ZAT ElDAGSBiJVOEGSEL
Letterkast
i
letterkast|
EN
?T
v)
50
Hans Plomp
Kees Tops
7
k moet dringend een telefoongesprek voe
ren, maar de enige telefooncel in de wijde
omgeving is buiten gebruik. Twee witge-
jaste mannen zijn bezig het geraamte in een
buitengewoon venijnige kleur groen te schil
deren; naar ik verneem niet zozeer omdat
het bouwsel echt aan een kwastje toe was,
maar omdat de nieuwe huisstijl van PTT dit
vereist. Alle diensten zullen voortaan her
kenbaar zijn aan hun eigen kleur: de post
blijft rood, de giro blauw, de centrale dien
sten worden bruin en de onderdelen van
telecommunicatie groen.
Fijn! Je mocht zo’n cel eens verwarren
met een betaalkaart. Nee hoor, briljant idee,
niks gezegd, neem me niet kwalijk, dat tele
foontje kan wel wachten...
Artaud beschrijft het gevoel dat er vele
geesten in hem wonen, die hij alleen met een
geweldige wilsinspanning kan bedwingen.
Verzwakt door het slechte eten in het ge
sticht en de elektrische schokken, lukt hem
dat steeds minder. Artaud sterft, na nog
twee briljante essays geschreven te hebben
over Van Gogh en over de schrijver Lautréa-
mont, die beiden ook het slachtoffer werden
van hun „stemmen”. Hoe dicht waanzin en
genie bij elkaar liggen, is algemeen bekend.
En wat betekent de befaamde inspiratie van
kunstenaars anders dan influistering, in
blazing?
„Hoooeee gilt de zuster, als ze merkt dat je
weg wilt glippen om ongemerkt te sterven.
Ze drukt het ademhalingsapparaat op je
gezicht en begint je slagaderen te masseren
om je bij te brengen. Daar ben je weer. Je
hebt het gehaald. Maar waarom in gods
naam? Wat verschrikkelijk dom van je om
niet uit zo’n verrot lichaam te stappen, als je
er de kans voor hebt. Wat heeft je verdomme
bezield?”
Aldus Brion Gysin, in zijn openhartige
verslag.
Dus rest de patiënt vooralsnog weinig
méér dan zijn zakdoek vol te snuiten, in de
hoop op betere tijden. Het ongelukkige van
de situatie is, dat wij in dit droevige spel de
rol van zakdoek vertolken.
m
d
w
d
v
z
z
„Men moet stemmen als volgt behandelen.
Als ze dom zijn of als ze je gek maken of
steeds maar doorgaan, probeer ze dan tot
zwijgen te brengen door een week naar zee
te gaan of de natuur in. Als ze verstandig en
behulpzaam zijn, luister er dan naar en leer
er gebruik van te maken. Ze kunnen zeer
goede helpers zijn. Als ze eisen stellen, of je
voor missies gebruiken, bedenk dan dat je
absoluut niet hoeft te gehoorzamen. Als je
hun agent wordt, verlies je je vrjjheid. En
vroeger of later zullen ze je in de Poephel
laten vallen.”
Buitenlichamelijke ervaringen zijn nog
steeds taboe in het westen. Niet meer omdat
ze tegen de religieuze opvattingen indruisen,
maar omdat ze in strijd zijn met de weten
schappelijke opvattingen van deze tijd.
Geesten bestaan niet, en daarmee basta,
meent de gemiddelde wetenschapsman.
Toch bestaan er veel mensen en organisaties
die zich trainen in het uittreden. Er zijn
verscheidene handleidingen te koop, waarin
men zichzelf kan leren uit te treden. Dat wil
eigenlijk zeggen: bewust te dromen, en de
droom ook zelf te kunnen sturen. Men kan
dan reizen in de astrale wereld, die wel
degelijk schijnt te bestaan, als men de dui
zenden getuigenissen van respectabele men
sen tenminste mag geloven. En zo kan men,
volgens waarnemers, al bij het leven een
kijkje nemen in de fascinerende wereld,
waarin de meeste mensen pas na hun dood
geboren worden.
I en gat in de markt hoef je niet te zoeken.
I’Je tuimelt er vanzelf in. Ik zocht in het
telefoonboek van Amsterdam het num
mer van de heer De Vries, van wie ik wél de
voorletters, maar niet het adres kende. Vroe
ger kon dat, nu niet meer. Want, zo stelde
een spirituele kwakkelaar die over de gids
gaat vast, het is veel handiger om gelijke
namen op adres te rangschikken, dan op
initialen.
En inderdaad, dat scheelt een jas. Had je
vroeger een reeks van vijf, zes namen na te
kijken, tegenwoordig staat je een lijst van
Tet begint, naar ik aanneem, met een
|l soort geestelijke verkoudheid. Op het
werk is de patiënt er met zijn hoofd
niet bij, thuis loopt hij ongedurig te keute
len. Hij komt tot niets, kan zijn ei niet kwijt,
ligt het grootste deel van de nacht te draaien
in zijn slaap. Hij heeft het onbestemde ge
voel dat er iets staat te gebeuren, maar heeft
er geen flauw vermoeden van wat dat kan
zijn, of in welke richting hij het moet zoeken.
Dit stadium in het ziekteproces kan dagen,
in hardnekkige gevallen zelfs weken duren.
Maar dan, op een moment dat niemand het
verwacht, als de ongelukkige mentaal nét
zo’n beetje raakt uitgesnotterd en -gesnoten,
dan is het er ineens. Hij stapt op een ochtend
met fiere tred het kantoor binnen, kijkt
zelfverzekerd om zich heen en zegt: „Ik heb
het. We gaan het hélemaal anders doen”. En
hij ontvouwt zijn plannen.
fgat uittredingen voor allerlei doeleinden
1 gebruikt kunnen worden, bewijst het
verhaal van de Engelse mystica Anna
Kingford, die in de vorige eeuw een grote
aanhang had. Zij was een fel bestrijdster
van de vivisectie en ging daarom magie
studeren, om geleerden die dieren slachtten
te kunnen bestrijden. Louis Pasteur, die zijn
uitvindingen met behulp van dierproeven
deed, was haar grootste vijand. In haar
astrale lichaam wisten Anna Kingford en
haar medestrijders twee assistenten van
Pasteur te doden, maar de geleerde zelf
bleef ongevoelig voor het astrale geweld.
Ook voor spionagedoeleinden zou men
„astraal” reizen uitstekend kunnen gebrui
ken, omdat men voor de mensen onzicht
baar is. Door oefening kan men naar elke
gewenste plaats op aarde reizen, om te zien
wat daar aan de hand is. Zo zou men uittre
ding kunnen misbruiken voor militaire doel
einden.
En dat terwijl het „astraal reizen” een
uitkomst zou zijn in deze tijd van overvolle
wegen en energieschaarste. We moeten mis
schien toch maar eens in de oude heksen-
boeken snuffelen, om te zien of er nog recep
ten zijn voor deze alternatieve snoepreisjes
naar sprookjesachtige streken...
Interessant is het verhaal van de Ameri
kaanse schrijver Brion Gysin, die enkele
jaren geleden een levensgevaarlijke kanker-
operatie moest ondergaan. Men gebruikte
lachgas, een bekend „tripmiddel” om hem
buiten westen te houden, maar Gysin kwam
bij bewustzijn, zwevend buiten zijn lichaam,
maar wel getuige van de operatie, die men
op zijn lichaam uitvoerde. Twee beroemde
chirurgen voerden de levensgevaarlijke in
greep uit, ten aanschouwe van een zaal vol
studenten. Als hij bij kennis komt, speelt
zich het volgende tafereel onder hem af:
„Goedemiddag, dokter Benway, mompelt
Sir William grimmig. Als een vriendelijke
vuistfucker heeft hij zijn rechterhand en
onderarm tot aan zijn elleboog in je kont
gestoken. Dokter Benway is daarentegen
met zijn hand je abdomen binnengedron
gen, door een twintig centimeter lange snee
in je buik, van je navel tot aan je geschoren
schaambeen. Wat zijn ze gelukkig elkaar
binnenin jou de hand te kunnen schudden.
Zoals de twee beroemde ontdekkingsreizi
gers Livingstone en Stanley bij de Zambezi-
waterval, diep in de Congo, schudden ze
elkaar warm de hand, diep in je buikholte,
donkerder dan donker Afrika. Ze feliciteren
elkaar met deze gelukkige ontmoeting en
wisselen stukjes van je dikke darm uit. Er
wordt niet verondersteld dat jij bij deze
historische ontmoeting aanwezig bent, maar
vreemd genoeg ben je dat wel. Je ziet alles.
Des te erger voor jou.
„Van boven, vlakbij het plafond, in de scha
duw van de grote lampen, kijk je omlaag
naar je eigen bloederig karkas, dat daar ligt
uitgestrekt op de operatietafel, als een half
ontleed lijk. Je raakt in paniek. Gek van
angst vraag je je af, hoe je ooit weer in dat
lichaam terug moet, met al die buizen die ze
in je keel, je neusgaten en je aderen gesto
ken hebben. En dan al die roestvrij stalen
instrumenten waar doctor William Van Bur-
roon mee staat te zwaaien, terwijl hij met
zijn andere hand stukken ziek vlees uit je
lichaam trekt. Je kunt maar één ding doen;
hem aan het schrikken maken. Dan zal hij
zijn arm wel uit je lichaam trekken. Dus je
duikt naar beneden, in de ogen van de
chirurg, halfverblind door zweet en op dat
zelfde ogenblik trekt hij zijn bloederige arm
en hand uit de rauwe hamburger vol poep,
om zich door de zuster het gezicht te laten
afwissen...
n Amerika bestaat een populair televisie
programma, waarin mensen die langere
of kortere tijd klinisch dood zijn geweest,
vertellen over hun ervaringen „na de dood”,
voordat ze weer bij bewustzijn gebracht
werden. Vrijwel iedereen heeft het befaam
de „in een paar seconden je hele leven
voorbij zien trekken” meegemaakt, en som
migen waren al een heel eind bij hun li
chaam vandaan, voordat ze weer tot leven
gewekt werden.
I r zijn nogal wat mensen die „stemmen”
horen, en wij zijn geneigd dergelijke
mensen schizofreen of gewoon gek te
noemen. Het komt vaak voor bij ou
dere, alleen overgebleven mensen, die de
stem van hun gestorven man of vrouw horen
en daar zelfs hardop een gesprek mee voe
ren. Vaak worden zulke bejaarden als seniel
beschouwd, terwijl er mijns inziens geen
enkel bewijs is geleverd dat de oude niet
werkelijk de stem van een overleden dierba
re hoort.
De wijsgeer John Michell heeft zich in zijn
publikaties fel gekeerd tegen de klakkeloze
discriminatie van mensen die „stemmen”
horen of „geesten zien”. Want het zijn niet
alleen de bejaarden in onze maatschappij
die stemmen horen, maar ook duizenden
jongeren. Velen komen helaas in een inrich
ting terecht, omdat zij geen manieren ken
nen om hun „stemmen” te controleren of te
beheersen. Michell schrijft daar het volgen
de over:
„Als je stemmen hoort, vertel het aan
niemand, vooral niet aan een gekkendokter.
Het is een van de symptomen waar ze op
afgaan om vast te stellen of je gek bent.
Zelfs als de stem of stemmen je zeggen dat je
het aan iedereen moet vertellen, zelfs als ze
je een belangrijke boodschap voor de hele
mensheid geven en zeggen dat je die moet
verspreiden, is het beter dit niet te doen
tenminste niet meteen. Mensen die voor de
eerste keer stemmen horen, denken vaak
dat het God is, of een engel, of een welwil
lend wezen uit de ruimte. Dit kan rampzalig
zijn. Mensen gaan dan waanzinnige dingen
doen in naam van Jezus of de planeet Venus
of Hitler.
„Stemmen kunnen ongetwijfeld heel goed
van pas komen. Schrijvers en geleerden
hebben er vaak meer aan te danken dan ze
toegeven. Niet de stemmen zelf zijn slecht of
gevaarlijk, maar voor mensen zonder erva
ring, kritisch vermogen of innerlijk even
wicht zijn ze gevaarlijk. Het is essentieel om
nooit van je stemmen afhankelijk te worden.
Als je dat wordt, veranderen ze van een
knecht in een tiran.
„Laten we de oorsprong van buitenlicha
melijke stemmen eens overdenken. Tradi
tionalisten beschouwen stemmen als afkom
stig van geesten buiten ons, pyschologen
daarentegen zien ze als een afwijking in de
hersenen. Twee zulke perfect bij elkaar pas
sende uitersten brengt de post-wetenschap-
pelijke geest tot deze synthese: Zo binnen, zo
buiten.
„Iemand heeft stemmen in zijn hoofd of
ziet een visioen. De dokter zegt dat hij gek is
of frisse lucht nodig heeft, spiritisten zeggen
dat het stemmen van doden zijn, de priesters
geloven dat het God of de heilige maagd is
geweest (of de duivel, het hangt er natuurlijk
vanaf wat die stemmen zeggen). Iemand
anders suggereert Mohammed of de kapi
tein van een ruimteschip of geheime signa
len uitgezonden door militairen”.
kranten vinden. Vaak onder een andere be
naming, zodat niemand doorziet waarover
het eigenlijk gaat.”
Een tegenwoordig fel aangevallen maar
nog steeds veel gebruikte manier om „gek
ken” weer in het gareel te krijgen, is de
elektrische-schokbehandeling. Laten we
eens lezen wat de beroemde Franse surrea
list Antonin Artaud meemaakte, toen hij
tijdens zo’n elektroschokbehandeling bij be
wustzijn kwam, ergens buiten zijn lichaam.
„Onderwerp me in godsnaam niet meer aan
elektrische-schokbehandeling voor kron
kels die ik alleen maar met mijn eigen wil,
verstand en inzicht kan beheersen. Genoeg,
genoeg, meer dan genoeg van deze traumati
sche bestraffing. Iedere schokbehandeling
wierp me in een afschuwelijke staat van
bewustzijn, die urenlang duurde. Iedere
nieuwe behandeling bracht me tot wanhoop,
want ik wist dat ik dan weer de greep op
mijn bewustzijn zou kwijtraken, niet in staat
mezelf terug te vinden, terwijl ik heel goed
wist dat ik ergens was. Maar god weet waar,
alsof ik gestorven was.”
staan, een rechtstreeks uitvloeisel zijn van
de heksenjacht.
Tittredingen gebeuren lang niet altijd
I per ongeluk, of ongewenst, zoals in de
hiervoor beschreven gevallen. Ze kun
nen ook bewust teweeggebracht worden. Er
zijn talloze verhalen over heksen en tove
naars, over fakirs en priesters in het verre
oosten, die reizen konden maken buiten hun
lichaam. De hele Koran is gebaseerd op
dergelijke „astrale reizen” van de profeet
Mohammed. En iedereen weet dat de zoge
naamde heksensabbat, waarvoor honderd
duizenden vrouwen in deze streken ver
brand zijn door de kerk, niets anders waren
dan „uittredingen”. Deze buitenlichamelijke
ervaringen werden overigens in die tijd door
de inquisitie net zo serieus genomen als door
de heksen zelf. De psychiater Thomas Szass
heeft aangetoond dat de tegenwoordige zwa-~
re straffen die op het gebruik van bewust
zijnsverruimende planten en middelen
zo’n vijfeneenhalve streKKende meter ter
beschikking.
Het opmerkelijke is, dat niemand om die
andere rangschikking gevraagd heeft. Een
willekeurige beambte heeft de wijziging
voorgesteld en degenen die het idee moesten
beoordelen, hadden niet in de gaten dat hun
inventieve collega nog niét helemaal was
uitgeziekt.
Dat gat in de markt zou kunnen worden
gedicht door zakdoeken te produceren die
de materiële bestanddelen van een geestelij
ke hoestbui opvangen, voordat deze defini
tief hun intrede doen in ons leven.
Tet wordt weer tobben straks, om een
I I bruikbare kalender voor 1981 op de
kop te tikken. Ik bedoel zo’n exem
plaar waarop de weken nog met de zondag
beginnen, zoals het hoort op een kalender.
Maar evenals die helemaal te gekke eikehou-
ten stoof, waarop de cactusjes zo leuk uitko
men, is dit degelijke gebruiksvoorwerp
schaars geworden. Want ook op dit gebied
heeft de anonieme druipneus toegeslagen.
Vanaf heden, zo snotterde de vertroebelde
geest, begint de week op maandag.
En jawel hoor, de agendabakkers volgden
slaafs. „Wét zei u, collega, de gebruikers?!
De gebruikers staan op de brug en spugen
kringetjes in het water.”
8EKENIE WU9EW0RMER
Veel hangt nu af van de collega’s van onze
nog niet geheel herstelde vriend. Houdt de
functionaris in kwestie wel vaker onvol
groeide geesteskinderen ten doop, dan zul
len er betrekkelijk weinig woorden aan zijn
suggesties worden vuilgemaakt en merken
wij er niets meer van. Luistert zijn werkom
geving daarentegen in de regel naar de
ideeën die uit het door ongemakken geteis
terde brein worden opgehoest, dan kunnen
de gevolgen verschrikkelijk zijn.
rXe Duitse psychiater Otto Hartmann
I stelt: „Alleen de volstrekte materialist
kan geloven dat er geen onzichtbare
wereld bestaat of bestaan heeft. Hij gaat
voorbij aan de vele heldere getuigenissen uit
verleden en heden, die zelfs hun weg naar de
Ko worden geruisloos allerlei ongewenste
tveranderingen in ons dagelijks leven
doorgevoerd en iedereen slikt ze. Als
een of andere tobber vandaag iets onsamen
hangends in zijn dictafoon hikt, moeten we
er vanaf morgen rekening mee houden dat
twee plus twee plotseling vijf blijkt te zijn.
Want geestelijke verkoudheid is besmette
lijk en er lijkt geen kruid tegen gewassen.
juli
27 28 29 30 31
7 14 21 28
8 15 22 29
9 ia 23 30
10fj24 31
11,13 25
12 19 26
13 20 27
9 Uu 23 30
57/ 24 31
Ervaringen, buiten het lichaam
i
>or
aan
ie
spie
Geestelijke verkoudheid
JULI
WK
28
DIRK-JAN WESTERWOUDT
b
iet
i
1
2
3
4
5
6
jr
AB
Z I
M I
D
W
D
V
z
1
2
3 10
4 1,1 'Tf' 25
5 12 19 26
Gelukkig zit de taakverlichter/ster nog in
de pijpleiding, zoals dat in plastische
termen wordt voorgesteld. De
sollicitatieprocedure loopt nog, dus we
kunnen tot aan de benoeming
■ongestoord dollen. Wanneer de
gevonden man of vrouw de aanstelling
op zak heeft gaat het kleed der ernst
erover. Dan heeft de taakverlichter/ster
een status, vanaf dat moment worden
sokkel en beeld met rust gelaten.
onbegrijpelijk, ze hebben nooit tijd voor
de keerzijde van de medaille. Een uurtje
soezen aan de wallekant moet voor hen
een kwelling zijn.
Burgemeester en wethouders van Wijdewormer roe
pen sollicitanten op voor de per 5 november as.
vakante «unktte van
aan de openbare basisschool, alhier, zulks geduren
de 1 schooltijd In een combinatieklas 4/5 met 32
leerlingen Gevraagd wordt, naast ervaring, continu
al enng van datgene, dat door de huidige leerkracht is
opgezet. Een en ander houdt in. voortgang en
G^itbouw rekenvormen, leeavormen enr -'«tiling
geval vap ziekte van ieerkracnter
jFprl|s 9es’r 2P 06 t^t'*»oemen<
ET kunnen
In het openbare basisonderwijs van
Wijdewormer is kennelijk behoefte aan
een taakverlichter/ster. Ik mag
veronderstellen dat het aldaar gierend
uit de klauwen loopt. Overvolle klassen
met leerkrachten, die op punt van
Instorten staan. Dan komt een
taakverlichter/ster als geroepen. De
functionaris jaagt de kinderen al na het
ochtendrekenen naar huis en gaat dan
met de staf zitten klaverjassen in de
docentenkamer. Na het middaguur is het
op school echt afgelopen.
De taakverlichter/ster mag het ook weer
niet te bont maken. Het is niet de
bedoeling dat hij of zij sloopt wat harde
werkers in al hun onschuld de
klnderhersenen hebben ingeramd.
I „Gevraagd wordt naast ervaring,
continuering van datgene, dat door de
huidige leerkracht is opgezetzo staat
het in de advertentie.
Een opmerking van alle tafels van één
tot vijftig zijn flauwekul en schrijf alles
I maar op zoals je het uitspreekt, zal niet
over zijn of haar lippen mogen komen,
want: „een en ander houdt in: voortgang
en uitbouw rekenvormen, leesvormen en
spelling”. Wat aangeleerd is, zal ook als
verworvenheid overeind moeten blijven.
Voor destructieve krachten is geen
plaats. Als je al op basisscholen begint
te slopen, is het eind zoek.
„In geval van ziekte van leerkrachten
wordt het op prijs gesteld op de te
benoemene een beroep te kunnen doen
als invaller/ster”.
De te benoemene. De te benoemene. De
te benoemene. De te benoemene.
Ik krijg er niet genoeg van. Straks op de
fiets nog even oefenen. De te
benoemene. Mag ik me voorstellen: de
te benoemene.
Het gaat mis in Wijdewormer. De
I gemeentelijke samensteller van
advertenties is overspannen. Daar ligt
sen baan voor een taakverlichter/ster.
Wat moet ik me in hemelsnaam
voorstellen bij de functie van
iaakverlichter? Hele volksstammen
staan duimendraaiend aan de kant, de
samenleving prakkizeart zich suf of er
nog wat te doen is en dan komt er
plotsklaps een taakverlichter uit de lucht
gevallen. De taakverlichter gaat langs
elk bureau en iedere draaibank en
verzoekt de werker in kwestie om het
rond het middaguur al voor gezien te
houden. Laat ze toch barsten, gooi de
benen maar snel op tafel, zal door elke
fabriekshal of kantoortuin galmen.
Nu lopen er over deze aardbol nogal wat
"mensen rond die het begrip arbeid wat al
te serieus opvatten. Ze scheppen een
jverdachtmakende bevrediging in al hun
geploeter, dat toch maar tot niets leidt.
Een stapel werk minder zou nooit weg
1 zijn voor dit slag mensen. Of het effect
sorteert is zeer de vraag. Ze weten niet
beter dan dat arbeid adelt. Niet
Het zal niet meer lang duren of in de
jgangen van de openbare basisschool in
Wijdewormer kunt u iemand tegen het
j lijf lopen, die zich als taakverlichter mag
'uitgeven. Geen misselijke
‘aangelegenheid. Met zo’n
hoogwaardigheidsbekleder drijft men
niet de spot. Die man of vrouw loopt
‘daar niet voor niks rond. Het verlichten
van taken is een eerzaam vak. De last
van het verlichten zal zwaar op beide
schouders rusten, elke kwinkslag is dan
ook uit den boze. Het onderwijs gaat
toch al gebukt onder activiteiten van
J lieden, die de zaak geregeld op de korrel
nemen.
6 13 20 27
7 14 21
8 15 22 29
