CDA-fractieleider Lubbers:
5
Russische delegatie
komt over gas praten
Sociaal overleg in sfeer van wantrouwen
’t Aardige van die Strippenkaart:
fcA
HKDKHH
Vraagprijs nog onbekend
ECONOMIE
„Aantal klachten
uitzendbureaus
valt nogal mee”
C
23
VRIJDAG 10
OKTOBER
19 8 0
ECONOMIE
Door Louis Burgers
van
voor
1
door
Prof. dr. F. Hartog
750,-
995,-
1275,-
1495,-
Dit zijn
de formaten:
karpetten FEZ
150x200
165x235
250x200
200 x 300
225x325
250x350
Met de Strippenkaart kom je overal.
498,—
698,—
845,—
998,-
1825,- 1495,-
2195,- 1795,—
Wat niet wil zeggen dat de strippenkaarten die wel in bus
nu onredelijk duur zijn.
NATIONALE
STRIPPENJF j
KAANT j
I ld bus-en lAimvcnucr uordl ir mi sink i toiler o[). Bij de haltes verloopt
het nu wat sneller, omdat veel minder reizigers hun kaartje op het voertuig
kopen. De strippenkaart is in de voorverkoop immers voordeliger.
lien 15-strippenkaart, gekocht bij stationpostkantoor, sigarenzaken,
SPAR-en SRV-winkels is bijna 12 cent per strip goedkoper.
t n tram verkocht worden (de 6-en l()-strippenkaart)
Een 6-strippenkaart (t 2,85) bijvoorbeeld is
Itijd nog voordeliger dan de prijs die u eerst
betaalde voor drie enkeltjes van één zone.
Bij Insaid vindt u de vloerbedekking
die het beste bij u past. Karpetten en vaste
vloerbedekking in alle kleuren en dessins.
Als Buitenkansje in Insaid nu zuiver
scheerwollen Marok -
kaanse berbers met meer
dan 22.000 knopen per
vierkante meter.
7
BTW-verhoging geeft
mensen
(ADVERTENTIE)
1,
(ADVERTENTIE)
I
SSB»®?
,00
,oo
,oo
,oo
,60b
-claim,
ten.
205,00
189,00
550,00
redelijk. Ik geloof niet dat je dat nu deni
vellerend zou kunnen noemen”.
Wat vindt u dan van- de theorie dat
directe belastingen nivelleren en indirec
te het tegendeel doen?
„Dat is een oud dogma dat ik eens een
keer zou willen doorprikken. De redene
ring is namelijk deze. Hogere inkomens
sparen meer, dus die consumeren een
kleiner deel van hun inkomen. De lagere
inkomens zouden daarentegen meer con
sumeren. Als ik dus een verschuiving aan
breng van directe naar indirecte belastin
gen dan gaan verhoudingsgewijs de lage
re meer betalen. Maar waarom klopt dat
niet? Omdat het langzamerhand steeds
duidelijker wordt dat bovenin de schalen
de schroef is dolgedraaid. Het is langza
merhand denk ik toch wel volstrekt duide
lijk dat als je via een verzwaring van de
inkomstenbelasting probeert te nivelle
ren, dat dat ontweken wordt met allerlei
aftrekposten en ontwijkingen. Dat is een
kanttekening”.
„Als tweede kanttekening voer ik aan
dat ik grote twijfels heb of op het ogenblik
de midden- en hogere inkomensgroepen
zoveel meer sparen. Ik heb wel eens de
indruk dat ze eerder ontsparen. Men kan
natuurlijk zeggen: ja, dat is nou juist het
gevolg van het nivelleren, maar dat laat ik
nu in het midden. Ik constateer gewoon
dat de Nederlandse burger het overgrote
deel van zijn inkomen aan consumptie
besteedt. Ook dip met hogere inkomens.
Dus dat is een tweede reden waarmee ik
dat dogma doorprik en waarom ik zeg het
is gewoon niet waar”.
In het gesprek over nationale loon
matiging op 3 oktober tussen de top
van de vakbeweging, de top van de
werkgeversorganisaties en het kabi
net, hebben de partijen elkaar niet
weten te vinden. Iedereen verwachtte
lijk zichtbaar is, maar dat de onderhande
lende partijen toch onmachtig zijn, deze te
vinden. In eerste aanleg komt dat doordat
zij voorwaarden vooraf stellen die onder
ling onverenigbaar zijn. Het overleg is al
geblokkeerd voordat het begonnen is.
Toch is dat niet de gehele en diepste
verklaring. Ook in gevallen waar men
zonder voorwaarden vooraf aan de onder
handelingstafel plaats neemt, mislukt het
overleg herhaaldelijk.
We beroepen óns op een verklaring van
onmacht van de onderhandelende partij
en en tegenwoordig vooral op het zoge
naamde gevangenendilemma. Dat is in
deze rubriek al eens eerder ter sprake
gebracht, ter gelegenheid van het „door-
braakvoorstel” van Groenevelt. We moe
ten daarbij denken aan twee gevangenen
die niet met elkaar kunnen spreken en die
daardoor de oplossing die voor beiden het
beste is, niet vinden. De partijen op de
arbeidsmarkt zijn niet gescheiden door
muren in letterlijke zin. Zij praten wél met
elkaar, maar dat helpt niet. Tussen hen
staat een muur van wantrouwen. Zij zijn
gevangenen van hun wantrouwen en ook
,73
.<>4
,21
440,0»
345,00
3,00
3.00
96,00
7,80
1.03
Openbiuir Vervoer, Postbus 55,2501 CB Den Haag.
\foorstadsen streekvervoer
Geidig door heel Nederland ZO.Z.
t
mische
uten
jersen.
>or dit
ten euvel
is aan.
„Een dictaat geven we echter niet. Het
kan zijn dat hier ook door de sociale
partners, die daarin Ook een rol spelen,
problemen gezien worden. Dan zeggen
we: kijk dan naar de mogelijkheid van een
gelijke behandeling van mensen die een
baan hebben en de mensen die geen baan
meer hebben, dus de actieven en de niet-
actieven”. Lubbers acht op dit punt een
toelichting noodzakelijk: „Per 1 januari
gaan de niet-actieven er gewoon via de
wettelijke mechanismen één procent en 26
gulden op vooruit, bruto. Zou het nu denk
baar zijn dat je in het licht van de noodza
kelijke adempauze in de economie zegt:
laten de actieven zich beperken tot het
zelfde. U hoort dan aan die ene procent en
26 gulden dat daar een combinatie in zit
Het wordt dus, als ik uw verhaal goed
begrepen heb, voor de lagere inkomens
relatief moeilijken om deze apparaten
aan te schaffen.
„Als die duurder worden, ja. Daar staat
nog wel een voordeel van de vaste verla
ging van de directé belasting tegenover,
maar in principe hebt u gelijk.”
We zitten in een economische crisis en
u wilt de belastingen verlagen. Zit daar
in geen tegenstrijdigheid?
„Nee, integendeel. Wij menen dat we het
kostenniveau laag moeten houden, ook al
omdat we in een concurrentieslag met het
buitenland zitten. Welnu, dan zou je dus
kunnen zeggen: laten we gewoon maar
een loonronde overslaan. Ik denk dat je
doorslaat als je verder helemaal niets
doet, omdat dan ook de bestedingen te ver
terugzakken.
Dat betekent dus. dat heeft u trou
wens zelf ook al aangegeven, een ver
schuiving van de directe naar de indirec
te belasting.
„Dat betekent twee dingen. Een miljard
netto belastingverlichting en een miljard
verschuiving van directe naar indirecte
belasting.
Aan welke goederen denkt u voor het
luxe-BTW-tarief?
„Voorzover het het hoge BTW-tarief is,
betreffen het dan luxe goederen. Nu ga ik
niet allerlei dingen als bont en dat soort
dingen opnoemen, maar belangrijke za
ken zijn de elektrische apparaten. Maar
we hebben tegen onszelf gezegd: laten we
even de regering afwachten voor wat be
treft de indeling van de categorieën, dus
daar wilde ik eigenlijk op dit moment nog
niet zoveel over zeggen”.
Maar die belastingverlaging loop toch
gewoon door. De prijscompensatie wilt u
maar één keer af schaffen. Hoe wilt u dat
in de komende jaren financieren?
„Precies hetzelfde. Je geeft wel prijs
compensatie maar je geeft het in de vorm
van een verlaging van de loon- en inkom
stenbelasting. Eenmalig. Daarna loopt al
les gewoon door. Hij werkt natuurlijk
structureel door. Je gaat hem niet na zes
maanden weer terugnemen. Maar dat
geldt voor die prijscompensatie ook. Dus
geen van beide ga je inhalen”.
Totaal 40 miljard kubieke meter is aan
geboden aan Italië, W-Duitsland, Frank
rijk, Nederland, België, Oostenrijk en
Zweden: Afgelopen zomer hadden verte
genwoordigers van de gasmaatschappijen
uit deze landen al in de Bondsrepubliek
contacten met Russische functionarisseu.
Daarbij kwam ook aan de orde dat bedrijf
ven in dë importerende landen leveranties»
zullen doen voor de realisatie van het":
project.
Óe Sovjet-Unie zou van plan zijn al in
1984 het eerste gas te verpompen door de
leiding die nog moet worden aangelegd.
Dit kan betekenen dat er toch wel haast Is
bij het maken van afspraken tussen dé,
diverse regeringen en het toekennen van
„tegenorders”. Gemeld is al dat een West-
duits concern de pijpen zou leveren onder
garantie van een bankconsortium.
pen, maar de kwestie van de prijs die de
Russen vragen zal een belangrijke rol
spelen. Open is ook nog hoeveel gas ons
land zal kunnen kopen; de huidige schat
tingen variëren van drie tot vijf miljard
per jaar. Gehoopt wordt dat de Russische
delegatie wat meer duidelijkheid over de
mogelijkheden zal bieden.
De Russen willen een 5.500 kilometer
lange pijpleiding bouwen van Siberië
naar West-Europa. Of deze leiding door
Polen en de DDR zal lopen dan wel door
Tsjecho-Slowakije is niet bekend. De jaar:
lijkse capaciteit zou 50 miljard kubieke
meter zijn, waarvan een vijfde deel zou
worden bestemd voor andere Oostblok-
landen, zo hefeft vice-minister Ossipov eer
der meegedeeld.
ckdiv. ed,
loteerd:
dit negatieve resultaat, maar toch is
het bij enig nadenken heel vreemd.
Alle drie hebben immers groot belang
bij matiging. Ze praten erover en vinden
dan de oplossing niet. Ze zijn doof voor
elkaar en staren zich wat de sociale
partners betreft blind op hun eigen
belang.
Het Centraal Plan Bureau heeft in de
Macro-Economische Verkenning 1981 uit
gerekend wat een loonmatiging van 2 pro
cent op middellange termijn vermoedelijk
zal opleveren. Daarbij is meegenomen
wat het kabinet als wisselgeld beschik
baar wil stellen, namelijk f500 miljoen
lastenverlichting voor de werknemers per
procent loonmatiging. Voor 2 procent
loonmatiging is dat dus fl miljard. Men
zie de volgende samenvatting van de uit
komsten, voor elk van de betrokken par
tijen.
Werknemers: de werkloosheid neemt
met 25.000 personen af. Hét reëel beschik
bare inkomen van de modale werknemer
is ongevoelig voor matiging.
Werkgevers: de arbeidsinkomensquote
van het particuliere bedrijfsleven (aan
deel van de lonen in het totale inkomen
van bedrijven) daalt met 0,6 punten van
97.5 tot 96,9. Dat lijkt op het eerste gezicht
weinig, maar het betekent toch dat het
niet-loon, waaronder de winst, stijgt van
2.5 punt tot 3,4 punt en dus, in zichzelf
uitgedrukt, met ruim een derde. Verder
stijgt het volume van de bedrijfsinveste
ringen bijna 2,5 procent meer dan zonder
loonmatiging.
Overheid: het begrotingstekort daalt
met f 1 miljard.
Frappant is vooral de uitkomst voor de
werknemers. Die krijgen de berekende
vermindering van de werklobsheid volle
dig gratis, want hun reëel beschikbare
inkomen, uitgedrukt in dat van de modale
arbeider, neemt er niet door af. Dat komt
doordat bij loonmatiging ook de prijzen
minder stijgen, verder doordat de belas-
tingprogressie een besparing op loonbe
lasting oplevert en in de derde plaats door
de extra lastenverlichting van overheids
wege. Toch wijzen de vertegenwoordigers
van de werknemers loonmatiging af. Zij
stellen voorwaarden die het overleg blok
keren. Dat doen ook de werkgeversverte
genwoordigers. Zo loopt het vast.
Het altijd terugkerend element in een
dergelijke impasse is dat de oplossing
bestaat, dat die voor iedereen ook duide-
van arbeidskostenmatiging en een soort
inkomensverdeling.
Het heeft dus in feite een denivelle
rend effect.
„Nee, dat geloof ik niet. De belastingver
laging geeft hetzelfde resultaat als de net
to prijscompensatie. Wat je dan
overhoudt is een miljard belastingverzwa-
ring in de indirecte belasting. Maar als ik
daarbij een accent leg op de relatief luxe
goederen, dan wil dat nog niet zeggen dat
dat denivellerend is. Het is wel zo dat de
kleine man, de man met de kleine beurs,
ook wel eens luxe goederen köopt. Voor
zover je die term hier op toe zou kunnen
passen ik aarzel een beetje is het
eerder nivellerend dan denivellerend. U
mag zeggen, wie deze goederen het meest
kopen. Kijk, als een ongetrouwde jonge
man dure stereo-apparatuur koopt, met
een laag inkomen, dan moet hij in ieder
geval pittig gaan meebetalen. En als een
man die een inkomen heeft van 60.000
gulden, maar opgroeiende kinderen heeft,
weinig van deze zaken koopt, betaalt hij er
weinig aan. Maar ik vind dat ook wel
dan loopt hun overleg op niets uit. Daar
door zijn beide slechter af. De centrale
overheid doorziet dit alles wél, maar is
blijkbaar ook onmachtig de impasse te
doorbreken. De muur van wantrouwen
kan alleen door de partijen zelf worden
neergehaald.
Door de reacties op het voorstel van
Groenevelt (loon inleveren voor werk) is
duidelijk geworden dat de vakbeweging
op centraal niveau blijkbaar weer is te
ruggevallen in kortzichtigheid. Binnen de
FNV is er geen volledige eenstemmigheid,
maar de onenigheid slaat niet op wat
Groenevelt wil.
Wat nu? Er dreigt weer een loonmaatre
gel. De ervaring leert dat de werking
daarvan steeds meer wordt uitgehold
naarmate de loonbeheersing langer duurt.
Het kabinet denkt ook vooral aan een
sterk nivellerende maatregel. Het is de
vraag of juist dat goed zal werken. In de
eerste plaats is er in de laatste jaren al
zoveel genivelleerd, dat er bovenaan wei
nig meer te halen valt.
In de tweede plaats heeft de overheid
zelf daar niet veel aan. Die is er juist op
uit, via loonmatiging te bezuinigen op
sociale uitkeringen. Deze laatste zijn im
mers vooral gekoppeld aan het minimum
loon. Door vrijwel alles te verhalen op
middelbare en hogere lonen zo dat al
voldoende oplevert mist men dus juist
het voornaamste doel. Bovendien lijdt de
belastingopbrengst onder nivellering.
Kortom, wat men als andere mogelijkheid
in gedachten heeft, is vermoedelijk veel
minder zinvol en doeltreffend dan vrijwil
lige loonmatiging.
Alleen wie van optimisme zijn beroep
heeft gemaakt, ziet misschien nog een
uitweg. Ik laat daartoe een mooie droom
opkomen. In deze droom sluiten we eerst
aan op de werkelijkheid. De partijen wil
len niets van elkaar weten. Zij leggen er
zich op toe, aan de eigen achterban te
laten zien hoe flink ze durven zijn. Als zo
de stoom is afgeblazen, laten ze de zaak
even betijen.
Dan komen de partijen opnieuw bij
elkaar, nu om echt te gaan praten. Omdat
het overduidelijk is waar hun gemeen
schappelijke belang ligt, vinden ze elkaar
daarbij ook.
Te mooi om waar te zijn? Of valt er
misschien nog een uitgangspunt voor
nieuw overleg te putten uit het kamerde
bat over de Miljoenennota? Dan zou de
politiek toch nog ergens goed voor zijn!
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Mogelijk zal in de
loop van volgende week meer bekend
zijn over de vooruitzichten voor de
aankoop van Russisch aardgas. Van’
dingdag tot en met zaterdag bezoekt
volgende week een zware delegatie
uit de Sovjet-Unie ons land voor „ver
kennende besprekingen”.
Die besprekingen worden met name in
het ministerie van Economische Zaken
gehouden. Dat onmiddellijk zaken wor
den gedaan is overigens niet te ver
wachten.
De Russische delegatie, die nu in België
is voor hetzelfde doel en na Nederland
Zweden bezoekt, telt vice-ministers (een
rang tussen minister en staatssecretaris
in): N. G. Ossipov van buitenlandse han
del en S. R. Derezjev van gasindustrie en
ambtenaren en functionarissen van So-
joez Gasexport (uitvoerinstantie). MINIS
TER Van Aardenne (Economische Zaken)
zal zijn gasten een diner aanbieden.
Het programma vermeldt verder, behal
ve de besprekingen die over de vijf dagen
zijn verdeeld, een bezoek aan Groningen
(kantoor en installaties van de Gasunie)
en een rondvaart door de Rotterdamse
havens. Aan boord zullen zich diverse
Nederlandse bedrijven presenteren die
mogelijk in aanmerking komen voor te-
genleveranties. De Russen zullen ook twee
grote banken bezoeken om over financiële
garanties te spreken.
Het ministerie van Economische Zaken
is vast van plan Russisch aardgas te ko-
„Wij hebben daarop een drietal sugges
ties gedaan. We willen een goede inkoms-
verdeling. Daarnaast zeggen we: het kabi
net wil graag de arbeidskosten matigen
van 8 tot ongeveer 6 procent, hoe denken
we daarover. Wij hebben nu voorgesteld
één ronde van nominale verhogingen in
januari over te slaan en in ruil daarvoor
een forse verlaging te geven van de loon-
en inkomstenbelasting”, aldus de CDA-
fractievoorzitter. „Dat kan de schatkist
niet helemaal betalen. Om precies te zijn:
de ene helft wel, de andere helft niet. De
helft kunnen we dus betalen door vergro
ting van het overheidstekort, maar ook
dat is niet in strijd met wat de regering
wil. In die zin wijkt de WD, die zich
daartegen verzet, wel van het kabinetsbe
leid af’.
Het pakket maatregelen heeft nog een
ander doel: met de verschuiving van di
recte naar indirecte belastingen probeert
Lubbers de boodschappen, die het gezin
zeker nodig heeft, zoveel mogelijk te ont
zien. Hij ontkent dan ook fel dat hij de lijn
van het kabinet heeft doorbroken. „Ik heb
getracht voor het overleg met de sociale
partners twee bouwstenen aan te dragen.
Daarop afgaande, moet ik zeggen dat ik
dus de lijn van het kabinet heb gesteund
om een begroting te maken waar een
overlegelement met de sociale partners in
zit.”
DEN HAAG. „Wij willen de mensen
meer keus geven. De door ons voorgestel
de verschuiving van de directe naar de
indirecte belastingen geeft hen die kans.
Door de hogere prijzen van bepaalde luxe
goederen zullen ze zelf kunnen blijven
beslissen of ze bijvoorbeeld een vrieskist
willen aanschaffen, zij het tegen een hoge
re prijs, of dat ze die later kopen of zelfs
helemaal niet.”
Volgens CDA-fractieleider Lubbers zal
de door hem dinsdag bij de algemene
beschouwingen voorgestelde verhoging
van de BTW-tarieven een positief uitwer
king hebben op de activiteiten van het
bedrijfsleven. De gelijktijdig door te voe
ren forse verlaging van de inkomstenbe
lasting moet er dan toe leiden dat de
laagste inkomens slechts weinig achteruit
zullen gaan wat betreft hun koopkracht.
„Blijft er een miljard over. Daarvan
zeggen wij: we proberen dat boven tafel te
krijgen via een verhoging van indirecte
belastingen, maar dan met een zwaar ac
cent op de relatief wat luxere goederen.
Maar ook de accijnzen en het hoge BTW-
tarief zijn mogelijkheden. En helemaal
aan het eind van de rit zou je bij het lage
BTW-tarief komen, Op deze punten wij
ken we inderdaad van de regering af.”
Insaid
Wérkelijk alles op woongebied.
Badhoevedorp, Vlierstraat 25, telefoon 02968 - 6612.
Oisterwijk.Heusriensebaan 50,telefoon 04242 - 9030
Geopend van dinsdag t/m zaterdag (vrijdag koopavond).
Elke zaterdag GRATIS advies van binnenhuisarchitekt in Insaid. Hij maakt graag een uurtje voor u vrij.
Een berber op z n mooist
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het aantal klachten
dat vorig jaar tegen uitzendbureaus
werd ingediend valt nogal mee, gezien
het grote aantal uitzendingen (250.000
in 1978). Dat zegt de ombudsman voor
de uitzendbranche, G. Niestadt, die
werkzaam is voor de leden van de
Algemene Bond van Uitzendbureaus.
Ook enkele niet-ABU-leden hebben
zich inmiddels bij de Stichting Om
budsman Uitzendbranche aange
sloten.
In totaal kwamen er vorig jaar 135
klachten binnen, waarvan 64 tegen le
den van de bond, 33 tegen andere bu
reaus, 25 tegen het Gemeenschappelijk
Administratie Kantoor en 13 tegen op
drachtgevers en anderen. Een deel van
de klachten bleek ongegrond. Het aan
tal geconstateerde onregelmatigheden
was volgens de ombudsman betrekke
lijk gering. In bijna alle gevallen kon
den de geschillen worden opgelost,
slechts twee zaken werden bij het zoge
naamde scheidsgerecht van de ABU
aanhangig gemaakt.
De ombudsman zegt in zijn verslag
dat de arbeidsverhouding van uitzend
krachten niet wordt aangemerkt als
een arbeidsovereenkomst naar burger
lijk recht. Daardoor vallen uitzend
krachten niet onder de Wet minimum
loon en minimumvakantiebijslag. De
ABU-leden en ook niet-leden hebben
de verplichting op zich genomen deze
wetten wel toe te passen, maar sommi
ge doen dit niet.
Niestadt geeft in zijn verslag sugges
ties waardoor de overheid alle uitzend
krachten onder de werking van deze
wetten zou kunnen brengen, zodat aan
de ongelijke situatie een einde kan
worden gemaakt. De ombudsman
spreekt er zijn voldoening over uit dat
het scheidsgerecht een uitspraak heeft
gedaan over een uniforme manièr van
loonberekening, die inmiddels ook bij
alle ABU-leden is doorgevoerd.
kans te kiezen”
48,50
76,40
125,00
84,50
100,00
105,20
16,50
39,60
i 263,50
29,00
74,50
47,50
143,00
53,00
65,20
87,20
15,40
133,50
145,50
53,50
108,10
58,00
100,00
52,60
41,50
30,20
243,50
210,00
72,70
46,00
136,00
45,00f
60,00
63,00
143,60
67,40
73,00
156,50
114,00
151,50
44,50
59,00
145,00
66,50
62,50
48,00
80,50
102,50
51,40
139,50
55,00
47,00
80,00
32,00
53,10
185,10
107,00
59,60
166,00
43,20
95,00
162,40
73,70
274,00
36,90
88,10
118,70
28,50
42,30
39,20
51,00
48,20
l 130,00
