Reagan stelt
nieuwe ploeg
vandaag voor
in corruptieproces
Speciale VN-gezant
naar Irak
en Iran
Eis van half jaar
Bonn ongerust over politiek Reagan
van Solidariteit
Ruime meerderheid in Senaat
Chinese leiders
Vreemde foto’s
van Saturnus
Khomeini wil oorlog voortzetten
Chili beboet
Meer werklozen
in W-Duitsland
op muurkranten
gekritiseerd
voor moord op
oud-minister
CDA in Europees
parlement: Meer
geld werklozen
Hoger beroep in
proces SS’ers
Weer minister Suriname afgetreden
Maandag uitspraak
over statuten
3
DONDERDAG 6 NOVEMBER
1980
BINNEN- EN BUITENLAND
(Van onze redactie buitenland)
L
t
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De nederlaag die de de
mocraten in de Verenigde Staten bij de dins
dag gehouden verkiezingen in de Senaat heb
ben geleden en die leidde tot het verlies van de
meerderheid in dit college, blijkt nog groter te
zijn dan verwacht. Dit bleek vannacht na het
tellen van de laatste stemmen.
(Van onze redactie buitenland)
t
Winst republikeinen
r
i
t
L
F
1
(Van onze redactie buitenland)
i
1
l
(Van onze redactie buitenland)
i
i
l
i
1
t
I
5
f
1
1
t
1
i
i
t
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
s
1
1
1
1
Schmidt zei dat de NAVO niet alleen een solide basis is
voor de verdediging „maar ook voor wapencontrole en
ontwapening”. In eerdere verklaringen heeft de West-
duitse regering duidelijk te kennen gegeven dat Bonn
prijsstelt op een heroverweging door Reagan van diens
verzet tegen het SALT-2-akkoord. Dit verdrag behelst
afspraken tussen de VS en de Sovjet-Unie over vermin
dering van de atoombewapening.
Ook bij Schmidts partij, de sociaal-democratische
SPD, lijkt bezorgdheid te bestaan over Reagans verkie
zing. Voorzitter Willy Brandt was de enige van de West
president Giscard d’Estaing en de West-
duitse bondskanselier Schmidt.
Waarnemers merkten gisteren op, dat
de republikein Richard Allen meerma
len contact had met Reagan. Hij was de
belangrijkste adviseur op buitenlands
Op deze beelden van de ringen van Saturnus zijn duidelijk de merkwaardige zwarte
plekken te zien, waarover de geleerden zich momenteel het hoofd breken.
Khomeini droeg de Iraanse generaals op,
de oorlog voort te zetten totdat Irak zal
zijn verslagen. „Er mag geen compromis
met de invallers worden gesloten. De
strijdkrachten en de revolutionaire gar
disten van de islam zullen strijden totdat
de ongelovigen zijn verslagen”, aldus
Khomeini. Hij drong er bij Iraanse strijd
krachten met klem op aan, de belegering
van de Iraanse stad Abadan door Irak te
doorbreken en de Iraakse strijdkrachten
duitse partijleiders die Reagan niet feliciteerde met zijn
overwinning. In een verklaring zei Brandt dat zijn partij
er vooral in geïnteresseerd is, of de Amerikaanse en
Russische leiders „de kracht zullen vinden te onderhan
delen over realistische wapenbeperking”.
De hartlijkste felicitaties kwamen gisteren van de
conservatieve Britse premier Thatcher. Zij merkte op
zeer blij te zijn met de verkiezing van Reagan.
De voorzitter van de EG-ministerraad, Gaston Thorn,
sprak de hoop uit dat „Reagan Europa opnieuw zal
ontdekken”.
Een Russische televisiecommentator zei gisteren dat de
uitslag van de verkiezingen aantoont dat zowel het bin
nenlandse als het buitenlandse beleid van Carter door de
kiezers is afgekeurd. Hij zei dat de lijn van Carter er een
was van „militaire dreigementen en verscherping van de
internationale spanning” en dat het Amerikaanse kie
zersvolk deze politiek heeft afgewezen.
WASHINGTON. Het Amerikaanse
ruimtevaartuig Voyager-1 heeft merk
waardige structuren gefotografeerd in
de ringen van de planeet Saturnus. De
structuren zien eruit als doornachtige
uitsteeksels.
Op de van de Voyager ontvangen fo
to’s zien de structuren eruit als donkere
materie of als lege ruimten in de heldere
ringen die om de planeet draaien. Vol
gens wat de geleerden nu weten, is het
ontstaan van de structuren eigenlijk ón
mogelijk.
Volgende week nadert de Voyager-1
Saturnus tot op 124.000 kilometer om
vervolgens verder te vliegen naar de
diepten van het heelal.
De komende en de gaande man. Het
wassenbeeldenmuseum Madam Tussaud
in Londen speelt bliksemsnel in op de
actualiteit door een beeld van Reagan,
voor de gelegenheid gemaakt, van de
zolder te halen en te plaatsen naast dat
van Carter. Overigens zijn de beeldenma
kers van plan de nieuwe president te
vragen of zij een nieuwe afbeelding van
hem mogen maken.
Een Russische Amerika-deskundige die zijn naam niet
genoemd wilde hebben, zei te verwachten dat Reagan als
hij eenmaal president is, zijn standpunten wel wat zal
verzachten. Hij liet doorschemeren dat de Sovjet-Unie
wel bereid zou kunnen iijn in bepaalde omstandigheden
opnieuw te onderhandelen over het SALT-2-verdrag.
Het internationale comité van het Rode
Kruis heeft gisteren op verzoek van de
regering in Teheran de Iraakse autoritei
ten benaderd over de gevangenhouding
van de Iraanse minister voor Oliezaken
Mohammed Javad Tondguyan. Het Rode
Kruis vroeg of en onder welke omstandig
heden de bewindsman gevangen genomen
is.
PARAMARIBO-AMSTERDAM. In een corruptieproces in Suriname
heeft de openbare aanklager tegen een verdachte zes maanden gevangenis
straf met aftrek van voorarrest en een boete van 30.000 Surinaamse guldens
geëist.
Gisteravond liet partijleider Kania zich
welwillend over de onafhankelijke vakor
ganisaties uit. In de staalstad Nova Huta
zei hij tegen een vergadering van partijle
den dat de partij zich moet ontdoen van
degenene die niet in staat zijn het vernieu
wingsproces te volgen.
luchtaanvallen op Iraanse troepenconcen
traties ten noordwesten van Mahabad.
Daarbij zouden zware verliezen zijn toe
gebracht aan de Iraniërs. Het Iraakse
persbureau INA meldde gisteren Iraanse
bombardementen op burgerdoelen in het
noorden en noordoosten van Irak.
De Iraakse vice-premier Aziz beschul
digde de VS gisteren ervan, de oorlog te
verlengen door het innemen van een pro-
Iraans standpunt. „Als de Amerikanen
doorgaan met Iran te steunen, zal dat Iran
aanmoedigen met de oorlog door te gaan”,
zo zei hij.
Dit heeft de VN-Veiligheidsraad gister
avond vastgesteld in een vei klaring die
werd uitgegeven na een week van beraad
achter de schermen tussen de 15 leden van
de raad. Wie de gezant is en wanneer hij
zal vertrekken, is nog niet duidelijk.
De ayatollah Khomeini, de geestelijk
leider van Iran, wees gisteren een aanbod
van de Iraakse president Saddam Hoes
sein om de strijd te staken van de hand.
NEW YORK. Secretaris-gene-
raal Waldheim van de Verenigde Na
ties zal een speciale VN-gezant sturen
naar Irak en Iran om de contacten
tussen beide landen te vergemakke
lijken, opdat een begin kan worden
gemaakt met onderhandelingen die
moeten leiden tot een beëindiging
van de oorlog tussen beide landen.
Hoewel Solidariteit vol goede moed is
over de uitspraak van het hooggerechts
hof gaan de voorbereidingen voor een
staking op woensdag gewoon door. Met
die staking is gedreigd voor het geval
Solidariteit zijn zin niet krijgt. Vakbonds
leider Walesa bevestigde gisteren nog
eens de vastbeslotenheid van zijn organi
satie geen concessies te doen.
gebied voor Reagan tijdens de verkie
zingscampagne en wordt gezien als de
belangrijkste kanshebber voor de post
van voorzitter van de Nationale Veilig
heidsraad, een functie die nu wordt ver
vuld door Brzezinski.
Verder wordt onder meer genoemd de
naam van oud-ambassadrice Ann An
derson, die onderminister van Buiten
landse Zaken zou kunnen worden of
VN-ambassadeur. Verder zou Reagan
belangrijke functies willen geven aan
zijn financiële adviseurs, zoals oud-mi
nister van Financiën Schulz en de eco
noom Alan Greenspan. Oud-president
Gerald Ford heeft gisteren nogmaals
gezegd, dat hij niet in de regering-Rea-
gan wil. „Ik wil hem wel zoveel mogelijk
helpen,” aldus Ford.
(Van onze redactie buitenland)
WÜRZBURG. De rechtbank van het
Westduitse Würzburg heeft gisteren be
roep aangetekend tegen het ontslag van
rechtsvervolging van twee SS’ers. Ze
moesten terecht staan op beschuldiging
van moord op 21 gevangenen in het con-
centratiekamo Auschwitz.
Na het proces van drie jaar oordeelde
de rechter vorige week dat er „gebrek aan
toereikend bewijs” was om hen te veroor
delen. Een woordvoerder van het open
baar Ministerie noemde die uitspraak
uitermate betreurenswaardig.
Werd gistermiddag nog aangenomen, dat zowel republikeinen
als democraten 50 van de 100 Senaatszetels hadden veroverd,
vannacht bleek dat de republikeinen die dankzij een republi
keinse voorzitter de absolute meerderheid hebben, die meerder
heid hebben vergroot tot 53 zetels tegen 46 zetels voor de
democraten en een voor de onafhankelijke Anderson. Dit bete
kent dat de Democratische Partij in de Senaat 12 zetels heeft
verloren.
Gisteren was al bekendgeworden dat vooraanstaande demo
cratische Senatoren als Church, McGovern en Bayh hun zetel
hadden verloren. Vanmorgen vroeg bleek wel dat de bekende
republikein Barry Goldwater in de Senaat was herkozen, terwijl
de belangrijke pleitbezorger voor Israel, de republikein Javits,
niet in de Senaat zal terugkeren, omdat hij de verkiezingen is
ingegaan voor de Onafhankelijke Partij, die slechts een zetel
kreeg. Javits zat 24 jaar namens de Republikeinse Partij in de
Senaat.
De ruime meerderheid van de republikeinen in de Senaat
betekent dat alle commissies van dit orgaan zullen worden
voorgezeten door leden van deze partij. Een door republikeinen
beheerste Senaat is zeer belangrijk voor de nieuwe president,
omdat deze voor de benoeming van leden van zijn regering,
te verjagen uit de stad Khorramsjar, 15
kilometer ten noorden van Abadan.
De oorlog met Irak noemde hij een
goede zaak, omdat deze „de islamitische
revolutie versterkt en het respect in de
wereld voor Irak heeft vernietigd”.
Het Iraakse opperbevel meldde gisteren
dat de afgelopen 24 uur aan het noordelijk
front 200 Iraanse militairen zijn gedood..
Ook werd melding gemaakt van Iraakse
Gisteren zijn ook de gouverneurs voor de 50 Amerikaanse
staten gekozen, waarbij de republikeinen 24 gouverneurs be
haalden tegen 19 bij de vorige verkiezingen en de democraten 26
gouverneurs tegen 31 vorige keer.
Carter heeft gisteren zijn nederlaag tegen Reagan in hoofd
zaak geweten aan de gjjzelkwestie in Iran, de sterke stijging van
de olieprijzen van de OPEC-landen en de inflatie. Ook noemde
hij andere wereldgebeurtenissen „die men niet in zijn macht
heeft”. Hij ontkende ten stelligste een „zwakke en besluitloze
politiek” te hebben gevoerd, waarbij hij zei nooit de eindverant
woordelijkheid voor moeilijke beslissingen te hebben ontlopen.
De president zal zich tot zijn aftreden op 20 januari in
hoofdzaak gaan bezighouden met de gijzelingskwestie en hoopt
nog volgende maand of in januari een top te kunnen organise
ren met de Egyptische president Sadat en de Israëlische pre
mier Begin. Zijn broer Billy Carter heeft gisteren in een
interview gezegd „een deel van de schuld” van de nederlaag van
Jimmy Carter op zich te willen nemen.
Adviseurs van Reagan hebben gisteren verklaard te verwach
ten samen met de regering-Carter de gijzelingszaak te zullen
oplossen. Campagneleider Meese liet wel weten, dat hierover
nog geen akkoord was bereikt.
ambassadeurs, belangrijke regeringsfunctionarissen en rech
ters, steeds de goedkeuring van die Senaat nodig heeft.
In het Huis van Afgevaardigden behouden de democraten ook
in de komende vier jaar hun meerderheid, zo blijkt uit de
einduitslag. Deze meerderheid is wel geslonken van 276 naar 243
zetels. De republikeinen haalden dinsdag 191 zetels in het Huis
van Afgevaardigden tegen 159 bij de vorige verkiezingen. Een
zetel ging naar een onafhankelijke kandidaat. In totaal telt het
Huis van Afgevaardigden 435 zetels.
De beklaagde zou zich volgens auditeur-fiscaal R. Horb schuldig hebben gemaakt aan
het geven van steekpenningen om aan landbouwgrond te komen. In het vorige week
begonnen proces werd ook tegen twee andere verdachten een gevangenisstraf van zes
maanden en een boete-van 30.000 gulden geëist.
De Surinaamse minister van Financiën en Economie, M. J. B. Chehin, is dinsdag
afgetreden. Reden daarvoor zou zijn dat hij op een aantal terreinen van mening
verschilt met de rest van de regering, de legerleiding en de Nationale Militaire Raad.
Eerder trad minister S. Power-Staphorst van Sociale Zaken en Volkshuisvesting al uit
het kabinet Chin A Sen, omdat ze meende dat de kabinetsbesluiten buiten haar om
werden genomen.
In Amsterdam zal op 25 november,de dag dat verdragen tussen Nederland en
Suriname over vrij personenverkeer aflopen, een volkstribunaal worden georganiseerd
door de Landelijke Organisatie van' Surinamers in Nederland (LOSON). „Corrupte
Surinaamse figuren en Nederlandse bedrijven die oorzaak zijn van die corruptie zullen
dan terecht staan”, aldus LOSON-voorzitter Lalji. Het tribunaal richt zich volgens hem
tegen „vijf jaar Nederlands neo-kolouialisme en Amerikaans imperialisme in Suri
name”.
Gisteren heeft de stichting Landelijke Federatie van Welzijnsstichtingen voor Surina
mers er met klem op aangedrongen dat er een openbare hoorzitting in de Tweede
Kamer wordt gehouden voor Surinaamse belangenorganisaties, voordat de Kamer met
het kabinet gaat overleggen over onder meer de visumplicht voor Surinamers.
groter dan verwacht
LUXEMBURG. „We mogen de zeven
miljoen werklozen in Europa niet in de
kou laten staan”. Dit zei de Nederlandse
christen-democrate H. May-Weggen giste
ren bij de voortzetting van de begrotings
behandelingen in het Europese parle
ment. In haar toespraak bekritiseerde zij
het snoeien door de Europese minister
raad in de ontwerpbegroting, in het bij
zonder op de terreinen van Europees soci
aal beleid.
Mevrouw May vroeg, naast het treffen
van maatregelen voor de sociale begelei
ding van de staalindustrie, extra financië
le steun voor de tengevolge van de werk
loosheid meest kwetsbare groepen, zoals
jongeren, vrouwen gehandicapten en gas
tarbeiders.
De Nederlandse socialisten in het Euro
pees parlement deden voorstellen ter ver
hoging van begrotingsposten van onder
meer vervoersbeleid. De socialist Bob Co
hen uitte scherpe kritiek op de begrotings
voorstellen met betrekking tot de ontwik
kelingssamenwerking. Deze voorstellen
zullen een grote korting op de ontwikke
lingshulp betekenen, zo zei hij, en vormen
„een misdrijf tegen de medemenselijk
heid”. Van Nederlandse socialistische zij
de werd gisteren verder aangedragen op
meer financiële ruimte voor een daadwer
kelijk milieubeleid.
In totaal zijn door de leden van het
Europees parlement meer dan 400 amen
dementen ingediend waarover vandaag
wordt gestemd.
NEURENBERG. Het aantal werkloze
Westduitsers is in oktober met 65.510 toe
genomen tot 888.075, dat is 3,8 procent van
de beroepsbevolking. Dit blijkt uit cijfers
van het Westduitse arbeidsbureau, die
nog niet gecorrigeerd zijn naar seizoehsin-
vloeden. Verwacht wordt dat bij een ver
dere groei van de werkloosheid het gemid
delde over heel 1980 net als vorig jaar zal
.uitkomen op 900.000.
PEKING (AFP). Verscheidene Chine
se leiders onder wie Li Xiannian en gene
raal Xu Shiyou, zijn op aanplakbiljetten
beschuldigd van een „bourgeois ideo
logie”.
Kort nadat een buitenlandse ooggetuige
de affiches die bij een ingang van een
park in het zuiden van de hoofdstad Pe
king waren aangebracht, had gezien, lie
ten de autoriteiten de in grote karakters
aangebrachte opschriften verwijderen.
Li Xiannian is vice-voorzitter van de
partij en vierde man in de partij hiërar
chie. Generaal Xu Shiyou is lid van het
politburo en een invloedrijke figuur in het
leger. Volgens de genoemde ooggetuige
werd op de biljetten ook kritiek geoefend
op drie andere personen. Hij had echter
niet de tijd gehad om hun namen te lezen.
Het ging om een veertigtal affiches dat
kennelijk niet ondertekend was.
Het was de eerste maal dat er op deze
wijze in Peking kritiek werd gelevérd op
hoge Chinese leiders, sinds de overheid
vorig jaar het aanplakken van muurkran
ten verbood. Dit verbod viel samen met
maatregelen tegen de dissidente beweging
van de Pekingse Lente.
In Washington werkt een ploeg van 62
republikeinen aan het programma voor
de buitenlandse politiek, dat Reagan zal
voeren. Naar verluidt is een van de eer
ste zorgen van de nieuwe president, die
zeer weinig ervaring heeft op internatio
naal gebied, het leggen van contacten
met buitenlandse leiders als de Franse
(Van onze redactie buitenland)
WARSCHAU. Maandag zal het Pool-
se hooggerechtshof het beroep behande
len van de onafhankelijke vakorganisatie
Solidariteit. De bond ging in beroep om
dat de administratieve rechtbank van
Warschau in de statuten van Solidariteit
een artikel heeft opgenomen waarin
trouw wordt gezworen aan de communis
tische partij en omdat bovendien passa
ges over stakingsrecht werden geschrapt.
Een officiële woordvoerder van de PLO zei te hopen
dat de nieuwe president „zijn lesje leert uit de fouten die
Carter heeft gemaakt”. Volgens de PLO is de overwin
ning van Reagan „een zege voor Israel”. President Sadat
van Egypte zwaaide gisteren op emotionele wijze lof toe
aan de verslagen president. Hij prees Carter uitbundig
voor zijn rol in het vredesproces in het Midden-Oosten.
De Egyptische president liet slechts een keer de naam
Reagan vallen.
De Zuidafrikaanse premier Botha zei te hopen dat
Reagans overwinning zal leiden tot „een periode van
redelijk overleg” tussen de VS en de regering in Pretoria.
WASHINGTON-LOS ANGELES.
De dinsdag tot nieuwe president van de
VS gekozen Ronald Reagan zal vandaag
in Los Angeles de samenstelling bekend
maken van zijn „overgangsregering”,
die met leden van de regering-Carter zal
samenwerken in de tijd tot de beëdiging
op 20 januari.
(Van onze redactie buitenland)
BONN. Bondskanselier Helmut Schmidt van
West-Duitsland heeft zich gisteren in een bood
schap aan de nieuw gekozen president van de VS,
Ronald Reagan, bezorgd getoond over Reagans
visie op de bewapeningspolitiek.
WASHINGTON. Een Amerikaanse
federale rechter heeft de regering van
Chili gisteren veroordeeld tot betaling van
een schadevergoeding van 4,9 miljoen dol
lar wegens de moord op Orlando Letelier,
oud-minister van Buitenlandse Zaken van
Chili, op 21 september 1976 in Was
hington.
Rechter Joyce Hens Green achtte de
betrokkenheid van de Chileense regering,
drie agenten van haar geheime dienst en
een Amerikaan bij de moord bewezen. De
uitspraak betekent dat in de Verenigde
Staten voor het eerst een wet wordt toege
past die het onder bepaalde omstandighe
den mogelijk maakt een vreemde mo
gendheid te berechten.
