Concert Paul Simon bijna perfect Aangrijpend optreden van Captain Beefheart Moet eigen weg vinden als concertmeester Uitgaansblad stopt tijdelijk Vernieuwde Springplank levendig en veelbelovend „Rockmuziek is in feite rechts omdat zij zich te weinig ontwikkelt Jeugdige Jaap van Zweden vereerd met benoeming Concertgebouworkest Vlaamse schrijver Bernard Kemp overleden Overtuigend niveau bij Magic Band Kunstenaars tegen verzwaring WW-eisen 19 80 KUNST MAANDAG 3 NOVEMBER Geslaagde première met twee nieuwe choreografieën I Professionele ploeg Vereerd BRUSSEL. De afgelopen vier jaar heeft Paul Simon grotendeels besteed aan het schrijven, filmen en afronden van zijn eerste film. One Trick Pony is het resultaat van een persoonlijke obsessie. „Het antwoord op een uitdaging. Het kan heel wel goed een mislukking blijken te zijn, maar zonder mislukkingen zul je nooit iets opsteken”, zo geeft Simon ruiterlijk toe als hem gevraagd wordt het project te typeren. Vier jaar lang heeft Simon gewerkt aan een filmproduktie Antwoord Gedenkwaardig die de ontwikkeling van een muzikant in beeld brengt op een manier die als we de berichten mogen geloven autobiografische trekjes vertoont. Paul Simon: artiest met één echt talent. JOHN OOMKES JOHN OOMKES JAN BAART Captain Beefheart: explosief karakter. (Foto Lex van Flossen) LEUVEN (Belga). De Vlaamse ro manschrijver, criticus en hoogleraar Ber nard Kemp, pseudoniem van Bernard Frans van Vlierden, is op 54-jarige leef tijd in Leuven overleden. De uitgevers en de redactie van Blade ren zijn zeer teleurgesteld in de afwijzen de beschikking van minister Gardeniers (CRM) op advies van de meerderheid van de Persraad. Zij houden de bewindsvrou we voor dat het blad renderend gemaakt zou kunnen worden met behulp van het krediet. Men beraadt zich thans over de mogelijkheid om de publikatie te hervat ten met Amsterdamse en Rotterdamse edities van Bladeren, vooruitlopend op een terugkeer naar de zojuist gestaakte formule. De 19-jarige Jaap van Zweden vanuit een hotel te New York. Hij is momenteel op toemee in de Verenigde Staten. Onder tussen werd in Nederland het nieuws be kend over zijn benoeming tot concert meester van het Concertgebouworkest. Amsterdammer Jaap van Zweden. Een jongen die graag een avondje rondhangt in een disco. Die dol is op jazz. Maar ook iemand die sinds zijn achtste fanatiek viool studeert. Hij werd opgeleid door Davina van Wely. Won op z’n zestiende het Oscar Back-concours. Met het hoogste aantal punten dat er ooit werd behaald. Van de beurs die hij hiervoor kreeg, ging hij naar Amerika om zijn studie voort te zetten bij Dorothy Delay. Inmiddels is hij over de hele wereld een veel gevraagd solist. geëvolueerd en staat niet meer in zijn eentje in de spotlicht. Met achteloos ge mak heeft hij de crème de la crème van de Amerikaanse sessiewereld voor de duur van een maand ingehuurd om een show te kunnen bieden die zich met heel weinig andere ervaringen vergelijken laat. De kern van de vroegere fusiongroep Stuff vormt de basis van zijn superbe begelei dingsband, terwijl vier gospelsingers een stralende dimensie aan de finale van het concert toevoegen. De kosten zijn uiter aard huizenhoog. Paul betaalt zijn men sen studiotarief en schiet er zelf een slor dige half miljoen bij in. De musici zouden rond de 720.000 gulden incasseren voor iets meer dan een maand werk. Voorwaar een toernee zonder vergelijk baar precedent, maar Paul Simon moet er op gestaan hebben dat de concertten van een vergelijkbare geluidstechnische kwa liteit en artistiek niveau waren als de soundtrack van One Trick Pony; een plaat die door zijn fraaie combinatie van AMSTERDAM. „De plaats van Krebbers kan ik natuurlijk nooit in nemen. Hij was de beste concert meester van de hele wereld. Zo’n man is bijna niet te vervangen. Ik zal het niet zo kunnen doen als hij. Daar schaam ik me niet voor. Hij was wer kelijk op alle fronten thuis. Hij wist alles; was bovendien een fenomenaal solist. Zo allround. Dat zal ik niet meteen op die manier kunnen waar maken. Ik moet mijn eigen weg vin den als concertmeester”. stemmingen die variëren tussen angst, jalouzie en strijdvaardigheid. Muzikaal gezien komen de uitingen van Beefheart vaak neer op vreemd module rende irïstrumenten'die in stotende blues schema’s geregeld flink ontsporen. Het resultaat wekt daarbij vaak de indruk toevalligheden in zich te bergen, alsof het om jamsessies zou gaan, maar wie de elf, twaalf albums kent die de Captain het licht heeft laten zien, weet wel beter. Ook van Vliet, die de beschikking heeft over een ongewoon stemgeluid, werkt zeer wel overwogen aan resultaat. Het concert dat hij met een gedeeltelijk vernieuwde Magic Band aangaat heeft thans een ongebruikelijke spanning, alsof de volgorde van de gebeurtenissen niet bepaald is en het publiek in spanning moet worden gehouden over de volgende schaakzet waarmee de Captain zijn ge hoor uiteindelijk mat wenst te zetten... In een optreden dat goud van oud als Ash tray Heart, Safe as Milk en Veteran’s Day Poppy afwisselt met recent werk van Shi ny Beast en Doc at the Radar Station is ook plaats voor boeiende korte instru- Als voorbeeld moge Bridge over Trou bled Water dienen, een lied dat hoewel oorspronkelijk door partner Garfunkel gezongen toch juist Simons talent laat horen. Met de engelachtige vervoering van toen kan het niet meer overtuigend perfecte songs en decor terecht een goede comeback voor hem betekent en die er mede de oorzaak van is dat de gelijknami ge film toch binnen afzienbare tijd in de Nederlandse bioscopen te zien zal zijn. De 19-jarige violist Jaap van Zwe den wordt, naast Theo Ölof, eerste concertmeester van het Concertge bouworkest. Hij volgt Herman Kreb- bers op die na een ongeluk met zijn boot het orkest moest verlaten. Van Zweden wordt de jongste concert meester van Nederland. Hij maakt op het ogenblik een tournee door de Verenigde Staten. Hein Dik belde hem in zijn hotel te New York en vroeg hem om een reactie. gebracht worden, dót beseft Paul zich terdege, maar in een setting waarin de gospel de overhand krijgt, kan de strek king wel degelijk ontroerend worden ge zongen. Juist in het afgewogen kiezen voor kleur en sfeerschakering biedt het samenwer ken met artiesten als met name toetsen man Richard Tee pneindig veel mogelijk heden. De aanwezigheid van een bekwa me professionele ploeg maakt het Simon als het Ware mogelijk waardig te beant woorden aan de verwachting en tegelij kertijd spielerisch nieuwe facetten van zijn kunnen te laten zien, want in het arrangeren van tal van genres is Paul een heel grote. Late in the Evening met calyp so- en Braziliaans aandoende fragmentjes is in deze een heel goed voorbeeld. Paul Simon trad in 1965 (in De Waag in Haarlem) voor het eerst in Nederland op. De kunstenaars zien hun toekomst som ber in wanneer de zogenaamde referte-eis van de Werkloosheidswet (de tijd dat men onmiddellijk voorafgaande aan de werk loosheid in loondienst heeft gewerkt) bin nenkort zou worden verhoogd van 65 naar 130 dagen. De bewindslieden wordt verweten dat wordt ingegrepen in het stelsel van werk loosheidsregelingen zonder dat er duide lijk inzicht bestaat in de sociaal-economi- sche positie van bepaalde groepen werk nemers. Hiermee wordt vooral gedoeld op werknemers die buiten hun schuld een onregelmatig arbeidspatroon hebben. De organisaties vertegenwoordigen beelden de kunstenaars, componisten en uitvoe rende musici, muziekdocenten, interieur architecten, grafische vormgevers, dan sers, schrijvers en filmers. AMSTERDAM (ANP). Veertien or ganisaties van kunstenaars hebben ern- stig bezwaar tegen het plan van minister Albeda van Sociale Zaken en zijn,staats- secretaris De Graaf om de eisen voor de WW-uitkering te verzwaren. Zij doen in een brief een dringend beroep op de Soci aal Economische Raad om bij de Formu lering van zijn advies over het beleids voornemen van de bewindslieden de pro blemen van kunstenaars en anderen met een onregelmatig werkpatroon te laten meewegen. Het qua stijl en sfeer erg afwijkende middendeel, een langzaam en dromerig adagio, dwingt Christe in een totaal ande re trant van choreograferen. Hij weet hier Mathilde van de Meerendonk en Robert Benschop tot een opmerkelijk-ingetogen lyrisch duet te inspireren. Zij debuteren beiden bij De Springplank. Vooral Robert Benschop maakt in de overige werken nog indruk met zijn sterke dynamische motoriek. Van de twee andere debutan ten, Jos Willems en Cathérine Allard, maakte vooral de laatste, een Belgische danseres indruk door haar technische ze kerheid. Het publiek én De Springplank mogen niet mopperen met deze start. dromerige gelatenheid van de meisjes stelt hij aanvankelijk tegenover elkaar. Beide groepen geeft hij daarna een eigen ensemble-dans in de karakter tekening af te ronden en de overgang te maken naar het slotdeel, waarin met fraai harmonieu ze beelden een idyllische toekomst wordt aangeduid (Van onze kunstredactie) AMSTERDAM. Omdat het in het vooruitzicht gestelde krediet van vier ton uit het bedrijfsfonds voor de pers niet verstrekt wordt, hebben de uitgevers van het uitgaansinformatie bevattende week blad Bladeren besloten de uitgave na acht nummers te onderbreken. Concert! Captain Beefheart and his Magic Band. Bezetting: Don van Vliet (zang, mondharp, sopraansax), Jeff Morris Tepper (gitaar), Eric Drew Feldman (toetsen, bas), Robert Arthur Williams (drums), Richard Schneider (gitaar, bas) en Jerry Lucas (gitaar). Paradiso Amsterdam, 1 november 1980. Concert: Paul Simon. Bezetting be geleidingsband: Eric Gale (gitaar), Ri chard Tee (keyboards, zang), Tony Levin (Bas), Steve Gadd (drums) en Peter Levin (keyboards), plus blazers sectie en Jessie Dixon Singers. Van avond in Carré Amsterdam. Vorst Nationaal te Brussel, 2 no vember 1980. „De onderhandelingen met het Concert gebouworkest zijn begonnen toen ik met ze speelde in Mexico City,” vertelt Jaap van Zweden. „Natuurlijk ben ik enorm vereerd dat ze mij als concertmeester wil len hebben. Ik ben er fantastisch blij mee.” Jaap van Zweden vindt het Concertge bouworkest één van de beste ter wereld. „In Mexico had ik veel gelegenheid naar Een verblijf dat opgeschrikt werd door de melding dat zijn Sounds of Silence num mer 1 was in Amerika, dankzij een door producer Tom Wilson eigenmachtig ver anderde versie. Nu in 1980 zingt Paul het akoestisch in één van de aangrijpendste momenten in het concert en een bewijs van zijn gelijk achteraf. DEN HAAG. Aspirantengroep De Springplank van het Nederlands Dans Theater kan al tergzien op een geslaagde start van het nieuwe seizoen. De eerste serie voorstellingen, tevens opening van het traditionale Dansfestival in het Hot theatern, hebben een veelbelovende in druk nagelaten met twee geslaagde pre mières en een fraai reprise. Als extra verrassing komt daarbij dat de vernieuw de groep zich erg levendig presenteert. Volgens Paul Simon blijft veel pop- en rockmuziek in een adolescente fase ste ken; een duur woord om aan te geven dat deze muziekvorm maar niet volwassen wil worden. Desgevraagd geeft hij volmondig toe dat hij zelf ook geen oplossing heeft voor de vraag die hij stelt en dat hij zijn eigenwaarde als te gering inschat om een hele cultuur te kunnen beïnvloeden. Maar over vele talenten van nu spreekt hij met reserve of acht hij zichzelf te weinig geïn formeerd om te kunnen oordelen. Met zijn duidelijke, maar aanvechtbare mening stelt Paul Simon zichzelf als een One Trick Pony te boekj een artiest met eigenlijk maar één echt talent. We moeten de góden danken dat Simon die zich na de artistieke scheiding met Art Garfunkel (die in 1970 meer waarde hechtte aan een filmcarrière) thans weer op de podia staat en zijn muziek laat horen, want dat is een vak dat deae (misschien wel) belang rijkste) Amerikaanse singer-songwriter van de afgelopen 15 jaar tot in de toppen van zijn vingers beheerst. De kleine man is in zijn métier verder Subterraneans, de eerste première van het programma, betekent tevens het eer ste visitekaartje op choreografiegebied van Ed Wubbe, die de afgelopen twee jaar nog zelf danste bij De Springplank. Zijn carrière als danser heeft hij (23 jaar oud) echter opgegeven om zich op allerlei ter reinen van de theaterwereld te oriënteren. In zijn eerste werk laat Wubbe (natuur lijk) nog geen gerijpte en genuanceerde danstaal zien. Hij hanteert af en toe een tamelijk grove toets, maar de contouren van een interessant toneelgebeuren maakt hij er wel mee zichtbaar. Gevoel voor theater blijkt zeker uit Subterrane ans, een spel van aantrekkingskracht en afstoting. De inhoud omvat weliswaar geen bijster origineel gegeven. Een groep jongens en een groep meisjes die eerst de moeilijke periode moeten doormaken van de eerste emoties voor ze toe kunnen geven aan hun drang tot toenadering. Wubbe voldoet echter zeker aan het criterium van de geloofwaardigheid voor zijn choreografie, die ook enkele aardige eigen vondsten laat zien. De driftige onrust van de jongens en de Het is spijtig dat Amsterdam de enige Nederlandse plaats is waar Simon met deze band optreedt, want het resultaat van zijn moeite en opoffering is live ge denkwaardig, een trots monument van bijna perfecte artistieke waardigheid. Niet alleen biedt Paul zijn publiek op een zowel ontspannen als gedreven manier een blik op zijn grootste talenten (song writing en vlekkeloos zingen met een bij na „vloeibaar” stemgeluid), ook vormt het concert een fraai overzicht van zijn werk. HOT Dansfestival. De Springplank. Subterraneans (Edward Wubbe/David Bowie) première. Opus 10 (Nils Chris- te/Sjostakovitsj) première. Interacti ons (Bruce/Carpenter) reprise. HOT Den Haag, 31 oktober 1980. Beefhearts muziek is eigenlijk geen mu ziek; in ieder geval is het geen uiting van een gebruikelijk muzikaal geordende structuur. Wat dat betreft had Van Vliet aan het begin van zijn concert groot ge lijk. De Captain is een zich op vele terrei nen van de kunst uitende geest, die lak heeft aan alles wat voor emotieloos zou kunnen doorgaan. Zijn scheppingen zijn explosief van karakter, verhalen in moei lijk te begrijpen associaties van gemoeds- Jaap van Zweden. ze te luisteren. En ik vond ze zó fenome naal. Ik was diep onder de indruk. Zo’n homogeen gezelschap, zo’n fantastisch or kest. Het Concertgebouw en de Berliner Philharmoniker zijn echt de top op het ogenblik.” Als 19-jarige wordt hij de jongste con certmeester van Nederland. Eén van zijn taken zal zijn leiding te geven aan het orkest. Hoe stelt hij zich dat voor? Jaap van Zweden, een beetje geschrok- Nils Christe laat er met zijn titel Opus 10 geen twijfel over bestaan hoeveel choreo grafieën hij tot nu toe gemaakt heeft. Het tweede pianoconcert van Sjostakovitsj le vert een ideale inspiratiebron voor de snelle, vrolijke en gymnastische stijl waarvan Christe het patent schijnt te heb ben. Zozeer zelfs dat je, ondanks de op merkelijke vitaliteit van Opus 10 soms toch de geur van routine denkt te ont waren. AMSTERDAM., „Muziek”, roept iemand uit het publiek op gebiedende wijze. Don van Vliet grijpt onmiddellijk in. „Je zit hier verkeerd. Ik maak geen muziek. I doe bezweringen.” Anderhalf uur later heeft de legendarische Captain Beefheart zijn merkwaardige college op gegeven. De saxofoonkofferhet bladpa pier en de aantekeningen gaan onder de arm, een groet en de eerste confrontatie sinds jaren met een van de invloedrijkste geniale gekken van de hedendaagse mu ziek is achter de rug. One Trick Pony, dat zoveel wil zeggen als „ik kan maar één kunstje”, is een typering die voor velen in de muziekwe reld zal opgaan. Zelden zijn artiesten im mers meer dan eenzijdig begaafd en voorzover ze het wel zijn, beperken ze zich vaak tot hun stiel. Simon, die een film heeft willen maken over de groei van een populair artiest, trekt op een nachtelijke persconferentie na een uitermate enerve rend concert in Brussel vergelijkingen tussen nu en de jaren zestig. „Feitelijk wil ik aankaarten dat rock muziek inhoudelijk gesproken een kunst vorm is die zich nauwelijks ontwikkelt. Altijd maar weer wordt er op vroegere voorbeelden teruggegrepen. Vanaf het moment dat Elvis Presley opkwam tot vandaag de dag is er weinig veranderd. Het verste dat de muziek zich vanaf het beginpunt geëvolueerd heeft is Sgt. Pep per’s Lonely Hearts Club Band van The Beatles geweest”. „Ik heb er geen verklaring voor waarom rockmuziek zich zo conservatief qua vorm opstelt. In feite is het rechtse muziek om dat het behoud van bestaande regels voor opstaat, terwijl het in de media en de maatschappij vaak als links te boek staat. Ik zou wel eens van de groten uit de jaren zestig willen horen waarom zij menen dat er sindsdien geen nieuwe wegen zijn inge slagen. Zij waren per slot van rekening de eerste generatie rockmusici die nadacht bij wat ze maakten”. Don van Vliet alias Captain Beefheart is behalve invloedrijk, geniaal en de gekte nabij ook een van de meest omstreden figuren die vanuit een avantgardistisqh perspectief het podium bevolken. De ge organiseerde multifunctionele muziek van Dons vriend Frank Zappa mag dan wel algemeen geaccepteerd zijn, de zich aan weinig conventionele schema’s sto rende muzikale invallen van de Captain worden alleen door een fanatieke sekte sinds jaar en dag gewaardeerd. ken: „O jé, nou wordt het link. Nu moet ik oppassen... Van een jongen van 19 denkt men al vlug dat hij niet weet wat hij wil. Maar dat weet ik wel. Natuurlijk zal het moeilijk voor me zijn. Wat moet die snot neus?, zullen sommigen zeggen’ Maar ik heb het gevoel dat ik sterk in m’n schoe nen sta. Ik breng over hoe ik het wil hebben. Als je dan de goede dingen zegt - in het belang van het orkest - geloof ik dat het aanvaardbaar zal zijn. Natuurlijk zal ik fouten maken. Voor wie is het niet moeilijk om voor het eerst concertmeester te zijn bij zo’n groot or kest? Maar ik verwacht dat ze me m’n fouten zullen vergeven als nieuwkomer. Ik weet wat ik wil en daar zal niemand me van afbrengen. Je hebt natuurlijk al tijd mensen die het niet prettig vinden dat je daar komt te zitten. Ik kan daar niets aan doen. Dat is hun probleem, niet het mijne. Zij zitten zichzelf misschien op te vreten, maar ik niet. De belangrijkste eigenschappen voor een concertmeester vind ik persoonlijk heid. Hij moet met alle orkestleden een goed contact hebben, niet alleen met de strijkers, maar ook met de blazers en met de dirigent. Het is belangrijk dat je jezelf niet forceert. Als ik het gevoel krijg dat ik mezelf vreselijk moet forceren - dat ik mezelf niet meer ben - houd ik ermee op, geloof ik. Jaap van Zweden vindt dat het nieuws over zijn benoeming bij het Concertge bouworkest te vroeg naar buiten is ge bracht. „Het is nog niet helemaal rOnd,” vertelt hij. „Over verschillende dingen moeten we nog praten. Ja, in principe zijn we wel akkoord. Maar we hebben nog geen overeenkomst ondertekend.” Hij heeft geen uitgesproken muzikale voorkeuren, „want,” zegt hij, „als solist moet je alles kunnen vertolken. Wat je het beste vertolkt, kun je zelf niet zeggen. Dat wordt bepaald door het publiek, de pers, de hele muziekwereld. Ik houd bijvoor beeld enorm van het vioolconcert van Brahms, maar, wie weet, vindt niemand het goed zoals ik het doe. Vorig jaar heb ik zeven keer het vioolconcert van Paganini gespeeld met het Noordhollands Filhar monisch. Op mijn programma voor vol gend jaar staan componisten als Sibelius, Brahms, Paganini, Bach en Mozart.” Als concertmeester zal hij ook zijn loop baan als solist voortzetten. „Ja beslist, daar gaat het erg goed mee. Ik heb gespeeld op de Festspiele van Passau. Daar werd ik de grootste violist van Euro pa genoemd. Ër zijn heel veel dingen in de pen. Ik krijg een concert in Londen, speel nog een aantal keren in Amerika. M’n solistische loopbaan begint juist zo goed te lopen. Ik heb een fantastische steun gehad aan Herman Krebbers. Hij heeft me alles verteld. We hebben lang gepraat over zijn leven. Hij heeft ook altijd het concertmeesterschap gecombineerd met het werk als solist. Jaap van Zweden noemt muziek een oerkracht. „Toen ik jonger was, had ik ontzettend veel emotionele ervaringen met m’n viool. Maar als musicus moet je oppassen met emoties. Je moet ze, net als je vingers, op de juiste volgorde kunnen zetten. Je moet ze in de hand houden. Als je als violist je gevoelens niet beheerst, ben je als een leeuwetemmer zonder zweep. Je bent bang en wordt opgevreten. Als je bij het spelen je emoties niet de baas kunt, ga je onderuit. Ja, muziek is een oerkracht. Vaak herinnert muziek me aan iets, maar ik weet niet precies aan wat. Het kan heel diepe dingen bij je aan tikken. Ja hoor, op zijn tijd luister ik ook naar disco. Afwisseling van spijs doet eten. Ik vind het wel eens leuk om een avondje in een disco rond te hangen. Ik ben ook gek op jazz. Nee, ik heb het nooit gespeeld, maar dat zou ik best wil len. Dat gaat absoluut een keer ge beuren.” Bernard Kemp was medewerker aan de Belgische radio en televisie BRT, aan ver scheidene tijdschriften en doceerde litera tuurwetenschappen aan de Ufsal-univer- siteit te Brussel. Kemp was tevens voorzit ter van de Vereniging van Vlaamse Let terkundigen, voorzitter van de Belgisch- 'Nederlandse subcommissie Neerlandis- tiek Buitenlandse Universiteiten, voorzit ter van de Commissie der Letteren, voor zitter van de afdeling letteren Zuidneder- landse Maatschappij voor Taal, Letter kunde en Geschiedenis en lid van de alge mene conferentie van de Nederlandse Letteren. Behalve de Staatsprijs voor het essay en de kritiek (1971) werd hij in 1958 onder scheiden met de prijs van de provincie Brabant en werden ook enkele andere werken van zijn hand bekroond. Kemp heeft een hele reeks monografieën, stu dies, romans en essays geschreven. mentale soli, die in hun opbouw bijna renaissance-achtig aandoen. Beefhearts poëzie komt ook aan bod. Jammer is het dat Beefhearts stomperi- ge ritmiek vaak hetzelfde resultaat te zien geeft en dat zijn uitdrukkingswijzen vrij beperkt zijn, maar in gewelddadigheid zijn er maar weinig performers die even aangrijpend kunnen werken. De Magie Band die de ietwat aangeschoten Van Vliet daarbij ditmaal terzijde staat, laat hem beter tot zijn recht komen dan ooit tevoren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 11