w
Sander van Gelder
nu
van Wolvenvallei
n
I
burgemeester”
Br s 1
LUXE
ZAT ECAGS gjjVOEGSEL
I
r
F
II
t i
IIfZ
I
IN
I
I
H I
GA-
I
it
i
door Udo J. Buys
MW.
Huur als rente
I
A
In een tijd dat de toeristenindustrie
klap op klap krijgt, reisorganisaties
over de kop gaan of tegen een
faillissement aanleunen, hotel- en
appartementbedrijven in staat van
alarm zijn, heeft de Nederlander
Sander van Gelder de toeristische pers
in Portugal verrast met de mededeling
dat hij zijn zeer luxueuze vakantiedorp
aan de Algarve ten westen van Faro
fors gaat uitbreiden en zijn
personeelsbestand, nu duizend
mensen, in enkele jaren denkt op te
voeren tot drieduizend. Een
opmerkelijk bericht, want ook de
handel in tweede huizen stagneert.
Tenminste, waar het om
bestemmingen naast de deur gaat, in
eigen land, België en Luxemburg. Hoe
verder is in dit geval niet alleen
duurder, maar ook meer gevraagd,
want Van Gelders witte villa’s zijn nog
steeds zeer in trek. Udo Buys sprak
met „burgemeester” Van Gelder.
Horloges
De grootste
Anti-dictatoriaal
I
l
K
I
W/vi
K AR
Ki
Aw A,-
w
L-
n
i
n
n
■S:>.
J
>n
e
t
ie
i
de Bijenkorf als chef van de
A
I*
Heller.
i
le
v<v
1
i
aken
ogen
jaar tijd had ik er dertig mer
werken, vertelt hij. Hij was
inmiddels getrouwd met de
Je zou de Nederlander Sander van Gelder de enige buitenlandse
burgemeester aan de Portugese Atlantische kust kunnen noemen.
Kunnen, want de Portugese grondwet voorziet niet in een dergelijke
benoeming van een buitenlander. Toch functioneert Van Gelder op
eenzelfde manier en staat hij aan het hoofd van een solide werkend
vakantiedorp. Zonder overdrijving een „Garden of Eden” in de arme,
droge Algarve, Portugals meest zuidelijke provincie, die nog maar net
door het massa-toerisme is ontdekt.
hij kans voor z:
in Venlo, waar
naam zijn eerst
opende.
de etalages, etaleerden altijd
bepaald onderwerp, fietsen,
en daaromheen drapeerden i
waren, geloof ik, de eerste zj
waar de mensen zittend een
„We kenden het al van vakantie. We
gingen naar een huis kijken,
kwamen in Vale do Lobo en hebben
daar een stuk grond gekocht. Later
ben ik benaderd om met twee
andere Nederlanders en een
Amerikaan het hele park te kopen.
Ik dacht: dat kan geen kwaad, eind
1977 zijn die anderen eruit gestapt
en per 1 januari 1978 heb ik alle
aandelen overgenomen”.
„Het park was toen vijfjaar in
vrijwillige liquidatie, er was al die
hebben eens pnder water
geëtaleerd, dat sloeg enorm in”,
vertelt hij.
Qok verder keek hij om zich heen,
probeerde juweliers samen te
brengen in een „goudgroep”, maar
dat initiatief mislukte door de
individualiteit in de branche. Van
Gelder: „Het liep op een compleet
fiasco uit. Iedereen had andere
ideeën, er kwam geen
eenstemmigheid”. Maar hij
verkreeg er wel informatie oVer
andere zaken door en dat was het
begin van de groei.
Sander van Gelder op zijn jacht
Ocean Beach
nu heb uitgewerkt. Misschien was
dat te veel. Het land had het
moeilijk, toen kwam ik met een
tennispark, nachtclub, betere
service. Dat geloofde men niet. Er
waren zoveel mensen die dingen
beloofden die niet kwamen. Ik had
waarschijnlijk beter kunnen
zwijgen en gëwoon stap voor stap
naar buiten moeten treden. Nu was
het té ambitieus. Ik geloof dat we nu
pas in een stadium komen dat ze het
wél geloven.”
Dat werkt in allerlei besturen door,
ook op regeringsniveau. Daarom
duurt alles lang. De wet kent ook
geen kort geding, als er geschillen
zijn heeft het helemaal geen zin om
een procedure aan te spannen.
Want het duurt jaren en jaren
voordat dan wat geregeld is. Het is
in de regel de tijd die dit soort zaken
oplost”.
Een stukje van de 750 hectare die
het heuvelachtige privé-park van Van
Gelder groot is. Veel van de huizen
gaan verborgen in het struweel, waar
tussendoor de golfbaan zich een weg
baant.
Ruimte daarvoor is er in Vale do
Lobo genoeg, op het moment is
slechts een kwart van het totale, vrij
heuvelachtige terrein bebouwd.
Voor de landschapsplanning heeft
Van Gelder zich verzekerd van de
adviezen van prof. Grenville Pullen,
een Brit, die voorheen huisarchitect
en vriend van de ex-sjah van Iran
was. En in de raad van bestuur,
waarvan hij zelf president is en zijn
echtgenote Ruth vice-president
heeft hij John Margets benoemd, de
vermogende Engelsman die
indertijd, in opdracht van de vorige
eigenaars, bij de liquidatie was
betrokken.
Bezoekers van Vale do Lobo zullen
van dat „onderaards gerommel”
niets merken. Veel van de toeristen
die in het rijk geaccommodeerde en
van alle gemakken voorziene Vale
do Lobo neerstrijken komen via het
reisbureau thuis. Twee
Nederlandse organisaties die de
huizen voor vakantieverhuur aan
de man brengen zijn Algarve
Agency in Rotterdam en D-tours.
Het systeem is bekend, een
huiseigenaar woont bijvoorbeeld
maar één maand per jaar in zijn
tweede woning en maakt een
afspraak, in dit geval met Vale do
Lobo, voor de verhuur van zijn huis
in die resterende elf maanden. Een
goed functionerend systeem,
waarbij het in het huis
geïnvesteerde kapitaal, gelijk weer,
in de vorm van de te ontvangen
huur, rente oplevert.
Meer dan de helft van het aantal
huiseigenaren in Vale do Lobo
heeft de Britse nationaliteit, een
kwart is Portugees, acht percent is
Nederlands en evenveel is Duits.
„De rest heeft wel tien
nationaliteiten, we hebben
eigenaars tot in Hong Kong toe”,
aldus Van Gelder, die van de
algemene malaise waarin de
wereldeconomie verkëert, maar
weinig hinder ondervindt.
Integendeel, de aspirant-kopers
blijven zich melden. Een reden voor
hem zijn terrein onlangs door
aankoop nog uit te breiden tot 750
hectare en de woningbouw op te
voeren tot honderd huizen per jaar.
weigert hem te betalen en boycot de
voorzieningen van het park.
Daarbij laten ze bijvoorbeeld ook
de golfbaan, met 24 holes, links
liggen en klimmen liever in de auto
om het balletje elders te slaan.
Volgens Van Gelder gaat het om
zo’n driehonderd eigenaren, die niet
permanent in het park toeven, maar
een spreekbuis hebben in een
vijftiental dat dat wel doet En het
zijn juist die „residents” die zich
volgens Van Gelder vrij halsstarrig
opstellen, maar met wie hij toch
verwacht op korte termijn een
vergelijk te kunnen bereiken.
Eerlijk gezegd vindt hij dat wel tijd
worden ook. „Het is een relatief
klein bedrag dat ze moeten betalen,
maar daar krijgen ze veel voor
terug. De ambiance ziet er
schitterend uit. Daardoor is het huis
tien keer zo duur geworden, in prijs
gestegen. Er is geen plaats op de
wereld die zo’n aanblik heeft en
waar de mensen zoveel service
krijgen”, zegt hij.
De horizon van Vale do Lobo aan.
de Algarvekust, gezien vanaf de Atlan
tische Oceaan. Onder de rotswand het
eigen strand dat zich over een lengte
van vijf kilometer uitstrekt. (Boven)
Sander en Ruth van Gelder, presi
dent en vice-president van de raad van
bestuur van Vale do Lobo Limitada
grootste werkgever en deviezenbren
ger aan de Algarvekust.
Als we naar de ingestorte bouw- en
huizenmarkt om ons heen kijken,
klinken de woorden van Sander
Van Gelder bijna hoofdschuddend
optimistisch. De ex-juwelier: „We
denken di'e driehonderd nieuwe
huizen wel in drie jaar te kunnen
verkopen. Als de mensen wensen
hebben kan dat ook, het gaat hier
soms om huizen tot twee, drie
miljoen gulden, die verkopen we
ook. En er zit geld. Tuurlijk, er is
steeds meer geld bij de mensen
Buitenstanders hebben wel eens
aangehikt tegen zijn eigen
geüniformeerde beveiligingsdienst.
„Het privéleger van Van Gelder”,
werd smalend gezegd. Van Gelder
zelf: „Het gaat maar om veertien
mensen die elkaar in wisseldienst
aflossen. Security is zeer
belangrijk. Zonder dat is het niet
mogelijk de zaak onder controle te
houden. Ze hebben gezegd: het is de
private army, dat is natuurlijk
flauwekul. Als je de politie
waarschuwt duurt het twee uur
voordat ze hier zijn. De mensen zijn
hier met vakantie. Nemen het
allemaal gemakkelijk, laten dingen
slingeren, die je zo kan meenemen.”''.
De eerste grote volgende
uitbreiding-die Van Gelder op
papier heeft is zijn acacia-complex,
dat bestaat uit driehonderd
eenheden. Voor het eerst ook
appartementen vanaf 160.000
dollar die zijn gegroepeerd rond
het tennispark, waar de Britse
tennisster Roger Taylor de vaste
trainer en gastheer is. Volgende
maand begint de bouw die hij
geheel in eigen beheer uitvoert,
want Van Gelder drukt niet alleen
zijn eigen Vale do Lobo-news, maar
heeft ook zijn eigen smederij en
spuiterij, z’n timmerfabriek en
bouwonderneming. Zijn oranje
dorp die tint heeft zijn vrouw
Ruth bepaald als overal
terugkerende huiskleur is ook
daarin uniek.
Met die verkoop sloot Van Gelder
een diamantencarrière in
Nederland af. Op 2 oktober 1937 als
zoon van een groothandelaar in
horloges in Amsterdam geboren,
was hij voorbestemd tot diens
opvolging. Na de middelbare school
en een paar jaar economie werd het
daarom de horlogevakschool in
Schaap in Utrecht was de eerste die
werd overgenomen; in 1971 volgde
hofleverancier Citroen in de
Kalverstraat, daarna in Den Haag.
Het zouden uiteindelijk zeventien
zaken worden. „Met onze keten
behoorden we op dat moment tot de
grootste van Europa, we hadden
twee keer de omzet van Kempen en
Begeer”, aldus Van Gelder, die de
grens over wilde en daarvoor
participanten zocht. Dat werd in
december 1974 de AMEV, die toen
67 percent van de aandelen
overnam. Nieuwe meesters, nieuwe
wetten. Van Gelder: „Na die
verkoop ontstond er verschil van
inzicht over de benadering van de
doelgroep. Ik voelde niets voor
popularisering”.
In 1976 deed hij de rest van de
aandelen van de hand. Hij begon
nog even een BV in Zeist, die zich
met handel in diamanten en
beleggingsadviezen bezig hield,
maar dat was slechts een oprisping.
De flirt met Portugal volgde niet
veel later.
Van Gelder kreeg te maken met een
totaal veranderd Portugal. „Voor
de revolutie was hier alles van tien
families. Daarna heette het: alles
van ons allemaal, ze gingen hier
kamperen op de golfbaan. Men is
erg anti-dictatoriaal geworden,
alles moet overlegd worden,
daardoor is er geen autoriteit meer.
i’W.: .X.
Van Gelder heeft geen spijt van zijn
overstapje van de diamanten naar
een luxueus vakantiedorp. „Dit is
een leuker terrein. Je hebt veel
meer met mensen te maken. Je
verzorgt ze van het begin tot het
eind. Ik vind het sociale element
ontzettend belangrijk. Ik wil
creëren, iets doen. Ik krijg hier de
crème van de wereld, de
beroemdste artiesten, presidenten,
Edward Heath, Walter Scheel, Jane
Fonda. Óie mensen prefereren het
vaak om een villa te hebben, in
plaats van in een hotel te zitten. Ze
krijgen dezelfde service als
iedereen. We laten ze met riist en
gaan ook niet zeuren om een
interview met ons huismagazine,
want dan hebben ze last en komen
ze misschien niet meer terug
het
be-
eerd
Ze
eluk
een
dat
wa
arde
lien-
het
n in
We
;aan
ij te
wen
asla-
rder
(on
om
cht-
:elij-
legd
r
n
-
L. -jtk
-;-z -;xX
ét vakantiedorp
Als je massatoerisme een niets
ontziende cultuur-vretende
„kwaal" zou willen noemen,
getuigen daar plaatsjes als het
vroeger zo dromerige Albufeira
van. Dat is verworden tot een
schreeuwerige heksenketel. Dat
lawaaigingaanValedoLobo.de
De eigen bewakingsdienst van de
..wolvenvallei wordt wel Van Gelders
Private Army genoemd
vallei van de wolf, de wereld van
Van Gelder, voorbij. Tientallen
tuinlieden waken over de groene
kleur van het dorp; een eigen
surveillancedienst over de rust. Bij
de ingang worden met
verbodsborden de spelregels al
aangegeven; de maximumsnelheid
is veertig kilometer per uur en
geclaxonneer is uit den boze: zona
silencia, silent zone.
Wie is die Sander van Gelder, die
zijn wolvenvallei kocht uit
liquidatie, nadat giganten als
Costain (bouw) en Trust Houses
Forte (hotels) het
ondernemersklimaat in Portugal,
door gebrek aan medewerking van
de (nieuwe) overheid na de
revolutie niet meer zo zagen zitten.
Van Gelder kwam eigenlijk om
maar één vakantiehuis te kopen,
voor zichzelf, maar toen hij het
dorp zag voelde hij dat er handel in
zat en kocht het hele complex. Dat
was begin 1978. De beslissing om
een eigen dorp aan te schaffen werd
voor Van Gelder vergemakkelijkt
doordat hij in Nederland juist
zeventien dure juwelierszaken van
de hand had gedaan, zodat het hem
in ieder geval niet aan contanten
ontbrak. Want ook zonder insider te
zijn in de wereld van glanzend
metaal en edelsteen, kan men er
van uitgaan dat de
verzekeringsgroep AMEV, de
koper, voor de rijk gevulde vitrines
van het juweliersconcern Schaap,
Citroen en Van Gelder diep in de
buidel heeft moeten tasten.
De tijd lijkt ook op een ander
gebied in zijn voordeel te gaan
werken. Direct na zijn komst naar
Vale do Lobo begon Van Gelder
met een krachtige aanpak. Het park
moest meer aanzien krijgen en de
huiseigenaren, dat zijn er nu 550,
moesten gaan meebetalen aan
infrastructuur, watervoorziening,
straatverlichting,
huisvuilverwerking en ga zo maar
door. Voor dit soort voorzieningen
werd aan de vorige eigenaars al wat
betaald, maar dat ging om een
bedrag dat de honderd gulden
nauwelijks te boven ging. Nu gaat
het om een paar duizend. Een
aantal huiseigenaren heeft die
tariefsverhoging niet genomen.
A
v
j
w*
Van 66X1 juwelier
WW
1&j
tijd niets meer geïnvesteerd, alles
draaide op ’n minimum. Er was
enorm veel verwaarloosd. Ik was
eigenlijk trendsetter. Na de
revolutie (25 april 1974, UJB) was er
niemand die het hier nog had
aangedurfd. Misschien ben ik ook
wat te hard van stapel gelopen. In
het begin heb ik gelanceerd wat ik
Sr
