kerncentrale bij
BIJZONDER TRANSPORT
het weer)
De Geus presenteerde visitekaartje
achtergrond
c
L
jankend ten onder”
Dodewaard dicht”
„ARJOS gaat niet
,,Op korte termijn
Amsterdam zal voorstellen:
Jongerenorganisatie opgeheven
RSV gaat voor
Shell twee
tankers bouwen
Ultimatum aan
Schelde-top
OR AVEBE wil
één jaar respijt
I
t
a
KLM gaat van
Londen naar
Militarisering
Limburg baart
PvdA zorgen
CNV-jongeren
schrijven dit
kabinet af
Zes jaar cel
voor taximoord
Mishandeling van
twee journalisten
Cogéma zou afval
Borssele terug
kunnen zenden
Accra vliegen
V
15
wil
1980
OKTOBER
ZATERDAG 25
BINNEN- EN BUITENLAND
2
Z
(Van onze redactie binnenland)
AMSTERDAM/ARNHEM. De gemeente Amsterdam wil
dat de kerncentrale bij Dodewaard op korte termijn wordt
gesloten.
E
noj
die
Zal
1
196
in
Sol
(V.
I
Ira
zijl
Kt
me
ecl
Ira
we
wa
ge1
<4.
oktober bereikte
WEERRAPPORTEN
d
E-S
0.2
grote onduidelijkheid.
Tijdens het onderhoud met actieleider
Sepers en enkele werknemers van het
bedrijf zei Smit geen mededelingen te
kunnen doen. Hij zei met handen en voe
ten gebonden te zijn aan de RSV-directie.
Smit heeft de delegatie wel meegedeeld
dat de brief van de RSV aan de bonden
die deze week is verstuurd, betrekking
heeft op het voorschot van 130 gulden. De
RSV-directie heeft in die brief gesteld, dat
dit principieel moet worden terugbetaald.
ROTTERDAM (ANP). Gisteren is
in Rotterdam het contract getekend
voor de bouw van twee produktentan-
kers van Shell bij Rijn-Schelde-Verol-
me (RSV). Met de bouw van de tankers
bij de RSV-werf in Heusden is 130
miljoen gulden gemoeid. Het ministe
rie van Economische Zaken heeft de
bouw bij een Nederlandse werf moge
lijk gemaakt.
w
z
26
24
22
25
22
15
19
3
16
21
20
7
17
12
23
20
24
14
8
1
0.6
13
7
3
0
0
10
0
5
0
0
0
0.1
0
0
0.1
2
0.1
0
0
0.1
4
0.1
0
0
0.4
16
3
3
15
4
0
0
1
0.3
2
0
0
De kerncentrale in Dodewaard wordt
intussen nog altijd extra bewaakt door de
rijkspolitie. Sinds de blokkade is afgelo
pen, wordt er nog rekening gehouden met
prikacties. Ook toeleveringsbedrijven van
de centrale worden nog altijd extra in de
gaten gehouden. Hetzelfde geldt voor de
KEMA in Arnhem en het daar dichtbij
gelegen elektriciteitsmuseum Elektrum.
De raad van commissarissen van de
GKN vergadert in regel slechts één keer
per jaar. De bijeenkomsten zijn er niet
openbaar. Volgens een woordvoerder van
de Dodewaard-centrale is de eerstvolgen
de vergadering van de GKN-commissaris-
sen eerst in april volgend jaar. De raad
van commissarissen van de SEP komt al
op 20 november bijeen.
et al diegenen echter, die wél in de
ki^fesmacht willen werken maar alleen
niet zélf betrokken willen raken bij de
inzet van kernwapens, kan gepraat wor
den, zegt De Geus nu. Maar dat stond
niet in zijn brief. Die vermeldde wel dat
Defensie geen twee soorten militairen
kan gebruiken: militairen die wel en die
niet „kernwapen-inzetbaar” zijn.
Met zijn nieuwe standpunt heeft de
minister echter toch die twee soorten
militairen geaccepteerd, al wil hij dat
niet zo toegeven. Volgens de minister
hangt die gewetensbezwaarden niet lan
ger onmiddellijk (al dan niet vrijwillig)
ontslag boven het hoofd, maar hij kwam
ook niet verder dan „met ze te zullen
praten”.
Of deze mensen na dat gesprek wel
licht alsnog aangeraden wordt de dienst
te verlaten, of dat voor hen een andere
plaats binnen de militaire organisatie
gezocht zal worden, werd niet duidelijk.
De Geus bleef daar vaag over. Dat hangt
af van de aard van hun bezwaren, zei hij,
alsof er erge en minder erge gewetensbe
zwaren bestaan.
Hij bleef ook vaag over de vraag welke
gevolgen dat voor hun militaire carrière
zal hebben. Dan was De Geus’ voorgan
ger Scholten duidelijker, toen hij in juni
zei dat het slechts om een klein aantal
mensen gaat „waarvoor wel een oplos
sing gevonden kan worden”.
Die oplossing lijkt De Geus nog niet zo
duidelijk te zien en daarmee is in elk
geval van de harde duidelijkheid
uit de brief niet veel meer over. De Geus
zei donderdag de brief niet geschreven
te hebben aan de mensen met gewetens
bezwaren, maar juist aan de andere mili
tairen, die een duidelijk signaal van hun
(Van onze redactie buitenland)
BONN. Een 19-jarige Westduitse is
gisteren door de kinderrechter in Bucke-
burt veroordeeld tot zes jaar gevangenis
straf wegens moord op een Rotterdamse
taxichauffeur.
Op 20 januari van dit jaar had ze samen
met haar Engelse vriend in Rotterdam een
taxi genomen met het doel de chauffeur te
beroven. Nadat de auto op een donker
weggedeelte was gestopt, had de Brit van
af de achterbank met een vleesmes de
keel van de chauffeur doorgesneden. Het
meisje had hem met een ander mes ver
schillende steken toegebracht.
Zij heeft voor de rechtbank bekend. De
Engelsman was eerder in Nederland ver
oordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf.
h<
V£
de
ac
le
m
d(
pi
MAANDAG 27 OKTOBER
Zon- en maanstanden
Zon op 07.24 uur, onder 17.19 uur
Maan op 20.22 uur, onder 11.36 uur
Waterstanden Umuiden
Hoogwater 05.31 uur en 17.58 uur
Laagwater 01.19 uur en 13.34 uur
13
13
12
12
12
12
13
12
12
11
9
23
20
13
17
11
11
11
4
15
11
11
20
11
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Z.-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zürich
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
Beiroet
Tel Aviv
Tunis
regenbui
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
1. bew.
regenbui
zw. bew.
onbew.
1. bew.
1. bew.
regenbui
h. bew.
1. bew.
regen
regenbui
onbewolkt
geh. bew.
regen
sneeuw
geh. bew.
zw. bew.
geh. bew.
onbew.
geh. bew.
regenbui
regen
h. bew.
h. bew.
regen
regen
geh. bew.
regen
zw. bew.
h. bew.
1. bew.
regen
1. bew.
regen
geh. bew.
onbew.
onbew.
1. bew.
onbew.
w
zw
zw
zw
wzw
w
zw
wzw
nnw
zo
zw
z
w
wzw
zzw
zw
ono
verand.
windst.
zzw
n
ono
wnwzl4
nw
w
nw
wzw
z
zzw
n
wnw
z
nnw
no
zzo
zzo
w
zw
nno
PD TIEN (ANP). De werkende jonge-
ren-CNV hebben het kabinet-Van Agt af
geschreven. „Jongeren hebben van dit ka
binet niets meer te verwachten”, aldus de
voorzitter Bal van de CNV-jongerenorga-
nisatie gisteren in Putten op de jubileum
bijeenkomst van z’n 25-jarige organisatie.
Bal vindt dat deze regering de jongeren
geen enkel perspectief biedt. Het is mati
gen wat de klok slaat en de jongeren
worden nog eens extra gepakt. De 18-
jarigen hangt een netto-loonsverlaging
van 20 procent boven het hoofd, de jong-
sten gaan er zelfs 47 procent op achteruit.
Dat is geen matigen meer, dat heeft meer
iets van diefstal weg, aldus het betoog van
Bal.
D
ste
gin<
vree
wel
nee
voo
kon
ling
Bril
V
gini
looi
ove
nog
is,
gini
en
dat
woi
A
de
van
len
pas
hei<
ra
er
m
Ir
ni
g«
le
D
ech
de 1
ver!
tie,
droi
De
dek
vee:
dat
V
vei
jar
Sol
1
det
vai
ün
pre
ooi
en
tie'
zijl
uit
uit
rij»
Ir
opp
gou
Iraa
Def
den
dat
ven
de
ter
ram
N
hun
woi
dat
van
MAASTRICHT (ANP) Het geweste
lijk bestuur van de PvdA-Limburg maakt
zich ernstig bezorgd over de militarisering
in Zuid-Limburg. Dit bleek gisteren op
een persconferentie in Maastricht waar de
PvdA een nota over de vele defensiepro-
jecten in dit gebied presenteerde.
De laatste vijftien jaar, aldus de PvdA-
woordvoerders zijn zoveel militaire pro
jecten in Zuid-Limburg gevestigd, dat de
werkgelegenheid daarin een onevenredig
aandeel vormt van het totaal.
Werkgelegenheid in defensieprojecten
is niet in overeenstemming met de na de
sluiting van de mijnen beloofde gelijk
waardige vervangende werkgelegenheid.
Wethouder Wolffensperger zal daartoe
een voorstel doen in de eerstvolgende ver
gadering van de raad van commissarissen
van de Gemeenschappelijke Kernener
giecentrales Nederland (GKN). De ge
meente Amsterdam is een van de deelne
mers in deze GKN.
Met genoemde stap zal Wolffensperger
uitvoering geven aan een actie die de
Amsterdamse gemeenteraad in april van
dit jaar heeft aangenomen.
De wethouder zal voorts in de vergade
ring van de raad van commissarissen van
de N.V. Samenwerkenden Elektriciteits
Produktiebedrijven (SEP) voorstellen dat
de SEP geen elektriciteit meer koopt die
door buitenlandse kerncentrales is opge
wekt. Bovendien zal hij er op aandringen,
dat de SEP haar deelneming in de snelle-
kweekreactoren in Kalkar en Creys Mal-
ville beëindigt.
TUBBERGEN. Een 21-jarige journa
list uit Almelo heeft bij de politie in Tub-
bergen aangifte gedaan wegens mishan
deling door leden van een familie uit Tub-
bergen gistermiddag. De verslaggever
liep diverse bloeduitstortingen op en
moest zich door een arts laten behan
delen.
Een Hengelose fotograaf deed aangifte
van vernieling omdat zijn apparatuur
werd beschadigd tijdens die worsteling.
De woede tegen de twee journalisten ont
stond toen zij verslag wilden doen van de
wijze waarop de gemeente onder politie
toezicht een illegaal bouwsel van de fami
lie afbrak.
De Amsterdamse Oranjesluizen waren gisteren het toneel van een vreemdsoortig transport. Veertien plasticbuizen van ieder
280 meter lengte moesten de sluis passeren Ze zijn bestemd voor een rioolwaterzinker in het Amsterdam-Rijnkanaal.
Vooruitzichten voor maandag, opgesteld door
het KNMI:
Eerst opklaringen, later mogelijk regen. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 12 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers gemiddeld over
Nederland:
Aantal uren zon: 0 tot 4. Minimumtemperatu
ren: omstreeks 8 graden; maximumtemperatu
ren: omstreeks 13 graden. Kans op een droge
periode van minstens 12 uur: 70 percent. Kans
op een geheel droog etmaal: 40 procent.
(van onze parlementsmedewerker)
DEN HAAG De nieuwe minister van defensie, drs. Pieter de Geus,
heeft, nauwelijks anderhalve maand op zijn post, vorige week een visite
kaartje afgegeven dat de Nederlandse krijgsmacht en het parlement in
beroering heeft gebracht.
politieke leider vroegen.
Een vrije naieve opstelling, want een
open brief over een dergelijk publiek
geladen onderwerp, schrijf je natuurlijk
niet alleen voor de mensen die het in
hoofdzaak toch al met je eens zijn, maar
dat alleen graag nog eens zwart-op-wit
willen zien.
De krijgsmacht staat niet geïsoleerd
van de maatschappij die ze moet verde
digen. En waar in die samenleving de
scheidslijn in het denken over kernwa
pens dwars door alle politieke, kerkelij
ke en maatschappelijke groeperingen
heenloopt, is het naief om te veronder
stellen dat dat bij de krijgsmacht niet
het geval is of zelfs zou mogen zijn.
Bovendien is de krijgsmacht niet meer
dan uitvoerder van besluiten door parle
ment en regering genomen. Een parle
ment en regering waar allerminst van
een consensus over de kernwapenpro-
blematiek gesproken kan worden.
De Geus heeft meer tactische zwakhe
den getoont, die misschien wel te wijten
zijn aan zijn politieke onervarenheid.
Bijvoorbeeld door een brief die zo duide
lijk raakt aan de rechtspositie van de
militair, te schrijven zonder enig overleg
met diezelfde militairen op de plaats
waar dat thuishoort, het georganiseerd
overleg. Het argument dat „het appa
raat”, na alle publikaties over dit onder
werp, op een „signaal” wachtte, is aller
minst overtuigend.
Zeker niet waar de minister, zoals hij
in de commissie deed, de gewetensbe
zwaarde militairen vraagt hun gewe
tensbezwaren nog maar even op te
Weer in binnen- en
buitenland
VEENDAM (ANP). De centrale on
dernemingsraad (COR) van het aardap-
pelmeelconcern AVEBE in Veendam wil
minimaal één jaar de tijd hebben om de
herstruktureringsnota over het bedrijf
nader te bestuderen en uit te werken. Tot
de uitwerking wil de COR geen maatrege
len, zo heeft zij het personeel gisteren
meegedeeld.
De ondernemingsraad wil verder finan
ciële steun van de overheid in de vorm van
onder meer het wegnemen van rentelast.
Volgens de COR geven de hoofdlijnen van
het voorstel tot herstrukturering van
AVEBE geen alternatieve oplossingsstra
tegieën aan. Ook mist de COR een beleids
plan dat aan de nota ten grondslag moet
liggen.
melijk deze beslissing
nemen met tweederde
meerderheid van stem
men. Daaraan zou het
wel eens kunnen ont
breken.
De Vries wees er onder
andere op dat het CDA
een „gerechtvaardigde
olieboycot van Zuid-Af-
rika” heeft tegengehou
den. Hij vindt het even
min erg prettig dat de
eenheid binnen de partij
het in het CDA tot nu toe
lijkt te winnen van wer
kelijk christelijke poli
tiek.
Hij wees echter ook op
de werkelijkheid. Sinds
27 september, toen de
ARP zich ophief, zit de
52 jaar oude ARJOS zon
der moederpartij.
VLISSINGEN (ANP). Het produktie-
personeel bij de scheepswerf De Schelde
in Vlissingen heeft de directie van het
bedrijf gistermiddag een ultimatum ge
steld. Voormalig stakingsleider H. Sepers
heeft de directeur van het bedrijf, J. Smit,
tijdens een kort gesprek tot maandagmor
gen tien uur de tijd gegeven duidelijkheid
te scheppen met betrekking tot de uitvoe
ring van het op 1
„Schelde-akkoord”.
Daarin werd aan de mensen in de toon
groepen twee tot en met zes een voorschot
toegezegd van 40 gulden per maand, voor
uitlopend op een nieuw functieclassifica-
tiesysteem. Over de uitvoering van dit
punt in de overeenkomst en over het te
rugbetalen van een voorschot aan de sta
kers van 130 gulden, bestaat nog steeds
MIDDELBURG (ANP). Als de Neder
landse regering terugkomt op het een
maal genomen besluit met betrekking tot
de terugname van de afvalstoffen van de
Franse opwerkingsfabriek Cogéma, dan
heeft de fabriek het recht de uit de kern
centrale bij Borssele afkomstige bestraal
de splijtstofelementen onopgewerkt terug
te sturen naar Nederland.
Dit blijkt uit een antwoord op vragen uit
de Provinciale Staten door Gedeputeerde
Staten van Zeeland.
De vragen gesteld door PvdA- en D’66-
Statenleden, hebben betrekking op het
opwerkingscontract tussen de Franse op
werkingsfabriek Cogéma en de NV Pro
vinciale Zeeuwse Energiemaatschappij
PZEM, eigenares van de kerncentrale bij
Borssele.
Met name de geheimhouding van dit
contract ligt de Statenleden zwaar op de
maag. Maar uit het antwoord van GS
blijkt duidelijk, dat hierin geen verande
ring zal komen, ook al vertoont het con
tract grote overeenkomst met het Zweed
se contract, dat onlangs door de VARA
openbaar is gemaakt.
Uit de antwoorden van GS blijkt ook,
dat de PZEM zal proberen financiële na
delen op de regering te verhalen, als deze
terugkomt op haar eerder genomen be
sluit met betrekking tot het accepteren
van de vorm waarin het radio-actieve af
val zal worden teruggestuurd en dat niet
doet om technische maar om andere
redenen.
SCHIPHOL (ANP). De KLM zal met
ingang van medio december voor een pe
riode van vijftien maanden lijnvluchten
gaan uitvoeren tussen Accra en Londen in
opdracht van de nationale luchtvaart
maatschappij van Ghana, Ghana Air
ways. De overeenkomst hiertoe is gisteren
in Accra gestoten.
De KLM zal tot en met 1 april 1982
driemaal per week het traject Accra-Lon-
den uitvoeren met DC-10 toestellen die
door KLM-cockpitbemanningen zullen
worden gevlogen. Ghana Airways onder
houdt deze dienst momenteel nog met de
veel kleinere VC-10 vliegtuigen. Deze wor
den echter buiten gebruik gesteld vanwe
ge de te kleine stoelcapaciteit en het hoge
brandstofverbruik.
De schepen gaan met smeerolie va
ren onder Nederlandse vlag met een
Nederlandse bemanning. Volgens
Shell komen de baten ook naar ons
land.
De bouw geeft RSV werk voor ne
genhonderd manjaren verdeeld over
twee jaar. Ir. van Heeswijk van Shell
hoopt overigens dat dit niet een „toe
vallig succesje is van de Nederlandse
industrie, maar een heropleving van
een gezamenlijk optrekkende Neder
landse scheepsbouw en Nederlandse
zeescheepvaart.
schorten en pas volgend jaar wanneer
het Nederlandse kemwapenbeleid dui
delijk op tafel ligt te oordelen. Alsof
die gewetensbezwaren veranderen wan
neer Nederland wat minder kernwapens
heeft dan nu.
Even opmerkelijk is dat de minister
niet bereid blijkt om, in openheid, na te
gaan om hoeveel mensen het nu eigen
lijk gaat. Een onderzoek komt volgend
jaar wel eens (weer: wanneer het kern-
wapenbeleid duidelijker is).
Een proefonderzoek zou inmiddels
echter volgens geruchten hebben uitge
wezen dat 8 tot 10 procent van het be-
roepspersoneel enkele duizenden mi
litairen dus! kernwapen-bezwaren
heeft.
Het lijkt aannemelijk dat De Geus
daarvan geschrokken is en juist daarom
nu al die ontwikkeling de kop heeft
willen indrukken. Een handvol pro
bleemgevallen is nog wel handelbaar,
een wat grotere groep niet meer, zo lijkt
het.
De Geus wil een krijgsmacht die „een
en ondeelbaar” is, zei hij in de Tweede
Kamer. Met name voor beroepsmilitai
ren geldt, dat op dit moment niet zeker is
waar zij over vijf of tien jaar geplaatst
zullen worden. Dat kan bij een kernwa-
penonderdeel zijn.
Duidelijkheid vooraf over de stand
punten van militairen die daar moeite
mee zeggen te hebben, mag en moet De
Geus zeker verlangen. En die militairen
zullen dan ook moeten aanvaarden dat
zij van zo’n standpunt gevolgen voor
hun verdere loopbaan, of in elk geval
voor hun inzetbaarheid, ondervinden.
De nogal ongenuanceerde manier
waarop De Geus in zijn brief met name
over ontslagen sprak, vormde geen basis
voor een verantwoorde discussie over
die gevolgen. Zijn voorzichtiger stelling-
name in de Kamercommissie opent wat
dat betreft meer perspectief.
de jongerenorganisatie
ervan, het CD JA. Voor
zitter De Vries erkende
dat veel van zijn leden
moeite hebben met het
CDA, zoals het er nu
uitziet.
„Ik doe een klemmend
beroep op hen niet aan
de kant te gaan staan,
maar met de ARJOS
strijdbaar verder te
gaan. Bij voorkeur met
het CD JA en als dat niet
mogelijk is via de werk
groep Niet bij brood al
leen, waarmee wij ons
verbonden voelen.”
De Vries nam daarmee
een voorschot op de dis
cussie. De ARJOS, die zo
mogelijk nog meer dissi
denten bevat dan de op
geheven ARP moet na-
ZONDAG 26 OKTOBER
Zon- en maanstanden
Zon op 07.22 uur, onder 17.21 uur
Maan op 19.35 uur, onder 10.23 uur
Waterstanden Umuiden
Hoogwater 04.49 uur en 17.12 uur
Laagwater 00.38 uur en 12.48 uur
C
rt h ëf
De Geus heeft moeite met het toene
mende aantal (beroeps)militairen dat
weigert betrokken te raken bij de inzet
van kernwapens door de Nederlandse
krijgsmacht. Over die gewetensbe
zwaarden is binnen die krijgsmacht on
rust ontstaan.
Het militaire personeel wilde weten
„of dit nu maar allemaal kan” en De
Geus schreef zijn mensen een brief die
aan duidelijkheid niets te wensen
overliet: het kan niet! Wie gewetensbe
zwaren heeft tegen het verrichten van
diensten die verband houden met kern
wapens kan maar beter de dienst ver
laten.
De storm van kritiek die over de brief
is losgebarsten zal De Geus hebben ver
rast. Tijdens zijn ontmoeting met de
Tweede-Kamercommissie voor defensie
ging de minister donderdag in elk geval
„glijden”. Van de duidelijkheid uit zijn
brief bleef niet veel meer over en een
„nadere toelichting” zal nodig zijn om
het personeel gerust, dan wel in elk
geval nader op de hoogte, te stellen.
De Geus zegt nu, heel wat genuanceer
der, dat alleen totaal-weigeraars (be-
roeps)militairen die, op het moment dat
Nederland kernwapens gebruikt, alle
dienst weigeren, of zij nu kok in een
kazerne zijn dan wel een rustig kantoor
baantje hebben de grens van het toe
laatbare overschrijden. Kortweg: zij
moeten de dienst uit.
Een standpunt waar niemand iets op
kan afdingen. Maar in deze zaak gaat het
nu juist niet om die zéér beperkte
groep, al is de luchtmacht-kapitein
Meindert Stelling, die deze hele affaire
op gang heeft gebracht, één van hen.
(Van onze redactie
binnenland)
UTRECHT. De
ARJOS, de jongeren
organisatie van de in
het CDA opgegane
ARP, gaat „niet jan
kend ten onder maar
strijdbaar verder”.
Met deze woorden
opende ARJOS-voor-
zitter De Vries van
morgen in Utrecht de
laatste algemene le
denvergadering van
deze organisatie.
Op deze vergadering
wordt het besluit geno
men de ARJOS op te hef
fen en net als moeder
partij ARP op te gaan
in het CDA. In dit geval
b'
,v xy. v
w v.. x
...V.
w*.
■v.>xïX->:: iC'
I
