zelf ook ruimere bevoegd
heden krijgt, tot voorbeeld heeft.
Ombudsmannen verschijnen in, om
een paar voorbeelden te noemen,
Denemarken (al in 1954), Nieuw-
Zeeland (1963), Israel (1966) en
Groot-Brittannië (1967).
Het ziet er naar uit dat de
Amerikaanse president Carter
nog deze maand een niet-onver-
diende nederlaag gaat lijden in
het Congres. Het gaat om het
regeringsplan 38 ton uranium te
leveren aan India, waar sinds
januari premier Indira Gandhi,
onder wier bewind in 1974
India’s eerste atoombom ont
plofte, weer aan de macht is.
Die explosie was volgens premier
Gandhi slechts een proef voor
„vreedzame doeleinden”. Maar
voor de regering in Pakistan, het
mohammedaanse buurland waar
mee India al sinds het zelfstandig-
worden in 1947 verscheidene malen
oorlog had gevoerd, was die bom
een niet mis te verstaan machtsver
toon van Indiase zijde. De toenmali
ge Pakistaanse president Boettho
reageerde onmiddellijk met de
woorden, dat zijn land ook een
kernbom zou maken „al moest het
volk er gras voor eten”.
De discussie over de ombudsman
gaat Nederland niet voorbij. In 1963
publiceert de Wiardi Beekman
Stichting, het wetenschappelijk bu
reau van de Partij van de Arbeid,
een rapport waarin wordt gepleit
voor een instantie waar klachten
tegen optreden van de overheid
kunnen worden ingediend. Dit zou
dan een „commissaris-generaal
voor bezwaren” moeten zijn, een
functionaris die de Scandinavische
ombudsman als voorbeeld heeft.
Verder verschijnt in 1964 een rap
port van de Vereniging voor Admi
nistratief Recht, waarin ook wordt
gepleit voor het instellen van een
ombudsman, in dit rapport „alge
meen vertrouwensman” geheten.
Ook regering en parlement ne
men hierna een positief standpunt
in ten opzichte van de instelling van
een ombudsman. De regering doet
altijd slechts toe gediend het bezit
van kernwapens te beperken tot de
yuidige rijke landen en ze dus uit
handen van de ontwikkelingslan
den te houden. Met het „nationaal
belang” als argument schoof zij alle
Westerse protesten ter zijde en
voerde haar politiek verder.
voortbestaan”.
Djibouti probeert goede vrienden
te zijn met zijn buren en in juli
ondertekende het met Ethiopië een
toeristisch en samenwerkingsver
drag. Het Ethiopische gebruik van
de haven van Djibouti is vermin
derd door de vergroting van de
Ethiopische haven van Asab door
de Oostduitsers. Asab verwerkt nu
50 procent van Ethiopie’s handel en
Djibouti 40.
De onder Franse directie staande
haven verwerkt ook vracht voor
beide Jemens en Somalië.
De broze economie van Djibouti,
dat een werkloosheidsgemiddelde
van 60 procent heeft, is ook getrof
fen door de dollarcrisis en sinds
april is de Djiboutifrank met twaalf
procent in waarde verminderd. De
regering besefte dit en verhoogde
de lonen van de lagere-inkomens-
groepen met vijftien procent. Zij
probeert verder het beetje natuur
lijke hulpbron dat er is, uit te buiten
en Djiboutanen op te leiden voor
leidinggevende functies.
Er is weinig dat zij aan het desola
te binnenland kan doen. Alle groen
te moet uit Ethiopië, Kenia en
Frankrijk worden geïmporteerd,
maar wel wordt een waterbottelarü
gebouwd en wordt geprobeerd de
bevolking van traditionale vleese
ters te maken tot viseters.
16,90
45.85
60,00
180,70
233.00
0.80
„India is de eerste en meest fla
grante schender van de nucleaire
verdragen”, zei de democratische
Senator John Glenn twee weken
geleden tijdens het debat over het
leveringsplan in de Senaatscom
missie voor buitenlandse zaken. Hij
af hiermee de visie weer van de
meerderheid van zowel de Senaats
leden als Congresleden, die fel te
gen het plan is om India uranium te
verkopen, omdat de regering in
New Delhi zich nooit bereid heeft
getoond de internationale overeen
komsten ter voorkoming van verde
re verspreiding van het bezit van
kernwapens (het zogenoemde non-
proliferatieverdrag) en de
internationale veiligheids-afspra-
ken te ondertekenen.
De regering-Carter kan zich ten
dele vinden in deze argumenten,
maar heeft ook rekening te houden
met de politieke gevolgen van een
weigering. „Op dit moment moeten
de VS geen wrevel veroorzaken bij
India”, zo zei minister Muskie van
Buitenlandse Zaken toen hij het le
veringsplan voor de Senaatscom
missie verdedigde. Hij wees hierbij
op de gespannen situatie in het ge
bied in verband met de Russische
inval in Afghanistan. De grootste
vrees van de Amerikaanse regering
is dat de regering in New Delhi zich
tot Moskou zal wenden voor de ge
wenste kernbrandstof. Zo’n ontwik
keling zou de toch al wankele stabi
liteit in dit gebied nog verder be
dreigen zo waarschuwde Muskie de
Senaatsleden.
Hij stelde de volksvertegenwoor
diging een compromis voor, dat
echter werd afgewezen. Volgens dat
compromis zouden de VS eerst 19
ton uranium, de helft van het totaal,
leveren aan India en de rest pas
wanneer gebleken zou zijn dat het
land de kernbrandstof inderdaad
alleen voor vreedzame doeleinden
zou gebruiken. Het argument van
de Congresleden, dat India zich niet
wenst te binden aan internationale
veiligheidsafspraken, weersprak
Muskie door erop te wijzen dat In
dia controle toestaat in de reactor
waarvoor het Amerikaanse urani
um bestemd zou zijn, de Tarapoer
centrale.
Maar het Congres ging niet
overstag, omdat India zich tot nu
toe als een uiterst onbetrouwbare
partner heeft opgesteld wanneer
het ging om afspraken op nucleair
gebied. Hierbij speelt de politiek
van de fel-nationalistische Indira
*2222=
rjAHU"
vreedzame Desai. Deze verklaarde
dat India uranium alleen zou ge
bruiken voor vreedzame doelein
den. Het Amerikaanse Congres
stemde hierop in met levering van
7,6 ton verrijkt uranium aan India.
De weg naar herstel van het ver
trouwen en een mogelijke aanslui
ting van India bij de internationale
atoomverdragen leek toen geopend,
maar deze werd vorig jaar tijdens
het bewind van Desais opvolger
premier Charan Singh weer abrupt
geblokkeerd. Aanleiding vormden
mededelingen van Westerse en
Indiase inlichtingendiensten, dat
Pakistan druk doende was Boet-
tho’s belofte ten aanzien van een
Pakistaans kernwapen waar te
maken.
1
I
man blijft voorlopig beperkt tot
klachten over de centrale overheid,
maar de mogelijkheid tot uitbrei
ding in de toekomst bestaat.
Wat staat ons, ervan uitgaand dat
ook de Eerste Kamer met het wets
ontwerp instemt, in 1982 te
wachten?
Het uitgangspunt is veelbelovend.
De ombudsman is geheel onafhan
kelijk. Iedere burger kan zich tot
hem wenden met klachten over on
behoorlijke gedragingen van de
overheid of haar ambtenaren. Ook
besluiten kunnen tot een klacht lei
den. Er zijn echter de nodige beper
kingen. In de eerste plaats is, zoals
gemeld, het werkterrein van de na
tionale ombudsman beperkt tot de
centrale overheid. Daarbij is zijn
bevoegdheid een aanvullende. Als
er andere rechtsmiddelen zijn (bij
voorbeeld een beroep op de burger
lijke of administratieve rechter)
mag de ombudsman zich niet met
een klacht bemoeien, Hetzelfde
geldt voor klachten die betrekking
hebben op besluiten, waarover een
rechterlijke uitspraak is gedaan, of
waarover de Kroon in beroep heeft
beslist. Met klachten over gedragin
gen van rechters laat de ombuds
man zich, in tegenstelling tot zijn
Zweedse collega, evenmin in.
Verder zijn er nog twee belang
rijke beperkingen. Het algemene re
geringsbeleid (ook het openbare-or-
debeleid) mag de ombudsman niet
beoordelen en ook een onderzoek in
zaken die algemene verbindende
voorschriften betreffen (wetten, mi
nisteriële verordeningen) is hem
niet toegestaan. Hij mag bovendien
slechts een oordeel geven over een
klacht en heeft geen mogelijkheden
om bestraffend op te treden. De
beperkingen waaraan de ombuds
man zijn onderworpen zijn, kortom,
aanzienlijk.
Ondanks dat is het, uit een oog
punt van rechtsbescherming tegen
de overheid, een verheugende zaak
dat een officiële ombudsman wordt
ingesteld. Wat rest, is twijfel over de
vraag waarom het allemaal zo lang
heeft moeten duren.
Djibouti is geen gezegend
land. Het is kaal, arm en snik
heet, het wordt omringd door
twee machtige, ruziënde buur
landen en het kan het niet stel
len zonder zijn voormalige kolo
niale meester, Frankrijk.
Djibouti ligt aan de strategische
straat Bab el Mandeb aan de mon
ding van de Rode Zee en was de
voornaamste haven ven Ethiopië,
door een 60 jaar oude spoorweg
verbonden met Addis Abeda
Het is praktisch een stad-staat,
waarvan de helft van de 300.000
inwoners in de hoofdstad woont,
waar sjieke Franse restaurants eten
opdienen tegen Parijse prijzen. Op
het steenachtige, zinderende „plat
teland", bedelen armer inwoners
bij passerende automobilisten om
water.
Het meeste water dat in de hoofd
stad wordt gedronken is in flessen
uit Frankrijk ingevoerd, een teken
van Djibouti’s afhankelijkheid van
het land, dat het tot 27 juni 115 jaar
lang regeerde. Onder de 10.000
Franse inwoners zijn 3.500 soldaten
van Vreemdelingenlegioen, land
macht, marine en luchtmacht. Dji
bouti krijgt elk jaar 500 miljoen
gulden ontwikkelingshulp van
Frankrijk en daarnaast financiële
bijstand van Saoedi-Arabië en Irak.
Oorspronkelijk was de aanwezig
heid van Franse militairen in Dji
bouti tegenwicht voor de Britse ba
sis in Aden, aan gene zijde van de 30
kilomter brede straat van Bab el
Mandeb. Groot-Brittannië trok zich
in 1967 uit Aden terug en de haven
ontvangt nu regelmatig Russische
oorlogsschepen, van met raketten
uitgeruste oppervlakteschepen tot
atoomonderzeeërs.
Djibouti, dat 23.000 vierkante ki
lometer groot is, was vroeger het
Franse „territoire” der Afars en Is
sas, naar de twee hoofdstammen
die er leven. De Afars waren van
huis uit nomaden die Djibouti bin
nenkwamen vanuit Ethiopië. De Is
sas vormen de meest noordelijke
familie van het Somalische volk en
maken 60 procent van de bevolking
uit.
Omtrent de onafhankelijkheid
bestond de vrees dat de oude ge-
biedsruzies tussen Ethiopië en So
malië weerslag zouden krijgen in
Djibouti, waar de twee hoofdstam
men ook niet bepaald in pais en
vree leefden. Maar de regering van
president Hassan Gouled, een Issa,
is zorgvuldig uitgewogen (de pre
mier is een Afar) en zij werkt erg
hard aan het verschaffen van een
eigen identiteit als Djiboutanen.
Nadat Djibouti onafhankelijk was
geworden beschuldigden Ethiopië
en Somalië er elkaar van aan te
sturen op omverwerping van de
nieuwe regering.
De oorlog die Ethiopië en Somalië
in 1977 en 1978 hebben gevoerd over
ue m etnische zm Somalische streek
van Ogaden, heeft voor Djibouti het
aanvullende vraagstuk van 25.000
vluchtelingen meegebracht. Een di
plomaat zegt over Djibouti’s delica
te positie aan de Hoorn van Afrika:
West-Europa de veinouuiug tussen
burger en overheid weer bijzondere
aandacht krijgt. De steeds machti-
ger positie van de overheid maakt
dat de positie van de individuele
burger in de verdrukking komt. Op
diverse terreinen worden pogingen
ondernomen om deze positie te ver
sterken. Niet alleen met betrekking
tot beschikkingen (bijvoorbeeld
vergunningen) van de overheid,
maar ook bij gedragingen van de
overheid en haar ambtenaren. In
verschillende landen herinnert men
zich het bestaan van de ombuds
man. Ook in Zweden, waar de taak
van de Justitieombudsman sinds
1809 geen wijziging heeft onder
gaan.
dit in een in 1969 aan de Tweede
Kamer aangeboden Nota inzake het
Ombudsmanvraagstuk. De behoef
te aan een ombudsman wordt in
deze nota erkend. Gedacht wordt
aan de instelling van een parlemen
tair onafhankelijke figuur, die
klachten krijgt te behandelen met
betrekking tot het door de centrale
overheid gevoerde bestuur. Klach
ten kunnen niet rechtstreeks bij de
ombudsman worden ingediend. De
Commissie voor de Verzoekschrif
ten uit de Tweede Kamer moet als
sluis dienen.
Deze regeringsnota wordt begin
1971 in de Tweede Kamer behan
deld. De Kamer steunt de regerings
nota in grote lijnen, maar spreekt in
een motie wel de wens uit dat de
ombudsman rechtstreeks door de
burger moet kunnen worden bena
derd.
Vervolgens treedt de grote stilte
in, die volgens kwade tongen te wij
ten is aan frisse ambtelijke tegen
werking. Pas in 1976 komt de rege
ring (kabinet-Den Uyl) met een
wetsontwerp, genaamd wetsont
werp commissaris van onderzoek.
In hetzelfde jaar stelt de gemeente
Rotterdam, het lange wachten moe,
een eigen gemeentelijke ombuds
man aan.
In het landelijke wetsontwerp
komt de regering tegemoet aan de
Kamerkritiek uit 1971 en stelt men
een commissaris van onderzoek
(«ombudsman) voor, die recht
streeks door de burgers kan wor
den benaderd en op eigen initiatief
een onderzoek kan instellen. Om
praktische redenen (angst voor
overbelasting) blijft het werkter
rein van de ombudsman beperkt tot
klachten over de centrale overheid.
Het hele politieapparaat, dus ook de
gemeentepolitie, wordt daarbij tot
de centrale overheid gerekend. De
Tweede Kamer reageert niet onver
deeld enthousiast op dit wetsont
werp. De beperking van het werk
terrein van de ombudsman oogstte
forse kritiek. Bovendien werd in het
ontwerp het toetsingskader van de
commissaris (ombudsman) naar de
BUREAU
Redactie en administratie
Lange Nieuwstraat 427, Umuiden
postbus 18, 1970 AA Umuiden
tel redactie 02550-15389
na kantoortijd 02208-3577
tel. adm: 02650-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex 41866
ADVERTENTIES
telefoon 023-31 90 53
GROENTJES
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
De Justitieombudsman, die in,
1809 in Zweden zijn intrede deed, is
een produkt van de Frihetstid (Vrij-
heidstijd), een periode die van 1719
tot 1772 duurde en waarin in dat
land grote waarde werd toegekend
aan de positie van het individu in de
samenleving.
De individuele geestelijke vrij
heid van de burger staat voorop; de
Justitieombudsman ontstaat dan
ook vanuit de gedachte dat de bur
ger op bescherming moet kunnen
rekenen tegen onheuse gedragin
gen van de overheid. Deze ombuds
man wordt door het Zweedse parle
ment aangesteld (ombud=vol-
macht) en controleert rijksambte-
naren en rechters. Ook gemeente
ambtenaren die rijkstaken vervul
len, bijvoorbeeld de politie, vallen
onder zijn gezag. (Exact dezelfde
afbakening van bevoegdheden zal
ook de Nederlandse ombudsman
krijgen).
Bij de Zweedse Justitieombuds
man kunnen burgers zich beklagen
indien een ambtenaar naar hun me
ning bij de uitoefening van zijn
dienst tactloos en ondoordacht te
werk is gegaan. De ombudsman
geeft na een onderzoek zijn oordeel
over het optreden van de ambte
naar. Sancties heeft hij niet tot zijn
beschikking. Het instituut ombuds
man werd bij de invoering in Zwe
den gezien als een verfijning van de
controlefunctie van het Zweedse
parlement. Bovendien zag men het
als een prikkel om ambtenaren ex
tra attent te laten zijn op hun ver
antwoordelijkheid ten opzichte van
de burgers.
Het duurt tot na de Tweede
Wereldoorlog voordat vooral in
