Iraanse stad
onder raketvuur
Geen versoepeling
van voorschriften
geboortenregeling
Protest tienduizenden
tegen kerntechnologie
OU
Van Agt in China
Paus in slottoespraak synode
Poolse bond:
conflict met
Manifestaties in grensgebied
Zeker 65 doden
Donderdag nieuw overleg
na aardbeving
in Mexico
Vice-premier
Sovjet-Unie
afgetreden
Oud-premier
Portugal
overleden
Massabetoging
in Engeland
tegen kernwapens
Grieks parlement
keurt terugkeer
in NAVO goed
partij dreigt
Delegatieleider
Afghanistan haalt
uit naar Russen
X t
tl
nen
iteit
I
end
ndig
lat uit-
heeft
nd aan
entaire
Times
lat Els
ilegant
vrou-
•ntvan-
'Jye, in
n van
g ge
wei ik
wel
•vin is
an de
schrijft
n The
e bon-
:ht”.
MAANDAG
2 7
OKTOBER
19 8 0
BINNEN- EN BUITENLAND
3
Ms
«0MII
(Van onze redactie buitenland)
LUXEMBURG. Irak
heeft de Europese Gemeen
schap gevraagd te bemiddelen
in de oorlog met Iran, zo heb
ben diplomaten van de ge
meenschap gisteren in
Luxemburg gezegd.
F i
A
o 4
Irak vraagt
EG om bemiddeling
Opnieuw uitstel EG-staalbesluit
De Nederlandse minister van Economi-
valitel-
ige (ik
(Van cmze redactie buitenland)
MOL/LINGEN. Tienduizenden
mensen, onder wie veel Nederlan
ders, hebben zaterdag deelgenomen
aan twee grote demonstraties tegen
kernenergie in het Belgische Mol en
het Westduitse Lingen.
jeteke-
erswe-
het ’t
aarvan
•en als
t afge-
loop van de besprekingen in Echternach
die twee dagen duurden en waaraan voor
het eerst ook de Griekse minister van
Buitenlandse Zaken deelnam (Grieken
land word 1 januari lid van de EG) dat de
EG niet geneigd is een aparte en nieuwe
bemiddelingpsoging te ondernemen in het
Iraaks-Iraanse conflict. „Er is al een aan
tal initieven en de Gemeenschap heeft niet
gewacht tot deze brief kwam om onze
wens te uiten dat het conflict onmiddellijk
wordt beëindigd en dat de betrokken par
tijen vredesonderhandelingen beginnen”,
aldus Thorn. De Luxemburgse minister
zegde wel toe dat de Gemeenschap „zal
onderzoeken op welke wijze zij kan bij
dragen aan herstel van de vrede zonder
inmenging in het conflict”.
Volgens Thorn bevat de Iraakse brief
een „impliciete waarschuwing” aan de
EG-landen geen wapens te leveren aan
Iran. Een opheffing van het handelsem-
bargo tegen Iran betekent niet noodzake
lijk dat de wapenleveranties aan dat land
worden hervat, zo zei Thom. „Dat moet
iedere regering afzonderlijk beslissen”, zo
voegde de Luxemburger eraan toe.
Zeker 100 mensen zijn om het leven
gekomen en 175 gewond geraakt bij een
beschieting van woonwijken in de Iraanse
=tad Dezfoel met raketten van Russische
In Mol werd door ongeveer 10.000
mensen uit Nederland en België gede
monstreerd onder het motto „Radioacti
viteit kent geen grenzen”. Aan het slot
van deze demonstratie kwam het tot een
kort treffen tussen betogers en de rijks
wacht, toen een klein aantal demon
stranten een door de rijkswacht ge
plaatst dranghek passeerden om dichter
bij de centrale van Mol te komen. De
manifestatie had verder een vreedzaam
verloop.
Het protest richtte zich vooral tegen de
kweekreactor, een volgende generatie
kernreactoren. Zonder dat het Belgische
parlement daarin is gekend, zullen in dat
land in 1985 vijf kerncentrales ongeveer
makelij, zo heeft de Iraanse radio gisteren
gemeld.
De Iraakse troepen beschoten de stad
gistermorgen met raketten van het type
frog-7.
In Lingen en Nordhorn, pal over de
Nederlandse grens, zijn tal van nucleai
re projecten, zowel civiel als militair,
geconcentreerd.
sche Zaken, Van Aardenne, zei zaterdag
in Luxemburg het nog best mogelijk te
achten dat vv est-Duitsland, als er op 30
oktober geen oplossing gevonden wordt
voor het speciaal staal, alsnog zijn veto
uitspreekt tegen het door de EG-Commis-
sie voorgestelde inroepen van artikel 58
van het Europese Kolen- en Staalverdrag,
dat wil zeggen het uitroepen van de „crise
manifeste”. Volgens Van Aardenne heeft
zijn Westduitse collega Lambsdorff in de
raad gezegd „dat er voor zaken van min
der belang al eens unanimiteit in de raad
gevraagd is”.
Het belang van het Nederlandse staal
bedrijf Hoogovens bij speciaal staal, is,
volgens Van Aardenne „niet zo groot”.
Lambsdorff zei nog, dat hij „niet van
plan was zijn laatste adem op 30 oktober
op de barricaden uit te blazen” en dat zou
er dan weer op kunnen wijzen dat West-
Duitsland van plan is op die dertigste
oktober door de knieën te gaan.
In de Chinese hoofdstad zal premier
Van Agt twee Nederlands-Chinese ak
koorden ondertekenen, één over culture
le en één over technologische en econo
mische samenwerking.
LONDEN (Reuter). In Londen heb
ben ongeveer 50.000 personen gisteren
meegedaan aan een demonstratie tegen
de Britse kernbewapening. De organisato
ren spraken van de grootste betoging in
bijna 20 jaar.
In Hyde Park hield de linkse Labour-
politicus Tony Benn de menigte voor dat
Engeland een geloofwaardig defensiebe
leid nodig heeft, maar dat er geen kernwa
pens in thuishoren.
land een toenemend aantal huwelijken
tussen katholieken en protestanten. Wille
brands wil opnieuw bekijken of de niet-
katholieke partner tot de eucharistie kan
worden toegelaten.
MOSKOU (UPI). Na het aftreden
van premier Kosigin vorige week donder
dag is zaterdag bekend geworden dat er
een nieuwe wijziging heeft plaatsgevon
den in de regering van de Sovjet-Unie. Het
officiële Russische persbureau Tass meld
de dat de oudste vice-premier in de Russi
sche regering, Michail Lessetschko, zal
worden vervangen door de minister van
Communicatie, Nicolai Talizin.
Volgens TASS had Lessetschko zelf te
kennen gegeven dat hij zich wilde terug
trekken uit het openbare leven. De 71-
jarige politicus is vanaf het begin van de
jaren zestig vice-premier geweest.
De 51-jarige Nicolai Talizin zal als mi
nister van Communicatie worden opge
volgd door Wassili Schamchin.
LISSABON/RIO DE JANEIRO (Reu
ter). Marcelo Caetano, oud-premier van
Portugal en opvolger van Salazar, is op
74-jarige leeftijd overleden in Rio de Ja
neiro (Brazilië), waar hij in ballingschap
leefde sinds de Anjerrevolutie in 1974 een
eind maakte aan zijn regering. In Rio de
Janeiro was Caetano docent aan een uni-
versiteit.
Het persbureau Jornal de Brasil gaf als
doodsoorzaak een hartaanval
lesbi-
heiden
ird Le-
gezegd
üet zo
oeg sta
>ns are
r, I am
■n zeg-
?t Ber-
zeker
uwen”
it met
schrij-
resul-
;in van
;s van
imdste
omen”
i geeft
bljjk-
ze op
iet zijn
el nor-
as if a
pth of
op mij
i „Het
el een
tegen
vooral
wend,
grote
ich is
rkeer-
'Jeder-
(0 tot
e Mu-
„Two
dat is
rotere
mtiéle
debu-
s niet
ATHENE (DPA). Het Griekse parle
ment heeft met grote meerderheid de te
rugkeer van Griekenland in de militaire
organisatie van de NAVO goedgekeurd.
Een desbetreffende motie van vertrou
wen van de gematigd conservatieve rege
ring werd aangenomen met 182 stemmen
die van de regeringspartij Nieuwe De
mocratie, het rechtse Nationaal Front en
onafhankelijken. Twintig afgevaardigden
van de communistische partij en de kleine
oppositiepartijen van het politieke mid
den stemden tegen.
De 94 afgevaardigden van de links-soci-
alistische PASOK (Panhellenistische So
cialistische Beweging), die tegen terug
keer was, hadden het parlement kort voor
de stemming verlaten.
len in
er en
De
tafel-
es was
g niet
n ons.
en de
unnen
mens,
Besloten is dat donderdag (opnieuw in
Luxemburg) weer een Europese minister
raad over dit onderwerp zal worden ge
houden. Het uitroepen van de „crise mani
feste” voor de Europese staalsector, een
zaak die zich in de geschiedenis van de
Europese Gemeenschap nog niet eerder
heeft voorgedaan, maar die nu door Euro
pees industriecommissaris Etienne Davig-
non noodzakelijk geacht wordt, is voorlo
pig stukgelopen op de houding van de
Westduitse minister van Economische Za
ken, Lambsdorff.
De Westduitse bewindsman heeft vast
gehouden aan zijn eis dat de produktie
van „speciaal staal” buiten het Europese
crisisregime gehouden zal worden, maar,
aldus deskundigen, dat zou veel Europese
staalindustrieën de mogelijkheid geven
te ontsnappen aan dat regime omdat de
controle op wat „speciaal” nu eigenlijk is,
uiterst moeilijk is. Volgens welingelichte
kringen heeft de Westduitse minister
vooral het been stijf gehouden op het stuk
SCHIPHOL (ANP). Voor een offici
eel bezoek van vijf dagen aan China is
premier Van Agt gistermiddag van
Schiphol naar Peking vertrokken. De
premier, die op zijn reis wordt vergezeld
door zijn echtgenote, maakt de heenreis
via Karatsji, waar de nacht zal worden
doorgebracht. Vanmorgen is ook minis
ter Van der Klaauw van Buitenlandse
Zaken naar Peking vertrokken.
WARSCHAU (AFP). De vrije vak
bond MKZ in de Poolse havenstad
Gdansk heeft zaterdag laten weten, dat de
wijziging die de rechtbank van Warschau
vrijdag heeft aangebracht in de statuten
van de vakbond Solidariteit zal leiden tot
een „conflict tussen de partij en de massa
van vakbondsleden”.
MKZ noemt de handelwijze van de
rechtbank een „arbitraire proef’ die be
wijst dat „de toestemming van de autori
teiten voor het oprichten van onafhanke
lijke vakbonden van hun kant slechts een
tactische manoeuvre was.” Volgens MKZ
hebben de autoriteiten kennelijk slechts
de bedoeling de vrije vakbonden zo snel
naogelijk aan zich te onderwerpen. Dat zal
echter niet bijdragen tot „het versterken
van het reeds aangetaste gezag van de
partij over de maatschappij”, aldus de
vakbondsverklaring.
De rechtbank van Warschau besloot
vrijdag in de statuten van de vakbond
Solidariteit een artikel over de leidende
rol van de communistische partij op te
nemen. Deze daad heeft in de onafhanke
lijke Poolse vakbeweging inmiddels al
veel verontwaardiging gewekt. Functio
narissen van Solidariteit lieten weten dat
de bond in hoger beroep zal gaan.
Eén van de onderwerpen die volgens
premier Van Agt zeker aan de orde
zullen worden gesteld betreft het lucht
verkeer tussen Nederland en China.
Tussen de beide landen bestaat al gerui
me tijd een luchtvaartovereenkomst, die
de KLM rechten geeft om lijndiensten
Amsterdam-Peking te onderhouden. De
Chinese autoriteiten hebben echter tot
op heden de KLM tegengehouden deze
vluchten uit te voeren. De redenen van
dit uitstel zijn niet duidelijk.
door-
West-
?ensie
furter
ezien,
le dag
op de
it dus
in de
-ecen-
sn, al
lan in
rs...
van het speciaal staal, omdat hij dat de
Westduitse industrie beloofd heeft.
Speciaal staal maakt (alhoewel daar
geen duidelijke definitie van is) ongeveer
15 percent uit van de Europese staalpro-
duktie. Vandaar dat Europees indu
striecommissaris Davignon zaterdag in
Luxemburg kon zeggen dat de EG-minis-
ters het erover eens zijn dat er voor 85
percent van de Europese staalproduktie
een dirigistisch systeem met produktie-
quota moet komen.
De ministers waren het er overigens al
over eens geworden dat een aantal pro-
dukten, zoals rails, vertind blik en staal
voor buizen, wel binnen het in te voeren
nieuwe staalregime zouden moeten val
len, maar dat daarvoor geen produktie-
quota zouden behoeven te worden opge
legd, omdat voor deze produkten nog vol
doende afzetmogelijkheden zijn.
Het ging er zaterdag om de Europese
Commissie, het dagelijks bestuur van de
EG, het fiat te geven voor het uitroepen
van de „uitgesproken crisis” in de staal
sector, een maatregel die de EG-Commis-
sie het recht zou hebben gegeven de Euro
pese staalproducenten produktiequota op
te leggen.
(Van onze redactie buitenland)
VATICAANSTAD. Paus Johannes Paulus II heeft zich krachtig verzet
tegen tendenzen in de vijfde algemene bisschoppensynode over huwelijk en
gezin wat soepeler om te gaan met de voorschriften voor de geboorteregeling,
zoals die zijn neergelegd in de encycliek Humanae Vitae van Paus Paulus VI.
In zijn slotwoord tot de synode ver
klaarde de paus zaterdag, dat „men de
wet niet mag beschouwen als een hoog
nastrevenswaard ideaal”. Zij moet opge
vat worden als „een gebod van de Heer,
dat men moet opvolgen om de moeilijkhe
den te overwinnen”.
De paus wees hiermee de interventies in
de synode terug, waarmee bisschoppen in
feite hadden gezegd, dat men niet al te
zware eisen mocht stellen aan gehuwden,
die er moeite mee hebben om de voor
schriften van de encycliek Humanae Vi
tae na te komen. De paus noemde ency
cliek „een veilige waarheid”. Hij onder
steunde het verzoek van de synode aan de
theologen „om in samenwerking met het
kerkelijke leergezag de bijbelse grondsla
gen en de personalistische motieven” van
de kerkelijke leer over de geboorterege
ling nog duidelijker uiteen te zetten.
Deze reactie van de paus op de synode
wordt in Rome uitgelegd als voorteken,
dat het van hem verwachte document
over huwelijks- en gezinsleven in alle
strengheid de kerkelijke leer over het vijf
tig voorstellen van de synode gekregen.
De inhoud van deze voorstellen is niet
gepubliceerd.
De paus zei het eens te zijn met hetgeen
de synode had gezegd over gescheiden
katholieken, die opnieuw getrouwd zijn.
Zij mogen ook van hem niet tijdens de
eucharistieviering de communie ontvan
gen. Maar zij kunnen volgens de paus wel
de mis bijwonen en deelnemen aan het
leven van de kerk en gerechtigheid en
liefde nastreven. Alleen wanneer zij af
zien van alle seksueel verkeer kunnen zij
onder bepaalde voorwaarden wel de com
munie ontvangen. Een van die voorwaar
den is, dat zij door de communie te ont
vangen geen schandaal verwekken bij
hun medegelovigen.
Bisschop Ernst van Breda meent dat de
algemene bisschoppensynode over huwe
lijk en gezin pastoraal gezien een heel
goede synode is geweest. De Arikaanse
bisschoppen hebben gepleit voor ruimte
voor eigen huwelijkstradities, de bis
schoppen uit Latijns-Amerika hebben ge
wezen op de onhoudbare druk van armoe
de en onrecht op de gezinnen en de West-
europese en Noordamerikaanse bisschop
pen hebben hun bezorgdheid geuit over
de groeiende kloof tussen kerkelijke leer
en leven, vooral waar het de geboortenre
geling betreft. Kardinaal Willebrands, die
aan synode deelnam als hoofd van de
Vaticaanse afdeling voor de oecumene,
vertelde eveneens dat de bisschoppen niet
doctrinair, maar pastoraal hebben ge
sproken. Hij zei een levendige belangstel
ling bij de synodevaders te hebben gevon
den voor de oecumenische beweging en
voor het onderwerp „gemengde huwelij
ken”, waarover ook zijn interventie han
delde. De kardinaal constateert in Neder-
,Twee
om
it. Hij
ns dit
s. Hij
1 ook
s: dat
en, of
t ant-
,Twee
ht”in
eerste
taling
r Wri-
van
BELGRADO (DPA/AP). Op de UNE-
SCO-conferentie in Belgrado heeft de lei
der van de Afghaanse delegatie zaterdag
voor opschudding gezorgd door onver
wacht een felle aanval te lanceren op de
Sovjet-Unie vanwege het optreden in Af
ghanistan.
Akhtar Mohammed Paktiawal zei onder
meer: „Afghanistan is niet meer een vrij
land. Het wordt geheel beheerst door onze
Sovjet-vrienden.”
De Russische afvaardiging naar de
UNESCO-conferentie bewaarde het stil
zwijgen en keek strak voor zich uit toen
Paktiawal zjjn gram over de Sovjet-Unie
uitstortte. Een aantal westerse delegaties
applaudisseerde.
Zaterdag is Paktiawal in West-Duits-
land aangekomen waar hij asiel wil
vragen.
de helft van de totale elektriciteitspro-
duktie verzorgen.
In het Westduitse Lingen en Nordhorn
werd door ongeveer zevenduizend West-
duitsers en Nederlanders gedemon
streerd tegen kernenergie, de bewape
ningswedloop en de produktie van kern
wapens. Het was voor het eerst dat in de
Bondsrepubliek op zulk een grote schaal
werd geprotesteerd tegen kerntechnolo
gie als geheel. De manifestatie had over
het algemeen een rustig verloop.
Als het aan de Westduitse autoriteiten
ligt, zaï het aantal installaties nog be
langrijk toenemen. De weerstand tegen
kerntechnologie wordt daarom in het
Westduits-Nederlandse grensgebied
steeds groter.
De Luxemburgse minister van Buiten
landse Zaken en fungerend voorzitter van
de EG, Gaston Thorn, verklaarde tegen
journalisten dat hij vrijdag een brief heeft
ontvangen van de Iraakse minister van
Buitenlandse Zaken, Hamed Alwan,
waarin Irak slechts uitleg geeft van zijn
standpunt. EG-diplomaten zeiden echter
dat Irak in feite vraagt om bemiddeling
door de Gemeenschap. De ministers van
Buitenlandse Zaken van de negen die
zaterdag in Luxemburg waren voor een
informele vergadering zouden volgens de
diplomaten echter hebben besloten dat zij
weinig kunnen doen.
De ministers bevestigden wel dat zij de
Economische sancties tegen Iran zullen
opheffen zodra de gegijzelden in Iran vrij
komen.
EG-voorzitter Thorn verklaarde na af-
(Van onze redactie buitenland)
MEXICO. Voor zover op dit moment
bekend, heeft de aardbeving die vrijdag
delen van Zuid-Mexico heeft getroffen,
minstens 65 mensenlevens geëist. 300
mensen liepen verwondingen op en 150
mensen worden nog vermist. Zeker 6.000
Mexicanen zjjn dakloos geworden.
De aardbeving die een sterkte had van
6,7 op de Schaal van Richter, liet een
spoor van verwoesting na van de staat
Oaxaca in het zuiden van Mexico tot de
240 kilometer noordoostelijk gelegen
hoofdstad Mexico. Het zwaarst getroffen
werd de stad Huajuapam de Leon. Alleen
al in deze stad werden 40 mensen onder
het puin begraven. In de 14 miljoen inwo
ners tellende stad Mexico kwamen zes
mensen om het leven.
Het Seismologisch Instituut in het
Zweedse Uppsala heeft zaterdag overi
gens twee zware aardbevingen geregi
streerd in de buurt van de Loyalty Eilan
den in het zuidwesten van de Grote Oce
aan ten oosten van Australië. Een woord
voerder van het instituut zei, dat de bevin
gen een kracht hadden van 6.9 en 7.6 op de
Schaal van Richter.
LUXEMBURG (ANP).De speci
ale Europese ministerraad over de
staalproblematiek, zaterdag in
Luxemburg, is mislukt.
De premier en minister Van der
Klaauw zullen besprekingen hebben
met de hoogste Chinese staats- en partij
leiders, premier Zhao Ziyang, vice-pre
mier en minister van Buitenlandse Za
ken Huang Hua, vice-premier Teng Shi-
ao-Ping en partijleider Hua Guofeng.
Het opperbevel van de Iraakse strijd
krachten heeft gisteren gemeld dat Irak
zaterdag een poging van Iraanse troepen
een belangrijke brug in de weg van Khor-
ramsjar naar Abadan te heroveren, teniet
heeft gedaan. In een communiqué wordt
gezegd dat bij de zware gevechten om de
brug vijftien kilometer ten zuiden van
Khorramshar ongeveer honderd Iraniërs
zijn gedood. Eerder was van Iraanse zijde
gemeld dat de brug over de rivier de
Karoen door soldaten en revolutionaire
gardisten was heroverd. Iran sprak ook
Iraakse beweringen tegen als zou Khor
ramshar zjjn gevallen. Er zouden in de
stad nog steeds straatgevechten plaats
vinden.
Radio-Teheran meldde zaterdag dat
Iraanse strijdkrachten zware verliezen
hadden toegebracht aan de vijand „bij
gevechten op Iraakse grondgebied”. In
dien het onbevestigde bericht juist is zou
het voor het eerst zijn in de Iraans-Iraakse
oorlog dat grondgevechten plaatsvinden
op Iraaks grondgebied.
De ministers van Economische Zaken
van de negen EG-landen hebben geen
gemeenschappelijk standpunt bereikt
over de bijzondere maatregelen die de
EG-commissie nodig acht om de proble
men in de Europese staalsector te lijf te
gaan.
