Overwinningen voor linkervleugel
Waarschuwing tegen
toenemend fascisme
gezin verminderen”
Bemoeienis kerk met
van Zuid-Afrika
München gestegen
In resolutie Raad van Europa:
Zeventien doden
bij mijnongeluk
Verkiezingen in
in Zuid-Afrika
Portugal zonder
partij Carvalho
Journalisten en
Afghaans leger
schrijvers in veel
Bisschop Ernst van Breda:
landen vervolgd
Turkse democratie
Zimbabwe pleit
niet voor boycot
Snelle leger
niet zo snel
Snelle terugkeer
Griekenland in
Kosigin weer
in ziekenhuis
Raad van Europa
eist herstel van
NAVO geëist
„Gevechtskracht
wordt kleiner”
Opvolger Romero
gelooft niet
meer in dialoog
donderdag
ind
Crop
J. Den
jet pas
in in de
/achten
Daar
in lang
bouw-
n Hildo
tan wat
ld een
uik
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
1080
OKTORF R
2
Gemeen-
Europese
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Het congres
van de Britse socialistische
Labourpartij heeft zich gister
middag met overweldigende
meerderheid uitgesproken
voor uittreding van Engeland
opie
uit de
schap.
werk
bondgenoot-
(Van onze redactie buitenland)
Britse Labourpartij
wil Engeland uit EG
van de linkervleugel van de Labourpartij, Michael Foot
(Van onze redactie buitenland)
van
■ind-
npje
ach-
□per
ven,
men"
rtjes
ever,
adje
:och
WASHINGTON. De Afghaanse rege
ringstroepen maken een proces door van
totale desintegratie en daardoor raakt de
troepenmacht van de Sovjet-Unie steeds
meer betrokken bij de strijd in Afghani
stan. Dat is de mening van functiona
rissen van het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken.
Het Afghaanse leger zou zijn ingekrom
pen van 85.000 tot 35.000 man, doordat
veel soldaten zijn gedeserteerd. Van de
overgeblevenen zou slechts de helft wer
kelijk tot vechten in staat zijn, aldus de
functionarissen in Washington. De Sovjet-
Unie heeft echter haar interventiemacht
in Afghanistan niet met meer soldaten
versterkt, maar zou zich vooral toeleggen
op efficiënter optreden.
De kracht van de Afghaanse verzets
strijders zou anderzijds niet zijn vermin
derd. In sommige streken van het land
zouden ze het initiatief in handen hebben,
maar ze zouden nog niet in staat zijn die
gebieden volledig te controleren.
De afgelopen maand zouden ongeveer
80.000 Afghanen naar het buurland Paki
stan zijn gevlucht als gevolg van de ge
vechtshandelingen, zo zeggen de functio
narissen van het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken.
Volgens Ernst moet de kerk zich wel
uitspreken over de ricnting van het huwe
lijk, maar moeten de concrete zaken aan
de gehuwden zelf worden overgelaten.
Dat betekent volgens hem dat de kerk
trouw blijft aan de altijd nagestreefde
waarden, maar ook dat hét pastorale han
delen niet langer tegengesteld hoeft te zijn
aan de leerstellingen van de kerk.
Bisschop Ernst van Breda woont de
In de eerste door het bestuur met na
druk aanbevolen motie, wordt gezegd dat
uittreden uit de EG als prioriteitspunt
moet worden vastgelegd in het eerstvol
gende verkiezingsprogram. Als beweegre
denen worden aangevoerd dat de handels-
balans waar het de industrieprodukten
betreft is verslechterd en de EG greep wil
krijgen op de gas- en olievoorraden van
Groot-Brittannië. De stemmenverhouding
betreffende deze motie was 5.042.000 voor
en 2.097.000 tegen.
De huidige partijleider, James Calla
ghan, heeft zich tegen uittreden uit de EG
uitgesproken, wat hij gemeen heeft met
premier Margaret Thatcher, die bij herha
ling heeft gezegd dat Groot-Brittannië in
de EG is en blijft „en er nimmer door haar
regering uit gehaald zal worden”.
worden
wan-
(Van onze redactie buitenland)
STRAATSBURG. De assemblee
van de Raad van Europa heeft giste
ren in Straatsburg met grote meer
derheid een resolutie aangenomen,
waarin wordt gewaarschuwd tegen
toenemende fascistische propaganda
in Europa.
„Het zou naïef zijn te geloven dat alle
fascisme, alsof er een wonder is gebeurd,
uit Europa is verdwenen na de val van
Franco, Salazar en het Griekse kolonels-
regime”. Dit zei de Luxemburgse socialist
Robert Ernest Krieps gisteren bij de indie
ning van de resolutie. Krieps sprak na
mens de politieke commissie van de as
semblee, die de tekst van de resolutie had
opgesteld.
In de resolutie zegt de assemblee be
zorgd te zijn over de „toenemende venijni
ge propaganda in de lid-staten waarin
wordt geprobeerd fascistische en racisti
sche theorieën te rechtvaardigen”. Op
journalisten en op anderen met invloed in
de media wordt een beroep gedaan om te
wijzen op de gevaren van deze propagan
da. Aan de parlementen en de regeringen
van de lid-staten wordt gevraagd de oor
zaken van het succes van dergelijke pro
paganda aan te pakken. Gezorgd moet
worden voor gelijke toegang voor ieder
een tot rechtspraak, werk, cultuur en on
derwijs, zegt de raad.
Vele afgevaardigden herinnerden tij
dens het debat aan diverse uitbarstingen
van radicaal rechts geweld, zoals de re
cente bomexplosies in Bologna en Mün
chen en de beschieting van een synagoge
enkele dagen geleden in Parijs.
De twee neo-fascistische leden van de
assemblee, afgevaardigden van de Itali
aanse MSI-partij, verklaarden zich van
stemming te onthouden. Zij wilden niet
tegen de ontwerp-resolutie stemmen, om
dat ook zij bezwaren hadden tegen de
terroristische aanslagen van de laatste
maanden.
LONDEN (Reuter). De Sovjet-Unie,
Vietnam en Argentinië zijn landen waar
men het minst op zijn gemak is als schrij
ver of journalist, zo zegt de internationale
schrijversvereniging PEN.
noeto weer is openges
teld. Sinds 1976 was de
spoorverbinding geslo
ten, waardoor Rhode-
sië en nu dus Zimbab
we nog sterker afhan
kelijk werd van Zuid-
Afrika voor wat de im
port betreft.
(Van onze redacgie buitenland)
MOSKOU. De Russische premier,
Alexei Kosigin, is vermoedelijk ernstig
ziek. Leden van een Zweedse delegatie,
die onder leiding van oud-premier Olav
Palme Moskou bezoeken, hebben dit gis
teren van Russische functionarissen te
horen gekregen.
Kosigin, die al enige tijd niet in het
openbaar is verschenen, zou in een zieken
huis ^ijn opgenomen wegens hartproble
men en een slechte bloedsomloop. De Rus
sische bewindsman verbleef al eerder met
soortgelijke klachten enige tijd in het zie
kenhuis.
Tot voor kort sprak Rivera y Damas vrij
gematigde taal. Hij riep in zijn zon
dagse preek evenzeer ultra-rechts, de
autoriteiten en ultra-links op het ge
weld te staken. De afgelopen weken
stelt hij echter steeds meer de junta
van militairen en christen-democraten
voor het bloedvergieten verantwoor
delijk, en benaderen zijn preken die
van Romero, zijn in maart vermoorde
voorganger, de 'aartsbisschop van de
armen’.
De huidige rol van Majano is zeer ondui
delijk. Volgens sommige waarnemers
is hij de enige reden waarom het Sal-
vadoriaanse leger tot nog toe niet mas
saal is ingezet om alle revolutionaire
potentie en pretentie uit te bannen. Zij
wijzen erop dat Majano zich ook zon
der een akkoord met de revolutionaire
krachten tegen de junta kan keren met
een aantal kazernes in zijn kielzog.
Voorlopig blijft dat echter hopen op een
wonder, want noch de radicalisering
van de preken van aartsbisschop Rive
ra y Damas (hoe lang leeft hij nog?)
noch de bliksemacties van de guerril-
leros, noch de presentie van Majano
binnen de junta, blijkt op te wegen
tegen de tandem Garcia-Gutierrez, die
erop uit lijkt het vroegere 'paradijs'
een nieuw leven in te blazen.
WASHINGTON (AFP). Het interven-
tieleger dat de Verenigde Staten onder de
naam Rapid Deployment Force direct kan
inzetten in urgente gevallen is volgens zijn
generaal, Paul Kelley, niet zo snel als de
naam doet vermoeden.
Voor het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden heeft de generaal geklaagd
over het gebrek aan transportmiddelen
ten behoeve van dit leger. Het zware mate
rieel dat het leger nodig heeft doet er
weken over om op de plaats van bestem
ming te komen, in plaats van uren of
hoogstens een paar dagen zoals voorzien
was. De generaal pleitte in Washington bij
de volksvertegenwoordigers voor zijn le
ger, dat de Verenigde Staten in vijf jaar
ruim 20 miljard gulden gaat kosten.
„We bereiken het toppunt van een mis
dadige twist. Hoe kunnen we dan in
hemelsnaam nog spreken over een di
aloog, wat dan nog te denken van een
verkiezingsproces, van een weg naar
een democratisering?” De voorlopige
aartsbisschop van El Salvador, Rivera
y Damas, lijkt alle hoop op een vreed
zame oplossing in El Salvador te heb
ben opgegeven.
Tot nog toe werd de partijleider geko
zen door de parlementsleden van Labour.
Hij zal nu benoemd moeten worden door
een uitgebreider kiescollege. Het voorstel
werd aangenomen met 3.609.000 stemmen
tegen 3.500.000. Er bestaat echter nog geen
algemene overeenstemming over de pro
cedure.
In heel El Salvador lopen op het ogen
blik misschien 5000 getrainde en ge
wapende guerrilleros rond. Berichten
uit het grensgebied met Honduras wij
zen erop dat de junta er niet voor
terugdeinst om een honderdtal men
sen te vermoorden in de hoop dat zich
in hun midden één guerrillero bevindt.
Klein,
der de
ekspijp!
■he op-
i lijstje
Beeld-
an Hil-
eerste
„Moe-
ze over
>eelden
bakker
waarbij
■kebak-
ncyclo-
janket-
beeld-
STRAATSBURG (ANP). De assem
blee van de Raad van Europa heeft giste
ren tijdens de vergadering in het Franse
Straatsburg een resolutie aangenomen
waarin de Turkse regering wordt ge
vraagd binnen enkele maanden de demo
cratie te herstellen.
Wordt dit niet gedaan dan zal de Raad
van Europa, een samenwerkingsverband
van 21 Westeuropese landen, Turkije uit
zijn midden verwijderen.
Vandaag moet er nog gestemd worden
over een ontwerp-resolutie waarin de be
slissing van de Bondsrepubliek om per 5
oktober een visum voor Turken verplicht
te stellen wordt afgekeurd. De Nederland
se delegatie die hier eerst tegen had willen
stemmen heeft zijn mening gewijzigd. Dit
verklaarde gisteravond desgevraagd de
Nederlandse Pieter Stoffelen, woordvoer
der voor deze zaak.
(Van onze redactie buitenland)
VATICAANSTAD. Het kerke
lijk leergezag moet zich terughou
dend opstellen bij het verkondigen
van de morele leer over huwelijk en
gezin. Dat zei bisschop Ernst van
Breda gisteren tijdens de katholieke
bisschoppensynode in Vaticaanstad
over het christelijk gezin.
Op 20 september kondigde het leger aan
meer dan 5000 man te hebben ingezet
om El Salvador te vrijwaren van guer
rilleros. Inmiddels begint duidelijk te
worden wat die 'schoonmaakopera-
ties’ inhouden. Vorige week bombar
deerden vliegtuigen van de Salvadori-
aanse luchtmacht vluchtelingenkam
pen op het grondgebied van Hondu
ras, aldus kerkelijke zegslieden daar.
Tegelijkertijd werd ook de Salvadori-
aanse kant van de grens heftig be
stookt. Volgens de Salvadoriaanse
kerk kwamen bij de bombardementen
in het noorden van de provincie Cha-
lantenango, ter hoogte van de dorpen
Las Vueltas en Artacao tientallen
vrouwen en kinderen om het leven.
Een ander voorstel van de linkervleugel
werd echter niet aangenomen. Hierin
werd gevraagd de verantwoordelijkheid
voor het verkiezingsprogramma alleen bij
het partijbestuur te leggen, in plaats van
bij de parlementsfractie.
Twee vooraanstaande leiders
(voorgrond) en Tony Benn leken gisteren toch volkomen verrast door het succes van de
resolutie waarin staat dat Engeland uit de EG moet
(Van onze redactie buitenland)
MÜNCHEN. Het aantal doden bij de
bomaanslag in München is gestegen tqt
dertien. In een ziekenhuis overleed giste
ren een 17-jarige jongen. Nog 99 gewon
den liggen in ziekenhuizen. Negen van hen t
zijn er ernstig aan toe.
Een woordvoerder van het Openbaar
Ministerie in Karlsruhe verklaarde giste
ren dat de in München ontplofte bom een
mortiergranaat is geweest die in de Twee
de Wereldoorlog zou zijn gefabriceerd.
Verder zei de woordvoerder dat het Open
baar Ministerie er nog steeds vanuit gaat
dat er meer dan één persoon bij de aan
slag betrokken is geweest. De Wehrsport-
gruppe Hoffmann zou echter niet direct
met de aanslag te maken hebben gehad.
Franz Josef Strauss, de Beierse minis
ter-president, heeft in een vraaggesprek
met het Münchense blad Abendzeitung
gezegd dat er banden bestaan tussen de
Wehrsportgruppe Hoffmann en de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie PLO.
In El Salvador is de katholieke kerk
wellicht het meest effectieve en be
trouwbare apparaat dat gegevens
over slachtoffers van het aanhouden
de politieke geweld vergaart. Vrijwel
iedere zondag is de lijst van doden die
monsenor Rivera y Damas voorleest,
langer en langer: „Miguel Calderon,
advocaat, woensdag door militairen
gearresteerd, vrijdag werd zijn lijk
gevonden in El Playon etc. etc...
stand
iêlijk
anier
sluis- I
heel
iblio-
ieuze
beta-
f dat i
net
lildo
taker
■taalt
door
n de I
roep i
>plo-
/aar-
niet
of het
pres-
beroe-
>epen.
(elegd
jd be-
inclu-
ats in
kun-
mmo-
aaken
iplaat
an op
Daar
Bovendien sprak het congres met een
iets kleinere meerderheid zich uit voor
een verandering van de manier waarop de
partijleider wordt gekozen. Beide stem
mingen betekenden een aanzienlijke
overwinning voor de linkervleugel in de
partij, maar de strijd tussen rechts en
links op het congres in het Londense
Blackpool is nog niet definitief beslecht,
zo menen politieke waarnemers.
Washington Post. In
1974 trok Griekenland
zich uit de NAVO terug
vanwege „de onmacht
van de regering-Nixon
om de Turkse invasie
op Cyprus te stoppen”.
In 1976 verzochten de
Grieken die nog wel
deelnamen aan politie
ke activiteiten en som-
LISSABON (AFP). De uiterst linkse
Macht van de Volkseenheid, de partij van
majoor Otelo Saraiva de Carvalho, doet
zondag niet mee aan de Portugese verkie
zingen.
Majoor Otelo, een van de geesten achter
de staatsgreep van 1974, verklaarde op
een persconferentie in Lissabon dat Juri
dische chicanes” de inschrijving van zijn
partij in 13 van de 22 Portugese kiesdi
stricten onmogelijk hebben gemaakt. Ote
lo zal met zijn partij wel in december
deelnemen aan de presidentsverkie
zingen.
synode in Vaticaanstad, die tot ongeveer
25 oktober duurt, bij namens de Neder
landse bisschoppenconferentie.
Hij benadrukte dat veel christenen zich
eerder onbegrepen dan gesterkt voelen
door kerkelijke uitspraken inzake huwe
lijk en gezin.
De Haïtiaanse aartsbisschop Ligonde
stelde dat internationale hulp- en ontwik
kelingsorganisaties geboortenbeperking
niet als voorwaarde mogen stellen voor
het verlenen van hulp in ontwikkelings
landen. Regeringen moeten de rechten
van gezinnen respecteren om te beslissen
over voortplanting, zo zei hij. Naar zijn
opvatting trachten veel hulporganisaties
regeringen te dwingen tot aanvaarding
van een anti-conceptiepolitiek. „Het ge
zinsleven moet worden aangemoedigd op
dat verantwoord ouderschap kan bloei
en". aldus de aartsbisschop.
economische boy-
van Zuid-Afrika.
verklaarde dat
In de VN heeft minis
ter Van der Klaauw
van Buitenlanse Zaken
gezegd in de EG te zul
len pleiten voor snelle
hulp aan Zimbabwe,
met name voor projec
ten die oud-guerrilla-
strijders aan
moeten helpen.
„Rosa-
■apport
gehou-
n voor
uurtje Dodental aanslag
md het
jfde te
sochis-
n Krop
Shirley Williams, oud-minister van on
derwijs en erkend als leidster van de
rechtervleugel van Labour, heeft gister
middag gezegd dat als de partij formeel
verklaart zich uit de EG te willen terug
trekken, zij haar zal verlaten. Zeker is dat
mevrouw Williams niet de enige zal zijn
die vertrekt, en dat een aantal vooraan
staande leden haar voorbeeld zullen
volgen.
Het besluit dat de leider van de Labour
partij voortaan niet meer door de overwe
gend gematigde parlementsfractie zal
worden gekozen sloeg als een bom in.
Onder de afgevaardigden ontstonden
zelfs heftige woordenwisselingen toen bij
het stemmen geen der andere mogelijkhe
den een meerderheid behaalde.
(Van onze redactie
buitenland)
NEW YORK-SALIS
BURY. De Zimbab-
wese minister van Bui
tenlandse Zaken, Moe-
zenda heeft in de alge
mene vergadering van
de VN niet met zoveel
woorden gepleit voor
een
cot
Hij
Zimbabwe in het kader
van de Organisatie
voor Afrikaanse Een
heid zal strijden voor
afschaffing van de
apartheid, maar stelde
ook dat Zimbabwe in
economische zin „abso
luut” afhankelijk is
van Zuid-Afrika.
Belangrijk in dat ver
band is dat vandaag de
spoorweg tussen Zim
babwe en de Mozambi-
kaanse havenstad Ma-
JOHANNESBURG (AP). In de
Balmoral goudmijn in een oostelijke
voorstad van Johannesburg is gisteren
een liftkooi te pletter gevallen in een
diepe schacht en zijn veertien zwarte
mijnwerkers om het leven gekomen, zo
is door het bedrijf bekendgemaakt.
Bij een ander ongeluk, in een goud
mijn ten zuidwesten van Johannes
burg, kwamen drie zwarte mijnwer
kers om het leven en raakten vijf ande
ren gewond, aldus Zuidafrikaanse au
toriteiten. De betrokkenen werden ge
troffen door vallende stenen.
De directeur van de Balmoral-mijn,
J. Krige, verklaarde dat de liftkabel
was gebroken toen de mannen naar
hun werk gingen. De kooi viel meer
dan 200 meter in de 700 meter diepe
schacht.
Het was dit jaar de tweede keer dat
een mijnlift faalde. In maart kwamen
23 mijnwerkers om het leven in de Vaal
Reefs-mijn in de provincie West-Trans-
vaal.
Overigens heeft pre
mier Moegabe van
Zimbabwe het leger in
gezet om politieke te
genstanders op te pak
ken die. verantwoorde
lijk zijn voor de huidi
ge golf van geweld.
De radicalisering van Rivera y Damas
lijkt echter vooral verband te houden
met de bloedige ontruimingen van be
zette kerken en met de kort geleden
gestarte anti-guerrilla-operaties waar
van volgens de Salvadoriaanse kerk
vooral vluchtelingen, mannen, vrou
wen en kinderen het slachtoffer zijn.
„De handelwijze van de huidige junta
verschilt in feite niets met die van het
Romero-regime”, aldus Rivera y
Damas.
De anti-guerrilla-schoonmaak kon pas
worden ingezet nadat de progressieve
kolonel van de junta, Majano, door
toedoen van zijn collega Gutierrez en
minister van Defensie Carcia op een
zijspoor was gezet. Een maatregel die
vooruitstrevende commandanten
wegpromoveerde en direct met ultra
rechts gelieerde militairen op sleutel
posities bracht (bijvoorbeeld generaal
Medrano, weggezuiverd na de coup
tegen dictator Romero, vaak genoemd
als oprichter van de rechtse terreuror
ganisatie Orden en nu weer aan het
hoofd van een regiment). Naar aanlei
ding van die maatregel zou Majano
plannen hebben gehad zich via het
FARN, het leger van nationaal verzet,
bij de guerrilla te voegen, maar de
andere terreurorganisaties zouden
een dergelijk pact hebben afgewezen.
Die veronderstelling werd nogmaals
aangedikt door het feit dat op een
moment dat Majano zich met zijn
machtsverlies binnen de junta en het
leger verzoende, het FARN uit het
coördinerende orgaan van de guerril
labewegingen stapte.
mige militaire oefenin
gen van de NAVO
om opnieuw te worden
toegelaten tot het
bondgenootschap.
Volgens minister
Mitsotakis zullen de
vier Amerikaanse ba
ses in Griekenland
door Athene
overgenomen,
je dat
<s nier
ïndjes,
leer op
■oor te
.schnj-
produ-
ïl voor
erd, in
17 mil-
70 mil- J
aar 32
is dus
van
ft be-
Volgens PEN zitten in de Sovjet-Unie
momenteel ruim 40 schrijvers en journa
listen in de gevangenis, in werkkampen,
in psychiatrische ziekenhuizen of zijn in
tern verbannen.
Vietnam weigert informatie te verstrek
ken over het grote aantal schrijvers en
journalisten dat sinds de communistische
machtsverovering in 1975 is gevangen ge
zet of gedood, aldus PEN.
Uit Argentinië heeft de vereniging be
richt ontvangen dat als gevolg van bijna
tien jaar interne strijd 70 schrijvers en
journalisten spoorloos zijn verdwenen en
misschien wel 30 vermoedelijk zijn gedeti
neerd.
Schrijvers en journalisten moeten zich
ook onjuiste behandeling, detentie en ver
volging vanwege hun mening over maat
schappelijke en politieke gebeurtenissen
laten welgevallen in Tsjechoslowakije,
Roemenië, Joegoslavië, Cuba, Maleisië,
Uruguay, Zuid-Korea, Taiwan, China,
Zuid-Afnka, Libië en Marokkp.
neer Griekenland defi
nitief afziet van deelna
me aan de NAVO. Hij
heeft dat dezer dagen
ook onder de aandacht
gebracht van de Ame
rikaanse minister van
Buitenlandse Zaken,
Muskie. Een woord
voerder van diens mi
nisterie verklaarde,
eveneens gisteren, dat
de Verenigde Staten
„veel belang” hechten
aan een definitieve te
rugkeer van Grieken
land in het westerse
militaire
schap.
(Van onze redactie
buitenland)
WASHINGTON.
Als binnen enkele we
ken geen nieuwe for
mule wordt gevonden
voor het deelnemen
van Griekenland aan
de NAVO, dan zal de
regering in Athene zich
gedwongen zien zich
voorgoed uit het bond
genootschap terug te
trekken.
Dat verklaarde de
Griekse minister van
Buitenlandse Zaken,
Mitsotakis, gisteren in
een interview met de
zen te
l eens
s vijf-
k die
door
wees
reeks
ehten
sman
rtike-
zezig-
gever
eson-
>r au-
