Wettelijke registratie geëist Kerken en wereld bijeen Gesprek over Euro ■R wapens begonnen standplaats Chinese studenten in hongerstaking as: Voorbereid pverleg VS-Sovjet-Unie EG-parlement wil vaste Half jaar voor Franse neo-nazi aude mag niet naar Nederland Nu ook regen in El Asnam China koopt twee kerncentrales van Frankrijk Reagan aanvaardt debat met Carter Onderhandelingen ontkend Iran: geen woord over positie gegijzelden BK Kiest Australië na lange tijd weer voor socialisme? ik I 0? 2 BINNEN- EN BUITENLAND 19 8 0 OKTOBER ZATERDAG 18 F or de 1 tijd. WARSCHAU (Reuter/DPA/AFP). De Pool se vrije vakbond Solidariteit heeft gedreigd een nieuwe, algemene staking in Polen af te kondigen als niet op de kortst mogelijke ter mijn een eind wordt gemaakt aan het juridi sche gekibbel over de wettelijke registratie van de bond. GENÈVE (AFP/UPI/DPA). In Genève zijn gisteren de onder han delingen tussen de Verenigde Sta ten en de Sovjet-Unie over een be perking van de zogenaamde „euro- strategische raketten” begonnen. De eerste plenaire vergadering van de delegaties van beide landen werd gehouden in de kantoren van de Amerikaanse ambassade die normaal zijn gereserveerd voor het SALT-overleg. Het ligt in de bedoe ling dat de besprekingen afwisse lend in de Russische en Amerikaan se ambassade worden gevoerd. Het overleg dat nu is begonnen betreft nog niet de eigenlijke onder handelingen, maar is voorberei dend van aard. De delegatie van de VS wordt geleid door Spurgeon Keeny, adjunct-directeur van het Amerikaanse (ambtelijke) Bureau voor Ontwapening (ACDA), en de Russische afvaardiging wordt aan- tenlandse Zaken Muskie en zijn Russische ambtgenoot Gromiko. De Sovjet-Unie zal in de onder handelingen met name uiting geven aan haar bezorgdheid over het NAVO-besluit van december 1979 om in Europa voor 1983 108 Pers- hing-II-raketten en 464 Cruise-ra- ketten te stationeren. Aanvankelijk was Moskou over dit besluit zo ver bolgen dat het zijn bereidheid tot ontwapèningsbesprekingen afhan kelijk maakte van een intrekking van dit gewraakte besluit. In juli echter bij het bezoek van de West- duitse kanselier Helmut Schmidt liet het Kremlin deze voorwaarde vallen en stemde in met onderhan delingen. Wel stelt het nu de eis dat hierbij niet alleen over middellange- afstandsraketten wordt gesproken maar ook over de zogenoemde „for ward bases systems”, dat zijn de vooruitgeschoven Amerikaanse nu cleaire systemen in Europa. TEHERAN, WASHINGTON (AFP/Reuter/UPI/DPA). Een woordvoerder van de Iraanse pre mier, Ali Radjai, heeft gisteren in Teheran opnieuw categorisch Ame rikaanse persberichten tegenge sproken, dat er onderhandeld wordt over het vrijlaten van de Ameri kaanse gijzelaars in ruil voor mili tair materieel. belegd. Ook over de inhoud van het besprokene werd niets meegedeeld. Bij het Amerikaans-Russische overleg in Genève gaat het er vooral om overeenstemming te bereiken over een beperking van het aantal middellange-afstandsraketten die in Europa staan opgesteld of opge steld gaan worden. Tot het overleg werd vorige maand besloten door de Amerikaanse minister van Bui- gevoerd door Victor Karpov, de on derhandelaar die ook de SALT-II- onderhandelingen voor Moskou heeft gevoerd. De eerste vergadering van de twee delegaties, die eigenlijk maan dag al had moeten plaatsvinden maar uitgesteld werd tot gisteren, duurde anderhalf uur. Hierna gin gen de onderhandelaars uiteen zon der bekend te maken wanneer de volgende bijéénkomst zal worden Solidariteit dreigt Polen met staking Ms. iezoek uit de onder uiten- ■rende n het 'ewor- van 40 r jaar innen. ;en bij 'ijplei- ct zal ingen- l gaat gere- it van dt ge- s met aliteit) ïrschil flinke erhan- begin- t-Unie ar een gaan roeger chter- ihting minis- ie be- prich- Is een rij ving □rd op gzaam ikt een s reac- es, die en de nidde- f meer dagen oor de ipel of indruk inpret- zijn of al dan lie de gen en h laat in ook k een itieven tekst ventie- eutha- /orden adigen dsraad :rd als ndelen msver- eslijke Dit is gistererï in de Poolse hoofdstad vernomen. Een definitie ve beslissing over het ontketenen van een nieuwe staking wordt genomen door het coördinatie-comité van de vakbond, dat maandag bijeenkomt in de Zuidpoolse stad Katowice. Na het voorlopige akkoord dat donderdagavond tussen de rechter en Solidariteit was bereikt, viel de rechtbank gisteren De Poolse bisschoppen hebben zich gisteren duidelijk uitge sproken voor de vrije vakbonden door aan te dringen op een stabilisering van de situatie in het land „op grond van overeen komsten van de politieke leiding met de nieuwe vakbonden”. In een communiqué, dat na afloop van een tweedaagse bisschop penconferentie in Warschau werd uitgegeven, zeggen de bis schoppen ervan overtuigd te zijn dat de Poolse natie genoeg kracht heeft om alle moeilijkheden te overwinnen. De bisschop pen verklaren zich solidair met de eisen van de Poolse arbeiders. Gelijktijdig roepen zij de arbeiders echter op na de erkenning van hun rechten en de oprichting van nieuwe vakbonden met de grootste energie aan de vervulling van hun taak te beginnen. terug op haar oude bezwaren, zoals het ontbreken in de statuten van Solidariteit van een clausule waarin de leidende rol van de communistische partij in de zaken van de vakbond wordt aanvaard. Maar erkenning van de suprematie van de partij in Polen is gewaarborgd doordat de bond de Poolse grondwet heeft aanvaard en de akkoorden van Gdansk heeft onderschreven. zouden kunnen plaatsvinden. Trattner pnderstreepte dat de VS „on partijdig” zijn in het conflict tussen Iran en Irak, maar voegde eraan toe dat de VS hun standpunt dat zij al voor het uitbreken van het conflict hebben inge nomen niet zullen wijzigen volgens welk de vrijlating van de gijzelaars zal wor den gevolgd door opheffing van de sanc ties tegen Iran en herstel van de handels- betrekkingen. 1 rcom- e Rui- thans aarop n die llisse- Ven- m het elblok lingen be snaren ie Za- flinke :ij aan lan- i hoe- e ach- van i* ■jstfr-ya De ontkenning uit Teheran komt na eerdere berichten dat de Verenigde Sta ten militair materieel zouden kunnen leyeren aan Iran wanneer een regeling is getroffen voor de gijzelingskwestie. Een dergelijke mededeling kwam gisteren van de zijde van het Amerikaanse minis terie van Buitenlandse Zaken. De Woordvoerder van het State Depart ment, John Trattner, preciseerde dat dergelijke leveranties nog voor beëindi ging van het conflict tussen Iran en Irak In haar verklaring van gisteren zegt Solidariteit dat ze zou kunnen worden gedwongen haar plannen te heroverwegen Twee hoofden van een kerk en een wereldse heer: paus Johannes Paulus II en In stemmig zwart koningin Elisabeth II. leidster van de Britse Anglicaanse kerk, rechts haar man prins Philip, die aan de gezichten te zien, een uitmuntende grap vertelt. Het gebeurde gisteren allemaal in Vaticaanstad tijdens een eerste bezoek van het Britse koninklijke paar aan de huidige rooms katholieke leider. Zoals bekend zal de paus binnen niet al te lange tijd ook een bezoek brengen aan Groot-Brittanie. Militair materieel ter waarde van 300 miljoen dollar dat al door Iran was ge kócht voor de val van de sjah ligt no£> steeds geblokkeerd in de Verenigde Sta ten. Woordvoerder Trattner benadrukte dat alleen dit materieel zal worden gele verd. Donderdag nog had minister van Bui tenlandse Zaken Muskie de indruk ge wekt dat de VS pas wapens aan Iran willen leveren na beëindiging van het conflict tussen dit land en Irak. De afgezette keizerlijke familie van Iran zal ex-kroonprins Reza Pahlavi op 31 oktober (zijn 20ste veijaardag) pro clameren tot de nieuwe sjah van Iran. Dit heeft Reza’s moeder, ex-keizerin Fa rah Diba, in Cairo aangekondigd. De proclamatie vindt eenvoudig plaats in de vorm van een boodschap aan het Iraanse volk die Reza zal versturen van uit zijn balingsoord in de Egyptische hoofdstad. STRAATSBURG (ANP). Het Euro pees parlement heeft genoeg van het geld verslindende heen en weer trekken tussen Straatsburg, Luxemburg en Brussel. Het heeft de ministerraad van de EG en de negen nationale regeringen een ultima tum gesteld: als voor 15 juni geen, beslis sing is genomen over een vaste stand plaats, zal het zelf de nodige maatregelen nemen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Een ontwerpresolutie die door alle frac ties in het parlement met uitzondering van de Franse communisten is ingediend en daarom is verzekerd van een meerder heid, zal op de volgende zitting, in novem ber, worden behandeld. Het vorige jaar voor het eerst recht streeks gekozen parlement vergadert meestal in Straatsburg, waar de gemeen te, gesteund door Parijs, alles doet om het zo veel mogelijk aan zich te binden. Het komt echter ook bijeen in Luxemburg, waar het secretariaat-generaal van het parlement is gevestigd en waar gemeen ten en staat, eveneens door het ter be schikking stellen van indrukwekkende ge bouwen, ook al het mogelijke doen om een vertrek te voorkomen. De éommissievergaderingen tenslotte, soms zeven tot acht per dag, worden ge houden in Brussel, zetel van de Europese commissie, het dagelijks bestuur van de Gemeenschap, en de stad waar de minis terraad, met uitzondering van de zoge naamde drie Luxemburgse maanden, bij een komt. Deze berichten zijn „volslagen on waar”, aldus de woordvoerder in een telefoongesprek met het Franse persbu reau AFP. Premier Radjai is alleen naar New York gegaan om de zitting van de Veilig heidsraad bij te wonen en hij zal daar met geen woord reppen van de gijze laars of van wapens, aldus de woord voerder. Ook de Amerikaanse president Carter liet weten niet te geloven in een spoedige vrijlating van de gegijzelden. EL ASNAM (AFP/UPI). Er is gisteren veel regen gevallen in het gebied van de Algerijnse aardbevingsramp. De proviso rische onderkomens van het merendeel van de 400.000 huislozen waren daar niet tegen bestand. Ze zijn gemaakt van tak ken, stro, lappen en dekens. „Als er niet gauw meer tenten komen, is het leed van velen niet te overzien”, zei iemand van het Rode Kruis. Donderdag en gisteren is er niemand meer levend onder het puin vandaan ge haald en de graafmachines en bulldozers hebben opdracht gekregen het puin nu snel te ruimen. Er moeten nog 12.000 lij ken onder liggen, die een onbeschrijfelij ke stank verspreiden. Er zijn 6.000 lijken geborgen. De cementfabriek in El Asnam heeft gisteren de produktie hervat. Er worden noodwoningen mee gebouwd. De overheid heeft opdracht gegeven alle die ren in het rampgebied af te schieten om de kans op epidemieën te verkleinen. Ook mensen die op plundering worden be trapt, krijgen de kogel. PEKING (AFP). Frankrijk en China hebben een „principe-akkoord” gesloten over de bouw van twee kerncentrales in China, zo heeft president Giscard d'Es- taing van Frankrijk die een officieel be zoek aan China brengt gisteren in Peking bekendgemaakt. De Franse president zei dat een contract tussen Frankrijk en China over de aan koop door China van twee kerncentrales in 1978 is opgeschort. „Er deed zich een financieringsprobleem voor”, aldus Gi scard. „maar daar hebben we een oplos sing voor gevonden. Het gaat om twee centrales van 900 megawatt elk. De kosten liggen in de orde van grootte van ongeveer 3 miljard gulden. Functionarissen van Solidariteit hadden eind deze week laten weten, dat ze bijna een volledig akkoord hadden bereikt met de rechter in Warschau die hun aanvrage om een wettelijke status in behandeling heeft. Maar gistermiddag liet de rechter dóór schemeren dat de registratie op z’n minst tot vandaag moest worden uitgesteld. De grootste vrije vakbond in Polen, die naar verwachting zes miljoen leden zal tellen zodra de registratie rond is, reageerde onmiddellijk: „Als de autoriteiten onze bond niet registreren in de zeer nabije toekomst, betekent dit dat zij ons dwingen een nieuwe staking af te kondigen”, aldus een verkla ring van de in Gdansk gevestigde bond. Volgens vakbondsleden is de kwestie van de registratie het belangrijkste strijdpunt geworden met de autoriteiten. Toen de verklaring in Gdansk werd uitgegeven begon de leider van Solidariteit, Lech Walesa, in Warschau aan een bespreking met een regeringsdelegatie, die onder voorzitterschap stond van president Henryk Jablonski. (Van onze redacteur in de VS, Henk Kolb) WASHINGTON. Er komt toch een debat tussen president Carter en Ronald Reagan en wel op 28 oktober in Cleveland Ohio. Beide kandidaten voor het Witte Huis hebben gisteren te kennen gegeven een uitnodiging van de Liga van Vrouwe lijke Kiezers te zullen aanvaarden. John Bi Anderson, de onafhankelijke kandidaat werd niet geïnviteerd. Reagan heeft voorheen daaraan steeds een weige ring om rechtstreeks met Carter alleen te debatteren, ontleend. PEKING (AFP). Enige duizenden stu denten zijn in de Chinese stad Changsha de straat opgegaan om te protesteren te gen de in hun ogen laakbare gang van zaken bij recente verkiezingen voor het plaatselijke Volkscongres. Ongeveer een honderdtal studenten is in hongerstaking gegaan. Dit is gisteren in Peking ver nomen. De onvrede van de studenten heeft vol gens hen te maken met de tegenwerking die één van de kandidaten voor het plaat selijke Volkscongres heeft ondervonden van de zijde van de autoriteiten. Deze kandidaat, de student Li Heng, zou slecht in de markt liggen bij de autoriteiten omdat hij naar zijn zeggen niet het marxisme aanhangt maar het „weten schappelijke socialisme”. De plaatselijke partijleiders hebben hem, aldus de stu denten, ertoe willen pressen zien terug te trekken van de kandidatenlijst. De studenten eisen nu onder meer nieu we verkiezingen, het ontslag van een niet bij name genoemde plaatselijke leider, de instelling van een onderzoekscommissie en de garantie dat tegen de studenten geen repressailes zullen worden genomen. Inmiddels is de vorming van een commis sie van onderzoek toegezegd door ver scheidene lokale autoriteiten. Het is voor de eerste keer sinds de onderdrukking van de democratische be weging die werd aangeduid als de „lente van Peking”, dat zich in China een studen tenbetoging van deze omvang voordoet. (Van onze redactie buitenland) Als de verkiezingsonderzoeken het bij het rechte eind hebben, zal de Austra lische premier Malcolm Fraser van daag bij de algemene verkiezingen het veld moeten ruimen. Een serie steekproeven heeft uitgewe zen. dat de Australische kiezers de laatste weken een scherpe wending hebben gemaakt ten gunste van de oppositionele Labourpartij, nadat eerst de verwachting was geweest dat Fraser een gemakkelijke overwinning zou gaan boeken. Het gevolg van deze onverwachte ontwikkeling was onder meer, dat de aanvankelijk matte ver kiezingscampagne volop ontbrandde. Toen Fraser begin september verkiezin gen aankondigde was men alom van mening dat deze 50-jarige veeboer en miljonair zijn positie alleen maar zou kunnen verstevigen. Maar zoals nu blijkt kan het verkeren, want tenzij hij deze verkiezingen toch wint, moet niet alleen voor zijn premierschap maar ook voor zijn leiderspositie in de Libe rale Partij gevreesd worden. Waarne mers zijn van Oordeel dat Fraser deze ongunstige vooruitzichten geheel aan zichzelf te wijten heeft. Met name zou hij zijn campagne voor herverkiezing geheel verkeerd begonnen zijn door de nadruk te leggen op zaken waaraan door de kiezers een lage prioriteit wordt toegekend, zoals defensie. Frasers tegenstander, de 47-jarige la- bourleider Bill Hayden, heeft zijn campagne beter gevoerd. Terwijl hij de naam had een kleurloos en zwak politicus te zijn, is hij geleidelijk aan in aanzien gestegen door een handig ge bruik te maken van de media. Alge meen wordt erkend dat de herleving van de Labourpartij in de verkiezings onderzoeken aan hem te danken 'is. Hayden zou dan ook niet bang hoeven te zijn dat hij na een nederlaag in de verkiezingen het leiderschap van zijn partij weer verliest. Hayden, een gewezen politieman afkom stig uit een arbeidersmilieu, heeft zijn campagne gericht op de zwevende kie zers en jonge witteboordarbeiders uit de middenklasse. Als verkiezingson- derwerpen koos hij kwesties die vol gens de opiniepeilingen door het elec toraat van het grootste belang worden gevonden: de werkloosheid en de af nemende levensstandaard. Labours economische programma be looft belastingverlichting, bevriezing van de naar Europese maatstaven toch al lage benzineprijzen voor de periode van een jaar en het scheppen van 100.000 arbeidsplaatsen ter ver mindering van de werkloosheid die zes procent bedraagt. Dit programma moet gefinancierd worden met een bijzondere belasting op de overwin sten van de ondernemingen die Aus-/ tralië’s enorme grondstoffenvoorra den ontginnen, en door bestrijding van belastingontduiking. Voorts wil Labour de belastingprikkels, bedoeld om particuliere investeringen te be vorderen, afschaffen, omdat die ge richt zouden zijn op automatisering. Het economische programma van La bour lijkt het kiezersvolk aan te spre ken. Daarnaast boekt de partij een opmerkelijk succes met haar tactiek om naast Hayden twee zeer populaire vakbondsleiders, Bob Hawke en Ne ville Wran, te laten optreden in de campagne. Vooral Hawke, een botte en veel drinkende man, kan volgens de opiniepeilingen bogen op zeer veel krediet bij een groot aantal Austra liërs. Het is voor de eerste maal dat hij kandidaat staat voor een parlements zetel. Ondanks pogingen van de rege ringspartijen het driemanschap Hay den, Hawke en Wran belachelijk te maken, kan niet ontkend worden dat het met name door zijn televisieoptre den veel kiezers heeft aangesproken. Al met al lijkt Labour een goede cam pagne te voeren die nu duidelijk vruchten begint af te werpen. Dat kan niet gezegd worden van de beide sa menwerkende conservatieve regering spartijen, dé Liberale Partij en de Na tional Country Party. Zoals gezegd begon Fraser zijn campagne verkeer door zaken te belichten die bij de kiezers niet in de belangstelling staan. Bovendien stelden de regeringspartij en zich aanvankelijk zelfvoldaan op en boden zij wat het economisch be leid betreft geen nieuwe ideeën, maar volstonden zij met het beklemtonen van de juistheid van het beleid dat de regering de afgelopen jaren heeft ge voerd. Daar komt bij dat de verkie- zingsstrategen van de regeringscoali tie besloten hun campagne geheel te verbinden met de persoon van Fraser, die echter als een koude en arrogante man weinig populariteit geniet bij het grote publiek, ook al heeft Fraser in 1975 en 1977 de grootste verkiezingso verwinningen geboekt uit de Australi sche geschiedenis. Maar dit werd niet zozeer toegeschreven aan zijn persoon als wel aan het feit dat Labourleider Whitlam en zijn regering, die werd ontslagen door de voormalige Britse gouverneur sir John Kerr nadat de Senaat enige vitale wetten had weg gestemd, het bij het kiezersvolk geheel hadden verbruid. Fraser staat met de rug tegen de muur. Waarnemers herinneren er echter aan dat hij toch nog niet mag worden afgeschreven, omdat hij op zijn sterkst is wanneer hij op achterstand staat. Ook in 1977 wezen de polls op een voorsprong van Labour en werd Fraser de overwinnaar. JOHANNESBURG (Reuter). De rege ring van Zuid-Afrika heeft de voormalige directeur van het verbannen christelijk instituut, dominee Beyers Naude, een pas poort onthouden, deelde zijn vrouw giste ren mee. Beyers Naude had op 11 september een paspoortaanvraag ingediend zodat hij naar Nederland zou kunnen reizen om aan een uitnodiging van de honderd jaar geworden Vrije Universiteit van Amster dam gehoor te kunnen geven. Hij werd er op 20 oktober verwacht. Mevrouw Ilse Beyers Naude kreeg don derdag van het ministerie van Binnen landse Zaken te horen dat de aanvraag was afgewezen. „Wij verwachtten geen ander antwoord van de regering en zijn daarom niet te leurgesteld”, zei zij. Ds. Beyers Naude, die eredoctor-theolo- gie van Amsterdam is sinds 1972, moest zijn paspoort in 1974 inleveren. Hij en zijn christelijk instituut werden in oktober 1977 „gebannen”, in het kader van rege ringsoptreden tegen blanke en zwarte cri tici van het systeem van gescheiden ont wikkeling. De maatregel betekent dat Beyers Nau de niet in de Zuidafrikaanse media geci teerd mag worden. kunnen worden gedwongen haar plannen te heroverwegen om op 20 oktober een algemene staking te houden als de registratie- procedure nog langer wordt vertraagd. Het stakingsplan zal worden bekeken tijdens een ontmoeting van leden van Solidari teit met mijnwerkers in Silezië, onderdeel van een reis door het land van Lech Walesa, die vandaag moet beginnen. De autoriteiten in Polen, die weliswaar vasthouden aan hun belofte dat Onafhankelijke vakbonden in Polen zijn toegestaan, zijn uiterst bezorgd over de exacte invloed van Solidariteit. Dergelijke moeilijkheden hebben zich niet voorgedaan bij de registratie van 12 andere onafhankelijke bonden, maar deze bonden tezamen vormen slechts een fractie van de kracht van Solidariteit. ■w»»' PARIJS (AFP). Marc Fredriksen, de neo-nazistische leider van de begin sep tember verboden beweging FANE, Fede ration d’Action Nationaliste Europeene, is gisteren door'een rechtbank in Parijs tot 18 maanden gevangenisstraf, waarvan 12 maanden voorwaardelijk, veroordeeld wegens „aanzetten tot haat en rassenge- weld”. Het is de eerste keer in Frankrijk dat voor een dergelijk vergrijp een dergelijke straf is opgelegd. Fredriksen sprak van een politiek vonnis. Hij zei dat hij in beroep ging. Fredriksen, die nog in het ziekenhuis ligt na verwondingen te hebben opgelo pen bij een aanval op hem door leden van een Joodse verzetsgroep”, gaat nog niet de gevangenis in hangende de uitspraak in hoger beroep. Hij is veroordeeld we gens artikelen die hij van september 1979 tot juni 1980 schreef in het orgaan van de Fane Notre Europe. Bij het gerechtsgebouw deden zich gis teren twee korte botsingen voor waarbij een honderdtal anti-nazibetogers probeer de binnen te komen. Er was een flinke politiemacht op de been om manifestaties te voorkomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3