enz
i
Barones van Beilstein
Ij
e
i
i
90
90
90
90
i:
ucloj. buys
i
kW
w o
TOERISME
1
/aad
ifra-
itrol
-ge-
.aag
Ima
t mi
le.
All-
die-
'oor
ing.
5tor.
am-
iche
/oor
nge-
5.12
itie.
i en
en
ies-
0
-
5jW
Beatrix, koningin der
Nederlanden, prinses
van Oranje-Nassau,
prinses van Lippe-
Biesterfeld,
llgSl
ar
Elfs s:
■Si»
van Anna van
11
9
'■i.
=f!
haar minnaar werd. Geschied
vorsers menen zelfs de dag te
weten dat Anna zich voor de
eerste maal in de armen van Jan
wierp, de avond van de 15de juni
1570. Hoe lang de verhouding
ook geduurd mag hebben, voor
Willem van Oranje lang genoeg
om Anna’s op 22 augustus 1571
geboren dochter, niet te erken
nen. Het meisje kreeg de naam
Christina van Diez, naar de be-
2. Een sombere ruïne is alles wat er rest van de Burg Beilstein
waarin Anna van Saksen drie van haar laatste jaren sleet
1. Hoog boven de daken van Dillenburg, het stadfe aan de Dill,
verheft zich de Willemstoren. Van diezelfde plaats keken de graven
van Nassau vroeger op het dat neer.
3. De Willemstoren in Dillenburg, als een monument gebouwd
op de slotberg. waar de vestingwerken van toen nog te bezichtigen
zijn.
zitting in het stadje aan de Lahn,
die Willem Anna had geschon
ken als weduwegoed.
JAN RUBENS HEEFT het al
leen aan zijn (wel) trouwe echt
genote Maria Pypeling te dan
ken, dat hij voor zijn gedrag
„buitengaats” niet werd terecht
gesteld. Het was de godvruchtige
Juliana van Stolberg, Willems
moeder, die er voor zorgde dat
het doodvonnis niet werd uitge-
DE GESCHIEDENIS van het stadje Beilstein is vele eeuwen lang met
die van de Nassaus verbonden geweest. Al in de twaalfde eeuw worden
de graven van Nassau in dit verband genoemd. Dus eigelijk al toen ze
nog maar net de naam Laurenburg in Nassau hadden veranderd. In die
twaalfde eeuw droegen de landgraven van Thüringen hun rechten over
het gebied Herborn, waarin ook Beilstein ligt, over aan de Nassaus. Hun
komst betekende ook het einde van de invloed van de heren van
Beilstein, een plaatselijke adellijke familie.
DE GRAVEN VAN Nassau die hun intrede deden stamden volgens
gegevens van het Koninklijk Huisarchief uit de tak Nassau-Siegen, die
in 1561 uitstierf. De heerlijkheid kwam toen aan de tak Nassau-Diez en
later aan het huis van Oranje-Nassau. Met andere Nassausche landen
werd ze in 1825 door koning Willem I aan de Walramsche tak van
Nassau afgestaan, waarvoor in ruil het groothertogdom Luxemburg
werd verkregen.
DE TITEL BLEEF echter en hoort nog steeds tot de verzameling die
verborgen gaat in het enz., enz., enz., waarmee de Oranjevorsten hun
titels aanduiden. Volgende keer blijven we weer in eigen land en neem
ik u mee naar Montfort in Limburg, waar koningin Beatrix Vrouwe van
is. De foto’s werden ook dit keer gemaakt door Paul Vreeken.
BBBB^B^B
die werd geboren in het jaar dat
zijn vader in Delft werd ver
moord.
ANNA’S HARTSTOCHT
maakte voorgoed een eind aan
haar rijke Oranje-leven. Willem
verstootte haar. Haar eerste hal
te was Siegen, maar ook daar
kwam het tot „onverkwikkelijke
scènes tussen de levenshongeri-
ge vrouw en haar personeel”, zo
vond ik ergens beschreven. Die
voerd. Na twee jaar „kelderen"
in Dillenburg werd Jan Rubens
in mei 1573 in vrijheid gesteld,
maar hij bleef in Siegen in huis
arrest. Daar werden Pieter Paul
en zijn broer Philip geboren. De
familie Rubens mocht zich pas
weer buiten de deur wagen na de
dood van Anna van Saksen. En
kele maanden nadien, begin
1578, kreeg de familie teostem-
ming het huis te verlaten.
nieuwe complicaties zorgde in
1572 voor een verdere verban
ning van Anna en zo komen we
terecht in Beilstein, waar we, in
de vorige pagina, vanaf Weil
burg al op aan koersten. Daar
zat ze dan, de levenslustige An
na, in het afgelegen gehucht
Beilstein. Drie jaar duurde die
verbanning, waarin ze (Willem
had alle contact verbroken en
haar familie wilde niets met
haar te maken hebben) steeds
meer verviel. Ze stierf in decem
ber 1577, krankzinnig naar men
zegt. Het zou aardig zijn om te
weten hoe Beilstein Willems
tweede vrouw indertijd heeft
ontvangen; ze was toen immers
nog steeds echtgenote van een
telg uit het roemruchte geslacht
der Nassaus die dat hele gebied
beheersten. Wie zal het zeggen.
Anno vandaag zeker niemand
meer. De Burcht Beilstein is ver
vallen tot een ruïne. Niets meer
en niets minder. Tot mijn grote
verrassing groeiden tussen de
voegen van een paar stenen zon
nebloemen. Maar dat was het
enige vrolijke aan die steen-
resten.
HET PLAATSJE ZELF is een
vriendelijke nederzetting, met
nóg een burcht, die Metternich
heet, en waarin een hotel is ge
vestigd. Vlakbij, in Greifenstein,
staat weer een andere burcht. De
drie eeuwen oude slotkapel er
van bleef goed bewaard en is een
der weinige kerken in Duitsland
met twee verdiepingen. Maar
ook dat plaatsje is, net als Beil-
stein, een rustpunt in het verla
ten heuvelachtige landschap.
Voor rustzoekers weldadig; voor
bannelingen die van het leven
houden dodelijk. Daar kan Anna
over meenrateru-
i'
MAAR LATEN WE nog even
terugkeren naar Anna van Sak
sen, van wie Willem van Oranje
zich in 1574 liet scheiden. Hij was
toen al getrouwd geweest met
Anna van Egmond, die in 1558
stierf. Na de tweede Anna trouw
de hij met Charlotte van Bour
bon, die in 1582 stierf. Een jaar
later werd Louise de Coligny
z^jn vierde echtgenote. Zij is de
moeder van Frederik Hendrik,
4. Een van de ingangen naar de ondergrondse vestingwerken,
waarin Jan Rubens. de vader van schilder Pieter Psul. twee jaar
gevangen zat
5. De Wilhelmsbnde. waaronder Willem van Oranje de afvaardi
gingen uit Nederlanden ontving.
6. Anna van Saksen, de overspelige tweede echtgenote van
Willem de Zwijger
'’I*:
s-
HIJ WORDT GECITEERD in
een foldertje waarin een histori
sche rondgang langs al Dillen-
burgs bezienswaardigheden ge
noemd staat. Inclusief de Wil-
lemslinde, niet ver van de toren,
waaronder Willem de Zwijger op
14 april 1568 afgevaardigden van
Nederlandse gewesten en Ant
werpse kooplieden ontving, het
historische begin van de oorlog
tegen Spanje en Alva’s dwinge
landij. De linde is niet meer wat
ie geweest is, zou men in heden
daags jargon zeggen. De oor
spronkelijke stam moet, zo te
zien, al lang geleden bezweken
zijn. Laten we het op recht
streekse afstamming houden,
gelijk aan de loten die ooit ge
plant zijn in de Prinsenhof in
Delft en in het park van paleis
Soestdijk. Het gaat per slot van
rekening, als bij de mensen, om
de stam.
HET ENIGE WAT NOG van
het voormalige slot Dillenburg
intact is en als fundament voor
de huidige Willemstoren dient,
zijn de onderaardse verdedi
gingswerken, de kazematten. Ze
zijn zo uitgestrekt dat op Drieko
ningendag 1568, ter gelegenheid
van het doopfeest van prins
Maurits, er dagen lang enkele
honderden paarden werden ge
stald. De gids zal het u vandaag
de dag nog vertellen, want de
verdedigingswerken zijn voor de
toeristen opengesteld en op ge
zette tijden worden er rondlei
dingen gehouden.
NIET ALLEEN PAARDEN
mochten de vochtige kelderlucht
van de kazematten opsnuiven,
Willem van Oranje sloot er ook
zijn vijanden op. Een bekende
rivaal die er zuchtte, was Jan
Rubens, de vader van de grote
schilder Pieter Paul Rubens.
Twee jaar lang waren de ronde
gewelven het enige wat Jan Ru
bens te zien kreeg, in ruil voor
zijn overspel met Anna van Sak
sen, de tweede vrouw van Wil
lem van Oranje. Willem trouwde
die Anna toen ze zeventien was
en geschiedschrijvers plegen
haar liefdevol als „spilziek,
drankzuchtig en nymfomaan”
aan te duiden. Het was vermoe
delijk die laatste kwaliteit die
ook Jan Rubens de das om deed,
want blijf maar eens rustig zit
ten wanneer een vrouw zich hon
gerig aan je borst werpt.
TROUWENS, WILLEM HEEFT
ook zijn deel in de zijsprong van
Anna. Druk in de strijd om de
vrijheid van de Nederlanden, liet
hij Anna en familie - dochter
Anna en zoon Maurits - achter in
Keulen. Daar leerde het hongeri
ge vrouwtje de rechtsgeleerde
Jan Rubens kennen, die achter
eenvolgens haar advocaat en
GELUKKIG ZIJN ER NOG
oude prenten die trefzeker laten
zien hoe machtig het slot Dillen
burg was ten tijde van Willem
van Oranje. Onder de hoge ves
tingmuur waren toentertijd de
daken van de huisjes van de
„gewone man” op de vingers
van een paar handen te tellen.
Nu zijn de rollen voorgoed om
gedraaid: Dillenburg is een stad
van aanzien geworden en op de
slotberg is het nog alleen de
Willemstoren, die herinnert aan
de plaats waar Willem van
Oranje (1533-1584) opgroeide,
als zoon van Willem de Rijke en
Juliana van Stolberg. Als kind
zal hij zich zelden alleen hebben
gevoeld achter de sterke muren
van de burcht, want het wemel
de er van de broertjes en zusjes.
Juliana van Stolberg schonk
Willem van Nassau - en het heet
dat hij ook daarom „de Rijke”
werd genoemd - negentien kin
deren, vijf uit een eerder huwe
lijk en veertien uit haar echt
met graaf Willem.
AAN HET ROEMRUCHTE
BESTAAN van Slot Dillenburg
kwam rond 1760 een einde. De
verwoesting begon tijdens de ze
venjarige oorlog en werd daarna
door de toenmalige regering, die
vreesde dat het slot opnieuw tot
een steunpunt van een mogelijke
vijand zou kunnen dienen, ver
der afgebroken. Het bouwpuin
werd bestemd voor de wegen
aanleg in Dillenburg, ook de Wil-
helmstrasse zou er mee aange
legd zijn, dus de naam bleef men
in ieder geval wel trouw.
TIENTALLEN JAREN LA
TER stak een groepje burgers
van het stadje aan de Dill de
koppen bij elkaar en vormde een
comité tot behoud en verfraaiing
van de slotruïne. De huidige Wil
lemstoren is er het resultaat van.
Op 29 juni 1875 werd ze ingewijd
en vandaag de dag is er een
Oranje-Nassau-museum in ge
vestigd. Een zwervende criticus
heeft het bouwwerk ooit be
schreven als een „vermenging
van romantisch spel, historische
imitatie en degelijke doelbe
wustheid met een monumentale
architectonische grondgedachte”.
dure liefde
Saksen
!:i sis S'Sss:SSS:S-s'S
