helpen
werk Jones Zane
Benadering Molissa Fenley wijkt af
van
nieuwe boeken
Tragisch boek Vervoort
pleegbroers
over twee
Slordig maar
sympathiek
Ivan Wolffers
romandebuut
Regering zou motie
BKR niet uitvoeren
Lied Jasperina
krijgt Louis
Davids Prijs ’80
Wie nerveus
is slaapt
slechter!
Gardeniers weigert
orkest te
Het Gewestelijk mist twee ton
Actievergaderingen BBK
Scherpe observatie in Met stijgende verbazing
De laatste handelsreiziger
•s
z
ook ’n weergaloze
kollektie kostuums
en sportkolberts...
Morgen, 1 november,
viert Smit Van Rljsbergen
haar 45-jarig bestaan.
Morgen, 1 november,
viert Smit Van Rljsbergen haar 45-jarig
bestaan.
19
KUNST
19 8 0
OKTOBER
VRIJDAG 31
o
NOORDHOLLANDS PH1LHARMONISCH ORKEST
men’s fashion
grote houtstraat 124/haarlem
10% KORTING
10% KORTING
op al uw aankopen
s
(5
IHBI
(Van onze kunstredactie)
(Van onze kunstredactie)
regeringsperiode
Veel kwaliteit bij minimal dans
20.15 uur
HANS VERVOORT
i-rrfl
FRANS POSTHUMA
bibliotheek
Boetiek en Vri/eti/dskleding
Zijlstraat 53 - Haarlem
programma:
Handel
Bach
Bruckner
Concertgebouw Haarlem
dinsdag 4 november 1980
TWEEDE CONCERT SERIE A
Energizer, waarvan Molissa Fenley zo
wel de choreografie als de muziek heeft
vervaardigd, bestaat uit drie lange duet
ten, die elk bijna vijftien minuten duren.
De uitvoering door de danseressen Molis
sa Fenley en Lynne Allard geeft aan het in
wezen niet buitengewone abstracte dans-
gingsdriften die hem doen opspringen als
een kikker. Rollen en poses wisselen. Nau
welijks verstaanbare teksten worden ge
sproken. Fragmenten van bewegingspa
tronen komen terug in tempoversnellin
gen. Alle geluidseffecten worden tegelijk
hoorbaar: een zweefduik van Jones eindi
gend op de schouders van Zane, vormt het
slot van Blauvelt Mountain.
De eerste twee delen van de roman
hebben titels die voor zichzelf spreken:
De jaren van het bondgenootschap en
De jaren van het verval. Het bondge
nootschap richt zich, niet uitsluitend
maar wel nadrukkelijk, tegen de moe
der, die haar man bevit en niet echt
houdt van haar zoon. De vader, handels
reiziger, is een man die zich in allerlei
baantjes stort, maar tegelijk in zijn be
roep een overdreven systematicus is. De
zoon vertrouwt zijn vader in alles en
hoopt dat hij hem zal inwijden in het
vinden van systemen waarmee wereld
en leven overzichtelijk zullen worden.
Het „verval" is dubbel: de gezondheid
van de vader gaat achteruit en ook de
verstandhouding tussen de vader en de
zoon, die intussen een puber geworden
is. Hij voelt de zwakte van zijn vader als
verraad. De vader sterft als de zoon in
het buitenland verblijft.
Het slotdeel heet De terugkeer. Het is
het kerngedeelte van het boek. De zoon
is getrouwd en heeft zelf een zoontje, dat
èn in lichamelijke kenmerken èn in de
schutterige manier waarop hij emoties
verwerkt, lijkt op zijn vader en grootva-
door welke mysteries de
van de generaties wordt
FRANS POSTHUMA
Hans Vervoort, Met stijgende verbazing Uitg.
De Arbeiderspers. Prijs 21,50.
Vrljetljdskleding
Haarlems oudste Jeansspeciaalzaak
Zijlstraat 54
(op de hoek t/o het hoofdpostkantoor)
De door de BBK genoemde
„ernstige aantasting” van de
regeling ligt ten grondslag
aan een wijziging van het Fi
nanciële Verhoudingsbesluit
van 1960, waardoor gemeen-
V.I.R
EINDHOVEN. Het New Yorkse kunstenaarscentrum The Kitchen, op
zijn tocht langs drie Eindhovense podia, heeft donderdagavond een program
ma met moderne dans laten zien. An Interview, de eerste acte uit het
gezamenlijke werkstuk Blauvelt Mountain van het dansersduo Bill T. Jones
en Arnie Zane, geplaatst naast de uitvoering van Energizer door de danseres
sen Molissa Fenley en Lynna Allard, mag een interessante en informatieve
combinatie genoemd worden.
Om de toevloed van deze
kunstwerken te verminde
ren, zal middels een experi
ment van voorlopig een jaar
de Beeldende Kunstenaars
Regeling anders worden toe
gepast. De gemeenten zullen
zelf kunnen bepalen in welke
termijnen aangekochte wer
ken aan kunstenaars worden
betaald.
getrokken leven na de dood van zijn
vrouw en zoontje, die hij niet vergeten
kan. Hij komt weer in dienst bij Bert.
Het tweede hoofdstuk bevat een terug
blik op jeugd en latere ontwikkeling van
beiden. In de volgende hoofdstukken
speelt eerst het complex van Hans een
hoofdrol: hij is voortdurend bedacht op
het „verbergen” van de wijnvlek. Maar
gaandeweg richt het verhaal zich op de
toenemende drankzucht van Bert, die
zijn werk niet meer aankan en zijn
vrouw verwaarloost. Het laatste leidt tot
een kortstondige verhouding tussen
Berts vrouw en Hans. De verloedering
van Bert en de bemoeienissen van Hans
daarmee vormen de eigenlijke inhoud
van het boek. Een ontwenningskuur van
Bert mislukt. Hans weigert een direktie-
plaats en overweegt zijn leven onafhan
kelijk van Bert te gaan inrichten.
Dit tweede gedeelte van de roman vind
ik het beste. Het verwoestend alcoholis
me van Bert wordt overtuigend, zij het
iets te uitvoerig, beschreven. De betrok
kenheid hierbij van Hans is in meer dan
één opzicht nuchter, wat wordt geaccen
tueerd door een ironie die hem en het
verhaal behoedt voor wazig altruïsme.
Het eerste deel daarentegen is, hoewel
met scherpe obeservatie geschreven, nu
en dan wat geforceerd leuk. Al moet
worden gezegd dat Hans Vervoort heel
wat van de meligheid, die mij in zijn
vroegere verhalen soms irriteerde, heeft
afgeleerd of voor deze gelegenheid ach-
tergehouden.
Het is een tragisch boek. Niet zozeer
door de reddeloze ondergang van Bert,
maar vooral doordat de twee elkaar pas
echt vinden als „broers” op het moment
dat een van de twee onbereikbaar is
geworden voor iedereen, ook voor zijn
enige helper. Het thema van het boek is
de vraag die Hans zich aan het slot stelt:
„Hoe los je een morele schuld af?”. Er
komt geen antwoord op.
Als in vroegere verhalen van Vervoort
zijn ook hier het Indonesië van zijn
jeugd en de jachtige wereld van het
marktonderzoek de voornaamste inspi
ratiebronnen. Er komen zelfs letterlijke
herhalingen voor van jeugdherinnerin
gen uit vroeger werk. Het is te hopen dat
deze bronnen niet uitgeput raken, want
de schrijver bewijst met deze roman
opnieuw dat hij een boeiende verhaal
wereld kan vormen uit zijn autobiogra
fisch materiaal.
Dansprogramma The Kitchen New
York. Blauvelt Mountain. Choreogra
fie en uitvoering Bill T. Jones en Ar
nie Zane. Muziekcompositie Helen
Thorington. Energizer 1980. Choreo
grafie en muziekcompositie Molissa
Fenley. Uitvoering Molissa Fenley en
Lynn Allard.
Stadsschouwburg Eindhoven, 30 ok
tober 1980.
gebeuren een emotionele toets door ge
laatsuitdrukkingen en kleine gebaren. Er
is opvallend veel oogcontact tussen de
danseressen.
In deze typische minimal dans, zonder
uitbundige contrasten, wordt elk deel
door een kenmerkend bewegingspatroon
en tempo onderscheiden. De zeer veel
energie vergende uitvoering geeft in een
losse dansstijl een fraaie uitdrukking aan
de repeterende muzikale thema’s van
overwegend Latijnsamerikaans karakter.
Molissa Fenley weet haar optreden een
esthetische glans mee te geven dank zij de
technische beheersing van haar bewegin
gen. Lynne Allard werkt met een sterke
lichamelijke overgave en suggereert daar
mee een grote emotionele betrokkenheid.
De duidelijke verschillen in benadering
tussen de verschillende choreografieën,
tussen de dansparen en tussen de dansers
onderling benadrukken allerlei details,
waardoor de gemeenschappelijke kwali
teit van deze produktie uit The Kitchen
uiteindelijk nog meer accent krijgt.
JAN BAART
Het boek Met stijgende verbazing van
Hans Vervoort is, na enkele verhalen-
bundels en novellen, zijn eerste roman.
Het is het verhaal van twee pleegbroers.
Hans, de jongste, is opgevoed in het
gezin waarin Bert enigkind was. Zon
der het echt te beseffen zijn zij van
elkaar afhankelijk. Hans lijdt aan een
minderwaardigheidscomplex door een
grote wijnvlek op zijn wang, maar
krijgt door Bert een kans in het leven
als die hem medewerker maakt aan zijn
bureau voor marktonderzoek. Bert was
vroeger op school aangewezen op de
prestaties en steun van de sterkere
Hans.
Als het verhaal begint is Hans zojuist
teruggekeerd van een periode van terug-
In de laatste jaren hebben minstens
vier auteurs (Wolkers. Kellendonk, van
Kooten en ’t Hart) een roman geschre
ven waarin de vader-zoonverhouding
centraal staat, telkens in de vorm van
een terugblik na de dood van de vader.
Bij deze „groep" heeft zich onglans
Ivan Wolffers gevoegd met de roman De
laatste handelsreiziger. Het is zijn lite
rair debuut. Voorheen schreef hij drie
boeken over gezonheidszorg en een
reeks columns in De Volkskrant, waar
in hij tevoorschijn kwam als een slordig
schrijvende maar verfrissend onortho
doxe criticus van het medisch bedrijf.
De filialen Happy Lady en Happy-Go-
Lucky vieren dit mee. Voor u ook een
beetje feest, want vanaf morgen tot en
met zaterdag 15 november geven wij
op al uw aankopen
Het slotbeeld uit Blauvelt Mountain, een zweefduik van Bill T. Jones, opgevangen door
Arnie Zane.
Ivan Wolffers, De laatste handelsreiziger.
Uitg. Bert Bakker. Prijs 19,50.
VVD en PvdA is de minister
in september gevraagd in het
kader van de 50-procent-
rijksregeling voor symfonie
orkesten 4 ton op tafel te
brengen. De bewindsvrouw
wilde echter niet verder gaan
dan 2 ton. Dit standpunt
heeft zij nu in een brief aan
het parlement nog eens be
vestigd.
Zij heeft overwegende be
zwaren tegen uitvoering van
de motie, omdat zij nog in
deze regeringsperiode tot
concrete invulling van haar
beleidsvoornemens ten aan
zien van het gehele orkesten-
bestel in Nederland wil ko
men. Verandering van de be
staande situatie, door welke
muziekinstelling ook. vindt
zij voorbarig.
Uitvoering van de motie
zou naar haar oordeel boven
dien betekenen dat zij, afwij
kend van afspraken met alle
andere orkesten betreffende
zongen in een arrangement van Gerard
Stellaard.
De prijs die door de Stichting Comité
voor Nederlandse Amusementsmuziek
(Conamus) jaarlijks wordt toegekend aan
een opvallend lied uit de lichte muzieksec-
tor, omvat 3.000 gulden. Martine Bijl zal
het bedrag op 10 november in het Nieuwe
de la Mar Theater overhandigen aan de
prijswinnaars.
De jury die bij de toekenning van de
prijs betrokken was, bestond uit Lex van
Delden, Henk van de Molen, Joop Söhne,
Meta de Vries en Piet Wielinga.
dirigent: CHRISTOPHER ADEY
solist DANIEL HEIFETZ - viool
der. Het wankele huwelijk is grotendeels
identiek met dat van de ouders; de zoon
vader heeft eenzelfde beroep als zijn
eigen vader: hij is artsenbezoeker, „de
laatste handelsreiziger”! Dit deel is fe
zeer theoretisch. Bespiegelingen over de
overeenkomsten overheersen het ver
haal. Wolffers is op zijn best als hij
parallellen tussen nu en vroeger zonder
commentaar noteert en de ontdekking
ervan aan de lezer overlaat. Feiten zijn
schrijnender dan theorieën, zeker als die
laatste weinig diepgang hebben.
Het boek is slordig geschreven; zins
bouw en alinea-indeling deugen vaak
niet en de verwerking van de jeugdhe
rinneringen in het eerste deel verloopt te
chaotisch. Toch is het een sympathiek
boek, misschien mede dank zij een zeke
re onbeholpenheid bij het vertellen. De
ikpersoon is geen betweter die schreeu
werig afrekent met het verleden, hij is
eerder een bescheiden zoeker die het
ook niet allemaal weet. Aan het eind
blijft de lezer met de ikpersoon in onze
kerheid achter, een onzekerheid die niet
alleen voortkomt uit de privéproblemen
van de hoofdfiguur, maar vooral cirkelt
om de vraag
opeenvolging
beheerst.
ten voor de uitvoering van de
regeling veel minder kunnen
declareren bij het rijk dan
tot nu toe. Gevreesd wordt
dat dit zal betekenen dat ge
meenten de regeling nog
maar ten dele of helemaal
niet willen uitvoeren of de
bedragen zullen besteden
voor heel andere doeleinden.
De PvdA diende bij de begro
ting van binnenlandse zaken
een motie in, die inhoudt dat
de wijziging niet mag gelden
Onze filialen Happy-Lady en Happy-
Go-Lucky vieren dit mee. Ook u mag
een beetje meefeesten en daarom ge
ven wij vanaf morgen tot en met zater
dag 15 november
DEN HAAG Bestuursle
den van de Beroepsvereni
ging van Beeldende Kunste
naars (BBK) hebben uit
ambtelijke bron vernomen
dat de staatssecretaris van
binnenlandse zaken de door
de Tweede Kamer aan
vaarde motie over de finan
ciering van de Beeldende
Kunstenaars Regeling
(BKR) niet zal uitvoeren.
Voor de BBK is dat een re
den om op 5 en 11 november
in respectievelijk Amster
dam en Den Haag een actie-
vergadering te houden.
voor de Beeldende Kunste
naars Regeling.
Dat de actievergadering in
Den Haag op 11 november
wordt gehouden, heeft ook te
maken met het feit dat op
deze dag de behandeling van
de begroting van sociale za
ken begint. Het plan dat van
dit ministerie uitgaat, heeft
betrekking op het beheer van
kunstwerken die in het kader
van de „contraprestatie”
door het rijk zijn verworven.
pirouetten en bokspringen bepalen vooral
de beginsituatie.
Wanneer koebellen en insekten op de
geluidsband hun intrede op de muziek
band doen, wijzigt de gelijkopgaande hou
ding van de dansers zich in een verdeling
actieve en passieve rol. Een energiek en
grillig over de vloer dansende en sprin
gende Arnie Zane trekt dan toch niet de
meeste aandacht; dat doet Bill T. Jones.
Hij maakt met een natuurlijke mimiek en
ontspannen houding schitterend zijn „rol”
met boeddha-trekjes waar. Zittend in een
halve lotus-houding straalt Jones een vol
ledige meditatieve sfeer uit.
Hij krijgt echter ook plotseling bij een
verheviging van maataccenten bewe-
AMSTERDAM. De Louis Davids
Prijs 1980 is toegekend aan het lied Spuit
van Harry Bannink op tekst van Jan
Boerstoel. De compositie wordt door Jas
perina de Jong in haar laatste show ge-
(ADVERTENTIES)
Het structurele begroting
stekort van het orkest over
1981 bedraagt 7 ton. Begin
deze maand hebben de lage
re overheden (provincie
Zuid-Holland en een aantal
gemeenten) een bedrag van 3
ton toegezegd. In een met
grote meerderheid van stem
men aangenomen motie van
Wie nerveus is verbruikt nutteloos te veel
energie. Nerveuze mensen zijn dan ook
vlugger uitgeput en kunnen zich moeilij-
ker concentreren. Zij voelen zich vaak
loom en lusteloos en kunnen daardoor
's avonds slecht in slaap komen. Zij moe
ten proberen weer de nodige rust in hun
leven te brengen. Valdispert kan hen
daarbij helpen. Valdispert is een zuiver
natuurprodukt uit de valeriaanwortel.
Valdispert brengt u weer tot rust maar
maakt niet loom of slaperig. Valdispert
dragees zijn gemakkelijk in te nemen.
Vraag nadrukkelijk Valdispert.
Uitsluitend bij apotheker en drogist.
Lees vooraf de gebruiksvoorschriften.
het aantal door het rijk (voor
50 procent) te betalen musici,
het huidige aantal bij het Ge
westelijk Orkest werkzame
musici als een gegeven zou
aanvaarden. Dat is onmoge
lijk. omdat zij daarmee on
recht zou doen aan de andere
orkesten. In deze orkesten
zitten namelijk wel musici
die voor 100 procent door de
lagere overheden worden ge
financierd.
Overigens blijft de minis
ter van mening dat het Ge
westelijk Orkest zeer nuttige
(educatieve) taken verricht.
Dat het orkest daarvoor niet
de nodige financiële ruimte
krijgt, kan niet haar verwe
ten worden, maar de lagere
overheden die een gedeelte
van hun financiële verant
woordelijkheden blijkbaar
niet langer wensen te aan
vaarden.
Enerzijds tonen overeenkomsten dezelf
de (sub)culturele invalshoek en onmisken
bare Amerikaanse signatuur. Anderzijds
geven stijl- en interpretatie-opvattingen
genoeg verschil aan om deze twee dansen,
hoewel beide op basis van muziek uit de
school van de minimal music, toch tot een
contrasterende combinatie te bestem
pelen.
Vooral gericht op theatrale spanning
laat de uitvoering van Blauvelt Mountain
veel afwisseling zien, gebruik makend ook
van toneelmatige elementen, die normaal
in een dansprogramma niet aan bod ko
men. Op de grond liggende dansers die
elkaar aanraken, het maken van koprol
len, schouderstanden, zittend uitgevoerde
Delen uit Water Music
Vioolconcert in E
Symfonie no 4 (Romantische)
entree 15,(a i.) c.j.p. geldig.
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange
Begijnestraat 13, Haarlem van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
Tot nu toe krijgen kunste
naars bjj wijze van „uitke
ring” eenmalige betalingen.
Bovendien zullen er op
drachten gegeven kunnen
worden, waardoor er volgens
de BBK een vorm van „cen
suur” ontstaat en de artistie
ke vrijheid beperkt wordt.
Niet duidelijk is op welke
manier de BBK denkt te pro
testeren tegen wijziging en
toepassing van de BKR.
DEN HAAG Minister
Gardeniers (CRM) weigert
het begrotingstekort van het
Gewestelijk Orkest voor
Zuid-Holland over 1981 aan
te zuiveren met 200.000 gul
den. Dit blijkt uit een brief
van de minister aan de
Tweede Kamer. Het bestuur
van het orkest gaat zich nu
beraden over de vraag hoe er
een oplossing kan worden
gevonden.
„Dit is zwaar weer zeilen” door Errell
Bruce, uitgave De Boer Maritiem
29,90).
„Sailor Talk”, noodzakelijke termen
en uitdrukkingen in zes talen voor de
zeiler die naar het buitenland gaat, door
Neil Hollander. Harald Mertes en Char
les Roth, uitgave De Boer Maritiem
16,95).
„Van start tot landing”, instructie
boek voor zweefvliegen, door dr. W. L.
M. Adriaansen, uitgave Romen (ƒ39,50).
„Nedlloyd specerijenrace” door Bar
ry Pickthall en Eric Dercksen, uitgave
De Boer Maritiem 14,90).
„Motorinbouw” door Kasper van Zui-
lekom, uitgave De Boer Maritiem in de
serie Grote Boordbibliotheek 26,50).
„Sail 80”, door A. van der Heyden en
J. van der Liet, uitgave Elsevier 9,90).
„Berging van de eeuw”, Nederlandse
bergers in de hel van Whiddy Island,
door Peter Gerritse, uitgave De Boer
Maritiem 24,90).
„Een beetje terugkomen...”, reïncar
natie als denkbeeld en ervaringsgege
ven, door Hugo S. Verbrugh. uitgave
Christofoor 19.50).
„Het gezicht van de dood”, een funda
mentele blikverruiming, door Friedrich
Husemann, uitgave Christofoor
19.50).
„Edelsteen en mens” door Max Stib-
be, uitgave Christofoor 15,-).
„350 tuinplanten en hun toepassing”
door Rob Herwig, uitgave Zomer en
Keuning 32,50).
„Snoeien” door Christopher Brickell,
uitgave Zomer en Keuning in samenwer
king met de Koninklijke Maatschappij
Tuinbouw en*Plantkunde in Den Haag
19,90).
..Planten voortkweken als hobby”,
zelf zaaien, stekken, enten, marcotteren
in kamer, kas en tuin, door Jaap Hage,
uitgave Zomer en Keuning 19,90).
„In de groene ruimte” door Piet van
Zalinge in samenwerking met het Na-
tuurfotografengilde, uitgave Elsevier.
„Wij zijn wegwerpkinderen”, jeug
droman door Thea Beekman, uitgave
Lemniscaat 18,50).
„Vechten voor overmorgen”, jeugdro
man door Evert Hartman, uitgave
Lemniscaat 24,50).
„Dorus Draak”, kinderverhaal door
Willem Wilmink en Joop Jongbloed, uit
gave Heureka 25).
„Het kinderboek vanuit een andere
hoek”, deel 4, uitgave Nederlands Biblio
theek en Lektuur Centrum.
„Lappen Lijs” en „Lappen Gijs”,
twee kinderboeken van de Amerikaanse
schrijver en tekenaar Johnny Gruelle en
bewerkt door Simone Schell, uitgave
Oberon; prijs per deel 14,95.
„1952”, de eerste tien nummers van
Donald Duck, zoals ze in 1952 zijn ver
schenen. uitgave Oberon 25).
„Hoe erger hoe beter, de paradox in
de therapie” door Allen Fay, uitgave De
Toorts 25).
„Veel plezier”, waar het bij sex om
gaat, door Jane Cousins, uitgave Bert
Bakker (ƒ14,50).
„Afwijkend gedrag”, perspektieven
en ontwikkeling, door dr. G. Snel, uitga
ve Samsom Uitgeverij 29,50).
6
