Brief Martens
Macht president Bolivia beknot
aan Brezjnjev
Strauss beschuldigt regering
Poolse bond
Westers gif bedreigt
ontwikkelingslanden
Fiat schort ontslagen
op na kabinetscrisis
VS verhogen
produktie
plutonium
In India bij
overstromingen
1600 doden
prikactie
dreigt met
over raketten
Stemming
steeds
grimmiger
arabische
landen
Weer aanval Afghanistan op Pakistan
Brazilië wil
meewerken aan
plutoniumverdrag
MAANDAG 29 SEPTEMBER
19 8 0
in
ian
Onderzoek Amerikaans blad:
an
ITALIAANSE REGERING AFGETREDEN
air
,.k
Bk...
BINNEN- EN BUITENLAND
2
dit
left
maanslag vrijdagavond op het
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De Westduitse politie heeft zes neo-nazi’s gearres
teerd, die mede verantwoordelijk worden geacht voor de bo-
„Oktoberfest” in München,
waarbij 12 mensen om het leven kwamen en 213 personen, van
wie een aantal levensgevaarlijk, werden verwond.
st.
WO
fc I
i
gearresteerd na
aanslag München
j
.99
het Witte Huis.
■»’A
In antwoord op een vraag of Guerreiro
een dergelijk akkoord verwachtte vóór
1983, verklaarde Van der Klaauw dat zijn
Braziliaanse collega sprak over een ak
koord „op korte termijn”.
Zoals bekend heeft de Tweede Kamer
ingestemd met de levering van door de
URENCO in Almelo verrijkt uranium aan
Brazilië op voorwaarde dat tegen de tijd
van de eerste leveranties, in 1983, uitzicht
bestaat op het totstandkomen van een
plutoniumakkoord.
NEW YORK (ANP). Brazilië wil actief
meewerken aan een akkoord over inter
nationale garanties om te voorkomen dat
landen die over uraniumopwerkingsin-
stallaties beschikken het vrijkomend plu
tonium aanwenden voor de vervaardiging
van kernwapens. Dit heeft minister Van
der Klaauw in New York meegedeeld na
een gesprek met zijn Braziliaanse collega
Saraiva Guerreiro.
NEW DELHI (AFP). De overstromin
gen die sinds juni de Indiase deelstaat
Oettar Pradesj treffen hebben aan 1592
mensen het leven gekost, aldus de jongste
cijfers die uit Lucknow, hoofdstad van de
staat, in New Delhi zijn ontvangen.
Van de 112.000 dorpen in Oettar Pradesj
hebben 43.000 van de wateroverlast te
lijden en er zijn 1.490.000 woningen ver
nield of beschadigd. De schade aan de
•gewassen beloopt 390 miljoen gulden.
De Belgische regeringsleider verzekert
Brezjnjev, dat België al zijn invloed voor
(Van onze redactie buitenland)
ROME. De Italiaanse regering,
een coalitie van christen-democraten,
republikeinen en socialisten onder
leiding van de christen-democraat
Francesco Cossiga, is zaterdag afge
treden.
een positief en snel verloop van de onder-
handelingen zal aanwenden.
„De Belgische regering beschouwt in
derdaad de bedreiging van haar vreedza
me bevolking door het enorme en voort
durend toenemende op West-Europa ge
richte potentieel van de kernraketten voor
de middellange afstand als zeer ernstig”,
zo schrijft Martens. Tevens maakt hij in
de brief duidelijk, dat België, als de onder-
handelingen mislukken, het NAVO-be-
sluit van december vorig jaar tot statione
ring van nieuwe wapens in West-Europa
zal volgen.
NEW DELHI (UPI). Afghaanse helikopters met boordgeschut hebben gisteren voor
de tweede keer in drie dagen een aanval ondernomen op een Pakistaanse grenspost. Dit
is meegedeeld door het Indiase persbureau Press Trust of India (PTI), dat een
communiqué van het Pakistaanse ministerie van Defensie aanhaalde.
De Afghaanse helikopters vuurden raketten af op de Pakistaanse post Nawa in de
noordwestelijke grensprovincie. De raketten richtten volgens het door PTI geciteerde
communiqué geen schade aan en maakten geen slachtoffers.
De zaakgelastigde van Afghanistan in Islamabad werd naar het Pakistaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken ontboden om een protest in ontvangst te nemen, aldus PTI.
De vorige beschieting had vrijdag plaats en was gericht tegen de Pakistaanse
grenspost Gakhai. Pakistaanse grenstroepen schoten toen een Afghaanse helikopter
neer. Het wrak kwam op Afghaans grondgebied terecht.
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK. Van de chemische
bestrijdingsmiddelen wordt 97 per
cent in de geïndustrialiseerde landen
Japan, Verenigde Staten en Europa
geproduceerd. Twintig percent ervan
gaat naar ontwikkelingslanden, waar
de controle op de verkoop en de kwa
liteit van het gif zeer beperkt is.
Staten, in Amerika zelf niet was toege
staan of daar nooit is geregistreerd.
Veel middelen zijn nog nooit aan tests
onderworpen, andere, zoals DDT, staan
inmiddels bekend als gevaarlijk. Dr. Ha
rold Hubbard van de Panamerikaanse
Gezondheidsorganisatie (PAHO) klaagt
over het volkomen gebrek aan controle
over de fabricage, het transport, de opslag
en distributie.
Volgens de Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) worden jaarlijks 500.000 men
sen door bestrijdingsmiddelen besmet en
sterven 5000 van hen aan de gevolgen
ervan. Het sterftecijfer in deze categorie
voor ontwikkelingslanden is dertien maal
zo hoog als in de Verenigde Staten.
man
ooit
;rote
n de
1939
hijn-
rolg.
naar
wor-
jren.
een
ycks
Seen
man
mor-
n,
an”.
was
istel-
min-
ij en
■koe-
n de
Bo-
•ving
voor
>t de
:t, de
ileur
naar
waar
voor
van
ge-
looie
erlo-
rlan-
eni-
iarin
«ne-
)OOt-
Srent
is tot
1 dat
van
lt.-
ir
Zoel-
mijn
nu,
LA PAZ (UPIj. De opperbevelhebbers van land-, zee- en luchtmacht in
Bolivia hebben zich gisteren uitgeroepen tot hoogste regeringsorgaan van het
land. Zij deden dit via een decreet dat hen voor zeker drie jaar aan de macht zal
houden.
Politieke waarnemers verklaarden dat het decreet van de strijdkrachten de
macht van president Luis Garcia Meza die de leiding had bij de staatsgreep van
17 juli, in belangrijke mate beknot. De drie onderdelen van de strijdkrachten
hebben nu bevoegdheden gekregen op militair en politiek terrein, waaronder het
recht om een president te benoemen.
verslagen. Onmiddellijk daarop besloot
het kabinet af te treden.
Het valt te verwachten, dat de onder-
handelingen voor de vorming van een
nieuwe regering lang en uiterst moeizaam
zullen zijn.
Na de val van de Italiaanse regering
heeft de directie van de Fiat-autofabrie-
ken zaterdagavond laten weten dat zij de
aangekondigde en fel omstreden massale
ontslagen opschort. In een communiqué
werd meegedeeld dat het autoconcern
met deze stap ertoe wil bijdragen dat de
spanningen in het land na de val van het
kabirtet-Cossiga niet verder toenemen. In
haar communiqué stelt de Fiat-leiding dat
uit de opschorting van de massaontslagen
niet opgemaakt mag worden dat deze nu
wellicht van de baan zijn. De plannen
daartoe zullen onverkort worden gehand
haafd, aldus de directie. Intussen hebben
de Italiaanse bonden eerder aangekondig
de stakingsacties afgelast.
De Italiaanse regering heeft intussen
maatregelen genomen om speculatie met
de lire tegen te gaan.
Het kabinet-Cossiga kwam op 4 april
van dit jaar tot stand. Het bestond uit
christen-democraten, republikeinen en,
voor het eerst sinds zes jaar, socialisten.
In ruil voor de socialistische deelname
had Cossiga zijn sociaal-democratische en
liberale bondgenoten moeten laten vallen,
maar vooral stond zijn kabinet, mede
door het christendemocratische partij
congres dat er in maart aan vooraf was
gegaan, in het teken van een verscherpt
anti-communisme.
niet direct gebeuren, aldus bronnen rond
De reden van de plotselinge kabinetscri
sis ligt in de nederlaag die de regering
zaterdagmiddag leed bij een geheime Ka
merstemming over de economische poli
tiek. In het begin van de zomer vaardigde
het kabinet-Cossiga een aantal maatrege
len uit om de hollende inflatie tot stilstand
te brengen. Ze behelsden onder meer ver
hoging van verschillende tarieven van de
BTW op benzine, alcohol en andere artike
len, naast belastingfaciliteiten voor be
dreigde industrietakken.
Het regeringsbesluit moest door het
parlement worden goedgekeurd en was al
zonder kleerscheuren door de Senaat ge
komen. In de Kamer dreigde de oppositie
met een stortvloed van amendementen
het debat zo lang op te houden, dat het
besluit gevaar liep automatisch te verval
len. Premier Cossiga stelde daarom de
vertrouwenskwestie en behaalde zater
dagmorgen bij de openbare stemming
hierover een ruime meerderheid.
Een uur later volgde een geheime stem
ming over de inhoud van het besluit. Drie
ëndertig Kamerleden, die in het openbaar
vóór de regering hadden gestemd, liepen
anoniem over naar de oppositie en de
regering werd met 297 tegen 298 stemmen
gaaf
iaar-
‘hrij-
land
;zing
had
ikte-
■hap. I
•n de
lyck,
ZOU
één
door
roor-
WARSCHAU (Reuter). De vrije vak
bond in Gdansk, die vorige maand via
stakingsacties als eerste het recht op vrije
organisatie binnen het Oostblok bevocht
én die rond een kwart van de Poolse
arbeiders organiseert, heeft gisteren ge
dreigd met een prikactie op vrijdag van
één uur in Noord-Polen uit protest tegen
het feit, dat de regering volgens de bond
de akkoorden op het punt van loonsverho
gingen niet nakomt. Woordvoerder An
drzej Kolodziej van de bond zei, dat ook
de arbeiders in de rest van het land wordt
gevraagd mee te doen. Volgens de woord
voerder is de regering nog niet eens de
helft nagekomen van de beloofde loons
verhogingen, die eind vorige maand met
de stakers in Gdansk waren overeenge
komen.
De oproep tot de actie volgde op een
dreigement van de leider van de Poolse
vrije vakbeweging, Lech Walesa, heel Po-
?len tot staken te brengen, als de regering
haar beloften niet nakomt.
De assemblee van de Raad van Europa,
een samenwerkingsverband van 21 Euro
pese landen, heeft zaterdag tijdens de
zitting in het Franse Straatsburg een reso
lutie aangenomen, waarin de afgevaardig
den een beroep doen op de regeringen van
Oost-Europa het recht tot het vormen van
een vrije vakbeweging te respecteren.
WASHINGTON (AFP). De Ameri
kaanse regering heeft het principebesluit
genomen om de produktie van plutonium
te vergroten in verband met de noodzake
lijke fabricage van nieuwe kernwapens.
Dit is zaterdag in kringen rond het Witte
Huis vernomen.
Het ministerie van Defensie en het mi
nisterie van Energie hebben op dit besluit
aangedrongen, omdat in hun ogen de Ver
enigde Staten niet genoeg plutonium pro
duceren om het kemwapenprogramma
voor de jaren tachtig uit te voeren.
Het Amerikaanse Congres ging van de
zomer akkoord de fondsen te deblokkeren
voor de plutoniumproduktie in staatson
dernemingen voor de fabricage van kern
wapens, die sinds de jaren zestig gesloten
waren.
President Carter moet nu beslissen
wanneer de vergroting van de plutonium
produktie haar beslag zal krijgen. Dat zal
(Van onze speciale verslaggever in
Koeweit, Marien van den Bos)
De voetbalspelers van Koeweit en Iran
omhelsden elkaar broederlijk gisteren
na de wedstrijd in de halve finale om
het kampioenschap van Azië, maar de
anti-Iraanse stemming onder de ara
bieren op het schiereiland wordt met
de dag grimmiger. Nu Koeweit tegen
de verwachting in met een 21-zege
de finale bereikte, zullen de arabische
nationalistische gevoelens er niet min
der op worden, nog versterkt door de
complete oorlog van Irak op radio en
televisie.
In het welvarende oliestaatje vlak onder
de monding van de Sjatt el Arab, de
rivier met aan weerszijden de olie-
installaties van Irak en Iran, lijkt het
leven en vooral het zakenleven
zijn normale gang te gaan. Aziatische
voetbalkampioenschappen gaan ge
woon door, zelfs het Iraanse elftal is
present. Er zijn wel wat bijkomende
problemen, zoals de honderden vluch
telingen die per dag vaak zonder
visum vanuit Irak het kleine gren
splaatsje Abdali komen binnenvallen.
Maar voor de winkeliers ter plekke
heeft dat zeker ook voordelen.
Ook op de internationale luchthaven
van de stad Koeweit leveren de vluch
telingen veel oponthoud en een rom
melige indruk met die honderden sla
pende en kamperende Indiërs, Pakis
tani’s, Zuidkoreanen en een enkele
Europeaan of Amerikaan uit Irak. Een
verschijnsel dat de welvarende oor
spronkelijke inwoners van Koeweit
vanuit hun zoveel mogelijk airconditi
oned bestaan al lang niet meer gezien
hebben.
De Nederlandse ambassade in Koeweit
heeft de afgelopen week maar een
paar keer hoeven inspringen aan de
grens van Irak met Koeweit. En dan
ook nog alleen om de uit de omgeving
van het gebombardeerde Basra af
komstige landgenoten wat vlotter
door de formaliteiten te loodsen. Ech
te probleemgevallen zijn er voor de
ambassade niet geweest.
Behalve de ziekenhuizen in Koeweit in
verband met de vluchtelingen is ook
het leger in een verhoogde staat van
paraatheid gebracht. Officieel pro
beert een land als Koeweit zich zo
neutraal mogelijk op te stellen. Maar
sinds het gerucht van vorige week dat
sprak over een telefoontje van de ko-
ning van Saoedi-Arabië, Khaled, naar
de Iraakse president Sadam Hoessein
wordt via officieuze kanalen het be
grip voor het Iraakse standpunt met
de dag groter. Hier in Koeweit heeft
men rustig de kat uit de boom geke
ken, maar nu er zelfs sprake is van een
openlijke keuze door de Saoedi’s zul
len de kleine oliestaatjes niet erg lang
meer op zich kunnen laten wachten.
De sympathie van de meeste Koeweiti’s
ligt alleen al om etnische redenen bij
Irak, dat behalve een islamitisch ook
een arabisch land is hoe bevreesd
men hier ook is voor een te grote
invloed van Bagdad in de Perzische
Golf (die in Koeweit natuurlijk de Ara
bische Golf wordt genoemd). Terwijl
die invloed er op beperkte schaal wel
degelijk is, het zijn voor een belangrijk
deel buitenlandse arabieren die bij
gebrek aan Koeweiti’s belangrijke
openbare functies vervullen. Maar de
binnenlandse politiek van Irak, met
genationaliseerde bedrijven en grote
aandacht voor het leger en internatio
nale politieke kracht, staat de Koewei
ti’s niet zo aan.
Koele redeneringen in plaats van en
thousiaste stellingname op het arabi
sche schiereiland. Terwijl de rook van
de brandende olieraffinaderijen en
chemische complexen in het Iraanse
Abadan en het Iraakse Basra aan de
grenzen de zon letterlijk verduistert,
wachten de Koeweiti’s nog even rustig
af, net als de tankers voor de reden
van Koeweit en de andere Golf-staten
voor ze richting Sjatt el Arab koersen.
Als je op de beelden van de uitzendingen
van de Iraakse televisie via de zender
van Basra af zou moeten gaan wordt
er vreselijk hard en ook heroïsch ge
vochten en de ene na de andere Iraan
se straaljager neergehaald (opmerke
lijk is overigens dat de Iraanse zender
van Abadan wel uit de lucht is). De
hele dag door zendt de Iraakse televi
sie beelden uit van de gevechtshande
lingen, afgewisseld met soms strijdba
re en soms traditioneel droef klinken
de Iraakse volksmuziek en goede
frontberichten.
Als de oorlog met Iran net zo goed is
voorbereid als de propaganda erover
zou een stad als Ahwas, hoofdstad van
de Iraanse „arabische” provincie
Khoezestan, inderdaad al lang geval
len moeten zijn. Maar ook dat lijkt niet
helemaal te kloppen. Voor de Koewei
ti’s misschien toch een reden om het
hoofd nog even in het hete zand te
steken.
minister Baum in verband te brengen met
deze „waanzinnige aanslag” aangeeft dat
de Beierse minister-president ten behoeve
van verkiezingspropaganda „op een ver
schrikkelijke manier bereid is om perso
nen en staatsinstellingen te belasteren”.
De sociaal-democratische minister van
Justitie Hans-Jochen Vogel legde er de
nadruk op dat het juist Gerthart Baum is
geweest die de weerbaarheidsgroep van
Hoffmann begin dit jaar verboden heeft.
Op 30 januari maakte minister Baum
bekend dat de grootste neo-nazistische
groepering, de Wehrsportgruppe-Hof-
fmann, met terugwerkende kracht tot 16
januari was verboden. Dat besluit was
genomen op de conferentie van ministers
van Binnenlandse Zaken van de deel
staten.
De toen uit ongeveer 80 activisten en 400
meelopers bestaande zogenaamde weer
baarheidsgroep had daarvoor ruim zeven
jaar vrij ongestoord haar gang kunnen
gaan. Bij hun „weerbaarheidsoefenin-
gen” maakten de leden gebruik van wa
pens, pantservoertuigen en jeeps. Ze lie
pen rond in zwarte uniformen met het
doodskopteken van de SS.
Zes neo-nazi’s
i BRUSSEL (DPA). De Belgische pre-
i mier Martens heeft Russische staats- en
partijleider Brezjnjev in een brief meege-
deeld, dat afzien van op West-Europa ge-
richte Russische raketten verdere bewa-
peningsbesluiten van de NAVO overbodig
zou maken.
gaat
Piet
■y in
ndse
xken
aarts
hof
tuin-
e en
hten
oord
:mo-
iood
ider-
laar-
al-
voor
c H.
brief
Mag'
•Hen:
n en
n de
Van
brik,
>gen-
le ik
mij.
en
Maar
d.
slags
k ik
was
park
•raag
>t gij
gd?”
Met de brief, gisteren in Brussel bekend
geworden, antwoordt Martens op een
'.schrijven van Brezjnjev van 21 augustus,
I waarin op spoedige opening van onder-
handelingen over een beperking van kern
wapens in Europa wordt aangedrongen.
k nu
lach-
t, en
licht
wel.
ictor
sder-
raar,
loort
;der-
g, en
d als
i Het
rreef
van
Hing
olke
dat
zijn I
Dit meldt het in Washington verschij
nende blad Multinational Monitor, dat een
onderzoek heeft gedaan naar de produk
tie van bestrijdingsmiddelen en de om
standigheden waaronder het gif in ont
wikkelingslanden wordt gebruikt.
De lijst van ondernemingen die chemi
sche bestrijdingsmiddelen aan de Derde
Wereld leveren, laat zich lezen als een
opsomming van multinationale chemie-
giganten: Shell, Dow, Chevron, Ciba-Gei-
gy, Hoechst, Bayer, Dupont. Het zijn grote
internationale ondernemingen met ge
spreide activiteiten, bijvoorbeeld medicij
nen, olie, petrochemie, plastics en mijn
bouw. Tezamen zijn ze goed voor twee
miljard kilo gif per jaar, een pond bestrij
dingsmiddel voor iedere wereldburger.
Het blijkt dat kankerverwekkende, ste-
rielmakende en geboorteafwijkingen ver
oorzakende bestrijdingsmiddelen naar
landen in de Derde Wereld worden geëx
porteerd zonder de waarschuwingen die
ze in het land van herkomst moeten bevat
ten, zonder redelijke voorlichting over ge
varen, toepassingen en methoden van
gebruik.
Gif uit de Verenigde Staten komt zo in
Centraal Amerikaanse Staten terecht. Bo
dem, voedsel en kleding wordt ermee be
smet en uit metingen blijkt vervolgens dat
bloed en urine van de mensen die met de
bestrijdingsmiddelen hebben gewerkt een
levensgevaarlijk hoog niveau van het gif
bevatten.
Uit het onderzoek van het tijdschrift in
Washington is komen vast te staan dat
zeker twintig percent van de export van
bestrijdingsmiddelen uit de Verenigde
Politiefunctionarissen onderzoeken de
plaats waar een zware bom een eind maakte
aan het traditionele Münchense Oktoberfest
De gearresteerden zijn allen lid van de
in januari van dit jaar verboden rechts-
extremistische Wehrsportgruppe-Hoff-
mann. Onder hen bevindt zich ook de
leider van deze para-militaire neo-nazi’s,
de 41-jarige graficus Karl-Heinz Hoff
mann. Van hem is de volgende uitspraak
afkomstig: „Mij imponeert de figuur
Adolf Hitler. Hoe hij het deed. Hoe hij het
maakte. Dat bewonder ik”.
Volgens procureur-generaal Kurt Reb-
mann heeft de 21-jarige geologiestudent
Gundolf Kohier de bom geplaatst. Hij is
bij de meest bloedige aanslag in de ge
schiedenis van de Bondsrepubliek om het
leven gekomen, omdat, aldus Rebmann,
de bom te vroeg explodeerde. In de ouder
lijke woning van Kohier zijn chemicaliën
en plannen voor het maken van bommen
gevonden. De student zou lid zijn geweest
van de beruchte Hoffmann-groep.
Vier van de zes gearresteerde leden van
de Wehrsportgruppe werden gegrepen bij
een poging naar Joegoslavië te reizen. Zij
moesten in opdracht van hun „leider”
auto’s naar Joegoslavië brengen. Volgens
de Beierse minister van Binnenlandse Za
ken Tandler verkoopt Hoffmann afge
dankte voertuigen van de Westduitse
strijdkrachten aan landen in het Midden
oosten.
Inmiddels is de aanslag een thema in de
strijd voor de Bondsdagverkiezingen van
komende zondag geworden. De Beierse
minister-president en kandidaat-kanse-
lier van de oppositie, Franz Josef Strauss,
heeft indirect minister van Binnenlandse
Zaken Gerthart Baum (FDP) verantwoor
delijk gesteld voor wat in München is
gebeurd. Volgens Strauss is Baum er de
schuld van dat de veiligheidsdiensten in
West-Duitsland „systematisch lamgelegd,
gedemoraliseerd en vrijwel dood ge
maakt” zijn. „Daar hebben links- en
rechtsradicale misdadigers nuttig gebruik
van gemaakt”, aldus Franz Josef Strauss.
De regeringspartijen hebben deze kri
tiek verontwaardigd van de hand gewe
zen. Regeringswoordvoerder Klaus Bol
ling zei dat de poging van Strauss om
-
W|||
