Onderzoek naar lood
bloed zet geen
in
zoden aan de dijk
wantrouwen
vangstcijfers
Sint Maarten
in de regen
visserij"
„Steeds meer
Met stokken en knuppels Sint Maarten vieren
Duizendste idee bij
Oxystaalfabriek-2
Brandkast gestolen
uit kantoor van
KENNEMEW
automobielbedrijf
I w
w|
Iffl
tot
"J
WOENSDAG
12 NOVEMBER
4
5
Reactie milieugroepen:
SECRETARIS VAN VISSERIJSCHAP:
Niet hard genoeg
Woonklimaat in IJmond beter dan in Rijnmond
Tapijtdiefstal
1980
IJMOND
ff
g door
«Jeroen
r 1
8
nummer:
jh u tips of berichten
v^or deze rubriek? Bel
dan nummer: 02550-
15389.
i
IJMOND. In vergelijking
met de Rijnmond is het leefkli
maat in de IJmond voor mannen
gunstiger. Slechts wat de sterfte
door longkanker betreft is wonen
in de IJmond ongezonder dan in
andere delen van ons land. Dit is
de voorlopige conclusie uit een
onderzoek van het ministerie van
Volksgezondheid en Milieuhygië
ne, waarbij sterftecijfers uit de
IJmond vergeleken zijn met die
van de Kop van Noord-Holland
en de Rijnmond.
(Van een onzer verslaggevers)
IJMOND. Velsen zal het be
treuren als een bevolkingson
derzoek niet doorgaat. Volgens
de dienst volksgezondheid van
de gemeente zijn er genoeg aan
wijzingen die zo’n grootschalig
onderzoek over meerdere jaren
rechtvaardigen. Vooral nu er
plannen bestaan voor kolenver
gassing bij de PEN-centrale.
Een proces waarvan bekend is
dat daarmee de luchtverontrei
niging toeneemt.
Zelf zou Velsen zo’n onder
zoek wel willen instellen, maar
daarvoor is er geen geld.
■Vf
onderzoek niet uit de verf
ivi-
)0 -
'er
?n-
Gevolgen slecht milieu in
nik
ge-
'er-
in
Uitgaande van deze conclusie is volgens
minister Ginjaar van Volksgezondheid
geen grootschalig bevolkingsonderzoek
gerechtvaardigd. Hij verwacht evenwel
dat de resultaten van het onderzoek met
betrekking tot de sterftecijfers uit de peri
ode 1969-1976 niet alle ongerustheid over
de gevolgen van luchtverontreiniging op
de gezondheid zullen wegnemen. Daarom
is de IJmond de mogelijkheid geboden
deel te nemen aan een tweede fase van een
Europees onderzoek naar lood en cadmi
um in het bloed dat in het voorjaar van
1981 wordt gehouden. In dit steekproefs
gewijs onderzoek is ruimte voor het analy
seren van bloedmonsters van honderd in
woners van de IJmond.
Het onderzoek naar de sterftegevallen is
ingesteld naar aanleiding van het verzoek
van de Vereniging Milieudefensie om de
effecten van het verontreinigde milieu
door middel van een groot opgezet bevol
kingsonderzoek aan het licht te brengen.
schap de secretaris in de commissie geko
zen zou worden.
Het Visserijschap, dat binnenkort vijf
entwintig jaar bestaat, neemt in december
afscheid van de heer Boelmans Kranen
burg. Na diens pensionering zal zijn ad
junct Langstraat hem opvolgen. Het be
stuur keurde de jaarstukken over 1979
zonder enige discussie goed.
Zo’n honderd jaar terug ging het in sommige delen van ons
land heel wat ruiger toe bij het Sint Maartenfeest. De
dorpsjeugd trok dan van deur naar deur, gewapend met
stokken en knuppels, Ze zongen: „Sint Maarten is zo koud,
geeft een stukje turf of hout”. Op de maat van dat schone lied
ramden ze met hun slagwapend op ‘deuren en luiken. De
bewoners haastten zich de jeugd turf te geven, bang dat
anders hun hele deur in elkaar geslagen zou worden. Daarna
werd er op een centraal punt een groot vuur gestookt, waar
de jongens en meisjes omheen dansten.
Deze kinderen trachtten hun zo moei
zaam bijeengebdelde snoep met een para
plu tegen de regen te beschermen.
1
tiet
ari
sen
tijk
lat-
>el-
te
■er-
het
be-
os-
in
I0
)5
I0
'0
>0
10
in
ote
eri-
cht
lan
ige
lijk
rer-
het
art-
di-
>pij
ge-
jen
ing
jen
len
net
mg
be-
rer-
oe-
ing
m.
ieel
rijf
is
Jo
len
te-
ne-
be-
In de middeleeuwen maakte de jeugd het nog erger. Ze
sloegen toen niet alleen op deuren en luiken, ze braken ze
compleet af. Ook uithangborden en banken werden kapot
gemept. Al dat hout namen ze mee en maakten er op een
centraal punt een fik van.
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG. „De vangstcijfers zoals
die zijn opgenomen in de statistieken van
de Europese gemeenschap worden steeds
meer gewantrouwd”. Deze uitspraak
deed secretaris Boelmans Kranenburg
dinsdagmiddag tijdens een bestuursver
gadering van het Visserijschap. Nog kort
geleden had Kranenburg op een congres
in Kopenhagen bespeurd dat niet alleen
in Nederland argwaan bestaat waar het
gaat om de juiste hoeveelheden gevangen
vis.
Zwijnenburg voegde eraan toe de in
druk te hebben dat de ambtelijke verte
genwoordigers in Brussel niet hard ge
noeg optraden. Toehoorders van het mi
nisterie weerspraken de voorzitter echter
onmiddellijk. Zwijnenburg kreeg ook te
genwind toen het voorstel ter tafel lag dat
handelde over de samenvoeging van de
drie publiekrechtelijke bedrijfsorganisa
ties in de visserij. De heer De Bakkere van
de Sociaal Economische Raad zal vermoe
delijk voorzitter worden van de commis
sie die de herstructurering moet voorbe
reiden. Zwijnenburg wilde persé secreta
ris Kranenburg in die commissie hebben.
Andere bestuursleden wezen er echter op
dat in het Produktschap voor Vis en Vis-
produkten is besloten de commissievoor
zitter de vrijheid te laten wie hij als mede
leden wil hebben. Uiteindelijk werd beslo
ten de wens uit te spreken dat namens het
Met drijfnatte haren, een gedoofde
lampion en de zak snoep stevig dichtge-
klemd tegen de regen. Zo trokken gister
avond groepjes kinderen door IJmuiden
voor het jaarlijkse Sint-Maartenfeest.
Terwijl de regen neerruiste, klonk uit
de donkere, glimmende straten het vro
lijke gekrijt van kinderen „Sinte, Sinte
Maarten, de koeien hebben staarten...”
Iedereen zong uit volle borst de traditio-
De luchtverontreiniging in de IJmond heeft grotere vormen aangenomen dan in andere
zwaar geïndustrialiseerde gebieden
nele bedelliederen mee. En niet zonder
resultaat: bijna aan iedere huisdeur wer
den de peuters gul bedeeld met snoep en
fruit.
Opvallend dit jaar was de grote ho-
veelheid lampions met een lampje erin
in plaats van een kaars. Dat kwam trou
wens prima uit met die regen.
„Van een beetje water ga je niet dood”,
vond een jochie van een jaar of acht. Hij
was nat tot op het bot. Met een zware
linnen tas over zijn schouder, waarin
minstens twee kilo voedsel zat, slofte hij
van deur tot deur.
De leerlingen van kleuterschool De
Duinkrekels hadden gistermiddag al een
soort van Sint-Maartenfeest gehad. De
kleuters kwamen op bezoek in het W. F.
Vissershuis in IJmuiden, waar ze harte
lijk werden begroet door de bejaarde
bewoners. De ouderen hadden zich ver
zameld in de recreatiezaal. Daar gingen
de kleuter van tafel tot tafel, in koor
allerlei Sint-Maartenliedjes zingend. Als
beloning kregen ze een zakje fruit.
„Hoe vindt u mijn lampion, oma?”
vroeg een eigenwijze kleuter aan een
oudere dame. Uiteraard prees „oma”
zijn lampion.
Tot slot van het korte feest gingen de
kinderen in een kring zitten en kregen ze
limonade te drinken. Vervolgens werden
er wederom de nodige Sint-Maartenlied-
jes ten gehore gebracht.
Kranenburg illustreerde met een voor
beeld hoezeer de visserij op zijn tellen
moet passen om in Europa niet achterge
steld te worden. Zo is er een voorstel
ontwikkeld aan de hand waarvan in de
komende jaren elk land bepaalde quota
toegewezen kan krijgen. Kabeljauw is
daarbij als uitgangspunt genomen, omdat
het de meest geconsumeerde vis in Euro
pa is. Vijf andere soorten zijn uitgedrukt
in zogeheten kabeljauwequivalenten. Dat
wil zeggen dat bijvoorbeeld een wijting
wordt gezien als 0.78 kabeljauw-equiva-
lent. Volgens de meest recente cijfers zou
in dat nieuwe systeem de Deense visserij
een sterk bevoorrechte positie gaan inne
men bij de toewijzing der verschillende
hoeveelheden (zogenaamde quota). Dit
omdat in de berekening ook de tien pro
cent bijvangst die de Denen naast de
„industrievis” binnenhalen meegenomen
wordt. De onderhandelingen te Brussel
zijn echter nog niet afgesloten en schap-
voorzitter Zwijnenburg sprak daarom de
hoop uit dat de Nederlandse ambtenaren
er alles zouden uitslepen wat Nederland
rechtens toekomt, en liefst een beetje
meer”.
Aan het slot van het feest in het W F. Visserhuis kregen de kinderen van kleuterschool
De Duinkrekels limonade.
■fr De broertjes Jeroen en Michiel Grave-
maker behoorden tot de weinigen in het
IJmuidense, die nog met een ouderwetse
koolraaplampion op stap gingen.
Al in 1977 heeft het gemeentebestuur
van Velsen in samenwerking met het
regioberaad bij de voorganger van Gin
jaar, Vorrink, aangedrongen op een be
volkingsonderzoek in de IJmond. Ook
milieugroepen drongen daarop aan. Mei
1977 deelde minister Vorrink mee dat
het IJmondgebied een van de gebieden
in Nederland is met een aanzienlijke
luchtverontreiniging, onder meer af
komstig van Hoogovens, PEN-centrale,
lucht- en wegverkeer.
Toezeggingen over een bevolkingson
derzoek bleven evenwel achterwege. Re
den voor het kamerlid Voogd (PvdA) om
daar in juni van dit jaar vragen over te
stellen aan minister Ginjaar. Hem was
ter ore gekomen dat uit een onderzoek
van prof, van der Lende was gebleken
dat het stofgehalte in de lucht in het
IJmond gebied hoger is dan bijvoor
beeld in het eveneens zwaar geïndustria
liseerde Vlaardingen en dat juist deze
stofdeeltjes de oorzaak kunnen zijn van
aandoeningen aan de luchtwegen.
Met dat onderzoek van prof. Van der
Als antwoord op dat verzoek zegde de
minister van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne toe de wenselijkheid van zo’n
onderzoek eerst te laten vaststellen door
een zestal deskundigen en een Werkgroep
Epidemiologisch Onderzoek Milieu-inci-
denten van het ministerie. Deze laatste
kwam uiteindelijk tot het oordeel dat de
geringe waarde van een bevolkingsonder
zoek niet de daarvoor benodigde ingewik
kelde organisatie rechtvaardigde. De
voorkeur werd daarna uitgesproken voor
het onderzoek op basis van de sterftegege-
vens uit de regio IJmond, vergeleken met
die uit een ander zwaar geïndustrialiseerd
gebied, de Rijnmond. Om de vergelijking
volledig te maken werd in het onderzoek
ook een overwegend agrarisch gebied be
trokken, de Kop van Noord-Holland. Het
onderzoek spitste zich toe op sterfgevallen
aan longkanker, chronische aandoenin
gen van de luchtwegen, maagkanker, leu
kemie, aangeboren afwijkingen, hartin
farcten en hersenbloedingen in de periode
van 1969-1976.
Daaruit bleek dat het leefklimaat in de
IJmond voor mannen gunstig afsteekt ten
opzichte van het Rijnmondgebied. Vastge
steld werd dat de sterfte door chronische
aandoeningen aan de luchtwegen voor de
IJmond onder het landelijk gemiddelde
ligt, maar wat longkanker aangaat hoog
scoort: 4,4 gevallen per 10.000 inwoners
per jaar. In de Rijnmond was dit cijfer
bijna 3,7 en in de Kop van Noord-Holland
3,6.
Ten aanzien van maagkanker neemt de
IJmond een tussenpositie in. Opvallend
zijn hierbij de relatief hoge sterftecijfers
in verband met deze ziekte bij zowel man-
de Kop van
onbevredi-
nen als vrouwen in de Kop van Noord-
Holland. Tussen de onderzochte regio’s is
er weinig verschil geconstateerd met be
trekking tot leukemie en aangeboren af
wijkingen. Gunstig steekt de IJmond af in
verband met het aantal sterftegevallen
door hartinfarcten. Hieraan stierven in de
IJmond 20 procent minder mensen dan in
het agrarische noorden van onze provin
cie. De sterfte aan hersenbloedingen was
voor de mannen in de IJmond lager dan in
de andere gebieden, bij vrouwen echter
niet.
Samenvattend stelt de werkgroep even
wel dat deze resultaten niet zonder meer
een steekhoudend beeld geven van de
huidige gezondheidsituatie van de IJmon-
ders. Uitgaande van het gegeven dat de
gevolgen van luchtverontreiniging pas na
vele tientallen jaren naar buiten treden
geeft het onderzoek naar de sterftegeval
len uit de periode 1969-1976, zoals nu is
afgerond, ten dele slechts een afspiegeling
van de leefsituatie in de veertiger en vijfti
ger jaren.
Over de werkelijke invloed van de
luchtverontreiniging op de gezondheid is
de werkgroep het zelf nog niet eens. Vol
gens de opstellers van het rapport „Analy
se sterftegegevens IJmond” kunnen aan
de ziekten ook persoonlijke omstandighe
den ten grondslag liggen, zoals beroeps
matige factoren, voedingsgewoonten en
tabaksgebruik. Bovendien hebben de on
derzochte sterftecijfers betrekking op de
laatste woongemeenten van de overlede
nen. Door verhuizing zullen de aan plaats
gebonden risicoverhogende invloeden
maar ten dele of helemaal niet in de
sterftecijfers tot uitdrukking komen.
Desondanks is de werkgroep er van
overtuigd dat de resultaten van het onder
zoek, die een gunstig beeld van de IJmond
schetsen, geen aanleiding geven tot een
grootscheeps bevolkingsonderzoek. Van
de resultaten daarvan wordt niet ver
wacht dat ze belangrijke nieuwe aankno
pingspunten zullen bieden voor het mi
lieuhygiënisch beleid. Ook voor andere
onderzoeken (zoals screening, inventari
serend - en epidemiologisch onderzoek) is
volgens de werkgroep geen aanleiding.
SANTPOORT. Uit een opslagruimte
op het Stationsemplacement Santpoort-
Zuid is maandagnacht kamerbreed tapijt
voor een waarde van 1650 ontvreemd na
inbraak. Benadeelde is een in Bloemen-
daal gevestigde woninginrichter. Van de
box waarin de vloerbedekking lag opges
lagen werd een hangslot vernield
Lende werd aangetoond dat de functie
van de longen in gebieden met luchtver
ontreiniging met het ouder worden snel
ler achteruit gaat dan in schonere gebie
den. Het onderzoek werd verricht in
Vlaardingen en de Groningse platte
landsgemeente Vlagtwedde en liep over
meerdere jaren. Onderzocht werden de
effecten op longaandoemingen als ast
ma, astmatische en chronische bronchi
tis en longemfyseem. Aandoeningen
waarvan de specifieke oorzaken niet be
kend zijn. Ze worden chronische aspeci
fieke respiratoire aandoeningen ge
noemd (CARA). Hieraan lijden ongeveer
1,3 miljoen mensen in Nederland. Circa
9 procent van het arbeidsverzuim wordt
daardoor veroorzaakt.
De resultaten van dit onderzoek waren
voor met name de milieugroepen in de
IJmond aanleiding om nogeens duide
lijk aan te dringen óp een lange-termijn
bevolkingsonderzoek in de IJmond.
Woordvoerder van deze groepen Rob
bert Schoondergang bestempelt daarbij
het onderzoek dat door het ministerie is
ingesteld naar de sterftecijfers in de
IJMUIDEN. In de nacht van maan!
dag op dinsdag is op verschillende plaat'
sen ingebroken. Uit het kantoor van een
automobielbedrijf aan de Bloemstraat
werd een brandkast gestolen waarin zich
wat documenten en een paar sieraden
bevonden.
Het ongewenste bezoek slaagde erin
binnen te komen door het forceren van
een deur. Op dezelfde wijze verschafte
men zich toegang tot het Buurtcentrurfi
Zeewijk aan de Dennenkoplaan in Zee
wijk. Hier werden 20 langspeelplaten, een
elektrische schrijfmachine en een tele-
foonbeantwoorder gestolen.
In dezelfde nacht verschafte men zich
toegang tot een in aanbouw zijnde woning
aan de President Krugerstraat. De buit
bestond uit een zaagbank ter waarde van
700 gulden, twee haspels met 60 metes
drie-aderig kabel, 1 lange waterpas en eerf
doorwerkjas.
IJMUIDEN. „Vier dagen Parijs voor
twee personen” viel als prijs ten deel aan
de heer P. J. M. Steenbakker uit Heems
kerk, werkzaam op Oxystaalfabriek-2 bij
ESTEL-Hoogovens. De heer Steenbakker
was de geestelijke vader van het duizend
ste idee dat dit jaar binnen oxystaal-2
werd gelanceerd. Bedrijfschef ir. A. van
der Velden memoreerde dat de indeeën
die door werknemers van oxystaal-2 bij
het ideeënbureau worden ingediend 20
percent uitmaken van het totaal aantal
ideeën dat daar wordt ontvangen.
<r Maar weinig deuren bleven gisteravond
gesloten voor de kleine bedelaars
Een bewoonster van het W F. Visserhuis bewondert de zelfgemaakte lampion van een
kleuter.
Rijnmond, IJmond en
Noord-Holland als totaal
gend.
Dit onderzoek geeft volgens hem geen
reëel beeld van de gezondheidssituatie
in de IJmond. „Het is bekend dat men
aan CARA-aandoeningen niet zo gauw
sterft. Daarom is het onderzoek op basis
van sterftegegevens ontoereikend. Bo
vendien geven de sterftecijfers, zoals de
opstellers van het rapport zelf al verkla
ren geen beeld van de toestand zoals die
zich in de zestiger en zeventiger jaren
ontwikkelde. Ik heb het vermoeden dat
slechts het archief is gelicht en de cijfers
een dagje door iemand zijn bestudeerd.
Zo’n steekproefje heeft totaal geen
waarde, aldus Schoondergang, die van
mening is dat minister Ginjaar zelf wel
overtuigd is van de noodzakelijkheid
van een bevolkingsonderzoek, maar
daarvoor het geld niet beschikbaar wil
stellen.
Deelname aan het loodonderzoek zo
als nu door Ginjaar is voorgesteld, is
volgens hem slechts een zoethoudertje.
„Dat zet geen zoden aan de dijk”.
