LETTERKAST
Letterkast
I
I
Si
i
BI
?n
J
I
dl
L vxl
igd
Th. J. Koeckhoven
1
Peter Andriesse
Jammer dat de duivels zwart zijn. Maar
Kuifje is een Belg. Nederlanders lezen hem
toch wel. Kunnen Belgen eigenlijk wel
lezen?
Die negers spreken dan wel een simpel
taaltje, maar zo richten zij zich tot de blanke.
Onder elkaar spreken zij vloeiend hun moe
dertaal (wat een discriminerende uitdruk
king). Negers en Indianen zijn dus zo knap
dat zij naast hun eigen taal nog de taal van
de blanke spreken. Het ligt voor de hand dat
zij deze niet beheersen. Hebben we wel eens
gelet op Nederlanders die Frans, Öuits of
immers in het magazijn zitten vier atoom
bommen en slechts één vrije (schuil-)kamer.
Alleen degenen die goed op de hoogte zijn
van de vigerende politieke spanningen, van
de „Toestand in de Wereld”, kunnen mis
schien met vrij grote zekerheid het verlang
de atoombomvrije schuiljaar berekenen;
mensen dus als W. L. Brugsma, G. B. J.
Hilterman, H. J. A. Hofland, en nog zo’n
paar bollebozen, die waarschijnlijk niet in
de Nieuwmarktbuurt wonen. Ook goede
kansen maken de met hun tijd meevibreren
de Zieners, zoals daar zijn Simon Vinken
oog, Hans Plomp en anderen.
Maar hoe komt de eenvoudige burger aan
de weet in welk jaar de Bom gaat vallen,
zodat hij zich veilig kan overgeven aan deze
wat uit de hand gelopen Russische roulette?
In overleg met mijn huisgenote, die vol
gens het formulier samen met mij mag
schuilen als we het goed invullen, dacht ik in
de eerste plaats aan het voor de hand liggen
de jaar 1984, en bijna had ik dat jaar al
omcirkeld, toen ik besefte hoeveel geschrif
ten er bestonden met de titel: „Haalt.
1984?” (Voor mag u alles invullen.) Stel je
voor dat we het jaar 1984 helemaal niet
halen, dan staan we daar zonder toegangs
pasje bij de ingang van de Metro (ABS),
schuilend onder een paraplu van de HEMA
tegen de fall-out en blootstaand aan de dode
lijke radio-actieve straling. „Nog vijf jaar
tjes wachten, meneer.” Zegt de controleren
de Coördinator dan. „Ik kom er wel in!” zei
mijn huisgenote heel zelfverzekerd, „Ik ga
die Coördinator gewoon verleiden.”
1
rechting van burgemeester en wethouders,
rijke stinkerds en beoefenaars van vecht
sporten. Zelfs het miserabelste heroïnehoer-
tje heeft recht op een geriefelijk plaatsje in
de ABS, mits ze natuurlijk het bijgaande
aanvraagbiljet invult en in de bijgesloten
dienstenenveloppe ongefrankeerd verzendt,
vóór 1 november 1980. („U wordt verzocht
gebruik te maken van de blauwe girobus.”)
Kuifjes-boeken zijn verschenen in vele
talen, onder andere Arabisch, Braziliaans,
Iraans en Japans.
Kuifjes-boeken wemelen van stereoty
pen, van beeld- en rolbevestigende stripfigu
ren: een wereldvreemde conservator, een
praatgrage werkster, een verstrooide pro
fessor, de kolonel-houwdegen, de corrupte
Zuidamerikaanse politicus.
De domste Kuifjes-fïguren zijn de blanke
detectives Jansen en Janssens.
Een klassieke boef spreekt even simpel
als een Indiaan: mij exkoseer, senor. ik u
verzeker. Als Kuifje hem overrompelt: ca-
ramba, het jonkman dat de papegee heeft
wil vank.
De echte schurken uit Het gebroken oor
zijn blanken.
Om een blanke moordenaar te ontmaske
ren, vermomt Kuifje zich als een zwarte
bediende. Mij bijna „neger” geschreven
hadden.
Staatsgrepen in Zuid-Amerika zijn aan
l/n zo zal het wel gaan in deze Russische
roulette: mensen met veel geld en vrou-
wen met aantrekkelijk voorkomen zul
len niet eens de moeite nemen een veilig jaar
te reserveren. Zij hoeven niet eens 30 dagen
na ontvangst van hun Beschikking Tijdelij
ke Toelating in beroep te gaan bij de Coör
dinator. En de straatvechters rukken een
voudig het toegangspasje uit de handen van
weerloze, oude besjes en minder in de vecht
sport geschoolde zwakkelingen als ik. Het
recht van de sterkste blijft ook geldig op de
dag dat de Bom valt.
Ik heb mijn aanvraagformulier plus ant-
woordenenveloppe, waarop stond „Dienst-
geheim!”, aan mijn buren gegeven (er lag er
slechts één in de brievenbus, terwijl het huis
drie gezinnen bevat) en heb mij opgegeven
voor karateles.
Jet is toch prachtig, zoals onze Coördi-
I I nator waakt over onze veiligheid! Al-
leen, wie weet wanneer die verdomde
Bom valt? Het roulatiesysteem doet me ver
dacht veel denken aan het gevaarlijke spel
letje met een revolver, waarvan het roule
rende magazijn slechts één kogel bevat, en
dat vermoedelijk werd uitgevonden door
zich vervelende officieren in een land dat, o
ironie!, voor eeuwig haar naam eraan ver
bonden heeft: Rusland. Alleen het risico
voor de betrokkenen is in dit geval groter.
■■■1
1
I
I
hervormden en katholieken. Maar Roline
heeft zich terecht beperkt tot de zwarte
mens. Mij helaas bleekgezicht zijn, maar
gelukkig zwarte ziel hebben, slechts boeren-
hufter zijn die nog nooit een flikker heeft
uitgevoerd om jodenstreken tegen mensen
van de zwarte kousenkerk te voorkomen. En
laten wij in ieder geval letten op verborgen
discriminatie en seksisme.
Als man met een Belgische achternaam
verzet ik mij tegen Belgenmoppen, hoewel
die Belgen snappen het toch niet. Maar van
de Belgische Hergé en zijn Kuifje moeten ze
afblijven. Kuifje komt overal, ook in Afrika
en de negers die de slimme blanke Kuifje
daar ontmoeten zijn veel te simpel, ik geef
het
ken heeft gelezen, wil ik voor wetenschappe
lijk tegenwicht zorgen. Welke universiteit
maakt mij eredoctorandus?
Ik heb Kuifje dus persoonlijk wetenschap
pelijk onderzocht evenals Arendsoog. Wij
hebben ooit veertig Arendsoog-boeken beze
ten. Daarin ook Witte Veder (Indiaan) voor
komen. Zeker, ook deze roodhuid heel sim
pel spreken, maar deze Indiaan wordt be
schreven als een dapper, trouw en intelli
gent figuur. In Witte Veder Indiaan zeker
niet gediscrimineerd worden.
Engels proberen te spreken? Rode man daar
heilig bij zijn. Eens bezocht ik met een
vriend een Duits café, waar hij wilde telefo
neren. Hij richtte zich tot de waard met het
verzoek: kann ich hier bellen? De waard
keek meewarig naar die stommen Hollander
die in zijn kroeg wilde bellen.
JBiscriminatie in boeken en vooral in kin-
I derboeken moet worden bestreden. In
deze conclusie val ik Roline van harte
bij. Dus geen discriminatie van negers, indi
anen, islamieten, boeren, homofielen, joden,
IW/ïijn wetenschappelijk onderzoek heeft
Wl zich toegespitst op een Kuifjes-avon-
tuur in Zuid-Amerika. Het verhaal
heet: Het gebroken oor. Het gaat over een
geschonden afgodsbeeldje.
Het onderzoek heeft geleid tot verrassen
de conclusies.
Het aanvraagformulier ziet eruit als een
ingekort aangifteformulier van de belasting
dienst, en geheel onderaan staat in vette
letters: „Ondergetekende geeft aan als
voorkeursjaar: (omcirkel het jaar van uw
voorkeur) - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 -.”
Kinderboeken en andere boeken mogen
helemaal niet discriminerend zijn. Joden en
boeren zijn ook mensen. Vrouwen hoeven
niet alleen in de keuken te staan of bood
schappen te doen. De kostwinnende man en
vader mag best een keer huilen en de baby
een schone luier omdoen. Ik heb zelf meer
dan honderd kinderboeken gelezen en daar
heb ik alle rolbevestigende typen aangetrof
fen. Helaas heb ik geen Chinese, Afrikaanse
of Arabische boeken gelezen. Hoe fraai
wordt de blanke daarin gekleurd?
^en Indiaan ziet voor het eerst blanken
op de fiets. Zijn reactie zet het bleekge-
zicht er gekleurd op: blanke man
schandelijk lui; blanke man zelfs zit als hij
loopt. Misschien kent de donkere Surinaam
se Roline Redmond met haar kleurrijke
naam deze uitspraak. Mij op kinderboeken
pagina van 4 oktober over Roline gelezen
hebben. Negers zijn nog steeds roetmoppen,
stond er boven. In kinderboeken wordt nog
veel racistische geschreven. Zelfs het Op
perwezen is een blanke man, terwijl God net
zo goed een zwarte vrouw kan zijn. Roline
weet het allemaal; zij heeft voor haar studie
een honderd Nederlandse kinderboeken ge
lezen en ook nog een stapel Angelsaksische
literatuur doorgeworsteld. Om oudere boe
ken behoeft zij zich niet zoveel zorgen te
maken. Toen wisten wij nog niet beter en het
was allemaal niet zo kwaad bedoeld. De
boeken van vandaag en morgen mogen in
ieder geval niet racistisch zijn. Ze moeten de
zwarte mens volledig in zijn waarde laten.
Roline heeft volkomen gelijk.
voorbeeld iu82 opgeeft, reserveert na defi
nitieve toekenning automatisch 1987.
Toewijzing van een plaatsingsjaar is bin
dend. U kunt tegen een jaarindeling in
beroep gaan binnen 30 dagen na ontvangst
van Uw Beschikking Tijdelijke Toelating,
bij de Coördinator van de Civiele Verdedi
ging, kamer 102, Stadhuis Amsterdam.”
Daarachter staat tussen haakjes: „(zie Toe
lichting achterzijde)”. En aan de achterzij
de ziet men bij het cijfer 4 de volgende
toelichting: „Hier dient U een jaartal naar
keuze te omcirkelen. Na toekenning van
een voorkeursjaarwaarvoor de Toela-
tingsrol geldig is, volgt automatisch verde
re indeling in het roulatiesysteem. Wie bij-
Mij Roline volstrekt serieus nemen, maar
haar uitspraak dat het blanke superioriteits
gevoel ook in kinderboeken leidt tot een
volkomen verwrongen beeld van de zwarte
mens lijkt mij sterk overdreven, zeker van
daag de dag. Wat is er verder tegen een
plezierig realistische beschrijving van een
negerjongetje met spierwitte tanden, een
zwarte krullenkop en een donkere huid?
Roline vindt ook het spreken van negers
sterk opvallend. Hun taalgebruik is simpel
en gebrekkig en komt niet uit boven het zo
geliefde racistische indianentaaltje: jij dom
zijn. Mij dat goed weten, .want boel Arends
oog-boeken gelezen hebben. Witte Veder
ook zo praten.
de orde van de dag. Het leger van de repu
bliek San Theodoros (ja, echt) heeft meer
kolonels dan sergeants. Britse en Ameri
kaanse multinationals hebben commerciële
en dus politieke belangen in Zuid-Amerika.
Het onderhavige boek kan worden gezien
als zeer militairistisch of juist anti.
De Arumbaya’s zijn de wreedste india
nen van heel Zuid-Amerika, maar de zeer
Britse ontdekkingsreiziger Ridgewell wil
nooit meer/terug naar de beschaafde wereld.
Hij is gelukkig bij de Arumbaya’s. De vijan
dige stam der Bibaro’s is echter onmenselijk
wreed.
De Indiaan die optreedt als gids van Kuif
je spreekt volmaakt de taal van Witte Veder
(ik weten, andere blanke senor willen gaan
bij Arumbaya’s), maar bel blanken in deze
boek ook zo praten. Opperhoofd Arumbay
a’s niet zo simpel, hij alleen eigen taal spre
ken: Tothnopah karpanteto.U dat be
grijpen?
De twee ergste boeven zijn blanken. De
zen verdrinken tenslotte en worden nog on
der water door drie klassieke duivels met
hoornen en bokkepoten terstond naar de hel
gesleept.
Jet ziet er naar uit dat het er heet zal
JJ toegaan in de jaren tachtig, want waar
-■- -*• ter wereld is er op dit moment geen
oorlog, onrust of olieschaarste? Het zoemt
overal van agitatie en agressie, en zelfs de
progroms tegen de joden zijn weer dagelijks
nieuws in de kranten.
Telt men bij deze gegevenheden op het
aantal landen dat beschikt, of binnenkort
zal gaan beschikken, over atoomwapens,
dan begrijpt men dat ik bijzonder ingeno
men was met de brief die ik ontving van De
Coördinator van de Civiele Verdediging, ze
telend in kamer 102, ten stadhuize van Am
sterdam. De brief was gericht „Aan hen die
wonen en werken in de Nieuwmarktbuurt”,
en uit de inhoud ervan blijkt dat ik me
gelukkig mag prijzen om in deze bange
dagen in de buurt van de Nieuwmarkt te
Amsterdam te wonen (en te werken).
/A wefenbUT<?jetiortiert
gaarn bjj Awmbgys fartyxeer
fartg ge ie tiert. be b/ertbejehgets.,.
weetcAti<sti:
kwam neaitterug.
Hijschijnt ertieh
niets varaan
te trekken.
De brief betreft namelijk, dat staat er
boven, ,,Atoombombestendige Schuilkelder
(ABS) Metronet station Nieuwmarkt”. Met
het gereedkomen van het metrostation
Nieuwmarkt, beschikt men nu tevens over
een „eveneens geheel voltooide en ingerich
te atoombombestendige schuilkelder
(ABS)”. Een veilig idee in deze benarde tijd,
maar helaas, zoals bijna altijd, schuilt er
weer een addertje onder het gras. Ik citeer
maar weer, want stadhuistaal is onweer
staanbaar: „Er zijn in het ABS Metronet
Nieuwmarkt 5000 plaatsen beschikbaar. In
het stadsdeel waarvoor deze ABS ter be
schikking is gesteld, wonen 25.000 per
sonen”.
Dat wordt dan een heel gedrang als de
Bom valt, dacht ik al voorbarig, maar daar
had onze Coördinator wel degelijk rekening
mee gehouden. Dat gedrang, zo moet hij
meteen beseft hebben, leidt alleen maar tot
gewelddadigheid, paniek en vele gewonden,
ja misschien zelfs doden, zodat het middel
erger zou zijn dan de kwaal. Onze Coördina
tor (een man die ik te vriend moet houden,
helaas weet ik zijn naam niet, want hij
ondertekent zijn brief onleesbaar; er staat
zoiets als Zoemplft) heeft het eventuele ge
drang en het vertrappelen van weerloze ou
de besjes en minder-validen bij het vallen
van de Bom al van tevoren ingetoomd door
middel van een zogenoemd „Distributiemo-
del”. Dit model is naar de geest van de tijd
een eerlijk en vooral democratisch model,
want: „Op basis van het distributiemodel is
het mogelijk gebleken om een ieder om de
vijf jaar van een gereserveerde plaats te
voorzien”. Ieder op zijn beurt een jaartje
veilig tegen de Bom dus, en geen bevoor-
t w
>.T
Kuifje niet discrimineren
Russische roulette in de Meuwmarkt
tatie
L-■-
fczjjfc'X
erne
beu-
land
die
eta-
der-
uw
iken
Een ruit ingeslagen Is het mens gék
geworden?
Integendeel. Ze is deskundig
voorgelicht door de afdeling
Verkrachtingspreventie van het
Amerikaanse ministerie van
Volksgezondheid en de richtlijnen, haar
door de afdeling per vouwblad
toegespeeld, heeft ze nauwkeurig
opgevolgd. Héar kan niets meer
gebeuren.
Of de voorlichtingsactie op televisie
wordt ondersteund door een
Verkrachtingspreventje („Wordt u
belaagd dooreen ranzige boef? Tik een
ruitje in!”) vermeldt de historie (opgedist
in het Algemeen Dagblad) niet. Wel
vei strekt het vouwblad nog een paar
nuttige tips voor het geval de
verstandige Amerikaanse vrouw
onverhoopt op de pakweg 93ste
verdieping van datenge kantoorgebouw
moet zijn, waardoor ze genoodzaakt is
geruime tijd in één lift te verblijven
metja, je kunt van alles tegenkomen
in zo’n lift.
Nog ééntje?
Hier dan: Wat doet een verstandige
Amerikaanse vrouw wanneer ze,
ondanks alle voorgaande
veiligheidsmaatregelen, dooreen
onguur type wordt achtervolgd?
Al wéér goed, mevrouw, ze gebruikt de
hoedepen. Maar wat heeft de
verstandige Amerikaanse dan al
volbracht?
Ze heeft bij het eerste huis dat ze
tegenkwam aangebeld en er een ruit
ingeslagen.
orden
)r het
ngs-
m,
183.
ïtie
sch
bus
n.
Eigen schuld. Want als ze écht
verstandig was geweest, dan had ze
onmiddelIIijk doorzien dat het
behulpzame Preventje een man is. En
mannen spannen immers altijd samen?
KEES TOPS
Vertrouwt ze, het slagveld overziend de
situatie al meteen niet, dan treedt
onmiddellijk alarmfase 1 in werking:
Stap niet in de lift als daar iemand in
staat met een onbetrouwbaar uiterlijk.
Dat wordt dus al lópen in negen van de
tien gevallen. Maar zelfs in het irreële
geval dat de medereiziger er
betrouwbaar uitziet, is het geenszins
uitgesloten dat hij het niet is. Dat de
bekende wolf in schaapskleren de
noodzaak van vertikaal transport
voorwendt. In dat geval voorziet
alarmfase 2:
Blijf in de buurt van de knopjes.
Juist, ik zie het gebeuren. Nonchalant
een deuntje fluitend, schuifelt de
kordate bezoekster richting
bedieningspaneel. Maar een béétje
aanrander wordt door een dergelijke
verandering in de opstelling natuurlijk
niet geïmponeerd. Hij slaat dus toe.
Alarmfase 3 brengt uitkomst:
Druk op alle knoppen tegelijk,
inclusief de alarmknop.
Einde rampenplan. Maar wat nu? Tien
tegen één dat de lift tussen twee
verdiepingen tot stilstand is gekomen.
Mevrouw zit als een rat in de val.
---—es-
Welke handelingen verricht een
verstandige Amerikaanse vrouw precies
wanneer ze met de auto een bezoek wil
afleggen?
Dat is eenvoudig, zult u zeggen. Ze
verlaat het huis, laat de deur in het slot
vallen, wandelt naar het wachtende
voertuig, pakt de autosleutels, opent het
portier, neemt plaats achter het stuur,
trekt het portier weer dicht, maakt
contact, start de motor en rijdt weg.
Jammer. U bent gezakt.
Een Amerikaanse vrouw mag deze
handelingen misschien verrichten, de
verstandige Amerikaanse vrouw pakt de
zaken anders aan.
Om te beginnen blijft ze voorlopig
binnen. Ze zoekt haar autosleutels en
zorgt dat ze deze gebruiksklaar in de
hand heeft, voordat ze naar buiten stapt.
Vervolgens kijkt ze of haar auto leeg is.
dat wil zeggen, of er geen daartoe
onbevoegde snuiter in zit. Pas dan
verlaat ze het huis. In strak tempo moet
ze nu zien veilig in de auto te komen en
vervolgens kart ze in één keer door naar
de plek van bestemming. Ze neemt
natuurlijk onder geen beding lifters mee,.
Hoe wandelt een verstandige
Amerikaanse vrouw door de stad en wat
heeft ze in dat geval altijd in de hand. U
bent gewaarschuwd, trap er niet wéér in.
Inderdaad. Ze houdt, onder het
wandelen, haar omgeving nauwlettend
in het oog en is steeds bedacht op
onverhoedse aanvallen van duister
ogende sujetten. Voor praktische
doeleinden anders dan waarvoor ze
gemaakt zijn heeft ze altijd een naald of
hoedepen in de hand. Vanzelfsprekend
mijdt ze stille straten.
i'
a «'5
