Technische beheersing immens bij uitzonderlijk pianist
Pollini blijft een topfenomeen
Schakels puur toneel
in stoffige opvoering
Oratoriumzanger
Willem Ravelli
overleden
Staccato vuurwerk bij
The Brothers Johnson
Verzameling modieuze feiten in Midzomer van Julian Mitchell
Hersenloos stuk bij Haagse
Prima, eigentijdse rock
van Fred Banana Combo
Nadruk op emoties in
pantomimeversie Hamlet
Comedie
Filmpionier Sol
Lesser overleden
8
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1980
Theater met Heijermans-reconstructie
Theater Tomaszewski niet helemaal overtuigend
Zelfs Yesterday van Beatles als dansmuziek
'W
KUNST
I
t mij
ng
n.
Mb 1
AMSTERDAM. Een uitver
kochte, snikhete zaal - een ovatio
neel applaus: alle ingrediënten,
die bij een Pollinirecital horen
waren, gisteravond in optima for
ma aanwezig. Kenners van het
concertwezen weten hoeveel er
voor komt kijken voordat een
kunstenaar zich deze erkenning
verwerft, en ook dat een dergelij
ke roem niet altijd alles zegt over
de artistieke kwaliteiten van het
ogenblik. Wat dat aangaat is een
carrière te vergelijken met een
rotsblok: eerst is er geen bewe
ging in te krijgen, later is er geen
houden meer aan.
MAURIZIO POLLINI.
Amsterdam,
21
ALWIN BAR
JAN BAART
KO VAN LEEUWEN
Theater heeft het niet veel verder ge-
bara, de vrouw van de wereld, altijd een- -
it.
JOHN OOMKES
ALMA POST
Zo was hij een bekend vertolker van de
christuspartij in Bachs Matthauspassion.
Willem Ravelli heeft gedoceerd aan de
conservatoria van Den Haag en Antwer
pen. Hij was officier in de orde van Oran
je Nassau en in de kroonorde van België.
Van de melodielijn van de ballad is
nauwelijks iets overgebleven, van de bal
lad evenmin. Op een zeer strakke vier
kwartsmaat wordt met een Cockneyac
cent enige malen monotoon het woord
Yesterday geroepen, terwijl als in een
soort vraag- en antwoordspelletje beken
de regels als „All my troubles seemed so
far away” daar tussendoor afgeraffeld
worden. Heiligschennis, parodie? Niets
daarvan.
Op de debuutelpee van wat een van de
meest afwijkende Westduitse bands van
het moment moet zijn komen in totaal 16
songs voor alsof het een K-Tel-uitgave
betreft; vier daarvan zijn covers zoals
Yesterday, maar zijn zo verfomfaaid dat
het origineel er nauwelijks in herkenbaar
is. Verantwoordelijk voor een strikt ritmi
sche aanpak, die zeer op de danslust
werkt zonder vreemd genoeg een moment
te vervelen zijn gitarist Godfrey Tollmann
en de Engelse bassist Bill Brown
meen. Een der weinige uitverkorenen on
der de vele geroepenen. En een van een
heel uitzonderlijk soort. Bij niemand an
ders haast heb je zozeer het gevoel, dat het
„zo hoort, en niet anders”, waardoor de
voorspelbaarheid van het spel vaak erg
groot is. Typische verrassingen, onver
wachte kleuren en dergelijke (ik denk
bijvoorbeeld aan Brendel of aan Alicia de
la Rocha) komen bij hem weinig voor..
Maar dat betekent in de verste verte niet
dat er een automaat aan de gang is. Pollini
blijft altijd dienstbaar aan de componist -
juist daarom is zijn persoonlijkheid zo
groot. Hij heeft het niet nodig, zoals zovele
anderen, om te épateren en ten behoeve
daarvan de compositie te misbruiken. En
na Combo maakt is daar een perfecte
afspiegeling van; een eigentijdse vertaling
van zeer fysiekgerichte rock ’n roll.
Vooral de klaterende stem van de Ame
rikaanse Nlcolle Meyer, de lichtafgestelde
(„treble”) gitaar van haar man Godfrey en
de stevige afterbeat van de ritmesectie
zorgen voor een geluidsmix die beslist
apart aandoet. Behalve het geslaagd ver
werken van covers van anderen zoals
She Loves You van The Beatles, Please
Please Please en Good Loving van James
Brown en Wilson Pickett’s Land of 1000
Dances (waarbij de swing wordt gladge-
trokken) weet dit afwijkende Duitse
groepje zijn eigen gedrag in alle opzichten
te relativeren.
Nergens wordt geposeerd, voortdurend
wordt op een zeer aanstekelijke manier
omgesprongen met het publiek. Het moge
duidelijk zijn dat danslustigen er een pri
ma rock ’n rollband bij hebben juist op
een moment dat oprechte eenvoud een
schaars goed in dit genre begint te wor
den. Variatie is er bij dit combo overigens
genoeg. Met zwier wordt van instrument
gewisseld, met vuur wordt Del Shannon’s
Runaway vertolkt en het lijflied Banana
Flip vormt een vingerwijzing voor de
hechtheid van dit kollektief, dat wel eens
erg groot zou kunnen worden.
Recital door Maurizio Pollini, pia
no. Programma: werken van Chopin,
Debussy en Strawinsky.
Concertgebouw,
september 1980.
De basgitaar speelt bij funk een centra
le rol. De zogenaamde „poppin” bastech
niek (waarbij de snaar met zoveel kracht
aangeslagen wordt, dat hij tegen de steel
ketst) werd aanvankelijk ontwikkeld in
het funkensemble van Sly Stone. Vanaf
toen is het in de funkbeweging een sport
geworden om het instrument zo snel en
ritmisch mogelijk te bespelen. Het lijkt er
sterk op dat Louis Johnson zijn concur
renten momenteel ver achter zich heeft
krankzinnig te laten verklaren, omdat ze
dat vooral financieel goed uitkomt, vor
men niet de pijlers die vrolijkheid schra
gen. Maar Schakels bezit wel degelijk de
mogelijkheid om ook nu nog aanvaard
baar te worden opgevoerd. De intriges
zijn daarvoor boeiend genoeg, de mense
lijke verhoudingen voldoende scherp ge
tekend
Het draait in het stuk om de vijfenze
ventig jarige archeoloopg Sir Noel Cunllf-
fe, een man van formaat, die vrienden en
bekenden bijeen heeft geroepen voor iets
wat zijn zwanezang of het opmaken van
zijn laatste rekening lijkt te moeten zijn.
Dat behelst een stel bekentenissen van
Sir Noel, die geen van alle gering zijn, en
elk op zich al een heel drama zouden
kunnen voeden: Sir Noel lijdt nog steeds
onder een liefde voor een jongen die in de
Spaanse burgeroorlog omkwam; Sir Noel
heeft ontdekt dat zijn wetenschappelijke
arbeid niets betekent; Sir Noel heeft het
eens ten overstaan van zijn vriendin Bar
bara (een van de toehoorders) van angst in
zijn broek gedaan.
Wat nu laat Julian Mitchell de overige
personages doen als reactie op dit alles?
Niets. Hij geeft ze een hoop kletspraat in
de mond, van de gruwelijkste soort, maar
van een of ander blijk dat Sir Noel’s
bekentenissen zijn aangekomen is geen
sprake. De vraag is trouwens of het wel
echte bekentenissen zijn, die Sir Noel uit,
want aan het eind zegt hij tegen Mike, zijn
huisgenoot en lievelingsstudent, dat hij
„die hele vertoning van vandaag heeft
opgezet om Mike van hem te bevrijden,
om de leerling in staat te stellen de leraar
te zien zoals deze werkelijk is”. Is het dan
een stuk over de verhouding leraar-leer-
ling? Niet merkbaar, voor we aan deze
claus toe zijn. De thematiek verandert
voortdurend, en zo blijft er geen enkel
thema overeind.
Bartók. Wat er in dit (op zichzelf al sublie
me) stuk gebeurde grensde werkelijk aan
het magische.
Het Hamlet-gegeven vraagt om een an
dere aanpak. De koningszoon die in den
vreemde hoort dat zijn vader overleden is,
keert terug naar huis en vindt daar zijn
moeder met zijn oom op de troon. De
moord door dit tweetal op zijn vader ge
pleegd, wordt door Hamlet vermoed maar
hij kan het niet bewijzen. Met behulp van
een groep toneelspelers lokt hij de moor
denaars uit hun tent. De ontknoping leidt
tot een bloedige slachting waarbij alle
hoofdfiguren sneuvelen. Henryk Tomas-
Hamlet in de versie van het Poolse
Pantomimetheater Tomaszewski.
Regie en choreografie: Henryk To
maszewski. Hamlet: Marek Oleksy.
Schouwburg Leiden, 20 september
1980. De voorstelling gaat in septem
ber, november en december door ons
land. Komt 24 september in het Cul
tureel Centrum te Amstelveen.
HOLLYWOOD (UPI). —Sol Lesser,
Oscar-winnaar, filmpionier en een
van de mannen die Hollywood groot
maakten, is vrijdag op negentigjari
ge leeftijd overleden.
Concert: Fred Banana Combo. Bezet
ting: Nicolle Meyer (zang, bas, drums),
Godfrey Tollmann (zang, gitaar), BUI
Brown (zang, bas, gitaar) en Karl Step
(drums, gitaar). Kennismakingstour-
neetje door Nederland; zaterdag a.s.
nog in Paradiso, Amsterdam.
De Gigant, Apeldoorn, 20 september
1980.
O)
st
2
LAREN (ANP). In Laren is zondag
morgen op 88-jarige leeftijd de zanger
Willem Ravelli overleden. Ravelli, gebo
ren in Den Haag was aanvankelijk opera
zanger, maar meer bekendheid kreeg hij
later als oratoriumzanger.
dat terwijl zijn virtuositeit bepaald ver
blindend is.
Zoals zo’n Strawinsky uit zijn vingers
rolt bijvoorbeeld - ook als zijn controle
over de moeilijkheden iets minder groot
was dan we van hem gewend zijn - is wel
ontzagwekkend. In elk geval is zijn techni
sche beheersing van deze moordend zwa
re compositie immens. Heel knap was ook
de volledige greep op het stuk als geheel -
zonder zo’n totale conceptie valt het (het
gaat hier immers om gearrangeerde bal-
letfragmenten) in brokken uiteen.
Een fenomeen is Pollini ook in zijn
veelzijdigheid. Waar andere pianisten zich
mln of meer specialiseren (hun kunnen als
het ware in een trechter gieten; vaak om
naam te maken) speelt Pollini zo ongeveer
alles. Andere pianisten konden zich welis
waar „troosten” met de gedachte dat de
Franse muziek uit de eerste helft van onze
eeuw (Fauré, Debussy, Ravel) bij hem niet
aan bod kwam, maar ook deze sprong in
die volkomen aparte wereld werd gister-
werd, maar dat dat wel zal zijn wat hij zelf
het liefste wou, want op seksueel gebied
was hij ook een masochist. Zonder blik
ken of blozen. Zoiets kan alleen uit de pen
rollen van een hersenloos schrijver. Mid
zomer is acteurstoneel van de eerste orde,
niet bedoeld om een idee over te dragen
maar om een acteur te laten schitteren. In
Engeland speelde Sir John Gielgud de rol
van Sir Noel, de Haagse Comedie heeft
het stuk kennelijk op repertoire genomen
voor Paul Steenbergen, die de oude slim
merik, die Sir Noel is, inderdaad prachtig
en tot in alle vezels geloofwaardig neerzet.
Ellen Vogel staat tegenover hem als Bar-
Uit het concert van gisteravond bleek
weer eens dat er bij Pollini geen enkele
discrepantie tussen acclamatie en presta
tie bestaat. Hij is en blijft een topfeno-
bracht dan tot een stoffige opvoering van
puur toneel. Het geheel leek op een recon
structie en de vraag blijft waarom een
regisseur tot een dergelijke zaak besluit.
Kortom, elke eigen visie vanuit de regie op
Heijermans stuk ontbreekt hier. Het is
slechts aan de auteur te danken dat ook
deze Schakels-opvoering krachtig genoeg
blijft om niet helemaal als mislukt te
beschouwen.
zewski toont een romantische dichterlijke
hoofdpersoon, een gekwelde Hamlet, een
zelvig en somber. De emoties van Hamlet
en de andere belangrijke rollen krijgen
alle aandacht. Het decadente gegeven
leidt daarbij soms tot haast pathetisch
overkomende emotie. Afstandelijkheid in
de esthetische stijl van die voorstelling als
totaliteit voorkomt echter enerzijds een te
ver doorschieten van die emoties, staat
anderzijds ook een sterke betrokkenheid
van de toeschouwer in de weg.
De gecompliceerdheid van het Hamlet-
gegeven krijgt bij het Pools pantomime
theater vaak schitterende beelden en
soms overtuigende passages, maar als ge
heel blijkt dit toch niet de sterkste voor
stelling van regisseur en choreograaf To
maszewski. De vijftig medewerkers be
reikten in de tweeënhalf uur durende
voorstelling zeker niet de overrompelende
ervaring zoals bij Gilgamesj. Ook wordt
geen nieuw licht geworpen op de persoon
Hamlet. Eerder lijkt de thematiek hen niet
helemaal te passen. Fraai en heel knap
doordacht komt de voorstelling wel over.
Dat dit als te weinig ervaren wordt, komt
door de perfectie die het gezelschap zelf
uitstraalt en de hoge standaard die we van
hen gewend zijn.
LEIDEN. Hamlet door Tomaszews
ki. De weifelende kroonprins, als hoofdfi
guur in een vijandige en onrechtvaardige
wereld, met de strijd om de koningstroon
en een dramatisch verlopende liefde als
belangrijkste gegeven in de bewerking
van het Pools pantomimetheater. Thea
ter Tomaszewski ontleent zijn grootste
kracht aan het puur lichamelijk uitstra
len van emoties. De intellectuele spits
vondigheden van Shakespears oorspron
kelijke toneelstuk kunnen dan niet ver
wacht worden. De persoonlijke drama’s
van de hoofdfiguren krijgen in de panto-
mimeversie echter wel het volle pond.
avond gemaakt. En zoals we van Pollini
kunnen verwachten klonk er een tamelijk
reële Debussy, zonder „impressionisti
sche” wazigheid, meer een Japanse prent
dan een Monet, om het zo maar uit te
drukken. Kon ik me de Voiles wel iets
verfijnder en dichterlijker voorstellen, de
andere preludes werden ideaal vertolkt.
Zoals gezegd met heldere contouren,
maar ook volgens het klankideaal van
Debussy, die deze zelf omschreef als „zo
danig pianospelen, dat men vergeet dat
het instrument hamertjes heeft”. Wat dat
betreft was met name de Cathedrale eng-
loutie een wonder van klankschoonheid.
Hij was mede-oprichter van de
filmmaatschappij First National Pic
tures die later werd overgenomen
door Warner Bros. Hij produceerde
meer dan honderd films, waaronder
negentien Tarzan-producties.
Hij boekte groot succes met <ie ver
filming van Oliver Twist en een docu
mentaire over de Kontiki-expeditie
en maakte als eerste filmproducent
gebruik van kinderen in sterrollen.
Hij opende een filmbeurs in San
Francisco, gaf les in cinematografie
en dreef een eigen theater.
Voor zijn belangrijke werk voor de
filmindustrie is hij herhaaldelijk on
derscheiden.
der, maar altijd de moeite waard om naar
te kijken. Eric van Ingen speelt met pas
sende bescheidenheid een naar het twee-
de plan geschoven vriend van Sir Noel, j
Sacco van der Made zet een fraaie butler
neer, Anne-Wil Blankers een levendige
„activiste” (Een van de modieuze ingre
diënten waarmee Mitchell zijn stuk ge-
kruid heeft). Zij geven allen hun onduide-
lijke personage nog wat persoonlijke trek
ken mee. Dat kan ik niet zeggen van Eddy
Brugman, wiens Mike totaal duister blijft.
Een onmogelijk vervelend echtpaar wordt
door Carl van der Plas en Anne-Marie
Heyligers in het karikaturale getrokken.
Voorstelling: Midzomer (Half Li
fe) van Julian Mitchell. Vertaling:
Martin Hartkamp. Regie: Jo Dua.
Dekor en kostuums: Hans Christi
aan, Spelers: Paul Steenbergen, Sac
co van der Made, Carl van der Plas,
Anne-Marie Heyligers, Eddy Brug
man, Eric van Ingen, Ellen Vogel,
Anne-Wil Blankers. Première: 20
september 1980 in de Koninklijke
Schouwburg te Den Haag.
Veel rockmuziek moge in de oren van
jazzminnenden of liefhebbers van klassie
ke muziek als walgelijk eenvoudig
overkomen. Vooral accenten en herhalin
gen in het ritmische schema schijnen
daarbij stompzinnig over te komen. Pas
bij gewenning aan schematische ritmiek
die een verre afgeleide is van Afro-Ameri-
kaanse muziek blijkt de functie en de
schoonheid. De muziek die het Fred Bana-
Waar de mensen dan het hele stuk door
over praten? Sir Noel leeft in een milieu
waar gemeenplaatsen bon ton zijn, en die
vliegen dan ook over de planken. Het erge
is dat niemand zich daarbij schijnt te»
realiseren wat hij precies zegt. Over de*
jongen die in de Spaanse burgeroorlog
stierf horen we dat hij daar mishandeld
ARNHEM. Waarom speelt een to
neelgezelschap het toneelspel Schakels
van Herman Heijermans? Of, waarom
speelt men Heijermans? Het antwoord op
zulke vragen is niet zo moeilijk. Heijer
mans schreef toneel van een soort dat je
zelden aantreft. Knap gedoseerde emo
ties, rechtstreeks afgeleverd, zonder on
nodige omhaal en bovendien over geloof
waardige gebeurtenissen. Ook Schakels,
door Heijermans zelf omschreven als een
vrolijk spel van de huiselijke haard, is
zo’n stuk vol herkenbare mensen. Toneel
groep Theater heeft het daarom negen
jaar, nadat de Haagse Comedie het met
Ko van Dijk in de belangrijkste rol speel
de, op het repertoire genomen en het is nu
Bernhard Droog die een prachtige weer
gave geeft van Pancras Duif. Minder
expressief dan destijds Van Dijk, wèl
meer bewogenheid door vakmatige' zelf
beheersing.
En hiermee zijn we dan onmiddellijk
aangeland bij de grote tegenstellingen in
de merkwaardige opvoering van Theater.
De van oorsprong Duitse regisseur Jo
chen Neuhaus heeft er blijkbaar geen
enkele moeite mee gehad de Hollandse
binnenhuissfeer van weleer minutieus uit
te beelden. In een langdurige, vrijwel inte
grale opvoering treft het publiek anno
1980 een Heijermans van het begin van
deze eeuw aan. Behalve in het derde be
drijf, waar de bekrompen personages bij
na zo voortreffelijk uitgroeien dat ze tot
karikaturen van zichzelf komen, ligt er
over het gehele stuk een storende zwaar
moedige ernst.
Schakels is natuurlijk lang niet zo’n
vrolijk stuk als Heijermans zelf beweerde
Kinderen die op een louche moment een
arts in de arm nemen om hun vader
Ook de Chopinpreludes aan het begin
van het concert kwamen volledig tot hun
recht (misschien een enkele maal iets te
snel, de prelude in bes klein bijvoorbeeld),
soms met opvallend mooi pedaalgebruik.
Maar het mooiste bewaarde Pollini voor
het slot: als toegift speelde hij de Klënge
der Nacht uit de suite lm Freien van
AMSTERDAM. Louis Jonhson, bas
sist van The Brothers Johnson, was za
terdag de ster van de avond in Carré.
Zijn gloeiendhete staccato-aanslag
vormde de middelpuntvliedende kracht
van een dampend funkgezelschap. Het
was onvoorstelbaar, zo snel als zijn rech
terhand telkens weer van grote hoogte op
de snaren neerkwam en hoe vervolgens
zijn onwijs lange vingers elastische pluk-
bewegingen uitvoerden, terwijl daarbij
de linkerhand als een spin over de basgi-
taarhals schoof.
That We Are Missing (opgedragen aan
producer en „Guru” Quincy Jones) klon
ken niet allemaal even wild en hoekig,
maar de ritmiek was overal nadrukkelijk
aanwezig. Zeker ook de twee zangeressen
droegen met intens knap gillen, gorgelen
en sissen (of liever: tsissen) bij tot de sectie
percussie. Bij al dat staccatowerk was het
niet eens altijd meer duidelijk dat de twee
broertjes Johnson (Louis dus, en George
op gitaar) de dienst in het gezelschap
uitmaakten. Dat zag er zeer democratisch
uit derhalve. Een harde kraak in de instal-
Concert: The Brothers Jonhson. Be
zetting: Louis Jonhson, basgitaar,
bassynthesizer, zang. George John
son, gitaar, zang. Richard Heath, per
cussie, zang. Alex Weir, gitaar, zang.
Wayne Vaugh, toetsinstrumenten,
zang. Kenny Richens, Joseph Perez,
Bobby Rodriquez, blaasinstrumenten,
zang. Valerie Johnson, Mildred Black,
zang. Ricky Lawson, drums.
Carré, Amsterdam, 20 september
1980.
gelaten. Zijn lange solo in Get The Funk
Out Ma Face, maakte wat dat betreft veel
duidelijk. Na afloop werd de oververhitte
bassist bij wijzen van grap door helpers
afgevoerd.
Trouwens, bij alle instrumenten en ook
zangstemmen staat in de funk het ritmi
sche element centraal. Bij een elfmans
band (waarvan ook nog eens bijna alle
leden zingen) levert dat dus een bont-
swingende schakering van over elkaar
buitelende accentverschuivingen op.
Strawberry Letter 23 „Stomp” Is It Love
Het Pantomimetheater Tomaszewski
hebben we al met verschillende voorstel
lingen in ons land kunnen zien. Vooral
met de zeer poëtische uitbeelding van het
epos over koning Gilgamesj en zijn tegen
pool de natuurmens Enkidu, maakten de
Polen indruk. De grote natuurlijkheid en
lyrische kracht van de mimespelers kon
den daarbij op hun best gezien worden.
Met vrijwel naakte lichamen gebruikt als
een indrukwekkend esthetisch element,
maar tegelijkertijd als een feilloos en
puur instrument bij de uitbeelding van
elementaire gevoelens en situaties.
Het landhuis met terras waar de hande-
ling zich afspeelt voerde Hans Christiaan Z
geheel in beige uit, tot de boombladeren
aan toe. Misschien symbolisch bedoeld,
maar wel wat saai, en symboliek is aan dit
stuk niet erg besteed. Een door het stuk
vereiste Eik zag er uit als een Kastanje. Z
Als men bij dergelijke kleinigheden al niet
meer nadenkt, dat weet ik het niet meer.
latie aan het begin van het programma
zorgde helaas voor een minder welkome
ritmische bijdrage.
Voor de pauze stond de zes mannen en
vrouwen tellende Cheyenne op het toneel.
Een Nederlandse funkformatie die het er
opvallend goed vanaf bracht. Zeer grap
pig waren de pogingen van de bassist onr ’i
ook een soort Louis Johnson te worden.
Nog even oefenen.
JOOST NIEMÖLLER J
APELDOORN. Mijn oude leraar En
gels op het lyceum was een redelijk tole
rant mens, die op innemende wijze Bot
tom uit A Midsummernight’s Dream imi
teerde, zelf viool speelde, maar niets van
het beatexplosie moest hebben, totdat
Paul McCartney voor miljoenen tv-kij-
kers Yesterday vertolkte. De gedachte
dat The Beatles misschien toch muzikaal
iets voorstelden, begon hardnekkig bij
hem post te vatten. Het is hem gelukkig
niet meer gegund om. dit lied in de ver
krachte versie aan te horen van het Duit
se kwartet het Fred Banana Combo, an
no 1980.
Margreet Blanken en Bernhard Droog als Pancras Duif en zijn huishoudster Marianne
(Foto Wouter van Heusden)
DEN HAAG. Thuisgekomen van de
voorstelling ben ik het stuk nog eens
gaan lezen, denkend dat het aan mij lag.
Maar nee, het lag niet aan mij. Midzomer
(Half Life 1977) van Julian Mitchell is
een volkomen on-stuk. Een verzameling
min of meer modieuze feiten, door geen
enkele dramatische lijn verbonden, en
verstoken van emotionele weerklank.
Voorstelling: Schakels. Toneelspel
van Herman Heijermans. Regie Jo
chen Neuhaus. Décor Tom Schenk.
Spelers: Bernhard Droog, Edmond
Claessen, Eric van der Donk, Michiel
Kerkbosch, Jan Gorissen, Angélique
de Boer, Arthur Boni, Elsje Scher-
jon, Caroline Beukman, Anny de
Lange, Magreet Blanken, Dries
Krijn, Cor van den Brink, Robert
Sobels, Piet Ekel, Willem Paul Edel
man, Pim Lambeau, Première 19 sep
tember 1980, Stadsschouwburg,
Arnhem.
