Kielland keert langzaam om
Suriname staakt
onderhandelingen
met Nederland
Iraanse minister
gevangen genomen
Voorwaarden vrijlating gegijzelden
Over nieuwe verdragen
Nieuwe aanval
Door Iraakse militairen
in Polen niet
Weer spanning
tussen Colombia
en Venezuela
bewind Jamaica
VS verheugd
over nieuw
Moskou op plan
NAVO-opslag
„Ingreep Moskou
„Pakistan wil
kerntechnologie
tot elke prijs”
waarschijnlijk”
er
ol
en
2
BINNEN- EN BUITENLAND
1980
NOVEMBER
MAANDAG
3
It
naamse minister van Buitenlandse Zaken, A. Haakmat.
ie
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO/UTRECHT. De onderhandelingen tussen
Nederland en Suriname over wat er moet gebeuren nadat
enkele verdragen tussen beide landen over drie weken aflopen,
zijn vorige week vastgelopen, zo bevestigde gisteren de Suri-
I
(Van onze redactie buitenland)
oóir
De Surinaamse delegatie brak de onder-
handelingen af nadat was gebleken dat de
Nederlandse onderhandelaars over zeer
beperkte volmachten beschikten. Haak
mat wees erop dat hij bij het begin van de
onderhandelingen uitdrukkelijk had ge
zegd dat Suriname zaken wil doen. Door
dat de Nederlandse delegatie geen vol
machten heeft kan daarvan echter geen
sprake zijn.
Zoals bekend loopt het verdrag volgens
welk Surinamers bij aankomst in Neder
land gunstiger worden behandeld dan an
dere buitenlanders deze maand af. Suri
name wenst een nieuw verrag te sluiten,
Nederland echter niet.
Onder de Surinamers heerst grote on
rust over wat er na 25 november zal ge
beuren. Wat dat betreft hebben Surina
mers weinig vertrouwen in de toekomst,
zo zei S. Thakoerin van een Haagse orga
nisatie van Surinamers zaterdag op een
manifestatie in Utrecht van de Solidari
teitsbeweging Suriname (SBSk Hij zei te
vrezen dat na 25 november „een nieuwe
groep illegalen”, namelijk Surinamers, in
Nederland van zich zal doen spreken.
Hij veroordeelde iedere maatregel die
het vrije personenverkeer tussen Neder
land en Suriname beperkt als ondoelma
tig, zolang aan Surinamers geen beter
economische perspectief én een stabieler
politiek klimaat kan worden geboden. De
sinds enige tijd voor Surinamers geldende
visumplicht noemde hij een paniekmaat-
regel.
Op de SBS-manifestatie zei A. van Dam
van het CNV dat in gezamenlijk overleg
tussen Nederland en Suriname kan wor
den gewerkt aan de verbetering van de
positie van de Surinamers in beide lan
den. Dat kan in Nederland door hen meer
perspectief te bieden op werk, huisvesting
en onderwijs, waarbij vooral aan bij- en
omscholing moet worden gedacht.
1. Aangezien, in het verleden, de Amerikaanse rege
ring zich altijd en op diverse wijzen in Iraanse politieke
en militaire zaken heeft gemengd, moet zij plechtig
toezeggen en beloven dat zij van nu af aan op geen
enkele wijze zal interveniëren, direct noch indirect,
politiek noch militair, in de zaken van de Islamitische
Republiek van Iran.
2. Vrijgave wordt geëist van al onze bezittingen;
alle bezittingen en kapitaal van Iran die in het bezit
zijn van Amerika of van organisaties die tot Amerika
behoren, of van Amerikaanse onderdanen in andere
landen, moeten ter beschikking van Iran worden ge
steld, zodanig, dat de regering van de Islamitische
Republiek van Iran deze kan benutten op elke wijze die
zij wenst;
de beslissing van de Amerikaanse president geda
teerd 14 november 1979 en volgende beslissingen over
het blokkeren van Iraanse bezittingen dienen vervallen
en onverbindend te worden verklaard;
teruggekeerd moet worden naar de normale situatie
In de naam van God, de Mededogende, de Barmhar
tige:
De speciale commissie die het vraagstuk van de
Amerikaanse spionnen onderzoekt, doet de volgende
voorstellen aan de Islamitische Raadgevende Vergade
ring (het parlement red.), in navolging van de richtlij
nen van de Imam:
(Van onze redactie buitenland)
De letterlijke tekst van de voorwaarden die
door de speciale commissie van het Iraanse par
lement voor de vrijlating van de Amerikaanse
gijzelaars zijn opgesteld, luidt als volgt:
De vorige week begonnen operatie om
het in maart omgeslagen hotelplatform
Alexander Kielland weer rechtop te zetten,
vordert gestaag. Gisteren was het plat
form, dat in een fjord ten noorden van
Stavanger ligt, voor ruim de helft gekeerd.
Verwacht wordt dat over een dag of drie
het platform rechtop zal staan, waarna
een aantal ploegen van de politie, de
betrokken oliemaatschappij Phillips en de
verzekeraars onder strenge veiligheids
maatregelen het eiland zal betreden. In de
bioscoopzaal zullen naar alle waarschijn
lijkheid de stoffelijke overschotten van 36
vermiste bemanningsleden worden aan
getroffen. Op de foto sleepboten die het
platform op zijn plaats houden, bij de
drijvers die onder de Kielland bevestigd
zijn.
ma-
eni-
nog
aten
m 8
de
aaar
ken,
•uis-
en
het
een
van
t de
ma-
liley
1 jUr
kort
ge-
een
laan
wat
dan
•lijk
zeel
ide-
de
ne-
t en
zijn
eelt
Iers
i ze
inig
een
vde
ille-
i is
ne-
ilte
lat
ijn
en,
ari-
ide
lan
pu
ien
en,
•an
len
ide
stu-
zelf
aun
heb
i iri
der
het
de
■na-
>oë-
iek-
de
•lijk
ten,
de
tv-,
lere
trol
gen
rol
De
ou-
t is,
mes
Ltijd
ten
my
de
Ier
ide
vel
er?
zan
zeg
zan
het
erd
eel
ise
jen
is?
log
no-
pa-
tijk
en
en
dik
lan
ere
age
die
em
»m.
te stellen. Zij dient ook de verantwoording op zich te
nemen om elke compensatie die hieruit volgt, te garan
deren en te betalen.
4. De teruggave wordt geëist van alle bezittingen van
de vervloekte sjah, daarbij officieel effectief erken
nend de maatregelen die door Iran zijn genomen ter
bevestiging van de soevereiniteit ter confisquering van
de bezittingen van de vervloekte sjah en zijn naaste
verwanten, wier bezittingen, volgens de Iranse wetten,
behoren aan de Iraanse natie. De Amerikaanse presi
dent dient een bevel uit te vaardigen tot identificatie en
bevriezing van al deze bezittingen en dient alle noodza
kelijke administratieve en juridische maatregelen te
nemen om deze bezittingen en eigendommen te doen
overmaken naar Iran.
5. Overeenkomstig deze aanbeveling, zal de regering
van de Islamitische Republiek alle 52 Amerikaanse
misdadigers vrijlaten in ruil voor de tenuitvoerbren
ging van deze voorwaarden door de Amerikaanse
regering. Mochten echter sommige van deze voorwaar
den meer tijd vergen, dan zal, na inwilliging van alle
voorwaarden door de Amerikaanse regering, telken
male na uitvoering van elke voorwaarde een aantal
misdadigers worden vrijgelaten met de toestemming
van de Islamitische regering.
De regering van de Islamitische Republiek zal deze
aanbevelingen dienen te bekrachtigen, na ratificatie
door de Islamitische Majlis (parlement red.), daarbij
in aanmerking nemend de Islamitische onafhankelijk
heid en de algemene politiek van „Oost noch West”.
Mocht de Amerikaanse regering in gebreke blijven in
alle of sommige voorwaarden, dan zal het gerechtelijke
systeem, overeenkomstig haar plicht, zijn taak vervul
len en de misdadigers straffen.
CARACAS (AFP). De Venezolaanse
strijdkrachten zijn in staat van paraat
heid gebracht als gevolg van het samen
trekken van Colombiaanse troepen op het
schiereiland Guaijira langs de grens tus
sen de twee landen. Dit hebben de kranten
El Universal en El Diario in Caracas giste
ren bekendgemaakt.
De stafchef van het Colombiaanse le
ger, generaal Gustavo Matamoros, sprak
voor de radio tegen dat op Goajira troe
pen zouden zijn samengetrokken. Hij
noemde de kranteartikelen onjuist.
Het schiereiland ligt aan de Golf van
Venezuela. In de golf zouden zich grote
voorraden olie bevinden hetgeen de oor
zaak is van een slepend grensconflict tus
sen Bogota en Caracas. Hierover is al
herhaalde malen overleg gevoerd door de
twee landen. Onlangs heeft men overeen
stemming bereikt over de grondslagen
van een akkoord waarin de Golf van Ve
nezuela als een „binnenzee” wordt be
schouwd en waarin de exploitatie van de
rijkdommen wordt voorbehouden aan de
aangrenzende staten. Dit ontwerp-ak-
koord heeft hevig verzet uitgelokt in
Caracas.
den ook dit weekeinde met zware artille
rie zijn beschoten en met succes door de
partizanen tegen de Irakezen zijn verde
digd. Daarbij zouden bij Abadan sinds
vrijdag in totaal 200 vijandelijke soldaten
zijn gedood en grote hoeveelheden oor
logsmateriaal zijn buitgemaakt.
De CNV-vertegenwoordiger bepleitte
een voorkeursbehandeling voor Surina
mers bij het vervullen van vacatures voor
openbare functies (positieve dicriminatie)
en het door zijn vakcentrale voorgestelde
opnemen van anti-discriminatiebepalin-
gen in de CAO’s. Ook de arbeidsbureaus
zouden volgens hem meer kunnen doen
voor Surinamers.
WARSCHAU. De Sovjet-Unie wacht
zich wel met ingrijpen de vingers te bran
den aan het Poolse vuur. Zulk ingrijpen
zou zich op gevaarlijke wijze tegen zich
zelf kunnen keten. Dat verklaarde Jacek
Kuron, vooraanstaand lid van het Poolse
Comité voor Sociale Zelfverdediging
(KOR), na afloop van het overleg vrijdag
tussen partijleiding en vertegenwoordi
gers van de onafhankelijke vakorganisa
tie Solidariteit.
Zoals bekend hebben de onderhande
laars op veel punten overeenstemming
bereikt, maar niet het toegezegde geza
menlijke communiqué uitgegeven. Vol
gens waarnemers is dat te wijten aan
interne verdeeldheid onder de afgevaar
digden van Solidariteit. Met name de radi
calen onder hen zouden het uitgeven van
een gezamenlijke verklaring met de auto
riteiten hebben voorkomen.
De vereniging van Poolse jpurnalisten
heeft aan het eind van een driedaags
congres „volledige steun van journalisten
aan het proces van democratische wijzi
gingen” in Polen uitgesproken. De journa
listenorganisatie wil bovendien niet lan
ger alleen een „creatieve vereniging” zijn
maar ook als vakorganisatie fungeren.
In Wroclaw heeft een regeringscommis
sie overeenstemmming bereikt met een
afvaardiging van Solidariteit aangaande
de arbeidsvoorwaarden voor het spoor
wegpersoneel. Er werd onder andere een
ander stelsel van beloningen overeenge
komen.
Vrijdagnacht zijn bij een brand in het
psychiatrisch ziekenhuis in de Poolse stad
Gorna Grupa de laatste berichten 48 pa
tiënten omgekomen. De andere 260 ver
pleegden konden tijdig worden geëvacu
eerd.
Dat plan van de defensiecommissie
kent verschillende achtergronden.
Een belangrijk feit om rekening mee
te houden is, dat de Sovjet-Unie op het
aan Noord-Noorwegen grenzende
schiereiland Kola een van de grootste
arsenalen atoomwapens (marine-,
'luchtmacht- en infanteriematerieel)
ter wereld heeft opgesteld. Noorwegen
heeft zich al sinds (ie Tweede Wereld
oorlog op het standpunt gesteld geen
atoomwapens en geen buitenlandse
troepen in het land te willen statione
ren. Deze politiek wordt al sinds jaar
en dag gebruikt in de onderhandelin
gen met de Sovjet-Unie om aan te
tonen dat men slechts vredelievende
bedoelingen heeft en Moskou niet wil
prikkelen.
Het nieuwe plan vormt volgens de
Noorse regering slechts een doorvoe
ren van deze politieke lijn: want het
gaat alleen om het opslaan van mili
tair materieel voor de NAVO (de VS
met name) voor gebruik in „tijden van
nood”. Volgens de laatste versie van
de plannen gaat het om materieel voor
één NAVO-mariijebrigade (van 8.000
man, wat ruim 350 miljoen gulden zal
kosten) in de buurt van de stad Trond
heim. Welk materieel precies zal wor
den opgeslagen vormt nog een punt in
de onderhandelingen met de VS. Het
is lang niet uitgesloten dat het ook zal
gaan om wapens waarmee kemmuni-
tie kan worden afgeschoten. De bedoe
ling is in geval van een Russische inval
in Noord-Noorwegen direkt een groter
aantal marine-infanteristen uit de VS
via Zuid-Noorwegen naar het noorde
lijk front te brengen om daar de strijd
aan te binden, dan nu mogelijk is.
Niet alleen vanuit de Sovjet-Unie,
maar ook vanuit eigen gelederen heeft
de arbeidsregering in Oslo felle kritiek
op deze plannen gekregen. De linker
vleugel binnen de Arbeiderspartij, ge
steund door vakbond en linksere par
tijen, keert zich er tegen. Voornaamste
argument bij dit verzet vormt de
overweging dat Noorwegen een van de
slagvelden zal worden bij een eventue
le oorlog tussen Oost en West. Dat is
gezien de strategische waarde van
Noord-Scandinavië geen ongegronde
angst.
De regering wordt daarnaast verwe
ten onvoldoende rekening te hebben
gehouden met de politieke consequen
ties van deze versterking van de
NAVO-macht in het land. Daarom is
door een groep bekende persoonlijk
heden een comité gevormd dat deze
vraagstukken in zo breed mogelijk
verband wil onderzoeken en bespre
ken. Of deze groepering echter veel
invloed zal kunnen uitoefenen valt
echter nog te bezien, want tijdens de
begrotingsdebatten in het Noorse par
lement in de afgelopen weken is al
gebleken dat een brede meerderheid
van de volksvertegenwoordiging zich
schaart achter de regeringsplannen
zoals die nu hun definitieve vorm krij
gen. Daarom wordt verwacht dat deze
ondanks protesten uit binnen- en bui
tenland spoedig hun beslag zullen
krijgen.
Vrijdag al had Irak gemeld dat Abadan
was omsingeld. Volgens Iraanse medede
ling zou echter het leggen van een brug
door Irakezen over de rivier Bahmanshir
zijn verhinderd.
Aan andere delen van het front hebben
de Irakezen blijkbaar hun luchtaanvallen
verhevigd. Bij Iraakse luchtaanvallen op
Busher, Chovin en het eiland Chark in de
Perzische Golf zijn volgens een Iraans
communiqué tenminste twee vijandelijke
MIG’s neergeschoten. In Ahwaz en Dezful
zouden door Iraanse pantsereenheden en
de luchtmacht honderden Iraakse militai
ren zijn gedood. Talrijke tanks en munitie
zouden zijn buitgemaakt.
Intussen kwam in de Joegoslavische
hoofdstad Belgrado gisteren een door de
niet-gebonden landen gevormd „Vredes-
comité van goede wil” bijeen om over een
diplomatieke bemiddeling in het conflict
te spreken. Van dit comité maken deel uit
de ministers van Buitenlandse Zaken van
Joegoslavië, Zambia, Algerije, Pakistan,
India, Cuba en een PLO-lid. Vandaag zal
een afgezant in Bagdad en Teheran de
bemiddelingsvoorstellen indienen.
Irak waarschuwde gisteren de VS op
nieuw geen wapens aan Iran te leveren.
De Iraakse minister van Buitenlandse Za
ken, Saadoun Hammadi zei dat Bagdad in
dat geval de VS niet langer meer als
neutraal zou beschouwen, „ongeacht de
verontschuldigingen die voor die daad
zouden worden gegeven”. Irak wil dat
supermogendheden neutraal blijven.
(Door Feico Houweling)
De Noorse handelsminister Reiulf
Steen, die ook voorzitter is van de
regerende Arbeiderspartij, zal
vandaag in Moskou een nieuw
economisch verdrag tussen Noor
wegen en de Sovjet-Unie onderte
kenen.
Te verwachten valt d»t Steen en zijn
commissie in de Russische hoofdstad
geconfronteerd worden met nog ande
re problemen dan alleen economische.
Het orgaan van het Russische leger, de
Rode Ster, publiceerde afgelopen za
terdag namelijk een comentaar waar
in werd gezegd dat de NAVO en het
Pentagon Noorwegen „tot slagveld
van het atoomoorlog willen maken”.
Dit commentaar past in een reeks felle
aanvallen van Russische zijde op de
Noorse defensiepolitiek die weliswaar
al in 1976 is begonnen, maar deze
herfst een nieuw hoogtepunt beleeft
vanwege de Noorse plannen in de Mid-
dennoorse provincie Tröndelag zwaar
militair materieel op te slaan voor
NAVO-gebruik.
Steen zal vrijwel zeker met deze kwes
tie worden geconfronteerd omdat
naar verwacht nog deze maand
overeenstemming zal worden bereikt
over de details van dit opslagplan,
waaraan het Noorse parlement afgelo
pen zomer in principe al zijn goedkeu
ring hechtte. Het gaat om ideeën die al
drie jaar geleden door de verdedi-
gingscommissie van het Noorse minis
terie van Defensie naar voren zijn
gebracht en die tot doel hebben de
veiligheid van Noors gebied in geval
van een aanval van de Sovjet-Unie te
verzekeren.
PESJAWAR (AFP). Pakistan wil tot
elke prijs nucleaire technologie tot zijn
beschikking krijgen, omdat het die tech
nologie niet kan missen. Dit zei de Pakis
taanse president Zia Oei Haq zaterdag.
Hij wees erop dat Pakistan te weinig an
dere energiebronnen bezit. Verder zei Zia
Oei Haq tegen de militairen van zijn land
dat zij vertrouwen iri zichzelf moeten heb
ben omdat „gemotiveerde mensen, zelfs
met gebrekkige bewapening, in staat zijn
zich tegen supermogendheden te verde
digen”.
(Van onze redactie buitenland)
BAGDAD/TEHERAN. In een communiqué van de Iraanse Revolutionai
re Raad, voorgelezen door radio-Teheran, is gisteravond een eerder door
Bagdad verspreid bericht bevestigd dat de Iraanse minister van Olievoorzie-
ning, Mohamad Javad Tondguyan, door Iraakse militairen op 31 oktober
gevangen is genomen.
Het communiqué zegt dat tegelijkertijd
vijf andere hoge functionarissen van het
betrokken Iraanse ministerie zijn ont
voerd, onder wie de vice-minister van
Olievoorziening, Behrouz Buchehri, regi
onaal inspecteur Mohsen Yahyavi en drie
anderen.
„Deze functionarissen zijn door huur
lingen van de Iraakse Baathpartij aange
vallen toen zij naar Abadan gingen en zijn
in strijd met alle internationale conventies
naar Iraaks grondgebied gevoerd”, aldus
het communiqué.
De Iraakse radio maakte gisteravond
békend dat de groep is gevangen genomen
door „speciale commando-eenheden” aan
de frontlinie.
Het Iraanse communiqué eiste verder
onmiddellijke vrijlating van alle niet-mili-
taire gevangenen door Irak.
Tondguyan is de jongste minister vsfri
het kabinet-Radjai, hij is pas 30 jaar oud.
Hij heeft in Ahwaz in Khoezestan voor
ingenieur gestudeerd, is gespecialiseerd
in oliekwesties en was ingenieur bij de
raffinaderij te Rey bij Teheran.
Onder de sjah kwam hij bij het ministe
rie van Olievoorziening. Hij werd echter
ontslagen wegens zijn strijd voor de Isla
mitische beweging en heeft daarna ook
gevangen gezeten.
Intussen is de oorlog aan de Perzische
Golf tijdens het weekeinde volgens Iraan
se berichten aan alle fronten met grote
hardheid voortgezet. Uit de communiqués
van het Iraanse opperbevel van gisteren
blijkt dat de Iraniërs de aanvallers zowel
te land als in de lucht zware verhezen
zouden hebben toegebracht. Van eigen
verhezen wordt in de drie jongste commu
niqués geen melding gemaakt.
De steden Abadan en Khorramsjar zou-
zoals voor 14 november 1979 voor wat betreft alle
financiële relaties aan beide zijden;
teniet gedaan moeten worden alle consequenties die
volgen uit deze beslissing (van 14 november red.),
zoals ahe transacties die uitgevoerd zijn;
ahe noodzakelijke juridische en administratieve
maatregelen moeten door de Amerikaanse president
genomen worden om de Amerikaanse rechtbanken
vonnissen tot blokkering te doen herroepen;
gegarandeerd moeten worden de veiligheid en vrije
transfer van deze bezittingen, zonder aanzien des per-
soons van Amerikaanse of niet-Amerikaanse individu
ele of juridische personen in Amerika.
3. Intrekking en opheffing wordt geëist van ahe
economische en financiële besluiten en maatregelen
tegen de Islamitische Republiek van Iran en doorvoe
ring van ahe noodzakelijke administratieve en juridi
sche maatregelen ter opheffing en intrekking van alle
claims vanwege de Amerikaanse regering en Ameri
kaanse bedrijven en instituten tegen Iran, in welke
vorm en om welke reden dan ook; doorvoering vanwe
ge de Amerikaanse regering van ahe noodzakelijke
administratieve en juridische maatregelen ter voorko
ming van nieuwe juridische, strafrechtelijke of finan
ciële maatregelen door ambtelijke, niet-ambtelijke of
rechtspersonen. Mocht er enige claim worden inge
diend tegen Iran of personen met de Iraanse nationali
teit, voor enige rechtbank, in samenhang met de Iraan
se revolutie of de bezetting van het centrum van het
Amerikaanse grondgebied (de ambassade red.) of
met de daarin gearresteerden, of mocht er enig vonnis
betekend worden ter veroordeling van Iran of perso
nen met de Iraanse nationaliteit, dan dient de Ameri
kaanse regering zich daarvoor garant en aansprakelijk
(Van onze redactie buitenland)
KINGSTON. De Amerikaanse rege
ring is zeer ingenomen met de grote ver
kiezingsoverwinning van de pro-westerse
Labour Partij van Edward Seaga op Ja
maica. Gewoonlijk onthoudt het ministe
rie van Buitenlandse Zaken zich van com
mentaar op verkiezingsuitslagen in het
buitenland, maar vrijdagnacht verklaar
de woordvoerder John Trattner, dat de
Verenigde Staten graag, in geest van
vriendschap willen samenwerken met de
nieuwe regering die de kiezers van Jamai
ca hebben gekozen.
Terwijl de onlusten nog steeds voortdu
ren is de 50-jarige Seaga vannacht beë
digd als premier van Jamaica.
Na een overweldigende verkiezings
overwinning donderdag, waarbij zijn La-
bourpartij waarschijnlijk 51 van 60 parle
mentszetels won, werd Seaga in Kingston
beëdigd als opvolger van Michael Manley.
Gezien de voortdurende, zij het inciden-
telere schietpartijen en aanslagen op poli
tiebureaus is een einde van het geweld de
eerste zorg van de nieuwe premier. Tij
dens de verkiezingscampagne kwamen
500 mensen op gewelddadige wijze om het
leven. Zaterdagochtend trokken zo’n 3000
mensen door delen van Kingston waar zij
winkels plunderden en branden stichtten.
De barricades die de krottenwijken in
Kingston het aanzien gaven van een stad
in een noodtoestand, verdwijnen slechts
langzaam
De nieuw gekozen regering van Seaga
heeft kort voor haar installering de Cu
baanse ambassadeur in Kingston ver
zocht het eiland zo snel mogelijk te verla
ten. Ambassadeur Ulises Estrada van Cu
ba was door de conservatieve overwin
naars van de verkiezingen al eerder tot
„persona non grata” verklaard. De bood
schap van zijn uitwijzing is de ambassa
deur zaterdag overhandigd.
